COMENIUS PROJEKT ROZWOJU SZKOŁY Sezamie, otwórz się! - rozwijanie zdolności uczenia i myślenia uczniów. GIMNAZJUM 20 GDAŃSK POLSKA Maj 2006
SCENARIUSZ LEKCJI HISTORII Z WYKORZYSTANIEM METODY STACJI UCZENIA SIĘ
Autor scenariusza: Gustaw Maj Temat: Starożytny Rzym powtórzenie. Uczniowie pracuję w 2 3 osobowych grupach. Opis Stacji Stacja I - Sentencje związane z historią starożytnego Rzymu. Cele: uczeń ma dosłowny i przenośny sens określeń i zawołań. które powstały w Rzymie Chleba i igrzysk, Kości zostały rzucone, Veni. vidi. vici, Przekroczyć Rubikon, I ty Brutusie przeciwko mnie, Wszystkie drogi prowadzą do Rzymu. Materiały: karta zbiorcza, karta pracy (Załącznik nr 1), Sprawność: pisanie. Zadaniem uczniów jest napisanie znaczenia dosłownego i znaczenia przenośnego podanych sentencji pochodzących z epoki. Stacja II - Analiza tekstu źródłowego - powstanie starożytnego Rzymu. Cele: uczeń czyta ze zrozumieniem i urnie poszukiwać w tekście informacji. Materiały: tekst źródłowy: Marek Tuliusz Cyceron. O państwie. fragment o założeniu Rzymu. (Załącznik nr 2), karta zbiorcza. Sprawność: czytanie. Zadaniem dzieci jest pisemna odpowiedz na trzy pytania związane z założeniem Rzymu. Stacja III: Obszar Cesarstwa rzymskiego.
Cele: uczeń urnie określić położenie poszczególnych prowincji rzymskich na mapie uczeń ma nazwy dzisiejszych państw odpowiadających prowincją rzymskim Materiały: Atłas historyczny dla szkół gimnazjalnych. Warszawa 2003, karta pracy (Załącznik nr 3), karta zbiorcza. Sprawność: praca z mapą. Zadaniem dzieci jest znalezienie dla dzisiejszych państw europejskich odpowiednich prowincji rzymskich. Następnie wpisanie odnalezionych nazw do diagramu odszyfrowanie głównego hasła. Stacja IV - Sławne postacie starożytnego Rzymu. Cele: uczeń ma największe postacie symbolizujące starożytny Rzym uczeń ma pojęcia związane ze starożytnym Rzymem Materiały: oddzielne kartoniki z: imionami postaci, notką biograficzną z pojęciami wyjaśnieniami pojęć (Załącznik nr 4), spinacze, karta zbiorcza, koperty. Sprawność: czytanie i kojarzenie faktów. Zadanie polega na odpowiednim przypasowaniu danej postaci wersja A, lub pojęciu w wersji B odpowiedniego wytłumaczenia pojęcia lub biografii danej osoby. Stacja V - System władzy w starożytnym Rzymie. Cele: uczeń potrafi opisać i wytłumaczyć zasady działania systemu władzy w starożytnym Rzymie. Materiały: karta pracy (Załącznik nr 5), karta zbiorcza. Sprawność: czytanie i pisanie.
Zadaniem dzieci jest uzupełnienie podanego tekstu odpowiednimi hasłami dotyczącymi urzędników rzymskich. Następnie uczniowie muszą odgadnięte hasła wpisać w diagram zgodnie z hierarchią ważności urzędów rzymskich. Stacja VI - Najważniejsze zabytki starożytnego Rzymu. Cele: uczeń rozpoznaje zabytki starożytnego Rzymu. Materiały: zdjęcia przedstawiające zabytki sztuki greckiej. rzymskiej i egipskiej, koszulki na zdjęcia, karta zbiorcza, czysta kartka. Sprawność: pisanie. Zadaniem uczniów jest rozpoznanie spośród 10 zdjęć, 5 przedstawiających zabytki starożytnego Rzymu. Następnie mają za zadanie określić jak się nazywa, do czego służyły i na końcu muszą ułożyć list zapraszający do zwiedzenia ruin starożytnego Rzymu.
Załącznik nr 1 Stacja I: 1.Wyjaśnij dosłowne i przenośne znaczenie zawołań i określeń, związanych z historią starożytnego Rzymu. 2. Napisz w zeszycie, w jakich okolicznościach zostały użyte wymienione sentencje. W razie wątpliwości możesz skorzystać z podręcznika. Sentencja: Znaczenie dosłowne: Znaczenie przenośne: Kości zostały rzucone Przekroczyć Rubikon Veni, vidi, vici I ty Brutusie, przeciwko mnie Wszystkie drogi prowadzą do Rzymu Chleba i igrzysk W karcie pracy zapisz wnioski odnośnie do tego ćwiczenia. Czego dowiedziałeś/aś się, jakie umiejętności zdobyłeś/aś w trakcie wykonywania tego ćwiczenia.
