Formatowanie Word wyposażony jest w bogaty zestaw narzędzi do formatowania, pozwala na tworzenie dokumentów czytelniejszych i wyglądających interesująco. Dostępne funkcje formatowania podzielić można na trzy zasadnicze grupy: Formatowanie czcionki, np. pogrubienie, kursywa, kolor, krój czcionki. Formatowanie akapitów, np. wcięcia, wyrównanie, odstępy między wierszami, wyliczanie, numerowanie. Formatowanie stron odnosi się do całych dokumentów lub sekcji, np. marginesy czy wyrównanie pionowe na stronie. Odpowiednie formatowanie ułatwia czytanie dokumentu. Nie używaj formatowania zbyt często. Użycie zbyt wielu opcji rozprasza czytelnika. Formatowanie czcionki Nazywane czasem formatowaniem znaków, może być ustawiane oddzielnie dla każdego pojedynczego znaku wpisanego w dokumencie. Wybierając ze Wstążki Narzędzia główne/czcionka lub skrót klawiszowy Ctrl+D, można zaznaczyć następujące opcje: 1
Czcionka określa krój pisma. Rozmiar wyrażony w punktach drukarskich. Kolor czcionki. Styl podkreślenia pozwala wybrać jedną z wielu rodzajów linii podkreślającej tekst. Kolor podkreślenia. Efekty pozwalają na specjalną zmianę wyglądu znaków tekstu. Skala określa poziomą wielkość znaków. Jest określana przez podanie wielkości w procentach w odniesieniu do standardowego rozmiaru. Styl czcionki sposób wyświetlania znaków. Odstępy określają przerwy pomiędzy poszczególnymi znakami tekstu. Mogą być: Normalne, Rozstrzelone i Zagęszczone. Stopień rozstrzelenia i zagęszczenia określa się przez liczbę punktów w polu Co. Położenie pozwala nakazać, by tekst ukazywał się nad albo pod linią bazową. Stopień podniesienia lub obniżenia jest określony przez podaną liczbę punktów. Nie należy mylić położenia znaków z indeksem górnym i dolnym. Przy ich zastosowaniu zmieniają się dodatkowo rozmiary znaków. Kerning dla czcionek określa, w jaki sposób są do siebie dopasowane. Im większa czcionka, tym lepiej jest dopasowany, choć czasem nie widać go wcale. Aby funkcja kerningu działała prawidłowo, dla danej czcionki muszą być zdefiniowane tzw. pary kerningowe, czyli wszystkie możliwe pary liter. Efekty tekstowe to specjalne efekty, wpływające na wygląd czcionek oglądanych na ekranie. Skróty klawiszowe do formatowania dokumentu: Formatowanie Skrót klawiszowy Czcionka Powiększenie czcionki o 1 punkt Ctrl+D Nazwa czcionki Enter Ctrl+] 2
Zmniejszenie czcionki o 1 punkt Pogrubienie Kursywa Podkreślenie Podwójne podkreślenie Indeks górny Indeks dolny Wszystkie wersaliki Kapitaliki Ukrycie Ctrl+[ Ctrl+B Ctrl+I Ctrl+U Ctrl+Shift+D Ctrl+Shift+= Ctrl+= Ctrl+Shift+A Ctrl+Shift+K Ctrl+Shift+H Formatowanie akapitu Po wybraniu ze Wstążki Narzędzia główne/akapit, pojawia się wiele opcji formatowania akapitu: Wyrównanie określa sposób rozłożenia tekstu między wcięciami. Wcięcie puste miejsce między tekstem a marginesem. Word pozwala na ustawienie: wcięcia lewego i prawego wprowadzając żądaną wartość, wcięcia specjalnego Wysunięcie i Pierwszy wiersz. Jeśli wybierzemy inną opcję niż (brak), w polu Co można określić głębokość wcięcia. 3
