(12) OPIS PATENTOWY (19) PL

RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (21) Numer zgłoszenia: 327718 (22) Data zgłoszenia: 27.07.1998 (11) 188944 (13) B1 (51) IntCl7 E06B 9/68 (54)Układ napędowy prądu stałego oraz urządzenie napędowe prądu stałego, zwłaszcza do przesłon ruchomych (43) Zgłoszenie ogłoszono: 31.01.2000 BUP 02/00 (73) Uprawniony z patentu: Warpechowski Wiktor, Łapy, PL (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: 31.05.2005 WUP 05/05 (72) Twórcy wynalazku: Wiktor Warpechowski, Łapy, PL PL 188944 B1 ( 5 7 ) 1. Układ napędowy prądu stałego, zw łaszcza do przesłon ruchom ych, zawierający silnik prądu stałego, przełączniki krańcowe, układ przełączający i przekaźnik, zn am ien n y tym, że do styków przekaźnika (P P S ) przyłączona je st co najm niej jed n a gałąź, w której przełącznik krańcowy (P K 1) jest zbocznikow any diodą ( D l) i połączony z zaciskiem silnika (M ), którego drugi elektryczny zacisk połączony jest z przełącznikiem krańcowym (PK2), zboczniko wanym diodą (D 2), przy czym diody (D 1, D 2) skierowane są jednoi m iennym i elektrodami do silnika (M ), zaś m iędzy źród łem prądu (Z P S ) i siln ik iem ( M ) w łączony jest układ przełączający (U P) z przekaźnikiem (P P S ), p rzełączającym b ie g u n o w o ść z a sila n ia siln ik a (M ). 2. Urządzenie napędowe prądu stałego, zw łaszcza do przesłon ruchomych, zawierające obudowę, silnik prądu stałego, mechanizm przeniesienia napędu oraz zespół sterujący, przy czym silnik um ieszczony jest w elem encie w ieńczącym od góry przesłonę, znam ienne tym, że obudowę urządzenia stanowi korpus (1, 11, 23) w ieńczący przesłonę od góry, w którego jednym końcu jest um ieszczony silnik (2, 12, 24), połączony poprzez m echanizm przen iesienia napędu z elem entem napędowym (8,1 8 ) przesłony i elem enty zespołu sterowania, przy czym w korpusie um ieszczone są przełączniki krańcow e (5, 6, 15, 16, 26, 27), zaś element przełączający (4, 14, 31) sprzężony jest z silnikiem F ig. 2

2 188 944 Układ napędowy prądu stałego oraz urządzenie napędowe prądu stałego, zwłaszcza do przesłon ruchomych Zastrzeżenia patentowe 1. Układ napędowy prądu stałego, zwłaszcza do przesłon ruchomych, zawierający silnik prądu stałego, przełączniki krańcowe, układ przełączający i przekaźnik, znamienny tym, że do styków przekaźnika (PPS) przyłączona jest co najmniej jedna gałąź, w której przełącznik krańcowy (PK1) jest zbocznikowany diodą (Dl) i połączony z zaciskiem silnika (M), którego drugi elektryczny zacisk połączony jest z przełącznikiem krańcowym (PK2), zbocznikowanym diodą (D2), przy czym diody (Dl, D2) skierowane sąjednoimiennymi elektrodami do silnika (M), zaś między źródłem prądu (ZPS) i silnikiem (M ) włączony jest układ przełączający (UP) z przekaźnikiem (PPS), przełączającym biegunowość zasilania silnika (M). 2. Urządzenie napędowe prądu stałego, zwłaszcza do przesłon ruchomych, zawierające obudowę, silnik prądu stałego, mechanizm przeniesienia napędu oraz zespół sterujący, przy czym silnik umieszczony jest w elemencie wieńczącym od góry przesłonę, znamienne tym, że obudowę urządzenia stanowi korpus (1, 11, 23) wieńczący przesłonę od góry, w którego jednym końcu jest umieszczony silnik (2, 12, 24), połączony poprzez mechanizm przeniesienia napędu z elementem napędowym (8, 18) przesłony i elementy zespołu sterowania, przy czym w korpusie umieszczone są przełączniki krańcowe (5, 6, 15, 16, 26, 27), zaś element przełączający (4, 14, 31) sprzężony jest z silnikiem. 