Załącznik nr 2 Stacja II: 1. Analiza tekstu źródłowego. Przeczytaj uważnie poniższy tekst i odpowiedz na następujące pytania. a)jakie miejsce wybrał Romulus na założenie Rzymu? Co miało decydujące znaczenie? b) W jaki sposób Rzym był chroniony przed napastnikami? c) Wyraź swoją opinię, na podstawie źródła, na temat skuteczności ochrony Rzymu przed wrogami. Z boską niemal przenikliwością Romulus wykorzystał dogodne położenie niedaleko wybrzeża, a zarazem uniknął wielu niedogodności, bo założył miasto na brzegu rzeki zawsze spławnej, o spokojnym nurcie i szerokim ujściu. Dzięki temu drogą morską sprowadzano do Rzymu potrzebne towary i wywożono ich nadmiar. (...) mury miejskie zostały tak mądrze poprowadzone najpierw przez Romulusa, a potem przez jego następców, że przytykały zewsząd do stromych i niedostępnych wzgórz, a podejść do Rzymu dało się tylko w jednym miejscu, między Eskwilinem, a Kwirynałem (rzymskie wzgórza), gdzie dostępu bronił solidny wał ziemny i szeroki wykop(...) Romulus znalazł teren obfitujący w źródła i korzystny dla zdrowia w okolicy raczej niezdrowej. Zaletą pagórkowatego obszaru było bowiem dobre przewietrzenie oraz cień padający w doliny. (Marek Tuliusz Cyceron, O państwie) W karcie pracy zapisz jakie umiejętności ćwiczysz analizując tekst źródłowy.
Stacja III: Załącznik nr 3 1. Praca z atlasem historycznym. Otwórz atlas na stronie 12, znajduje się tam mapa Cesarstwa Rzymskiego, przyjrzy się jej dokładnie. 2. Twoim zadaniem będzie, na podstawie mapy, uzupełnić tabelkę, zawierającą nazwy prowincji rzymskich i odpowiadających im dzisiaj nazw współczesnych państw. 3. Po uzupełnieniu tabelki, wpisz odnalezione nazwy do diagramu i z zaznaczonych na szaro liter ułóż główne hasło. 4. Wyjaśnij co oznacza podane hasło. Nazwy prowincji rzymskich: Dzisiejsze nazwy państw: Niemcy Austria Chorwacja Anglia Hiszpania Włochy Rumunia Francja Grecja Bułgaria Tunezja 5. 4. 6. 10. 3. 1. 7. 9. 2. 8. 11.
Załącznik nr 4 Stacja IV: Wersja A 1. Na ławce znajdują się dwa zbiory: pierwszy zawiera imiona sławnych Rzymian, drugi zawiera opis ich największych osiągnięć. 2. Twoje zadanie polega na odpowiednim połączeniu osoby z jej biografią. 3. Po tym ćwiczeniu wybierz z podanych osób taką, która, według Ciebie, najbardziej zasłużyła się dla starożytnego Rzymu. Swój wybór uzasadnij. Stacja IV: Wersja B 1. Na ławce znajdują się dwa zbiory: pierwszy zawiera pojęcia związane ze starożytnym Rzymem, drugi zawiera wytłumaczenie pojęć. 2.Twoje zadanie polega na odpowiednim połączeniu pojęcia z wytłumaczeniem. 3. Po tym ćwiczeniu musisz przyporządkować podane pojęcia do trzech grup tematycznych: a) architektura starożytnego Rzymu b) religie starożytnego Rzymu c) wojsko starożytnego Rzymu.
