Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu P. Karpińska Zarządzanie ryzykiem w tworzeniu wartości na przykładzie przedsiębiorstwa z branży produkcja samochodów, naczep i przyczep, z wyłączeniem motocykli.
WSTĘP Pojęcie ryzyka pojawia się przy podejmowaniu każdej decyzji, zarówno w życiu codziennym jak i w procesie działalności firmy. Zarządzanie ryzykiem polega na oszacowaniu ryzyka związanego z podejmowanymi decyzjami oraz umiejętnego zmniejszania go lub zabezpieczania się przed nim poprzez stosowanie odpowiednich narzędzi. W przedsiębiorstwach zarządza się ryzykiem związanym z tworzeniem wartości przedsiębiorstwa. Stosuje się do tego metody, które polegają na przeanalizowaniu strategii i wybrania tej, która przynosi największy przyrost wartości przedsiębiorstwa. Pierwszą grupą są strategie dotyczące finansowania aktywów bieżących, należą do nich: agresywna, umiarkowana i konserwatywna. STRATEGIE FINANSOWANIA AKTYWÓW BIEŻĄCYCH AGRESYWNA UMIARKOWANA KONSERWATYWNA Przychody ze sprzedaży (CR) 79 862,01 zł 79 862,01 zł 79 862,01 zł Aktywa trwałe (FA) 101 854,86 zł 101 854,86 zł 101 854,86 zł Aktywa bieżące (CA) 32 790,70 zł 32 790,70 zł 32 790,70zł Aktywa całkowite (TA) = Pasywa całkowite (TL) 134 645,56 zł 134 645,56 zł 134 645,56 zł Zobowiązania wobec dostawców (AP) 8119,92 zł 8 119,92 zł 8 119,92 zł Kapitał zaangażowany (E+D) 126 525,64 zł 126 525,64 zł 126 525,64 zł Kapitał własny (E) 44 406,07 zł 44 406,07 zł 44 406,07 zł Kapitał obcy długoterminowy (Dd) 20 529,89 zł 41 059,79 zł 65 695,66 zł Kapitał obcy krótkoterminowy (Dk) 61 589,68 zł 41 059,79 zł 16 423,91 zł Zysk przed odsetkami i opodatkowaniem (EBIT) -3 471,32 zł -3 471,32 zł -3 471,32 zł Zysk operacyjny netto po opodatkowaniu (NOPAT) -2 811,77 zł -2 811,77 zł -2 811,77 zł Wolne przepływy pieniężne od 1 do n (FCF1..n) 4 695,62 zł 4 695,62 zł 4 695,62 zł Wolne przepływy pieniężne w 0 (FCF0) 3 340,62 zł 3 340,62zł 3 340,62 zł Korekta premii za ryzyko µ 0,19 0,11 0,01 Współczynnik ryzyka ßl 4,102 3,826 3,482 Koszt kapitału własnego (ke) 62,27% 58,38% 53,53% Koszt kapitału obcego długoterminowego (kdd) 16,00% 15,10% 14,96% Koszt kapitału obcego krótkoterminowego (kdk) 10,05% 9,98% 9,40% Koszt kapitału finansującego firmę (CC) 27,92% 27,08% 26,07% Przyrost wartości przedsiębiorstwa (ΔV) 20 159,04 zł 20 678,62 zł 21 355,09 zł Obliczenia własne na podstawie: Michalski Grzegorz, Paradoks Cyklu Operacyjnego http://ssrn.com/abstract=2223245 Na podstawie sporządzonych obliczeń dla analizowanego przedsiębiorstwa z branży produkcji samochodów, naczep i przyczep, z wyłączeniem motocykli, najkorzystniejszą strategią
będzie strategia konserwatywna. Stosując tą strategie przedsiębiorstwo uzyska największy przyrost wartości przedsiębiorstwa, który uplasuje się na poziomie 21 355,09 zł. Do drugiej grupy należą strategie inwestowania w aktywa bieżące, należą do nich: restrykcyjna, pośrednia oraz elastyczna. STRATEGIE INWESTOWANIA W AKTYWA BIEŻĄCE RESTRYKCYJNA POŚREDNIA ELASTYCZNA Premia za elastyczność popytu 0 0,05 0,03 Przychody ze sprzedaży (CR) 79 862,01 zł 83 855,11 zł 86 370,76zł Aktywa trwałe (FA) 101 854,86 zł 101 854,86 zł 112 040,35 zł Aktywa bieżące (CA) 32790,70 zł 32 790,70 zł 36 069,77 zł Aktywa całkowite (TA) = Pasywa całkowite (TL) 134 645,56 zł 134 645,56 zł 148 110,12 zł Zobowiązania wobec dostawców (AP) 8119,92 zł 8 119,92 zł 8 931,91 zł Kapitał zaangażowany (E+D) 126525,64 zł 126 525,64 zł 139 178,20 zł Kapitał własny (E) 44 406,07 zł 50 610,26 zł 55 671,28 zł Kapitał obcy długoterminowy (Dd) 27 373,19 zł 25 305,13 zł 27 835,64 zł Kapitał obcy krótkoterminowy (Dk) 54 746,38 zł 50 