Odstępy określają odstępy między akapitami. Można oddzielnie ustalać odstępy przed i po akapicie. Wprowadź żądaną wartość lub ustaw ją za pomocą przycisków ze strzałkami. Interlinia odstępy między wierszami. Jeśli wybierzesz Co najmniej, Dokładnie lub Wielokrotnie, wprowadź w polu Co żądaną wartość. Podziały wiersza i strony opcje z tej grupy pozwalają ustalić, w jaki sposób Word ma automatycznie dzielić dokumenty na strony: Kontrola bękartów i wdów sprawia, że znak podziału strony nie może pojawić się zaraz po pierwszym wierszu tekstu w akapicie, ani tuż przed ostatnim. Zachowaj wiersze razem zapobiega umieszczaniu podziałów stron w obrębie akapitu, dzięki czemu jego treść będzie zawsze znajdowała się na jednej stronie. Razem z następnym zapobiega umieszczaniu podziałów stron pomiędzy akapitami. Podział strony przed określenie wstawiania podziału strony przed akapitem. 4
Pomiń numery wierszy wyklucza akapit ze zbioru tych, dla których jest stosowane numerowanie wierszy. Nie dziel wyrazów wyłącza dzielenie wyrazów w danym akapicie, nawet jeśli w pozostałej części dokumentu jest ono aktywne. Formatowanie akapitów może być stosowane dla zaznaczonych akapitów lub, gdy żaden akapit nie został zaznaczony, do akapitu, w którym umieszczony jest kursor. Nawet jeśli tylko część akapitu jest zaznaczona, formatowanie jest zawsze stosowane do całego. Naciśnięcie klawisza Enter rozpoczyna nowy akapit i przenosi do niego formatowanie akapitu bieżącego. W Wordzie mamy kilka sposobów stosowania formatowania akapitów: Część opcji dostępna jest w postaci przycisków na pasku karcie Narzędzia główne. Większość możliwości formatowania jest dostępna w oknie dialogowym Akapit. Linijka służy do ustawiania tabulatorów i wcięć. Skróty klawiszowe pozwalają na wykonanie niektórych działań formatowania: Formatowanie Skrót klawiszowy Wyrównanie do lewej Wyrównanie do prawej Wyjustowanie Wyśrodkowanie Wcięcie Zmniejszenie wcięcia Wcięcie zawieszone Zmniejszenie wcięcia zawieszonego Interlinia pojedyncza Interlinia 1,5 Interlinia podwójna Okno dialogowe Akapit Ctrl+L Ctrl+R Ctrl+J Ctrl+E Ctrl+M Ctrl+Shift+M Ctrl+T Ctrl+Shift+T Ctrl+1 Ctrl+5 Ctrl+2 Ctrl+0 (zero) 5
Punktory i numeracja Aby stworzyć prostą listę punktowaną lub numerowaną, wybierz z karty Narzędzia główne na Wstążce jedną trzech opcji. Kliknij okno z rysunkiem punktora odpowiedniego typu. Jako znaków punktujących można użyć Obrazów lub Symboli. Wybierz polecenie Zdefiniuj nowy punktor Po pojawieniu się okna dialogowego wybierz odpowiedni rysunek i kliknij OK. Word automatycznie użyje wybranego obrazu do punktowania całej listy. Uwaga! Kliknięcie przycisku punktowania na karcie Akapit powoduje zastosowanie ostatnio używanego stylu punktorów. 6
Aby sformatować akapit do postaci listy numerowanej, wybierz opcję Numerowanie z grupy Akapit, co odsłoni zawarte w niej opcje. 7
Aby dokładniej ustalić parametry numerowania i punktowania listy, należy ustawić w niej kursor, nacisnąć prawy przycisk myszy i wybrać Dopasuj wcięcia listy... Jeżeli w dokumencie występuje już więcej niż jedna lista numerowana, można skorzystać z opcji dostępnej po naciśnięciu prawego przycisku myszy Kontynuuj numerowanie, aby określić, czy Word ma kontynuować poprzednią listę, czy rozpocząć numerowanie od 1. Aby utworzyć listę wielopoziomową, należy ustawić kursor w odpowiednim miejscu i wybrać z grupy Akapit/Lista wielopoziomowa. Z galerii należy wybrać żądany styl listy wielopoziomowej. Word wygeneruje pierwszy punkt listy, naciśnij Enter. Program wygeneruje drugi punkt. Aby przesunąć się w hierarchii listy na niższy poziom, naciśnij klawisz Tab lub wybierz opcję Zwiększ wcięcie z grupy Akapit. Word zmieni numerację na punkt 1.1. Po naciśnięciu klawisza Enter, otrzymamy punkt 1.2. Po ponownym wybraniu Tab lub Zwiększ wcięcie otrzymamy punkt 1.1.1. Aby cofnąć się w hierarchii i ponownie otrzymać punkt 1.2, wybierz Shift+Tab lub opcję Zmniejsz wcięcie. 8
