PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY

WARSZAWSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY DLA STUDENTÓW IV ROKU I WYDZIAŁU LEKARSKIEGO Rok akademicki 2009 / 2010 41

Opracowanie edytorskie i druk: Oficyna Wydawnicza Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Zam. 384 / 2009 nakład 350 egz. tel. (022) 5720 327 e-mail: oficynawydawnicza@wum.edu.pl www.oficynawydawnicza.wum.edu.pl 42

Spis treści 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. WŁADZE WARSZAWSKIEGO UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO... 5 Plan studiów na rok akademicki 2009/2010...7 FARMAKOLOGIA I TOKSYKOLOGIA...9 CHOROBY WEWNĘTRZNE...11 PEDIATRIA...16 DERMATOLOGIA I WENEROLOGIA...19 PSYCHIATRIA...22 PSYCHIATRIA DZIECIĘCA...24 DIAGNOSTYKA LABORATORYJNA...26 HIGIENA...28 EPIDEMIOLOGIA...30 GENETYKA KLINICZNA...32 MEDYCYNA NUKLEARNA...34 IMMUNOLOGIA KLINICZNA...36 MEDYCYNA RODZINNA...38 16. OTOLARYNGOLOGIA DZIECIĘCA...40

RAMOWY PROGRAM PRAKTYK STUDENTÓW IV ROKU I WYDZIAŁU LEKARSKIEGO Po IV roku studiów obowiązuje studentów 4 tygodniowa praktyka (20 dni roboczych) 140 godzin z Pediatrii do wyboru w Klinice (Oddziale) 2 tygodnie i 2 tygodnie z Medycyny Rodzinnej w praktyce lekarza rodzinnego. Kierownik Kliniki (Ordynator) lub wyznaczony przez niego opiekun ustala szczegółowy zakres obowiązków i harmonogram praktyk oraz sprawuje kontrolę nad pracą studenta. Opiekunem praktyki studenckiej powinien być lekarz o odpowiednim przygotowaniu zawodowym i ogólnym. Nieobecność studenta w pracy może być usprawiedliwiona jedynie formalnym zwolnieniem lekarskim. Choroba dłuższa niż powoduje konieczność przedłużenia praktyki o odpowiedni okres. W miarę możliwości student pod nadzorem opiekuna winien wykonywać wszystkie czynności lekarskie. Odbycie praktyki potwierdza opiekun, a praktykę zalicza Kierownik Kliniki lub Ordynator Oddziału. W czasie 2 tygodniowej praktyki w Zakładzie Medycyny Rodzinnej lub na Oddziale Pediatrycznym student obowiązany jest odbyć 2 całodobowe dyżury, w czasie których towarzyszy lekarzowi dyżurnemu we wszystkich czynnościach lekarskich (przyjmowanie chorych w izbie przyjęć, wykonywanie zabiegów koniecznych dla ratowania życia, udział w popołudniowych wizytach lekarskich). Celem praktyki w Oddziale Pediatrycznym jest: 1. Uzupełnienie wiadomości o organizacji Oddziału Dziecięcego (Kliniki) i powiązaniach organizacyjnych Oddziału z lecznictwem otwartym. 2. Ocena stanu dziecka i jego rozwoju psychofizycznego. 3. Zapoznanie się z pielęgnacją niemowlęcia. 4. Poznanie zasad żywienia zdrowego i chorego niemowlęcia i dziecka. 5. Doskonalenie umiejętności badania fizycznego dziecka. 6. Zapoznanie się z zasadami udzielania pierwszej pomocy. 7. Nabycie podstaw właściwego rozpoznawania i różnicowania podstawowych jednostek chorobowych ze szczególnym uwzględnieniem przypadków ostrych. 8. Poznanie właściwej interpretacji wyników badań pracownianych, radiologicznych i patomorfologicznych. 9. Udział w wizytach lekarskich i zapoznanie się z zasadami prowadzenia dokumentacji choroby. 10. Ocena stopnia nawodnienia niemowlęcia z ustaleniem wskazań do leczenia nawadniającego (ilość i skład płynu infuzyjnego). 11. Ocena równowagi kwasowo-zasadowej u chorego dziecka, zwłaszcza niemowlęcia. 12. Wykonywanie pod nadzorem zabiegów: pobieranie treści żołądkowej i dwunastniczej, płukanie żołądka, podłączanie wlewu kroplowego i wykonywanie wstrzyknięć. 13. Poznanie przepisów sanitarno epidemiologicznych w Oddziale Niemowlęcym i Dziecięcym oraz metod zapobiegania zakażeniom szpitalnym. 14. Uczestniczenie w konsultacjach wielospecjalistycznych. Celem praktyki w zakresie Medycyny Rodzinnej jest: 1. Zapoznanie studentów z zakresem przedmiotowym oraz metodami działania w zakresie medycyny rodzinnej. 2. Udoskonalenie umiejętności komunikacji z pacjentem (przekazy niewerbalne, asertywność, empatia). 3. Motywacja do wyboru kariery zawodowej lekarza rodzinnego. 2

Elementami praktyki w Poradni Medycyny Rodzinnej będą: a) praca z lekarzem rodzinnym w zakresie opieki nad osobami dorosłymi 4 dni, b) praca z lekarzem rodzinnym w zakresie opieki nad dzieckiem 2 dni, c) praca z lekarzem rodzinnym i pielęgniarką w zakresie profilaktyki pediatrycznej 2 dni, d) praca z lekarzem ginekologiem w poradni dla kobiet 1 dzień, e) udział w wizytach domowych u chorych dzieci i osób dorosłych min. 1, 2 wizyty w ramach punktów a i b, f) praca w innych modułach Poradni Medycyny Rodzinnej: w punkcie pobrań, gabinecie zabiegowym, pracowniach diagnostycznych (np. EKG, USG itp.) 1 dzień. 3

Podział roku akademickiego 2009 / 2010 SEMESTR ZIMOWY od dnia do dnia 28.09.2009 20.12.2009 okres zajęć dydaktycznych 21.12.2009 03.01.2010 wakacje zimowe 04.01.2010 24.01.2010 okres zajęć dydaktycznych 25.01.2010 31.01.2010 sesja egzaminacyjna zimowa 01.02.2010 07.02.2010 przerwa semestralna 08.02.2010 14.02.2010 sesja poprawkowa SEMESTR LETNI od dnia do dnia 15.02.2010 03.04.2010 okres zajęć dydaktycznych 06.04.2010 11.04.2010 wakacje wiosenne 12.04.2010 06.06.2010 okres zajęć dydaktycznych 07.06.2010 30.06.2010 sesja egzaminacyjna letnia 30.08.2010 04.09.2010 sesja poprawkowa 4

WŁADZE WARSZAWSKIEGO UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO REKTOR prof. dr hab. MAREK KRAWCZYK PROREKTOR ds. DYDAKTYCZNO WYCHOWAWCZYCH prof. dr hab. MAREK KULUS PROREKTOR ds. NAUKI I WSPÓŁPRACY Z ZAGRANICĄ prof. dr hab. SŁAWOMIR MAJEWSKI PROREKTOR ds. KLINICZNYCH, INWESTYCJI i współpracy z regionem prof. dr hab. SŁAWOMIR NAZAREWSKI PROREKTOR ds. KADR prof. dr hab. ANNA KAMIŃSKA DZIEKAN I WYDZIAŁU LEKARSKIEGO prof. dr hab. MIROSŁAW WIELGOŚ Prodziekan ds. I / II r. prof. dr hab. BARBARA GÓRNICKA Prodziekan ds. III / IV r. prof. dr hab. KAZIMIERZ NIEMCZYK Prodziekan ds. V / VI r. prof. dr hab. KRZYSZTOF ZIENIEWICZ Prodziekan ds. przewodów doktorskich prof. dr hab. CEZARY KOWALEWSKI Prodziekan ds. studiów doktoranckich prof. dr hab. PIOTR PRUSZCZYK Prodziekan ds. Oddziału Stomatologicznego prof. dr hab. RENATA GÓRSKA Pełnomocnik Dziekana ds. nauczania Elektroradiologii dr hab. ANDRZEJ CIESZANOWSKI Pełnomocnik Dziekana ds. nauczania Audiofonologii VACAT Pełnomocnik Dziekana ds. nauczania Higieny Stomatologicznej dr hab. SYLWIA SŁOTWIŃSKA Pełnomocnik Dziekana ds. nauczania Technik Dentystycznych prof. dr hab. LEOPOLD WAGNER Przewodniczący Rady Pedagogicznej IV r. prf. Maria Nowaczyk p.o. Kierownika dziekanatu mgr Joanna Kwiatkowska, tel. (022) 57 20 208, fax (022) 57 20 266, pok. 208. SEKRETARIAT I WYDZIAŁU LEKARSKIEGO Sprawy studenckie IV r. studiów Barbara Pszczółkowska, pok. 213 c, przyjmuje w poniedziałek, wtorek, czwartek, piątek w godz. 10 30 15 00, tel. (022) 57 20 212, fax (022) 57 20 266. SEKCJA SPRAW BYTOWYCH STUDENTÓW tel. (022) 57 20 814, 57 20 815. WŁADZE UCZELNI urzędują na ul. Żwirki i Wigury 61. Przychodnia dla studentów WUM: Niepubliczny ZOZ Centrum Medyczne WUM ul. Banacha 1 A, tel. (022) 599 18 01, 02-03. 5