3. Urządzenie według zastrz. 2, znamienne tym, że mechanizm przeniesienia napędu składa się z tulejki (3) zamocowanej jednym końcem na wałku (7) silnika (2), zaś drugim połączonej z elementem napędowym przesłony, przy czym element przełączający (4) stanowi śruba mocująca tulejkę do wałka silnika. 4. Urządzenie według zastrz. 2, znamienne tym, że mechanizm przeniesienia napędu składa się z tulejki (13) zamocowanej jednym końcem na wałku (17) silnika (12), zaś drugim połączonej z elementem napędowym (18) przesłony, przy czym na wałku wyjściowym (19) przekładni kątowej (2 0), najbliżej położonej silnika zamocowany jest element przełączający (14) przełączniki krańcowe (15,16) zamocowane w korpusie (11) zaś w bezpośrednim sąsiedztwie przekładni kątowej znajdującej się w środkowej części przesłony umieszczony jest wyłącznik krańcowy (21). 5. Urządzenie według zastrz. 2, znamienne tym, że mechanizm przeniesienia napędu stanowi tulejka (25), zamocowana na wałku (28) silnika (24), połączona zewnętrzną powierzchnią walcową z korpusem (23), stanowiącym element napędowy rolety, przy czym wewnątrz korpusu, po przeciwnej stronie silnika, znajduje się tulejka sterowania (29), połączona zewnętrzną powierzchnią walcową z korpusem, w otworze której jest zamocowany trzpień (30), na którego gwintowanej części osadzony jest element przełączający (31) przełączniki krańcowe (26,27), przy czym silnik zamocowany jest do pionowego wspornika (32), zaś przełączniki krańcowe zamocowane są do poziomego ramienia wspornika kształtowego (33), w którego pionowym ramieniu zamocowana jest prowadnica (35) elementu przełączającego oraz wsparty jest jednym końcem trzpień zespołu sterowania. * * * Przedmiotem wynalazku jest układ napędowy prądu stałego oraz urządzenie napędowe prądu stałego, zwłaszcza do przesłon ruchomych, jak żaluzje poziome, żaluzje pionowe (verticale), rolety. Znany układ napędowy prądu stałego dla napędu żaluzji zawiera silnik prądu stałego, przełączniki krańcowe, układ przełączający i przekaźniki służące do bocznikowania

188 944 3 przełączników krańcowych. Układ ten charakteryzuje się tym, że silnik po wykonaniu określonej liczby obrotów zatrzymuje się po czym po zmianie biegunowości zasilania wykonuje obroty w kierunku przeciwnym. Ze zgłoszenia patentowego francuskiego nr 2,657,646, jak również ze zgłoszenia polskiego nr 302718, znana jest żaluzja zwijana z napędem elektrycznym, posiadająca motoreduktor usytuowany wewnątrz walca, na który nawija się zasłonę. Zespoły sterujące znanych rozwiązań są skomplikowane, rozbudowane, z podzespołami usytuowanymi poza żaluzją. Zawierają czujniki indukcyjne rozmieszczone w prowadnicach żaluzji. Układ napędowy prądu stałego według wynalazku, zawierający silnik prądu stałego, przełączniki krańcowe, układ przełączający i przekaźnik, charakteryzuje się tym, że do styków przekaźnika przyłączona jest co najmniej jedna gałąź, w której przełącznik krańcowy jest zbocznikowany diodą i połączony z zaciskiem silnika. Drugi zacisk elektryczny silnika połączony jest z przełącznikiem krańcowym, zbocznikowanym diodą. Diody skierowane są jednoimiennymi elektrodami do silnika. Między źródłem prądu i silnikiem włączony jest układ przełączający z przekaźnikiem przełączającym biegunowość zasilania silnika. Istota urządzenia napędowego prądu stałego, według wynalazku, zawierającego obudowę, silnik prądu stałego, mechanizm przeniesienia napędu oraz zespół sterujący, przy