Pamiętaj, że klawisz Tab przeniesie cię w dół hierarchii o tyle poziomów, ile razy go naciśniesz. Analogicznie kombinacja Shift+Tab przeniesie cię w górę hierarchii o tyle poziomów, ile razy go naciśniesz. Jeżeli chcesz zakończyć tworzenie listy punktowej, numerowanej lub hierarchicznej, wystarczy dwukrotnie nacisnąć klawisz Enter. Tabulatory Tabulatory określają poziome przesunięcie punktu wstawiania po naciśnięciu klawisza Tab. Tabulatory należą do narzędzi formatowania akapitu, ich ustawienie wpływa na postać całego akapitu. Często używa się tabulatorów do tworzenia prostych tabel. Do określenia pozycji tekstu w prostych tabelach używaj zawsze tabulatorów, a nie spacji! Tabulatory na stałe określają pozycję tekstu, zaś ustawienie za pomocą spacji zmienia się w zależności od wielkości i rodzaju czcionki. Domyślnie w pustym dokumencie tabulatory są rozstawione co 1,25 cm. Ich położenie zaznaczone jest na linijce niewielkimi szarymi pionowymi kreskami. W Wordzie mamy pięć rodzajów tabulatorów. 9
Do lewej tekst za znakiem tabulacji wyrównuje do lewej. Do środka- wyśrodkowuje tekst za znakiem tabulacji. Do prawej wyrównuje tekst za znakiem tabulacji do prawej. Dziesiętne wyrównuje liczby, ustawiając pod tabulatorem znak oddzielający część dziesiętną, natomiast tekst wyrównuje jak do prawej. Pasek to pionowa linia kreślona pod tabulatorem. W Wordzie mamy także do wyboru cztery rodzaje znaków wiodących: brak, kropki, myślniki i podkreślenia. Znaki wiodące wypełniają przestrzeń w miejscu, gdzie punkt wstawiania zostanie przesunięty na prawo po naciśnięciu klawisza Tab. Aby ustawić tabulatory za pomocą linijki: Na lewym końcu linijki kliknij ikonę rodzaju tabulatora, który zamierzasz wstawić. Na linijce kliknij w miejscu, w którym chcesz wstawić tabulator. Powtórz tę czynność aż zostaną wstawione wszystkie potrzebne tabulatory. Po wstawieniu tabulatora znikną wszystkie tabulatory domyślne ustawione na lewo od niego. Jeśli chcesz przesunąć tabulator za pomocą linijki najedź na niego kursorem i przeciągnij go z włączonym lewym przyciskiem myszy. Nie klikaj nigdy na linijce poza przesuwanym tabulatorem, gdyż spowoduje to wstawienie dodatkowego tabulatora. Tabulatory można przesuwać w każdym momencie, nawet po wpisaniu tekstu. Aby usunąć tabulator, ściągnij go na dół na obszar dokumentu. Gdy zwolnisz lewy przycisk myszy, tabulator zniknie. 10
Aby ustawić tabulatory za pomocą okna dialogowego Tabulatory: Wybierz polecenie Akapit/Tabulatory: W grupie Wyrównanie wybierz właściwy rodzaj tabulatora. Jeśli potrzeba wybierz odpowiednie znaki wiodące. W polu Położenie tabulatorów wpisz położenie wstawianego tabulatora i kliknij Ustaw. Wstawiany tabulator zostanie dodany do listy. Czynność tę powtarzaj dla każdego wstawianego tabulatora. Aby usunąć tabulator, wybierz ten, który chcesz usunąć, a następnie kliknij Wyczyść. Tabulator zostanie usunięty z listy Położenie tabulatorów i dodany do listy Tabulatory do usunięcia. Jeżeli chcesz usunąć wszystkie tabulatory, wybierz Wyczyść wszystko i OK. Obramowanie i cieniowanie Są to dwie odrębne opcje, które mogą być stosowane łącznie w celu wyróżnienia części tekstu: Obramowanie pozwala na umieszczenie linii nad i pod wybranymi znakami lub akapitami oraz po prawej i po lewej ich stronie. 11