Skład Osobowy Zarządu Wydziałowego Samorządu Studentów I Wydziału Lekarskiego z Oddziałem Stomatologii Mieści się przy ulicy Oczki 5 Dom Medyka, tel. / fax (022) 628-83-06, pok. 301 III p. Nicole Sochacki Studentka VI roku, kierunek Lekarski tel.: 602 461 018, e-mail: nicole.sochacki@gmail.com V-ce Przewodniczący, Bartosz Matejkowski Student V roku, kierunek Lekarsko-Dentystyczny tel.: 796 888 106, e-mail: b.matejkowski@gmail.com V-ce Przewodniczący Przewodniczący Komisji Sportu i Turystyki Natalia Szyller Studentka IV roku, kierunek Farmacja tel.: 796 888 105 Przewodnicząca Komisji Kultury Marta Bukowska Studentka III roku, kierunek Zdrowie Publiczne tel.: 796 888 102, e-mail: marta_888@tlen.pl Przewodnicząca Komisji Informacji i Promocji Anita Misztalewska Studentka V roku, kierunek Lekarsko-Dentystyczny tel.: 796 888 101, e-mail: anita.misztalewska@gmail.com Przewodnicząca Komisji Dydaktyki Alicja Olesiejuk Studentka VI roku, kierunek Lekarski tel.: 796 888 104, e-mail: ala.olesiejuk@gmail.com Sekretarz Ewa Grędowska Studentka III roku, kierunek Ratownictwo Medyczne tel.: 796 888 103, e-mail: ewa_gredowska@wp.pl 6

Nazwa przedmiotu (1 semestr zimowy, 2 semestr letni) Farmakologia i toksykologia (1, 2) Choroby wewnętrzne (1 lub 2) Dermatologia i wenerologia (1) Plan studiów na rok akademicki 2009/2010 I Wydział Lekarski, kierunek lekarski studia stacjonarne i niestacjonarne (d. wieczorowe) Rok studiów IV Wymiar godzin Forma zaliczenia ECTS obowiązujących studenta w tym: Kod jednostki egzamin 9 105 30 10 65 1 M9 zaliczenie 12 210 egzamin 6 90 Jednostka dydaktyczna prowadząca zajęcia Minimalna liczba studentów w grupie na zajęciach ** wyk. sem. ćwicz.* wyk. sem. ćwicz. Katedra i Zakład Farmakologii Doświadczalnej i Klinicznej c.kurs 20 10 70 140 25 35 1WS Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Nadciśnienia Tętniczego i Angiologii 20 5 Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, 10 1WS Nadciśnienia Tętniczego i Angiologii Oddział 4 Intensywnej Terapii 25 35 1WO Katedra i Klinika Gastroenterologii i Chorób Przemiany Materii 20 5 Katedra i Klinika Gastroenterologii i Chorób 10 1WO Przemiany Materii Oddział Intensywnej 4 Terapii 10 25 1WP Katedra i Klinika Hematologii, Onkologii i Chorób Wewnętrznych 20 5 10 25 1WN Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych i Endokrynologii 20 5 25 43 1 M4 Katedra i Klinika Dermatologiczna 20 5 10 12 2 M1 Centrum Diagnostyki i Leczenia Chorób Przenoszonych Drogą Płciową 20 5 Psychiatria (1 lub 2) egzamin 7 120 20 30 70 1WJ Katedra i Klinika Psychiatryczna c.kurs 20 5 Psychiatria dziecięca (2) zaliczenie 1 23 4 7 12 2 M7 Klinika Psychiatrii Wieku Rozwojowego c.kurs 20 5 7

30 30 55 8 30 55 1WH Katedra i Klinika Pediatrii i Endokrynologii c.kurs 20 4 5 1WI Katedra i Klinika Pediatrii i Nefrologii c.kurs 3 1WG Katedra i Klinika Pediatrii, Hematologii i Onkologii c.kurs Pediatria (1 lub 2) ul. Marszałkowska gr 1-5, 12, 13 7 grup 53,8% Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku 2 10 1W34 c.kurs 20 4 Dziecięcego (ćw. 42%) 55 Klinika Gastroenterologii i Żywienia Dzieci 4 8 1W33 c.kurs 20 4 (ćw. 26%) 8 12 1W44 Klinika Pediatrii (ćw. 32%) c.kurs 20 4 zaliczenie 6 115 ul. Działdowska gr 6 11 6 grup 46,2% c.kurs 20 5 Zakład Diagnostyki Laboratoryjnej i Immunologii Klinicznej Wieku Rozwojowego egzamin 3 45 5 15 25 1WW Diagnostyka laboratoryjna (1lub2) Higiena (1 lub 2) zaliczenie 1 30 20 10 1 M31 Zakład Medycyny Zapobiegawczej i Higieny 20 10 Epidemiologia (1 lub 2) zaliczenie 1 20 12 8 2 M8 Zakład Epidemiologii 20 10 c.kurs 20 5 Klinika Diabetologii, Patologii Noworodka i Wad Wrodzonych Genetyka kliniczna (2) egzamin 2 30 6 10 14 1W44 Medycyna nuklearna (2) zaliczenie 2 30 15 15 1W13 Zakład Medycyny Nuklearnej 20 5 25 10 15 20 5 10 15 1 MG Zakład Immunologii Klinicznej (94, 4%) 20 5 8 Klinika Medycyny Transplantacyjnej i Nefrologii (5, 6%) Immunologia kliniczna (1) zaliczenie 2 20 5 10 1W22 Medycyna rodzinna (1 lub 2) zaliczenie 3 75 15 10 50 1 MH Katedra i Zakład Medycyny Rodzinnej c.kurs 20 5 Otolaryngologia dziecięca (1) zaliczenie 1 20 8 12 1WT Klinika Otolaryngologii Dziecięcej 20 4 Zajęcia do wyboru/ alternatywne/na III, IV, zaliczenie 30 30 5 V, lub VI Praktyki zawodowe: (2) 4 140 140 R a z e m: 60 1108 110 302 731