610,26 zł 55 671,28 zł Udział EBIT w CR 0,40 0,35 0,30 Zysk przed odsetkami i opodatkowaniem (EBIT) 31 944,80 zł 29 349,29 zł 25 911,23 zł Zysk operacyjny netto po opodatkowaniu (NOPAT) 25 875,29zł 23 772,92 zł 20 988,10 zł Wolne przepływy pieniężne od 1 do n (FCF1..n) 25 875,29 zł 23 772,92 zł 20 988,10 zł Wolne przepływy pieniężne w 0 (FCF0) -126 525,64 zł -126 525,64zł -139 178,20 zł Korekta premii za ryzyko µ 0,21 0,10 0,01 Współczynnik ryzyka ßl 4,171 3,362 3,087 Koszt kapitału własnego (ke) 63,24% 51,85% 47,97% Koszt kapitału obcego długoterminowego (kdd) 16,00% 15,10% 14,96% Koszt kapitału obcego krótkoterminowego (kdk) 10,05% 9,98% 9,40% Koszt kapitału finansującego firmę (CC) 28,52% 26,42% 24,66% Przyrost wartości przedsiębiorstwa (ΔV) -35 802,34 zł -36 538,17 zł -54 057,82 zł Obliczenia własne na podstawie: Michalski Grzegorz, Paradoks Cyklu Operacyjnego http://ssrn.com/abstract=2223245 Przedsiębiorstwo w inwestowaniu w aktywa bieżące powinno zastosować strategię restrykcyjną. Pomimo wartości ujemnych, które pojawiają się w każdej strategii, restrykcyjna gwarantuje przedsiębiorstwu największy przyrost wartości, który będzie znajdował się na poziomie -35 802,34 zł. Trzecia i ostatnia grupa strategii dotyczy finansowania i inwestowania w kapitał obrotowy
netto (NWC). Strategie restrykcyjno-agresywa oraz restrykcyjno-konserwatywna dotyczą aspektu finasowania kapitału obrotowego netto, natomiast strategie elastyczno-agresywna oraz elastycznokonserwatywna zajmują się inwestowaniem w kapitał obrotowy netto. STRATEGIE FINANSOWANIA I INWESTOWANIA W NWC RESTRYKCYJNO- AGRESYWNA RESTRYKCYJNO- KONSERWATYWNA ELASTYCZNO- AGRESYWANA ELASTYCZNO - KONSERWATYWNA Przychody ze sprzedaży (CR) 79 862,01 zł 79 862,01 zł 86 370,76 zł 86 370,76 Aktywa trwałe (FA) 101 854,86 zł 101 854,86 zł 112 040,35 zł 112 040,35 Aktywa bieżące (CA) 32 790,70 zł 32 790,70 zł 36 069,77 zł 36 069,77 Aktywa całkowite (TA) = Pasywa całkowite (TL) Zobowiązania wobec dostawców (AP) 134 645,56 zł 134 645,56 zł 134 645,56 zł 134 645,56 8119,92 zł 8 119,92 zł 8 931,91 zł 8 931,91 Kapitał zaangażowany (E+D) 126 525,64 zł 126 525,64 zł 125 713,65 zł 125 713,65 Kapitał własny (E) 44 406,07 zł 44 406,07 zł 44 406,07 zł 44 406,07 Kapitał obcy długoterminowy (Dd) 20 529,89 zł 65 695,66 zł 20 326,89 zł 65 046,06 Kapitał obcy krótkoterminowy (Dk) 61 589,68 zł 16 423,91 zł 60 980,68 zł 16 261,52 Udział EBIT w CR 0,40 0,40 0,30 0,30 Zysk przed odsetkami i opodatkowaniem (EBIT) Zysk operacyjny netto po opodatkowaniu (NOPAT) Wolne przepływy pieniężne od 1 do n (FCF1..n) Wolne przepływy pieniężne w 0 (FCF0) 31 944,80 zł 31 944,80 zł 25 911,23 zł 25 911,23 25 875,29 zł 25 875,29 zł 20 988,10 zł 20 988,10 25 875,29 zł 25 875,29 zł 20 988,10 zł 20 988,10-126 525,64 zł -126 525,64 zł -125 713,65 zł -125 713,65 Korekta premii za ryzyko µ 28,32% 21,02% 19,03% 1,41% Współczynnik ryzyka ßl 4,42 4,17 4,08 3,48 Koszt kapitału własnego (ke) 66,79% 63,25% 61,94% 53,43% Koszt kapitału obcego długoterminowego (kdd) Koszt kapitału obcego krótkoterminowego (kdk) Koszt kapitału finansującego firmę (CC) Przyrost wartości przedsiębiorstwa (ΔV) 0,1600 0,1496 0,1600 0,1496 0,1005 0,0940 0,1005 0,0940 29,51% 29,48% 26,07% 26,13% -38 837,07 zł -38 750,81 zł -50 549,22 zł -45 390,70 Obliczenia własne na podstawie: Michalski Grzegorz, Paradoks Cyklu Operacyjnego http://ssrn.com/abstract=2223245 Według powyższych badań przedsiębiorstwo powinno wybrać strategię restrykcyjnokonserwatywną. Każda ze strategii przyjmuje wartości ujemne, jednak strategia ta przynosi największy przyrost wartości przedsiębiorstwa, która wyniesie 38 750,81 zł.
