Do wykorzystania klocków Lego na lekcjach etyki zainspirował mnie projekt Jarosława Marka Spychały Lego-logos, o którym dowiedziałam się podczas zajęć z metodyki filozofii, a potem z Internetu. Nie brałam udziału w projekcie, natomiast z wielkim powodzeniem prowadziłam zajęcia w oparciu o pomysł J. M. Spychały, dostosowując go do lekcji w klasach młodszych szkoły podstawowej. Dzieci kochają klocki Lego. Przy ich układaniu są skupione, wyciszone i chętnie opowiadają o sobie. Z grupami bardziej zaawansowanymi (ja to robiłam z trzecioklasistami) można wprowadzić trudniejsze zagadnienia etyczne i filozoficzne. Dzieci często wielu sformułowań nie będą rozumiały, ale w ten sposób oswajają się z pojęciami i nazwiskami. Natomiast wyobraźnia dzieci jest ogromna i doskonale dają sobie radę z niepojętym. Oto propozycje zajęć, które doskonale się sprawdziły, zarówno z maluchami z zerówki, jak i starszakami z trzeciej klasy. Przebieg lekcji należy dostosować do wieku dzieci i ich możliwości. Z jedną grupą uda się tylko zbudowanie pojęcia i omówienie go, z inną można pogłębiać zagadnienie debatując nad wartościami. Cele zajęć: - zapoznanie uczniów z kluczowymi pojęciami etycznymi i filozoficznymi, takimi jak dobro, szczęście, reguły, zasady ; 1 / 6
- rozwijanie wyobraźni; - kształcenie umiejętności swobodnego wypowiadania się i wyrażania własnych opinii; - przygotowanie do rozpoznawania podstawowych wartości; - kształcenie refleksyjnej postawy wobec świata, ludzi i samych siebie; - rozwijanie umiejętności współpracy. Pomoce dydaktyczne: klocki Lego (minimalnie 800-1000 elementów), J. Ch. Andersen Baśnie, cytaty filozofów dotyczące szczęścia, komputery z łączem internetowym. Temat: Dobro (90 minut). 1. Uczniowie budują czarodzieja, który czyni dobro. - pozostawiamy swobodę wykonania czarodzieja uczniom, 2 / 6
- czas na budowanie ok. 30 minut. 2. Uczniowie opowiadają o swoich figurach: przedstawiają je w dowolny sposób, ale tak, aby każdy miał czas na opowiedzenie o nim, reszta grupy słucha, zadaje pytania. 3. Uczniowie w grupkach dwu-trzy osobowych korzystając z wyszukiwarki internetowej poszukują cytaty dotyczące dobra: - zapisują cytat, znajdują informacje na temat osoby, która go wypowiedziała, - krótka prezentacja wyników swojej pracy, - czas 20 minut. 4. Metaplan do słowa DOBRO: - najpierw skojarzenia dzieci, - wprowadzenie kilku nazwisk filozofów mówiących o dobru, np. Sokrates Platon stoicy św. Augustyn Arystoteles (w celu zainteresowania dzieci postaciami filozofów można opowiedzieć o nich jakieś ciekawostki, polecam książkę Diogenesa Laertiosa: Żywoty i poglądy słynnych filozofów, PWN, 1984). 3 / 6
Temat: Szczęście (90 min.). 1. Przeczytać, np. baśń Andersena Kalosze szczęścia lub Choinka : - omówić baśń, porozmawiać o szczęściu: kiedy dzieci czują się szczęśliwe? Co im daje szczęście? Czy można być szczęśliwym mieszkając w beczce? (nawiązać do życia Diogenesa z Synopy). 2. Uczniowie otrzymują cytaty różnych osób dotyczące szczęścia: - pracują w parach, - budują z klocków cytat. 3. Omówienie wyników: - przeczytanie cytatu, - zaprezentowanie budowli, - omówienie tego, co sprawiło największą trudność. 4 / 6
Temat: Reguły i zasady (45 min.). 1. Uczniowie wyobrażają sobie świat, w którym istnieje tylko język i rasa, brakuje w nim wszelkich reguł i zasad. 2. Uczniowie z klocków Lego budują taki świat: - mogą to robić pojedynczo, parami lub w grupie do 3-4 osób. 3. Prezentowanie świata. 4. Układanie 10 reguł i zasad rządzących tym światem: - spisanie ich na papierze wszyscy muszą przyjąć te reguły. 5 / 6
Janina Tyszkiewicz, nauczycielka etyki, przyrody i wychowania do życia w rodzinie w szkole podstawowej nr 306 w Warszawie. Podyplomowo ukończyła filozofię na Uniwersytecie Warszawskim. 6 / 6