FARMAKOLOGIA I TOKSYKOLOGIA KATEDRA I ZAKŁAD FARMAKOLOGII DOŚWIADCZALNEJ I KLINICZNEJ WUM ul. Krakowskie Przedmieście 26/28, 00-927 Warszawa, tel./fax (22) 826-21-16 Kierownik Katedry: prof. dr hab. med. Andrzej Członkowski Odpowiedzialne za dydaktykę: dr med. Iwona Korzeniewska-Rybicka, dr med. Sylwia Gajewska-Meszaros. Przyjęcia w sprawach studenckich: sekretariat godz. 10 00 14 00 tel./fax (22) 826-21-16. Roczny wymiar zajęć dydaktycznych wynosi 105 godzin: 30 godz. wykłady, 65 godz. ćwiczenia, 10 godz. seminaria. Zajęcia prowadzone są w semestrze VII i VIII. Wykłady 1 godz. tygodniowo odbywają się we wtorki w godz. 14 00 15 00 w sali wykładowej Zakładu Farmakologii, ul. Krakowskie Przedmieście 26/28. Ćwiczenia 2, 5 godz. tygodniowo odbywają się w Zakładzie Farmakologii, ul. Krakowskie Przedmieście 26/28 i w Centrum Dydaktycznym, ul. Żwirki i Wigury 61. PROGRAM NAUCZANIA Celem nauczania farmakologii i toksykologii jest zapoznanie studentów z zasadami racjonalnej farmakoterapii oraz przedstawienie podstawowych korzyści, niebezpieczeństw i trudności związanych z leczeniem farmakologicznym. Studenci uczeni są także, z jakich źródeł informacji korzystać w celu aktualizowania wiedzy z zakresu farmakologii oraz jak oceniać publikacje medyczne pod kątem przedstawionego w nich dowodu medycznego. Po odbyciu półtorarocznego kursu nauczania farmakologii i toksykologii student powinien znać ogólne pojęcia i zagadnienia z zakresu farmakodynamiki, farmakokinetyki i farmakoekonomiki, zasady działania leków oraz posiadać wiadomości na temat grup leków stosowanych w lecznictwie. Wiadomości te obejmują mechanizm działania, efekty kliniczne, kinetykę, podstawowe wskazania, przeciwwskazania, działania niepożądane, interakcje i zasady dawkowania, jak również krytyczną ocenę przydatności leku. Obowiązuje ponadto umiejętność zapisywania recept na leki gotowe i recepturowe. Zakres materiału na IV roku obejmuje: w semestrze VII leki wpływające na układ współczulny i przywspółczulny, leki w chorobach układu krążenia i układu oddechowego, leki hipolipemizujące i stosowane w leczeniu otyłości, leki wpływające na metabolizm kości, leki wpływające na układ odpornościowy, leki cytostatyczne i inne stosowane w chorobach nowotworowych podstawy, leki stosowane w chorobach krwi, witaminy i minerały rola w farmakoterapii, leki biologiczne podstawy, zasady farmakoterapii wybranych jednostek chorobowych, podstawy farmakoekonomiki; w semestrze VIII leki działające na ośrodkowy układ nerwowy, leki przeciwzapalne i przeciwbólowe, farmakologiczne zagadnienia walki z bólem, leki stosowane w chorobach alergicznych, farmakologiczne aspekty uzależnień, leki pochodzenia naturalnego, zasady farmakoterapii wybranych jednostek chorobowych, elementy toksykologii, w tym środowiskowej. ORGANIZACJA ZAJĘĆ Ćwiczenia odbywają się raz w tygodniu według rozkładu umieszczonego na tablicy ogłoszeń Zakładu. Obecność na ćwiczeniach jest obowiązkowa. Ćwiczenia opuszczone z usprawiedliwionej przyczyny należy odrobić po uzgodnieniu z asystentem. Jeśli odrobienie ćwiczenia nie jest możliwe, asystent może zgodzić się na ustne zaliczenie ćwiczenia, na którym student nie był obecny. 9

ZASADY I FORMA OCENY WYNIKÓW NAUCZANIA W trakcie IV roku obowiązują dwa ustne kolokwia semestralne oraz egzamin praktyczny z receptury w semestrze letnim. Student, który nie zaliczy kolokwium z farmakologii po VI czy VII semestrze, musi materiał tego kolokwium zaliczać łącznie z materiałem nauczania w VIII semestrze, czyli przed egzaminem. W sesji letniej po VIII semestrze obowiązuje zdanie egzaminu testowego. Warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest zaliczenie kolokwiów po VI, VII, VIII semestrze i egzaminu praktycznego z receptury. Student, który uzyskał na trzech kolokwiach przewidzianych w programie nauczania farmakologii na III i IV roku studiów w pierwszym terminie co najmniej dwie oceny dobre i jedną ponad dobrą może być zwolniony z obowiązku zdawania egzaminu i uzyskuje ocenę egzaminacyjną równą średniej z ocen kolokwialnych Nie wyklucza to zdawania egzaminu testowego wtedy student otrzymuje ostatecznie lepszą z otrzymanych ocen. Szczegółowy regulamin dotyczący organizacji zajęć i form zaliczeń, a także plan i tematy zajęć oraz zakres materiału obowiązujący do kolokwium i terminy zaliczeń są wywieszone na tablicy informacyjnej Zakładu. ZALECANE PODRĘCZNIKI I PIŚMIENNICTWO UZUPEŁNIAJĄCE 1. Farmakologia. Podstawy farmakoterapii (tom 1-2), red. Kostowski W., Herman Z. S., wyd. 3, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2005 (ISBN: 8320033500). 2. Goodman and Gilman s the pharmacological basis of therapeutics, red. Brunton L., Lazo J., Parker K., wyd. 11, Mc-Graw-Hill, 2006 (ISBN: 0071422803). 3. Basic and Clinical Pharmacology, red. Katzung B., Trevor A., Masters S., wyd. 11, Mc- Graw-Hill, 2009 (ISBN: 0071604057). 4. A textbook of clinical pharmacology and therapeutics, red. Ritter J.M., Lewis L.D., Mant T. G. K., Ferro A., eyd. 5, Hodder Arnold 2008 (ISBN: 0340900466). 5. Vademecum zatruć, red. Dreisbach R. H., Robertson W. O, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 1995 (ISBN: 8320018633). 6. Toksykologia. Podręcznik dla studentów, lekarzy i farmaceutów, red. Seńczuk W., wyd. 4, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2002 (ISBN: 8320026482). 7. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 17 maja 2007 r. w sprawie recept lekarskich (Dz.U. 2007 nr 97 poz. 646). 8. Adresy stron internetowych zawierających charakterystyki leków. Polskie: http://www.urpl.gov.pl/charakterystyki.asp Unii Europejskiej: http://www.emea.europa.eu/htms/human/epar/eparintro.htm Amerykańskie: http://www.accessdata.fda.gov/scripts/cder/drugsatfda/index.cfm Brytyjskie: http://emc.medicines.org.uk/ 9. NGC (różne narodowe rekomendacje dotyczące standardów postępowania medycznego w różnych jednostkach chorobowych): http://www.guideline.gov/resources/guideline_index.aspx STUDENCKIE KOŁO NAUKOWE Koło nr1. Opiekun: dr nauk farm. Paweł Krząścik. Koło nr2. Opiekun: dr nauk med. Maciej Niewada. Studenci biorą udział w pracach doświadczalnych prowadzonych w ramach programów naukowych Zakładu. Opracowują wyniki badań korzystając z technik komputerowych, przygotowują prace do publikacji, biorą aktywny udział w krajowych i międzynarodowych konferencjach naukowych. 10

CHOROBY WEWNĘTRZNE Zajęcia prowadzone są w blokach 6 tygodniowych w 4 Klinikach Chorób Wewnętrznych WUM na terenie Centralnego Szpitala Klinicznego przy ul. Banacha 1 A, bl. D w łącznym wymiarze 210 godz., 70 godz. seminaria, 140 godzin ćwiczenia) w 4 cyklach tematycznych. Program zajęć koordynuje: Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Nadciśnienia Tętniczego i Angiologii Kierownik: Prof. dr hab. med. Zbigniew Gaciong Godziny przyjęć w sprawach studenckich: codziennie 11 00 13 00. Zajęcia odbywają się w poszczególnych Katedrach i Klinikach Chorób Wewnętrznych WUM w godz. 8 00 12 30. Przed rozpoczęciem bloku zajęć należy zapoznać się z kolejnością cykli tematycznych wg grafiku dla poszczególnych grup, zamieszczonego na tablicy ogłoszeń w tej Klinice, blok D, II piętro. PROGRAM NAUCZANIA Nauczanie dotyczy etiopatogenezy, kliniki, diagnostyki i terapii chorób wewnętrznych; jego zakres będzie kontynuowany na V roku. 1. KATEDRA I KLINIKA GASTROENTEROLOGII I CHORÓB PRZEMIANY MATERII Kierownik: Prof. dr hab. med. Waldemar Karnafel Odpowiedzialni za dydaktykę: lek. Arkadiusz Krakowiecki, lek. Agnieszka B. Niebisz. Przyjęcia w sprawach studenckich: codziennie w godz. 11 00 13 00. PROGRAM NAUCZANIA 2 tygodnie zajęć (25 godzin seminariów, 45 godzin ćwiczeń). Seminaria odbywają się w bloku D (lewy łącznik), pokój 23. Ćwiczenia blok D, III piętro. Informacje dla studentów znajdują się na tablicy informacyjnej przy Sekretariacie Kliniki, blok D, III piętro. TEMATY SEMINARIÓW I. Z zakresu diabetologii: 1. Powtórzenie wiadomości o badaniu podmiotowym i przedmiotowym. 2. Epidemiologia, rozpoznawanie i klasyfikacja cukrzycy. 3. Diagnostyka laboratoryjna w cukrzycy. 4. Patogeneza i przewlekłe powikłania cukrzycy (makroangiopatia, neuropatia). 5. Patogeneza i przewlekłe powikłania cukrzycy (retinopatia, nefropatia). 6. Leczenie cukrzycy typu 2. 7. Leczenie śpiączek cukrzycowych. 8. Intensywna i konwencjonalna insulinoterapia. 9. Hipoglikemia. 10. Przypadki kliniczne w diabetologii. II. Z zakresu gastroenterologii: 11. Choroba wrzodowa i rak żołądka. 12. Kamica pęcherzyka żółciowego. 13. Marskość wątroby. 14. Ostre zapalenie trzustki. 15. Przewlekłe zapalenie trzustki oraz zaburzenia wchłaniania. 11