ZAKOŃCZENIE Przedsiębiorstwa zarządzając ryzykiem dotyczącym tworzenia wartości przedsiębiorstwa powinny przeprowadzić analizę strategi dotyczących trzech aspektów: finansowania aktywów bieżących, inwestowania w aktywa bieżące, oraz finansowania i inwestowania w kapitał obrotowy netto. Rezultatami takiej analizy powinna być odpowiednia strategia, która przyniesie największy przyrost wartości. Dla analizowanego przedsiębiorstwa z branży produkcji samochodów, naczep i przyczep, z wyłączeniem motocykli, optymalnymi strategiami są: - strategia konserwatywna w finansowaniu aktywów bieżących, - strategia restrykcyjna w inwestowaniu w aktywa bieżące, - strategia restrykcyjno-konserwatywna w finansowaniu i inwestowaniu w kapitał obrotowy netto.
SPIS LITERATURY: 1. Michalski, Grzegorz Marek, Paradoks Cyklu Operacyjnego (February 23, 2013). Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=2223245 2. Michalski Grzegorz, Strategie finansowe przedsiębiorstw (Entrepreneurial financial strattegies), oddk, Gdańsk 2009. 3. Michalski Grzegorz, Ocena finansowa kontrahenta na podstawie sprawozdań finansowych (Financial Analysis in the Firm. A Value-Based Liquidity Framework), oddk, Gdańsk 2008. 4. Michalski, Grzegorz Marek, Wprowadzenie do zarządzania finansami przedsiębiorstw, (Introduction to Entrepreneurial Financial Management), Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=1934041 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.1934041 5. Michalski Grzegorz (2007), Portfolio Management Approach in Trade Credit Decision Making, Romanian Journal of Economic Forecasting, Vol. 3, pp. 42-53, 2007. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=1081269 6. Michalski Grzegorz (2008), Operational risk in current assets investment decisions: Portfolio management approach in accounts receivable, Agricultural Economics Zemedelska Ekonomika, 54, 1, 12 19 7. Michalski Grzegorz (2008), Corporate inventory management with value maximization in view, Agricultural Economics-Zemedelska Ekonomika, 54, 5, 187-192. 8. Michalski Grzegorz (2009), Inventory management optimization as part of operational risk management, Economic Computation and Economic Cybernetics Studies and Research, 43, 4, 213-222. 9. Michalski Grzegorz (2011), Financial Analysis in the Enterprise: A Value-Based Liquidity Frame-work. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=1839367, 177-262. 10. Michalski Grzegorz (2007), Portfolio management approach in trade credit decision making, Romanian Journal of Economic Forecasting, 8, 3, 42-53. 11. Michalski Grzegorz (2008), Value-based inventory management, Romanian Journal of
Economic Forecasting, 9, 1, 82-90. 12. Michalski Grzegorz (2012), Financial liquidity management in relation to risk sensitivity: Polish enterprises case, Quantitative Methods in Economics, Vydavatelstvo EKONOM, Bratislava, 141-160. 13.Michalski Grzegorz (2008), Decreasing operating risk in accounts receivable mangement: influence of the factoring on the Enterprise value, [in] Culik, M., Managing and Modelling of Financial Risk, 130-137. 14.Michalski Grzegorz (2010), Planning optimal from the Enterprise value creation perspective. Levels of operating cash investment, Romanian Journal of Economic Forecasting, vol: 13 iss: 1 pp.198-214. 15.Polak Petr, Robertson, D. C. and Lind, M. (2011), The New Role of the Corporate Treasurer: Emerging Trends in Response to the Financial Crisis (December 12, 2011). International Research Journal of Finance and Economics, No. 78, Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=1971158 16. Soltes Vincent (2012), Paradigms of Changes in the 21th Century - Quest for Configurations in Mosaic, Ekonomicky Casopis, v.60 is.4 pp. 428-429. 17. Soltes Vincent (2011), The Application of the Long and Short Combo Option Strategies in the Building of Structured Products, 10th International Conference of Liberec Economic Forum, Liberec. 18. Zmeskal Zdenek, Dluhosova Dana (2009), Company Financial Performance Prediction on Economic Value Added Measure by Simulation Methodology, 27th International Conference on Mathematical Methods in Economics, Mathematical Methods in Economics, 352-358. 19. Polak Petr, Sirpal R., Hamdan M. (2012), Post-Crisis Emerging Role of the Treasurer, European Journal of Scientific Research, 86, 3, 319-339 20.Kresta A.; Tichy Tomas (2012), International Equity Portfolio Risk Modeling: The Case of the NIG Model and Ordinary Copula Functions, FINANCE A UVER-CZECH JOURNAL OF ECONOMICS AND FINANCE 62, 2, 141-161.
