Analiza testu kompetencji piątoklasistów 2016 przyroda Test został przeprowadzony 17 maja 2016 roku. Zawierał 16 zadań (11 zamkniętych, 5 otwartych), do zdobycia było 16 punktów. Liczba uczniów, którzy przystąpili do testu 54 (V a 18, V b 20, V c 16). Celem badania była diagnoza umiejętności uczniów z zakresu przyrody oraz wskazanie, które umiejętności warto ćwiczyć, aby rozwój kompetencji przyrodniczych uczniów przebiegał harmonijnie i zgodnie z ich możliwościami. W teście badano następujące obszary umiejętności: a) rozumienie i korzystanie z metody badawczej zadania z tego obszaru sprawdzały, czy uczniowie korzystają z doświadczania jako metody poznawania świata i czy potrafią na podstawie doświadczeń wysnuwać wnioski o otaczającej nas rzeczywistości, a także czy mają wystarczające informacje by rozstrzygać i wnioskować. Te umiejętności nie tylko są podstawą w nauce przedmiotów przyrodniczych, ale także są niezbędne w świadomym funkcjonowaniu jednostki w społeczeństwie informacyjnym b) posługiwanie się warsztatem badacza zadania z tego obszaru wymagały od uczniów umiejętności posługiwania się sprzętem i metodami niezbędnymi w stosowaniu metody badawczej. Opanowanie tych umiejętności na wczesnych etapach edukacyjnych zwiększa szansę na korzystanie z metody badawczej przez uczniów w ich dalszej edukacji c) błędne przekonania zadania z tego obszaru dotyczyły uproszczeń i nieścisłości w odbiorze i rozumieniu świata, które naturalnie powstają w młodym wieku. Warto je w szkole diagnozować i weryfikować, ponieważ mogą one być źródłem problemów na dalszych etapach edukacyjnych, a także mogą skutkować brakiem zrozumienia podstawowych praw przyrody d) wykorzystanie wiadomości i zastosowanie umiejętności przedmiotowych niektóre z zadań z tego obszaru sprawdzały jedynie opanowanie wiadomości, jednak większość z nich wymagała od uczniów zastosowania wiedzy w sytuacjach praktycznych i problemowych. Najniższe i najwyższe wyniki w klasach: klasa Najniższy wynik Najwyższy wynik Średni wynik klasy V A 22 % (3,5 pkt) 75 % (12 pkt) 42 % V B 19 % (3 pkt) 75 % (12 pkt) 45 % V C 22 % (3,5 pkt) 88 % (14 pkt) 47 %
Wykres przedstawiający rozkład wyników z poszczególnych zadań w klasach: 100 90 80 70 60 50 40 Klasa V A Klasa V B Klasa V C 30 20 10 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 Wyniki testu: V A 42 V B 45 V C 47 45 46 49 50 48 46 44 42 40 38 % %
Rozumienie i korzystanie z metody badawczej (5 zadań): V A 23 V B 37 V C 30 30 34 37 Posługiwanie się warsztatem badacza (3 zadania): V A 19 V B 25 V C 46 30 34 37 Błędne przekonania (2 zadania): V A 67 V B 40 V C 47 51 47 49 Wykorzystanie wiadomości i zastosowanie umiejętności przedmiotowych (6 zadań): V A 62 V B 63 V C 62 szkoła województwo Badani uczniowie 62 61 64
Najniższe wyniki obserwujemy w obszarze posługiwanie się warsztatem badacza(zadania 2,3,6) oraz w obszarze rozumienie i korzystanie z metody badawczej (dotyczy zadania 11 i 14). Wnioski do dalszej pracy: Aby pomóc uczniowi i wyposażyć go w warsztat badacza warto: - korzystać z możliwie prostego, ogólnodostępnego sprzętu, - zadbać, o to by wszyscy uczniowie mogli samodzielnie wykonywać proste pomiary, - część pomiarów zlecać uczniom do wykonania w domu - za pomocą telefonów komórkowych (jeśli uczniowie mają) lub najprostszych, ogólnodostępnych przyrządów (linijka, stoper), - poświęcać czas na omówienie stosowanych przez uczniów technik i przyrządów pomiarowych, wyników pomiarów oraz przyczyn ich rozbieżności, - przeznaczyć czas na praktyczne ćwiczenia związane z technikami pomiarowymi. - wykorzystywać metodę badawczą i pomiar przy wprowadzaniu różnorodnych treści nauczania, - zwrócić uwagę na powiązanie przyrządu pomiarowego z celem pomiaru, - zwrócić uwagę na czym polega pomiar a na czym szacowanie wielkości, - odnieść się do w pełni wyposażonego laboratorium (np. na filmie) i pokazać które z doświadczeń można przeprowadzić w warunkach szkolnych, domowych. Aby rozwijać u uczniów umiejętności badawcze warto: - w przeprowadzanych doświadczeniach skupiać się na jego celu i dbać o to, by możliwie często przechodzić z uczniami całą procedurę badawczą od problemu i pytania badawczego do wniosków i odpowiedzi na postawione pytanie, - tak planować aktywności uczniowskie, by były okazją do szczegółowego omówienia konkretnego aspektu metody badawczej np.: przeprowadzać proste doświadczenia z jednym czynnikiem stałym a jednym zmiennym, - przeprowadzać doświadczenia krótkie, proste by można było możliwie często analizować ich przebieg i wnioskować na ich podstawie, - przeprowadzać doświadczenia również takie, które niosą ze sobą ryzyko, ze nie wyjdą co może być doskonałym tematem dyskusji i zaciekawienia uczniów,
- pozwolić uczniom popełniać błędy przy planowaniu, czy przeprowadzaniu doświadczeń i dyskutować o tym, - pokazać uczniom, że może być wiele rozwiązań, równie dobrych, postawionego problemu, - dyskutować o przyczynach i skutkach zjawisk występujących w otaczającym świecie, - w sytuacjach codziennych dopytywać uczniów Dlaczego tak się stało? Co jest tego przyczyną? Co było pierwsze? obrazować metodę badawczą również bez odniesienia bezpośrednio do przyrody, - dawać uczniom okazję do pracy z nowymi dla nich materiałami, albo pozwolić uczniom na samodzielne badanie substancji bez podawania ich nazw.