16. Choroby jelita grubego. 17. Nieswoiste zapalne choroby jelit. 18. Badanie endoskopowe górnego i dolnego odcinka przewodu pokarmowego. 19. Ostre stany w gastroenterologii. 20. Przypadki kliniczne w gastroenterologii. PIŚMIENNICTWO OBOWIĄZKOWE I ZALECANE 1. Gastroenterologia wybrane zagadnienia (pod red. Prof. Jacka Muszyńskiego), Wyd. Akademia Medyczna 2005 r. 2. Diabetologia wybrane zagadnienia (pod red. Prof. Danuty Śliwonik-Janeczko), Wyd. Akademia Medyczna 2006 r. 3. Choroby wewnętrzne I II tom, pod red. Prof. Andrzeja Szczeklika, Medycyna Praktyczna, Kraków 2005 r. 4. Choroby wewnętrzne, pod red. Prof. Franciszka Kokota, PZWL, Warszawa 2002 r. 5. Zarys ogólnej diagnostyki lekarskiej, W. Orłowski, PZWL, Warszawa 1994 r. 6. Gastroenterologia i hepatologia kliniczna, pod red. Stanisława Konturka, PZWL, Warszawa 2001 r. STUDENCKIE KOŁO NAUKOWE Opiekunowie: dr med. Mariusz Jasik, lek. Agnieszka B. Niebisz. Studenci biorą udział w powstawaniu prac naukowych z ramienia Kliniki, z możliwością prezentowania prac na zjazdach studenckich lub lekarskich oraz uczestniczą w przygotowywaniu publikacji. Spotkania członków Koła oraz osób zainteresowanych z omawianiem kolejnych zagadnień z zakresu diabetologii odbywają się co około 3 tygodnie w Bibliotece Kliniki (informacja o terminach na tablicy informacyjnej przy Sekretariacie Kliniki, blok D, III piętro). 2. KATEDRA I KLINIKA CHORÓB WEWNĘTRZNYCH I NADCIŚNIENIA TĘTNICZEGO Kierownik: Prof. dr hab. med. Zbigniew Gaciong Odpowiedzialna za dydaktykę: dr Agnieszka Kuch-Wocial i dr Izabela Łoń. Godziny przyjęć w sprawach studenckich: 11 00 13 00 (zalecane wcześniejsze umówienie się telefoniczne (022) 599 28 28. POGRAM NAUCZANIA 2 tygodnie zajęć (25 godzin seminariów i 45 godz. ćwiczeń). KARDIOLOGIA cz. I Zajęcia fakultatywne: 1. Badanie usg serca. 2. Wrodzone wady serca u dorosłych. 3. Nabyte wady serca. 4. Bakteryjne zapalenie wsierdzia. 5. Zapalenie osierdzia. 6. Zapalenie mięśnia serca i kardiomiopatie. 7. Zatorowość płucna. 8. Przewlekła niewydolność serca. 9. Zakrzepowe zapalenie żył. 10. Miażdżyca i zapalne choroby tętnic. 11. Nadciśnienie pierwotne. 12. Nadciśnienie wtórne. W ramach zajęć programowych ponadto przewiduje się udział: 12

w posiedzeniach klinicznych: demonstracja przypadków klinicznych, w kominkach radiologicznych, w posiedzeniach międzyklinicznych. Zajęcia fakultatywne blok dwutygodniowy w godz. 14 00 17 00 w grupie 30 osob. tematyk fakultetów: badania nieinwazyjne w diagnostyce chorób układu krążenia. Studenckie Koło Naukowe opiekun dr Bartosz Symonides, adres internetowy: wwwam.waw.edu.pl sknnt Obowiązujące podręczniki 1. Wybrane zagadnienia z chorób układu krążenia. Skrypt dla studentów pod red. Z. Gacionga 2006 r. 2. Badanie Kliniczne. O. Epstein 2004., Wyd. Czelej. 3. F. Kokot (red.) Choroby wewnętrzne, Wyd. Lek. PZWL, I i II t. 2002. 4. A. Szczeklik (red.) Choroby wewnętrzne, Wyd. Med. Prak, Kraków 2005. Zalecana literatura uzupełniająca 1. W. Januszewicz, M. Sznajderman: Nadciśnienie tętnicze, PZWL 2002 r. 2. Angiologia pod red. T. Pasierskiego, Z. Gacionga, A. Torbickiego, J. Szmidta, Wyd. Lek. PZWL 2004 r. Zaliczenie zajęć w oparciu o udział w ćwiczeniach i seminariach oraz kolokwium końcowe w postaci testu. 3. Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych i Endokrynologii Kierownik: Prof. nadzw. dr hab. Ewa Bar-Andziak Odpowiedzialny za dydaktykę: dr n. med. Marcin Debski. Godziny przyjęć w sprawach studenckich: pon. pt. 12 00 13 00. Szczegółowe plany zajęć są podane na tablicach informacyjnych przy Sekretariacie Katedry i Kliniki Chorób Wewnętrznych i Endokrynologii, oraz w sali seminaryjnej Kliniki. PROGRAM NAUCZANIA 1 tydzień zajęć, 10 godzin seminariów, 25 godzin ćwiczeń. Tematy seminariów: 1. Niedoczynność przysadki. 2. Gruczolaki przysadki. 3. Fizjopatologia tarczycy. 4. Autoimmunologiczne choroby tarczycy. 5. Guzy tarczycy. 6. Hyperkortyzolemia. 7. Niedoczynność kory nadnerczy. 8. Zaburzenia gospodarki wapniowo-fosforanowej. 9. Stany naglące w endokrynologii. 10. Diagnostyka laboratoryjna w endokrynologii; rola wybranych badań laboratoryjnych w ocenie gospodarki hormonalnej. ORGANIZACJA ZAJĘĆ Zajęcia seminaryjne odbywają się od poniedziałku do piątku w tygodniu przewidzianym dla danej grupy w sali seminaryjnej Kliniki w bloku D na piętrze 7 odc. B. Początek zajęć o godzinie 8 00. Zajęcia kliniczne prowadzone są na Oddziale Endokrynologii Kliniki. 13