Cieniowanie pozwala na wyróżnienie zaznaczonego ciągu znaków lub akapitu(ów) za pomocą szarego lub kolorowego tła. Wynik użycia opcji Obramowanie i Cieniowanie może być różny zależnie od sposobu wcześniejszego zaznaczenia tekstu: Jeżeli zaznaczysz ciąg znaków, tylko ten fragment zostanie obramowany lub wyróżniony cieniowaniem. Aby Obramowanie lub Cieniowanie zastosować do całego akapitu, należy umieścić w nim punkt wstawiania lub zaznaczyć cały akapit. Aby Obramowanie lub Cieniowanie zastosować do wielu akapitów, należy je wcześniej zaznaczyć. Jeżeli zastosujesz obramowanie do zaznaczonego fragmentu tekstu, który nie jest całym akapitem, należy ręcznie zbudować obramowanie, dodając kolejne linie. Do zaznaczonych akapitów można stosować więcej niż jeden styl obramowania. Przyciski niektórych opcji od razu dodają więcej niż jedno obramowanie, np. wybranie przycisku Ramka. Aby zastosować obramowanie i cieniowanie należy wybrać polecenie z grupy Akapit ikonę Obramowania/Obramowanie i cieniowanie. W grupie opcji Ustawienia kliknij ikonę odpowiadającego Ci obramowania. Wszystkie opcje poza Brak i Niestandardowe dodają linie ze wszystkich stron zaznaczonego tekstu. Na liście wyboru Styl kliknij rysunek odpowiedniego stylu linii. Możesz wybrać też szerokość linii obramowania i jej kolor. 12
Naciskając przyciski w obszarze Podgląd, możesz dodawać i likwidować linie obramowania zdefiniowane za pomocą opcji wybranych w otwartym oknie dialogowym. Naciśnij OK, gdy uznasz, że postać obramowania pokazana w polu Podgląd odpowiada Twoim potrzebom. Wybierając przycisk Opcje, można ustalić odległość poszczególnych linii obramowania od tekstu. Aby usunąć obramowanie tekstu zaznacz tekst otoczony obramowaniem, które chcesz usunąć, kliknij Obramowanie/Brak. Aby zastosować cieniowanie należy wybrać opcję Obramowanie i cieniowanie/cieniowanie z palety Wypełnienie wybrać kolor, z list rozwijanych Styl i Kolor można stworzyć Deseń. Wynik zastosowania wybranych opcji będzie widoczny w polu Podgląd. Jeśli będzie Ci on odpowiadał, kliknij OK. 13
Cieniowania należy używać z umiarem. Jeżeli przesadzisz, dokument będzie przeładowany nadmiarem zbędnych barw i deseni, co uczyni go trudnym do czytania. Aby usunąć cieniowanie zaznacz tekst, z którego chcesz zaznaczyć cieniowanie, a następnie w oknie dialogowym Obramowanie i cieniowanie/cieniowanie z palety Wypełnienie wybierz opcję Brak koloru, a w grupie opcji Desenie w polu styl wybierz Przezroczysty. Kliknij OK. Inicjały Stosowanie inicjałów powoduje zmianę wielkości i zwykle również położenia znaku rozpoczynającego akapit. Wyróżniamy dwa typy inicjałów: Wpuszczony powiększenie pierwszego znaku akapitu i otoczenie go pozostałym tekstem akapitu. Na marginesie oznacza wysunięcie pierwszego powiększonego znaku akapitu na margines. 14
Inicjał może składać się z ciągu kilku pierwszych znaków akapitu, ale nie więcej niż jednego słowa. Aby zobaczyć rzeczywistą postać inicjału, powinieneś oglądać dokument w trybie Układ wydruku. Trybie Wersja robocza lub Konspekt inicjał będzie miał postać powiększonej litery. Aby stworzyć inicjał ustaw punkt wstawiania w dowolnym punkcie akapitu, w którym chcesz go stworzyć. Wybierz polecenie Inicjał z karty Wstawianie, kliknij ikonę wybranego typu inicjału. Aby ustalić rodzaj czcionki, jego wysokość i odległość od tekstu wybierz Opcje inicjału. Kliknij OK. Malarz formatów Opcja ta pozwala na skopiowanie formatowania czcionki i akapitu z tekstu zaznaczonego na inny. Umożliwia to zmniejszenie wysiłku i zaoszczędzenie czasu w przypadku, gdy takie samo formatowanie należy zastosować w wielu miejscach dokumentu. Aby użyć przycisku Malarz formatów, zaznacz tekst, którego formatowanie chcesz skopiować. Na karcie Narzędzia główne kliknij przycisk Malarz formatów. Kursor myszy zostanie wzbogacony, umieszczonym obok rysunkiem pędzla. Przeciągając odpowiednio zmieniony kursor 15