21.Kopa Milos, D'Ecclesia RL, Tichy Tomas (2012), Financial Modeling, FINANCE A UVERCZECH JOURNAL OF ECONOMICS AND FINANCE, 62, 2, 104-105. 22. Michalski, Grzegorz Marek, Value-Based Inventory Management, Value-Based Inventory Management, Journal of Economic Forecasting, 9/1, 82-90, 2008. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=1081276 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.1081276 23.Dluhosova Dana, et. al., 2006, Finanční řízení a rozhodování podniku: analýza, investování, oceňování, riziko, flexibilita, Ekopress, Prague. 24. Soltes Vincent, 2004, Duration of coupon bonds as a criterion of the price sensibility of bonds with regards to the change of interest rates (Durácia kupónovej obligácie ako kritérium cenovej citlivosti obligácie vzhľadom na zmenu úrokových sadzieb in Slovak), EKONOMICKY CASOPIS, 52/2004(1), pp. 108-114. 25. Michalski, Grzegorz Marek, Factoring and the Firm Value (May 17, 2008). FACTA UNIVERSITATIS Series: Economics and Organization, Vol. 5, No. 1, pp. 31-38, 2008. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=1844306 26. Michalski, Grzegorz Marek, Crisis Caused Changes in Intrinsic Liquidity Value in Non-Profit Institutions (December 14, 2012). Equilibrium. Quarterly Journal of Economics and Economic Policy, 2012, Volume 7, Issue 2. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=2189488 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2189488 27. Michalski, Grzegorz Marek, Płynność finansowa w małych i średnich przedsiębiorstwach (Financial Liquidity Management in Small and Medium Enterprises) (2013). Plynnosc Finansowa w Malych i Srednich Przedsiebiorstwach, PWN, 2013. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=2214715 28. Michalski, Grzegorz Marek, Accounts Receivable Management in Nonprofit Organizations (Zarządzanie należnościami w organizacjach nonprofit), 2012, Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości 2012(68(124)):83-96. ICID: 1031935, Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=2193352 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2193352
29. MPB - Dane dla lat 2009-2010, http://dx.doi.org/10.6084/m9.figshare.92633 30. EMIS, 31. Szczepankowski Piotr, Wycena i zarządzanie wartością przedsiębiorstwa, Polskie Wydawnictwo Naukowe, 2007, 32. http://erasmusmichalski.files.wordpress.com/2012/10/e0910sprm.pdf, 33. Agnieszka Huterska, Kredytowe instrumenty pochodne w zarządzaniu ryzykiem kredytowym - Warszawa : CeDeWu, 2010, 34. Praca zbiorowa pod redakcją naukową Łukasik G., Strategie finansowe przedsiębiorstw w sytuacjach ryzykownych, Katowice, 2004, 35. www.academia.edu, 36. Jajuga Krzysztof, Zarządzanie ryzykiem, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007, 37. Kozicka Ewa, Zarządzanie ryzykiem w tworzeniu wartości na przykładzie przedsiębiorstwa z branży zajmującej się produkcją maszyn dla górnictwa, kopalnictwa, budownictwa, http://figshare.com/articles/zarz_dzanie_ryzykiem_w_tworzeniu_warto_ci_na_przyk_adzie_przeds i_biorstwa_z_bran_y_zajmuj_cej_si_produkcj_maszyn_dla_g_rnictwa_kopalnictwa_i_budownictw a_/661796.