Zaliczenie zajęć odbywa się w ostatnim dniu ćwiczeń (piątek) na podstawie: obecności na wszystkich ćwiczeniach i seminariach, zaliczeniu sprawdzianu pisemnego. PIŚMIENNICTWO OBOWIĄZKOWE 1. Podstawy Endokrynologii (skrypt) pod red. E. Bar-Andziak, DW AM 2004. 2. Endokrynologia w Interna Harrisona, tom III, część XIV, sekcja I, wydanie polskie 2000 r. Czelej Sp. z o.o. PIŚMIENNICTWO UZUPEŁNIAJĄCE 1. Endokrynologia ogólna i kliniczna, Red. F. S. Greenspan, D. G. Gardner, Czelej sp. z o.o., 2004. 2. Endokrynologia kliniczna dla ginekologa, internisty i pediatry. Red. T. E. Romer, Springer PWN, 1998. STUDENCKIE KOŁO NAUKOWE Przy klinice istnieje studenckie koło naukowe, którego opiekunami są dr n. med. Marcin Dębski i lek med. Dorota Szydlarska. 4. Katedra i Klinika Hematologii, Onkologii i Chorób Wewnętrznych Kierownik: prof. dr hab. Wiesław Jędrzejczak Odpowiedzialna za dydaktykę: Dr n. med. Jolanta Wieczorek. Sprawy organizacyjne studentów: od poniedziałku do piątku w godz. od 11 00 13 00. PROGRAM NAUCZANIA 1 tydzień zajęć (10 godz. seminariów i 25 godz. ćwiczeń klinicznych). Zajęcia fakultatywne: 1. Niedokrwistość, Ostre białaczki. 2. Aplazja szpiku kostnego, Przeszczepienie szpiku kostnego, Przewlekłe zespoły mieloproliferacyjne. 3. Chłoniaki nieziarnicze, Chłoniak ziarniczy Hodgkina. 4. Gammapatie monoklonalne, Przetoczenie preparatów krwiopochodnych. 5. Interpretacja badań morfologii krwi, Interpretacja badań układu krzepnięcia. ORGANIZACJA ZAJĘĆ Zajęcia rozpoczynają się w poniedziałek o godz. 8 00 w sali seminaryjnej Banku Komórek Krwiotwórczych Blok C, niski parter. 1. Zajęcia kliniczne w podgrupach prowadzone są w Klinice Hematologii, Onkologii i Chorób Wewnętrznych Blok D IV piętro. 2. Każdy student obowiązany jest przygotować historię choroby wybranego pacjenta. Przydzielenie pacjenta następuje w pierwszym dniu ćwiczeń w trakcie zajęć przy łóżku chorego. Historia choroby musi być dostarczona nauczycielowi akademickiemu odbierającemu test zaliczeniowy przed rozpoczęciem tego testu. Historia powinna być napisana osobiście, odręcznie i czytelnie z pozostawieniem 5 cm marginesu po prawej stronie i zakończona podpisem studenta. 14

3. Szczegółowe plany zajęć są podane na tablicach informacyjnych w holu przy Klinice Hematologii, Onkologii i Chorób Wewnętrznych oraz w sali seminaryjnej Banku Komórek Krwiotwórczych. Zaliczenie zajęć odbywa się w ostatnim dniu ćwiczeń (piątek) na podstawie: obecności na wszystkich ćwiczeniach i seminariach, zaliczenia testu sprawdzającego. Przy klinice istnieje studenckie koło naukowe LITERATURA OBOWIĄZKOWA 1. Leczenie rozrostowych chorób hematologicznych pod red. Anny Dmoszyńskiej, wyd. Folium Lublin 2005. 2. Podstawy hematologii klinicznej. Z. Kuratowska, J. Dwilewicz-Trojaczek (red.) AM. 1997 (skrypt AM). 3. Podstawy hematologii A. Dmoszyńska, T. Robak. wyd. Czelej Sp. z o.o. 2003. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 4. Hematologia kliniczna. W. Janicki (red.) PZWL 1991. 5. Nagłe przypadki w hematologii i onkologii. J. P. Dutcher, P. Wiernik PZWL 1993. 15

PEDIATRIA Informacje ogólne: Część grup studenckich (I V oraz grupy XII i XIII) odbywa zajęcia w Katedrze i Klinice Pediatrii i Endokrynologii WUM., ul. Marszałkowska 24. p.o. Kierownika: dr n. med. Beata Pyrżak Część grup studenckich (VI XI) odbywa zajęcia w zespole Klinik przy ul. Działdowskiej 1/3. Roczny wymiar zajęć 115 godzin: 30 godz. wykłady, 30 godz. seminaria, 55 godz. ćwiczenia. Koordynatorzy zajęć z pediatrii i jednocześnie osoby odpowiedzialne z wpis do indeksu: Grupy ćwiczące w Klinice Pediatrii i Endokrynologii przy ul. Marszałkowskiej dr n. med. Beata Pyrżak Grupy ćwiczące w zespole Klinik przy ul. Działdowskiej prof. dr hab. Hanna Szajewska. Wykłady dla całego roku odbywają się w semestrze zimowym i letnim w poniedziałki w godz. 14 00 15 30 : w semestrze zimowym w sali wykładowej A przy ul. Marszałkowskiej 24, w semestrze letnim w sali wykładowej zespołu klinik przy ul. Działdowskiej 1/3. Wykłady obowiązują wszystkich studentów IV roku I Wydziału Lekarskiego niezależnie gdzie grupa odbywa ćwiczenia. TEMATY WYKŁADÓW: Semestr zimowy Marszałkowska 24 1. Charakterystyka poszczególnych okresów rozwojowych u dzieci. 2. Podstawowe objawy i ich różnicowanie w chorobach układu moczowego. 3. Podstawowe objawy i ich różnicowanie w chorobach układu krwiotwórczego. 4. Podstawowe objawy i ich różnicowanie w chorobach układu krążenia. 5. Podstawowe objawy i ich różnicowanie w chorobach układu nerwowego. 6. Podstawowe objawy i ich różnicowanie w okresie dojrzewania u dzieci. 7. Postępowanie profilaktyczne i lecznicze po kontakcie z dzieckiem chorym zakaźnie. 8. Problemy uzależnień u dzieci. Semestr letni Działdowska 1/3 1. Podstawowe objawy i ich różnicowanie w chorobach układu oddechowego. 2. Podstawowe objawy i ich różnicowanie w chorobach układu pokarmowego. 3. Dojrzewanie układu odpornościowego u dzieci. 4. Stany naglące w pediatrii. 5. Medycyna ambulatoryjna wieku dziecięcego. 6. Choroby alergiczne u dzieci. 7. Choroby tkanki łącznej u dzieci. PROGRAM NAUCZANIA Zagadnienia z pediatrii ogólnej oraz endokrynologii wieku rozwojowego badanie podmiotowe i przedmiotowe dziecka w poszczególnych okresach rozwojowych ocena auksologiczna w okresach rozwojowych ocena rozwoju psychicznego i umysłowego dziecka algorytmy diagnostyczne. Tematy seminariów: 1. Szczepienia ochronne. 2. Podstawowe wiadomości z zakresu zaburzeń wodno-elektrolitowych. 3. Najważniejsze choroby infekcyjne okresu niemowlęcego. 4. Fizjopatogeneza gospodarki wapniowo-fosforanowej (krzywica, tężyczka, zaburzenia czynności przytarczyc). 5. Zaburzenia wzrastania i dojrzewania. 6. Choroby tarczycy. 16

7. Choroby metaboliczne u dzieci. 8. Choroby nadnerczy. 9. Stany hipoglikemiczne. 10. Cukrzyca. 11. Zmiany skórne u dzieci zasady postępowania. 12. Zespół metaboliczny. Nadwaga. Otyłość. 13. Ostre zatrucia u dzieci. 14. Żywienie dzieci zdrowych. Zajęcia w Klinice Pediatrii i Endokrynologii odbywają się na oddziale przy ul. Marszałkowskiej 24, tel. (022) 522 73 60, sekret. 522 74 35. p.o. Kierownika Katedry i Kliniki: dr n. med. Beata Pyrżak Odpowiedzialna za dydaktykę: dr n. med. Danuta Janczarska Godziny przyjęć w sprawach studenckich: godz. 11 30 12 30 ; tel. (022) 629 06 05, 552 73 60. Zajęcia w szpitalu przy ul. Działdowskiej odbywają się w następujących Klinikach: I Katedra Pediatrii Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego, tel. (022) 452 32 04, kierownik prof. Marek Kulus. Klinika Gastroenterologii i Żywienia Dzieci tel. (022) 452 32 01, 452 32 20, kierownik prof. Andrzej Radzikowski. Klinika Pediatrii tel./fax (022) 452 33 09, tel. (022) 452 32 54. Kierownik Kliniki prof. dr hab. Hanna Szajewska Odpowiedzialne za dydaktykę w zespole Klinik przy ul. Działdowskiej: lek. Agnieszka Mazur tel. (022) 452 33 07-8. lek. Anna Chmielewska (022) 452 32 92. dr n. med. Ewa Pańkowska (022) 452 32 84. PROGRAM ĆWICZEŃ 1. Badanie podmiotowe i fizyczne niemowlęcia i dziecka starszego. 2. Ocena odrębności rozwojowej niemowlęcia i dziecka aż do osiągnięcia pełnej dojrzałości. 3. Posługiwanie się siatkami centylowymi. 4. Praktyczne zasady żywienia naturalnego i sztucznego. 5. Podstawy diagnostyki laboratoryjnej i obrazowej pojęcie normy z uwzględnieniem wieku dziecka. 6. Badanie dzieci chorych przebywających w oddziałach poszczególnych klinik, ocena występujących u nich patologii, przeprowadzenie rozumowania klinicznego i różnicowania. ORGANIZACJA ZAJĘĆ Ćwiczenia i seminaria odbywają się w 3 tygodniowych blokach w godz. 8 15 13 00 w Klinikach przy ul. Marszałkowskiej 24 lub ul. Działdowskiej 1. ZASADY I FORMA OCENY WYNIKÓW NAUCZANIA Asystent prowadzący ćwiczenia wydaje o studentach opinię na piśmie (na indywidualnej karcie studenta). Po zakończeniu ćwiczeń każdy student zdaje kolokwium u Kierownika Kliniki lub upoważnionego adiunkta. Zdanie kolokwium jest warunkiem zaliczenia ćwiczeń. Przystąpić do kolokwium może tylko ten student, który spełnia takie warunki jak obecność na wszystkich ćwiczeniach i seminariach oraz wykazuje się wymaganą wiedzą praktyczną i teoretyczną (z ćwiczeń, seminariów., wykładów, raportów). Nauczanie pediatrii kończy się egzaminem na VI roku studiów. Egzamin składa się z części teoretycznej (test) oraz praktycznej. Nie przewiduje się zwolnień z egzaminu teoretycznego (test). 17