Juliusz Cezar Oktawian August Konstantyn Wielki Święty Paweł Spartakus Horacy Wybitny wódz rzymski, dokonał podboju Galii, dzięki niemu Rzym przekształcił się z republiki w Cesarstwo Pierwszy cesarz w starożytnym Rzymie, zgromadził ogromną władzę, był najwyższym kapłanem, dowódcą wojsk, konsulem i trybunem ludowym Dzięki niemu chrześcijaństwo przestało być religią prześladowaną, co potwierdził edyktem mediolańskim z 313 roku Odbywał liczne podróże misyjne min. do Grecji, Turcji, na Cypr, dzięki niemu chrześcijaństwo rozpowszechniło się na terytorium całego imperium rzymskiego Był wybitnym gladiatorem, nie chciał jednak umrzeć na arenie i wywołał największe powstanie niewolników w roku 73 p.n.e. Największy poeta w Rzymie, stworzył pieśni, satyry Juliusz Cezar Oktawian August Konstantyn Wielki Święty Paweł Spartakus Horacy Wybitny wódz rzymski, dokonał podboju Galii, dzięki niemu Rzym przekształcił się z republiki w Cesarstwo Pierwszy cesarz w starożytnym Rzymie, zgromadził ogromną władzę, był najwyższym kapłanem, dowódcą wojsk, konsulem i trybunem ludowym Dzięki niemu chrześcijaństwo przestało być religią prześladowaną, co potwierdził edyktem mediolańskim z 313 roku Odbywał liczne podróże misyjne min. do Grecji, Turcji, na Cypr, dzięki niemu chrześcijaństwo rozpowszechniło się na terytorium całego imperium rzymskiego Był wybitnym gladiatorem, nie chciał jednak umrzeć na arenie i wywołał największe powstanie niewolników w roku 73 p.n.e. Największy poeta w Rzymie, stworzył pieśni, satyry
akwedukty limesy legiony termy synod biskup akwedukty limesy legiony termy synod biskup wodociągi transportujące wodę z odległych źródeł do miast umocnienia na granicach imperium rzymskiego największa jednostka organizacyjna rzymskiej armii miejsce wypoczynku i relaksu społeczeństwa rzymskiego spotkanie biskupów z danego kraju zwierzchnik Kościoła na danym terytorium wodociągi transportujące wodę z odległych źródeł do miast umocnienia na granicach imperium rzymskiego największa jednostka organizacyjna rzymskiej armii miejsce wypoczynku i relaksu społeczeństwa rzymskiego spotkanie biskupów z danego kraju zwierzchnik Kościoła na danym terytorium akwedukty limesy legiony termy synod biskup wodociągi transportujące wodę z odległych źródeł do miast umocnienia na granicach imperium rzymskiego największa jednostka organizacyjna rzymskiej armii miejsce wypoczynku i relaksu społeczeństwa rzymskiego spotkanie biskupów z danego kraju zwierzchnik Kościoła na danym terytorium Juliusz Cezar Oktawian August Konstantyn Wielki Święty Paweł Spartakus Horacy Wybitny wódz rzymski, dokonał podboju Galii, dzięki niemu Rzym przekształcił się z republiki w Cesarstwo Pierwszy cesarz w starożytnym Rzymie, zgromadził ogromną władzę, był najwyższym kapłanem, dowódcą wojsk, konsulem i trybunem ludowym Dzięki niemu chrześcijaństwo przestało być religią prześladowaną, co potwierdził edyktem mediolańskim z 313 roku Odbywał liczne podróże misyjne min. do Grecji, Turcji, na Cypr, dzięki niemu chrześcijaństwo rozpowszechniło się na terytorium całego imperium rzymskiego Był wybitnym gladiatorem, nie chciał jednak umrzeć na arenie i wywołał największe powstanie niewolników w roku 73 p.n.e. Największy poeta w Rzymie, stworzył pieśni, satyry
Stacja V: Załącznik nr 5 1. Poniżej znajduje się tekst z brakującymi wyrazami, dotyczący systemu władzy w starożytnym Rzymie. Twoim zadaniem będzie wstawić odpowiednie słowa w puste miejsca w tekście. 2. Po wpisaniu do tekstu wszystkich brakujących wyrazów, wpisz je w diagram zgodnie z hierarchią ważności, począwszy od najważniejszych, a skończywszy na najmniej ważnych. Urzędnicy rzymscy pochodzili z wyboru. Uboga warstwa rzymian plebejusze uzyskała prawo do powoływania....... Jego zadaniem było bronienie w senacie praw najbiedniejszych. Ważnymi urzędnikami byli..., zajmowali się oni bieżącą polityką państwa i dowodzeniem wojsk. W sytuacjach szczególnego zagrożenia powoływano na okres pół roku specjalnego urzędnika zwanego.... Za przestrzeganie porządku w mieście zobowiązani byli....... zaś zajmowali się dostawami żywności i organizacją igrzysk. Specjalnym urzędnikiem był..., pilnował on przestrzegania moralności i sporządzał listę osób, które mogły zasiadać w senacie. 1. 2. 3. 4. 5. 6. Zapisz w karcie pracy jakich umiejętności nauczyłeś się w czasie wykonywania tego ćwiczenia.
Załącznik nr 6 Stacja VI: 1. Na ławce są zdjęcia zabytków architektonicznych z epoki starożytności. Twoim zadaniem będzie znaleźć te, które są związane ze starożytnym Rzymem. 2. Następnie opisz te zabytki odpowiadając na następujące pytania: jak się nazywały, jakie było przeznaczenie tych obiektów. 3. Wyobraź sobie, że jesteś turystą zwiedzającym ruiny starożytnego Rzymu, napisz krótki list do przyjaciela zachęcający Go do odwiedzenia Rzymu.