czym silnik umieszczony jest w elemencie wieńczącym od góry przesłonę, polega na tym, że obudowę urządzenia stanowi korpus wieńczący przesłonę od góry, w którego jednym końcu jest umieszczony silnik, połączony poprzez mechanizm przeniesienia napędu z elementem napędowym przesłony i elementy zespołu sterowania. W korpusie umieszczone są przełączniki krańcowe, zaś element przełączający sprzężony jest z silnikiem. W korzystnym wykonaniu urządzenia, dla żaluzji poziomych, mechanizm przeniesienia napędu składa się z tulejki zamocowanej jednym końcem na wałku silnika, zaś drugim połączonej z elementem napędowym przesłony. Element przełączający stanowi śruba mocująca tulejkę do wałka silnika. W korzystnym wykonaniu urządzenia, dla żaluzji pionowych, mechanizm przeniesienia napędu składa się z tulejki zamocowanej jednym końcem na wałku silnika, zaś drugim połączonej z elementem napędowym przesłony. Na wałku wyjściowym przekładni kątowej, położonej najbliżej silnika, zamocowany jest element przełączający przełączniki krańcowe, zamocowane w korpusie. W bezpośrednim sąsiedztwie przekładni kątowej, znajdującej się w środkowej części żaluzji, umieszczony jest wyłącznik krańcowy. W korzystnym wykonaniu urządzenia, dla rolet, mechanizm przeniesienia napędu stanowi tulejka zamocowana na wałku silnika i połączona zewnętrzną powierzchnią walcową zkorpusem, będącym elementem napędowym przesłony. Wewnątrz korpusu, po przeciwnej stronie silnika, znajduje się tulejka sterowania, która połączona jest zewnętrzną powierzchnią walcową z korpusem, zaś w otworze ma zamocowany trzpień, na którego gwintowanej części osadzony jest element przełączający przełączniki krańcowe. Silnik zamocowany jest do pionowego wspornika, zaś przełączniki krańcowe zamocowane są do poziomego ramienia wspornika kształtowego. Do pionowego ramienia wspornika kształtowego zamocowana jest prowadnica elementu przełączającego oraz wsparty jest na niej jednym końcem trzpień zespołu sterowania. W przedstawionych rozwiązaniach układu napędowego prądu stałego oraz urządzenia napędowego uzyskano duży stopień integracji elementów, dzięki wykorzystaniu istniejącego w każdej przesłonie korpusu w charakterze obudowy elementów układu i urządzenia. Inną cechą rozwiązań jest prostota konstrukcji i niezawodność działania. Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony w przykładach wykonania na rysunku, który przedstawia na fig. 1 schemat ideowy układu napędowego dla trzech przesłon ruchomych, fig. 2 - urządzenie napędowe dla żaluzji poziomych w widoku z góry, fig. 3 - w przekroju wzdłużnym, zaś fig. 4 - w przekroju poprzecznym, natomiast fig. 5 - urządzenie napędowe dla żaluzji pionowych w widoku z dołu, fig. 6 - w widoku z przodu, fig. 7 - mechanizm

4 188 944 przeniesienia napędu w widoku z dołu, fig. 8 - mechanizm przeniesienia napędu w przekroju wzdłużnym, fig. 9 - przekrój poprzeczny tego mechanizmu, fig. 10 - urządzenie napędowe do rolet w przekroju wzdłużnym. Układ napędowy prądu stałego zawiera układ przełączający UP i przekaźnik PPS, do styków którego włączone są równolegle gałęzie A.B.C, w których przełącznik krańcowy PK1, zbocznikowany diodą D l. połączony jest z zaciskiem silnika M, którego drugi zacisk elektryczny połączony jest z przełącznikiem krańcowym PK2. zbocznikowanym diodą D2. Diody Dl i D2 skierowane są jednoimiennymi elektrodami do silnika M. Przekaźnik PPS sterowany jest układem przełączającym UP. Styki przełączające przekaźnika