Ocena końcowa z pediatrii będzie zależeć od egzaminu teoretycznego, praktycznego oraz uzyskanych wyników poszczególnych lat nauki. Egzamin teoretyczny (test) będzie obejmował głównie tematykę wykładów, seminariów i ćwiczeń. PIŚMIENNICTWO OBOWIĄZKOWE 1.,,Pediatria red. K. Kubicka, K. Kawalec PZWL Warszawa 2004. 2. Diagnostyka różnicowa najczęstszych objawów w praktyce pediatrycznej red. W. Kawalec, A. Milanowski PZWL 2003. 3. Repetytorium z pediatrii red. W. Kawalec, K. Kubicka PZWL Warszawa 2005. 4. Norma kliniczna w pediatrii red. M. Krawczyński PZWL Warszawa 2005. 5. Endokrynologiczne i immunologiczne problemy w pediatrii red. E. Weimann, G. Horneff PZWL Warszawa 2005. W II Katedrze Pediatrii prowadzone są zajęcia fakultatywne Jak czytać publikacje naukowe? Podstawy EBM. W semestrze zimowym na stronie internetowej I Katedry Pediatrii prowadzony jest konkurs z nagrodami. Szczegóły na stronie www.wum.edu.pl/pediatria1 18

DERMATOLOGIA I WENEROLOGIA Katedra i Klinika Dermatologiczna ul. Koszykowa 82 A, tel. (022) 502 13 24 (sekretariat) Kierownik Kliniki: prof. dr hab. Wiesław Gliński Odpowiedzialna za dydaktykę: Dr n. med. Maria Glińska-Wielochowska, tel. (022) 502 13 90. Godziny przyjęć w sprawach studenckich: codziennie 12 00 13 00. Centrum Diagnostyki i leczenia chorób przenoszonych drogą płciową ul. Koszykowa 82 A, tel. (022) 502 13 13 (sekretariat). Dyrektor Centrum: prof. dr hab. Sławomir Majewski Odpowiedzialna za dydaktykę: dr n. med. Iwona Rudnicka, tel. (022) 502 11 61. Godziny przyjęć w sprawach studenckich: 8 00 13 00. Roczny wymiar godzin dydaktycznych wynosi 90 godzin: 35 godz. seminaria, 55 godz. ćwiczenia. PROGRAM NAUCZANIA Celem nauczania dermatologii jest zapoznanie studentów z najczęstszymi chorobami skóry, z którymi będą się spotykali jako lekarze ogólni. Szczególny nacisk położony jest na zmiany polekowe, grzybice, choroby bakteryjne i wirusowe, choroby autoimmunologiczne, alergiczne, choroby skóry będące objawem schorzeń narządów wewnętrznych i nowotworów złośliwych oraz nowotwory skóry i stany przednowotworowe. Podczas ćwiczeń studenci uczą się zbierania wywiadu dermatologicznego, opisu zmian skórnych, rozpoznania i różnicowania oraz leczenia. Biorą bezpośredni udział w obchodach i pracy z chorymi. W ambulatorium mają możność oglądania pacjentów z najczęściej spotykanymi chorobami skóry oraz zapoznania się z recepturą dermatologiczną. Celem nauczania wenerologii jest zapoznanie studentów z podstawowymi zagadnieniami chorób przenoszonych drogą płciową: ich epidemiologią, objawami klinicznymi, różnicowaniem i leczeniem. Obok zagadnień klinicznych omawiane są: nowe dane dotyczące etiopatogenezy, nowoczesne metody diagnostyczne, sposób prowadzenia wywiadu wenerologicznego, a także zasady postępowania epidemiologicznego i profilaktyka chorób przenoszonych droga płciową. OBOWIĄZUJĄCE TEMATY Z DERMATOLOGII xx 1. Anatomia skóry i przydatków /do przygotowania na pierwszy dzień ćwiczeń/. 2. Semiotyka. 3. Choroby ropne skóry i inne choroby bakteryjne (różyca, łupież rumieniowy, boreliozy). 4. Gruźlica skóry. 5. Sarkoidoza skóry. 6. Grzybice skóry (wywołane przez dermatofity i grzyby drożdżopodobne). 7. Choroby pasożytnicze skóry (wszawica, świerzb). 8. Choroby wirusowe skóry (grupa opryszczek, mięczak zakaźny, zakażenia HPV). 9. Łupież różowy Giberta. 10. Liszaj płaski. 11. Rumienie (rumień wielopostaciowy, rumień trwały, rumień guzowaty). 12. Choroby alergiczne i choroby zawodowe skóry. 13. Polekowe zmiany skóry. 14. Panniculitis Christian Weber. 15. Fotodermatozy i porfirie. 16. Łuszczyca. 17. Choroby pęcherzowe. 18. Choroby tkanki łącznej. 19

19. Choroby związane z nadmiernym rogowaceniem. 20. Pokrzywka barwnikowa. 21. Rewelatory skórne zmian nowotworowych. 22. Owrzodzenia podudzi. 23. Choroby naczyniowe skóry. 24. Zmiany skórne w cukrzycy. 25. Znamiona i nowotwory łagodne. 26. Stany przedrakowe i raki in situ. 27. Nowotwory złośliwe skóry. 28. Chłoniaki skóry i stany poprzedzające. 29. Zaburzenia barwnikowe. 30. Choroby łojotokowe. 31. Choroby gruczołów potowych. 32. Choroby włosów. xx Tematy nadobowiązkowe podawane są na tablicy ogłoszeń w holu Kliniki. OBOWIĄZUJĄCE TEMATY Z WENEROLOGII 1. Kiła objawowa wczesna. 2. Kiła objawowa późna, ze szczególnym uwzględnieniem kiły układu nerwowego. 3. Kiła utajona wczesna i późna. 4. Profilaktyka kiły wrodzonej. 5. Odczyny serologiczne i wybrane problemy immunologiczne w przebiegu kiły. 6. Leczenie kiły i kontrola po leczeniu. 7. Rzeżączka, powikłania rzeżączki, leczenie i kontrola po leczeniu. 8. Nierzeżączkowe zakażenia dróg moczowo płciowych oraz drożdżyca narządów płciowych. 9. AIDS epidemiologia, klinika, leczenie. 10. AIDS i choroby skóry. 11. Zakażenie HIV a choroba przenoszona drogą płciową. 12. Kłykciny kończyste. 13. Opryszczka narządów płciowych. ORGANIZACJA ZAJĘĆ Szczegółowy rozkład zajęć podawany jest na tablicy informacyjne w holu Kliniki. Seminaria odbywają się w godz. 8 00 9 10 oraz 10 15 11 30. Ćwiczenia na oddziale męskim lub kobiecym odbywają się w godz. 9 20 10 50. Ćwiczenia w ambulatorium odbywają się w godz. 9 20 11 30. Ćwiczenia z asystentem prowadzącym grupę w różnych godzinach między 8 00 a 12 30, zgodnie z planem zajęć w układzie 3 tygodniowym. W tygodniu przeznaczonym na zajęcia z wenerologii ćwiczenia odbywają się na oddziale i w ambulatorium Centrum i w Przychodni Nierzeżączkowych Zapaleń Cewki Moczowej. ZASADY I FORMY OCENY WYNIKÓW NAUCZANIA Obecność na wszystkich zajęciach jest obowiązkowa. Obowiązuje punktualność. Spóźnienia wymagają odrabiania w dodatkowych terminach. Asystenci prowadzący podgrupy wystawiają ocenę za ćwiczenia po przeprowadzeniu kolokwium z całości obowiązującego programu, które odbywa się w ostatnim dniu ćwiczeń. Egzamin praktyczny stanowi część egzaminu końcowego. Polega on na zebraniu wywiadu, zbadaniu chorego, rozpoznaniu, różnicowaniu i proponowanym leczeniu; odbywa się dla całej grupy w umówionych poprzednio terminach, nie później niż 3 tygodnie po zakończeniu ćwiczeń /za wyjątkiem grupy ćwiczącej w ostatnim bloku/. 20