myszy, zaznacz tekst, na który chcesz skopiować formatowanie. Po zwolnieniu lewego przycisku myszy kursor powróci do standardowej postaci. Aby skopiować formatowanie akapitu, należy zaznaczyć cały akapit, łącznie z ukrytym znakiem końca akapitu. Aby skopiować formatowanie w wielu miejscach dokumentu, dwukrotnie kliknij przycisk Malarz formatów. Kursor myszy zostanie w zmienionej postaci do momentu naciśnięcia klawisza Esc lub ponownego naciśnięcia przycisku Malarz formatów. Autoformatowanie Program Word automatycznie formatuje elementy, takie jak nagłówki, listy punktowane i numerowane, obramowania, numery i symbole podczas pisania dokumentu. Można kontrolować automatyczne zmiany, które sprawia, że program Word lub użytkownik może całkowicie wyłączyć Autoformatowanie. Domyślnie polecenie Autoformatowanie nie jest dostępne na Wstążce w programie Word 2013. Jeśli chcesz ręcznie sformatować tekst w wybranym dokumencie lub cały niesformatowany dokument, należy użyć polecenia Plik/Opcje/Sprawdzanie/Opcje Autokorekty/Autoformatowanie. 16
17
Ustaw opcje wedle potrzeb: Wbudowane style nagłówków stosowanie stylów nagłówkowych Worda do tytułów. Style list stosowanie stylów list punktowanych i numerowanych przy tworzeniu takich list w dokumencie. Listy punktowane automatycznie punktowanie następuje, gdy akapit rozpoczyna się od znaku * albo litery o, po których następuje spacja lub znak tabulacji. Style innych akapitów przypisywanie do akapitów innych stylów, takich jak: Zwykły tekst, Adres na kopercie czy Zwrot grzecznościowy. Cudzysłowy proste na drukarskie Liczby porządkowe (1st) na indeksy górne Ułamki (1/2) na (½) Łączniki (--) na pauzy ( ) *Pogrubienie* i _kursywę_ na rzeczywiste formatowanie zamiana tekstu umieszczonego między gwiazdkami na pogrubiony, a tekstu między podkreśleniami na kursywę. Ścieżki internetowe i sieciowe na hiperłącza Style zabezpiecza przed zmianą style już zastosowane w dokumencie. Tekst zwykły w dokumentach WordMail umożliwia formatowanie e-maili, jeżeli Word jest stosowany jako edytor poczty elektronicznej. Aby ustawić opcje Autoformatowania podczas pisania wybierz tę kartę z okna dialogowego Autokorekta. Znajduje się tu część opcji takich samych, jak na karcie Autoformatowanie. Inne dostępne możliwości: Listy numerowane automatycznie przypisywanie stylu list numerowanych do akapitów rozpoczynających się od numeru lub litery, po których występuje spacja lub znak tabulacji. Linie krawędzi automatyczne stosowanie stylów krawędzi po wpisaniu trzech lub więcej myślników, podkreśleń lub znaków równości. 18
Tabele automatyczne tworzenie tabeli po wpisaniu ciągu myślników oddzielonych znakami plusa w miejscach krawędzi kolumn, np. +-----+----+ Formatuj początkowe elementy listy według elementu poprzedniego np. jeżeli pierwsze słowo poprzedniego elementu listy było pogrubione, to pierwsze słowo kolejnego elementu zostanie pogrubione automatycznie. Ustaw wcięcia z lewej i pierwsze wcięcie klawiszami Tab i Backspace Definiuj style na podstawie formatowania automatyczne tworzenie i modyfikowanie stylów na podstawie ręcznego formatowania dokumentu. Większość opcji Autoformatowanie podczas pisania jest włączona domyślnie. 19