Egzamin testowy obowiązuje wszystkich studentów. Warunkiem dopuszczenia do egzaminu testowego jest uzyskanie pozytywnej oceny z: ćwiczeń z dermatologii, ćwiczeń z wenerologii i z egzaminu praktycznego. PIŚMIENNICTWO OBOWIĄZKOWE 1. Jabłońska S., Majewski S. Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową. PZWL, Warszawa 2005. 2. Mroczkowski T.: Choroby przenoszone drogą płciową. Wyd. Czelej, Lublin, 2006. 3. Błaszczyk-Kostanecka M., Wolska H. Dermatologia w praktyce PZWL, Warszawa 2005. Piśmiennictwo zalecane 1. Jabłońska S.: Choroby skóry PZWL, Warszawa, 1980. 2. Braun-Falco O. i wsp.: Dermatologia, Czelej, Lublin, 2004. 3. Hunter J. A. A. i wsp.: Clinical Dermatology, Blackwell Science, 2002. STUDENCKIE KOŁO NAUKOWE Opiekun Koła: dr n. med. Małgorzata Olszewska Zebrania koła odbywają się raz w miesiącu. Formami zajęć na zebraniach są: a. referaty teoretyczne dotyczące wybranych zagadnień, b. demonstracje przypadków dyskusyjnych, najczęściej z pogranicza dermatologii i innych dyscyplin, c. dyskusje dotyczące najnowszych poglądów, mechanizmów powstawania i leczenia niektórych chorób skóry. Ponadto studenci mogą brać udział w pracach naukowych poszczególnych pracowni. 21

PSYCHIATRIA Katedra i Klinika Psychiatryczna Warszawa, ul. Nowowiejska 27, tel. (022) 825-12-36, fax (022) 825-13-15, www.psych.waw.pl Kierownik Katedry i Kliniki: prof. dr hab. Waldemar Szelenberger Odpowiedzialne za dydaktykę: dr n. hum. Małgorzata Kostecka-Walenta, dr n. hum. Tomasz Gajda. Przyjęcia w sprawach studenckich: sekretariat, wtorki 12 00 13 00.. Program nauczania realizowany jest w wymiarze rocznym 120 godz. (20 godz. wykładów, 30 godz. seminariów, 70 godz. ćwiczeń), w blokach czterotygodniowych. CEL NAUCZANIA I ZAKRES PRZEDMIOTU Celem nauczania jest zapoznanie słuchaczy z aktualnymi neurobiologicznymi koncepcjami zaburzeń psychicznych oraz niezbędnymi w praktyce ogólnolekarskiej wiadomościami z zakresu diagnostyki i terapii psychiatrycznej. W szczególności celem zajęć jest zdobycie umiejętności, które w przyszłej praktyce lekarskiej pozwolą na: właściwe rozpoznawanie zaburzeń psychicznych, samodzielne leczenie niektórych zaburzeń, udzielanie pomocy psychiatrycznej w trybie doraźnym, współuczestniczenie w programach profilaktycznych, a ponadto, rozumienie sposobu funkcjonowania chorego w trudnych sytuacjach życiowych, rozumienie własnych zachowań wobec pacjenta i umiejętność ich korygowania. PROGRAM NAUCZANIA Zajęcia obejmują następujące tematy: 1. Psychopatologia. 2. Schizofrenia i psychozy urojeniowe. 3. Zaburzenia afektywne. 4. Zaburzenia lękowe, związane ze stresem i pod postacią somatyczną. 5. Zaburzenia osobowości. 6. Zaburzenia psychiczne na tle organicznym. 7. Upośledzenie umysłowe. 8. Leczenie zaburzeń psychicznych w ciąży. 9. Uzależnienie od alkoholu i innych substancji psychoaktywnych. 10. Doraźna pomoc psychiatryczna. 11. Leczenie zaburzeń psychicznych. 12. Orzecznictwo w psychiatrii. 13. Podstawy medycyny snu. Organizacja zajęć Zajęcia rozpoczyna wykład w godz. 8 25 9 10 w sali wykładowej na parterze Szpitala Nowowiejskiego. Po 10 min. przerwy rozpoczynają się ćwiczenia w oddziałach, w godz. 9 20 13 15. Szczegółowy plan zajęć dla każdego bloku znajduje się na tablicy ogłoszeń przed salą wykładową, przy sekretariacie kliniki i w internecie. W czasie ćwiczeń obowiązuje napisanie historii choroby pacjenta przydzielonego studentowi przez asystenta prowadzącego ćwiczenia. Zasady oceny Obowiązuje zaliczenie wszystkich zajęć. Zajęcia opuszczone trzeba odrobić. Przy 1 2 nieobecnościach usprawiedliwionych można odrobić ćwiczenia podczas dyżuru lekarskiego. Jeśli liczba nieobecności usprawiedliwionych jest większa od 2, sposób zaliczenia ćwiczeń ustala osoba odpowiedzialna za dydaktykę, w porozumieniu z kierownikiem kliniki. Kontrola wyników naucza- 22

nia odbywa się w toku całego czasu trwania ćwiczeń. W ostatnim dniu ćwiczeń asystent dokonuje sprawdzenia wiadomości. Egzamin testowy przeprowadzany jest w sesji letniej. Istnieje możliwość zdawania egzaminu po cyklu ćwiczeń. Do egzaminu przed sesją dopuszczeni są studenci, którzy zaliczyli ćwiczenia z oceną więcej niż dobrą. PIŚMIENNICTWO OBOWIĄZKOWE 1. Bilikiewicz A (red.) Psychiatria dla studentów medycyny. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2003. Piśmiennictwo zalecane 1. Bilikiewicz A., Pużyński S., Rybakowski J., Wciórka J. (red.). Psychiatria. Tom I: Podstawy psychiatrii. Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, Wrocław 2002. 2. Bilikiewicz A., Pużyński S., Rybakowski J., Wciórka J. (red.). Psychiatria. Tom II: Psychiatria Kliniczna. Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, Wrocław 2002. 3. Bilikiewicz A., Pużyński S., Rybakowski J., Wciórka J. (red.). Psychiatria. Tom III: Terapia, zagadnienia etyczne, prawne, organizacyjne i społeczne. Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, Wrocław 2003. 4. Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD 10. Opisy kliniczne i wskazówki diagnostyczne. Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne Vesalius, Instytut Psychiatrii i Neurologii, Kraków Warszawa 2000. 5. Szelenberger W. (red.). Bezsenność. Via Medica, Gdańsk 2007. 6. Grzesiuk L. (red.). Psychoterapia. Tom I: Teoria. Podręcznik akademicki. Enteia, Warszawa 2005. 7. Grzesiuk L. (red.). Psychoterapia. Tom II: Praktyka. Podręcznik akademicki. Enteia, Warszawa 2006. 8. Semple D., Smyth R., burns J., Darjee R., McIntosh A. Oxford Handbook of Psychiatry. Oxford University Press 2005. 9. Sims A. C. P. Symptoms in the Mind: An Introduction to Descriptive Psychopatology Third edition Elsevier 2006. Studenckie Koło Naukowe Przy Klinice Psychiatrycznej działa Studenckie Koło Naukowe. Opiekunem Koła jest dr n. med. Dariusz Maciej Myszka. Spotkania Koła odbywają się co 2 tygodnie. Informacje o zebraniach wywieszane są na tablicach ogłoszeń w dziekanacie i w CSK przy ul. Banacha. Koło umożliwia pogłębianie wiedzy teoretycznej i praktycznej z zakresu psychiatrii, udział w badaniach naukowych prowadzonych w klinice, realizację własnych projektów badawczych. W okresie wakacji organizowane są wyjazdy na obozy naukowe w kraju i za granicą. Klinika prowadzi zajęcia fakultatywne z następujących tematów: medycyna snu, diagnostyka i leczenie depresji, problemy diagnostyki i terapii uzależnienia od środków psychoaktywnych. Zgłoszenia przyjmowane są w sekretariacie, tel. (022) 825-12-36. 23

PSYCHIATRIA DZIECIĘCA Klinika Psychiatrii Wieku Rozwojowego ul. Marszałkowska 24, 00-576 Warszawa, tel.: (22) 52-27-480, tel./fax: (22) 621-16-45 e-mail: ula@litewska.edu.pl Osoba odpowiedzialna za dydaktykę: dr med. Celina Tomaszewicz-Libudzic. Godziny przyjęć w sprawach studentów: poniedziałek 9 00 11 00. WYMIAR GODZIN PRZEDMIOTU Semestr VII Wykłady 4godz. Ćwiczenia 12 godz. Seminaria 7 godz. Ogółem 23 godz. FORMA ZALICZENIA PRZEDMIOTU Zajęcia zalicza się na podstawie obecności na seminariach i ćwiczeniach, które są obowiązkowe. Student jest zobowiązany przygotować się do każdego zajęcia na podstawie podanej literatury. CEL NAUCZANIA Celem nauczania przedmiotu jest zapoznanie studentów z prawidłowym rozwojem psychoruchowym dziecka oraz z przyczynami, obrazem klinicznym i metodami terapii zaburzeń psychicznych u dzieci i młodzieży. PROGRAM NAUCZANIA Tematy wykładów: 1. Propedeutyka psychiatrii dziecięcej (przyczyny zaburzeń psychicznych u dzieci i młodzieży, w tym znaczenie czynników genetycznych, rola rodziny i środowiska) wykład w pierwszy czwartek marca w godz. 13 45 15 15. 2. Rozwój człowieka: poznawczy, emocjonalny, społeczny. Tworzenie więzi. Fazy życia rodziny wykład w drugi czwartek marca w godz. 13 45 15 15. Tematy seminariów: 1. Psychopatologia rozwojowa, badanie psychiatryczne dziecka i dorastającego, odmienności obrazu zaburzeń psychicznych u dzieci. 2. Zaburzenia psychiczne specyficzne dla okresu wczesnego dzieciństwa: zaburzenia więzi, całościowe zaburzenia rozwoju, zespół dziecka krzywdzonego. 3. Zaburzenia psychiczne specyficzne dla okresu przedszkolnego: mutyzm wybiórczy, moczenie i zanieczyszczanie się, tiki, OCD. 4. Zaburzenia psychiczne ujawniające się w okresie szkolnym: specyficzne zaburzenia rozwojowe umiejętności szkolnych, zespół hiperkinetyczny, zaburzenia zachowania. 5. Zaburzenia psychiczne specyficzne dla okresu dorastania: jadłowstręt psychiczny, bulimia nervosa, próby samobójcze. Tematy ćwiczeń: W czasie ćwiczeń prowadzone są ze studentami: badanie psychiatryczne dziecka, stawianie diagnozy, różnicowanie objawów psychopatologicznych, planowanie terapii. Staramy się dobierać pacjentów zgodnie z tematami omawianymi podczas seminariów. 24

Organizacja zajęć: wykłady odbywają się w sali wykładowej A Samodzielnego Publicznego Dziecięcego Szpitala Klinicznego w Warszawie, ul. Marszałkowska 24, piętro V. seminaria i ćwiczenia odbywają się w Klinice Psychiatrii Wieku Rozwojowego WUM w Warszawie, ul. Marszałkowska 24, klatka V, piętro VI, zgodnie z planem podanym przez Dziekanat I WL dla poszczególnych grup, przez 5 dni w tygodniu w godz. 8 30 11 30 (jeden dzień do godz. 10 45 ). Obowiązuje biały fartuch i zmiana obuwia Piśmiennictwo obowiązujące 1. Komender J.: Wybrane zagadnienia z psychiatrii (skrypt). Akademia Medyczna, Warszawa 1998. 2. Goodman F., Scott S. (Rabe-Jabłońska J. red.): Psychiatria dzieci i młodzieży. Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, Wrocław 2000. 3. Namysłowska I (red.): Psychiatria dzieci i młodzieży. Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2004. 4. Wolańczyk T., Komendr J.: Zaburzenia emocjonalne i behawioralne u dzieci. Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2005. Studenci mogą uczestniczyć w zebraniach Koła Naukowego, a także w zajęciach fakultatywnych z psychiatrii dzieci i młodzieży. 25

DIAGNOSTYKA LABORATORYJNA Koordynatorem nauczania diagnostyki laboratoryjnej jest: prof. n. med. dr hab. Maria Wąsik Zajęcia odbywają się w: Zakładzie Diagnostyki Laboratoryjnej i Immunologii Klinicznej Wieku Rozwojowego I Wydz. Lekarskiego WUM 00-576 Warszawa, ul. Marszałkowska 24, tel. (022) 629 65 17. Kierownik Zakładu: prof. n. med. dr hab. Maria Wąsik, e-mail: zdl@wum.edu.pl, www.wum.edu.pl/zdl Odpowiedzialna za dydaktykę dr n. med. Iwona Kotuła Przyjęcia w sprawach studenckich: Pracownia Immunologii Komórkowej, poniedziałki i środy godzina 12 30 14 00. Centralnym Laboratorium Szpitala Klinicznego Dzieciątka Jezus, Centrum Leczenia Urazów Wielonarządowych 02-005 Warszawa, ul. Lindleya 4, tel. (022) 502 10 33. Kierownik Labartorium: dr n. med. Dorota Matuszewicz, Odpowiedzialna za dydaktykę dr hab. n. med. Urszula Demkow tel. (022) 629 65 17. Roczny wymiar zajęć wynosi 45 godz. w tym: 5 godz. wykładów, 15 godz. seminariów, 25 godz. ćwiczeń, 3 wykłady odbędą się w grudniu 2005, dokładna informacja będzie podana w październiku. Wykłady są w sali wykładowej przy ul. Marszałkowskiej 24. PROGRAM NAUCZANIA Omawiane są następujące zagadnienia, obowiązujące studentów do egzaminu. Tematy wykładów 1. Diagnostyka zaburzeń gospodarki wapniowo-fosforanowej. 2. Zastosowanie technik biologii molekularnej w diagnostyce laboratoryjnej. 3. Podstawy serologii i transfuzjologii. 4. Diagnostyka laboratoryjna zakażeń pasożytniczych i wirusowych (TORCH). Zagadnienia omawiane na wykładach nie będą powtarzane na seminariach. Znajomość tych zagadnień obowiązuje do egzaminu. Tematy seminariów i ćwiczeń 1. Zasady pobierania materiału do badań laboratoryjnych. 2. Podstawowe błędy laboratoryjne i pozalaboratoryjne, kontrola jakości badań. 3. Pojęcie zakresu wartości referencyjnych i metody ich wyznaczania. 4. Wartość diagnostyczna wyników badań laboratoryjnych. 5. Podstawowe parametry laboratoryjne dla oceny zaburzeń równowagi kwasowo zasadowej i wodno elektrolitowej. 6. Możliwości laboratoryjne oceny jakościowej i ilościowej białek surowicy i płynów ustrojowych, z uwzględnieniem metod immunochemicznych i immunologicznych. 7. Markery nowotworowe i białka ostrej fazy. 8. Podstawy badań enzymologicznych, z uwzględnieniem zmian aktywności enzymów w schorzeniach serca. 9. Diagnostyka laboratoryjna w endokrynologii. 10. Diagnostyka laboratoryjna chorób wątroby i trzustki 11. Laboratoryjna ocena czynności nerek. 12. Badania laboratoryjne w rozpoznawaniu i monitorowaniu cukrzycy. 13. Zmiany jakościowe i ilościowe krwinek białych w rozmazie krwi obwodowej. 26