PPS umożliwiają zmianę biegunowości zasilania silnika M po zmianie stanu przekaźnika PPS. W stanie wyjściowym, gdy styki przełącznika krańcowego PK1 są rozwarte, a styki przełącznika krańcowego PK2 są zwarte, z chwilą zasilenia cewki przekaźnika PPS przez układ przełączający UP ze źródła prądu stałego ZPS prąd płynie przez styki przekaźnika PPS, diodę Dl silnik M, zwarte styki przełącznika krańcowego PK2. drugą parę styków przekaźnika PPS i wyłącznik W, powodując ruch obrotowy silnika M. W chwilę po uruchomieniu silnika następuje zwarcie styków przełącznika krańcowego PK1. Po wykonaniu przez silnik zadanej liczby obrotów następuje rozwarcie styków przełącznika krańcowego PK2 i zatrzymanie silnika M. Zmiana biegunowości zasilania silnika M, wywołana zmianą stanu układu przełączającego UP. powoduje przepływ prądu przez wyłącznik W, styki przekaźnika PPS, diodę P2. silnik M, zwarte styki przełącznika krańcowego PK1 drugą parę styków przekaźnika PPS, powodując ruch obrotowy silnika M w kierunku przeciwnym. Z chwilą rozwarcia styków przełącznika krańcowego PK1 następuje zatrzymanie silnika M i układ znajduje się w stanie wyjściowym do powtórzenia cyklu. Urządzenie napędowe prądu stałego dla żaluzji poziomych, przedstawione na fig. 2, 3 i 4, jest umieszczone w korpusie 1 żaluzji. Urządzenie składa się z silnika prądu stałego 2, mechanizmu przeniesienia napędu zawierającego tulejkę 3, element przełączający 4 oraz z przełączników krańcowych 5, 6, będących elementami zespołu sterowania. Tulejka zamocowana jest jednym końcem na wałku 7 silnika, zaś drugim końcem jest połączona z elementem napędowym 8 żaluzji. Przełączniki krańcowe zamocowane są na płytce 9, umieszczonej w dolnej części korpusu, pomiędzy silnikiem a najbliższym mu wspornikiem 10 elementu napędowego żaluzji. Element przełączający przełączniki krańcowe stanowi śruba mocująca tulejkę do wałka silnika. W stanie wyjściowym, przy zadanym wcześniej położeniu listewek żaluzji, włączenie zasilania powoduje ruch obrotowy silnika, który za pośrednictwem tulejki obraca element napędowy żaluzji, do którego przymocowane są cięgna drabinkowe, na których spoczywają listewki żaluzji. Obrót elementu napędowego żaluzji trwa do chwili, gdy element przełączający zadziała mechanicznie na dźwignię jednego z przełączników krańcowych, powodując zatrzymanie silnika, w zadanym z góry położeniu listewek żaluzji. Urządzenie napędowe prądu stałego dla żaluzji pionowych, przedstawione na fig. 5, 6, 7, 8 i 9 jest umieszczone w korpusie 11 żaluzji. Urządzenie składa się z silnika prądu stałego 12, mechanizmu przeniesienia napędu zawierającego tulejkę 13 element przełączający 14 oraz z przełączników krańcowych 15, 16, będących elementami zespołu sterowania. Tulejka zamocowana jest jednym końcem na wałku 17 silnika, zaś drugim końcem jest połączona z elementem napędowym 18 żaluzji. Na wałku wyjściowym 19 przekładni kątowej 20, położonej najbliżej silnika, zamocowany jest element przełączający przełączniki krańcowe, zamocowane w korpusie. W bezpośrednim sąsiedztwie przekładni kątowej, znajdującej się w środkowej części żaluzji, umieszczony jest wyłącznik krańcowy 21, uruchamiany wałkiem wyjściowym tej przekładni. W stanie wyjściowym, przy określonym położeniu żaluzji, włączenie zasilania powoduje ruch obrotowy silnika, który obracając element napędowy żaluzji i sprzęgnięte z nim przekładnie kątowe, obraca poszczególne płaty 22 żaluzji. Obrót elementu napędowego trwa do chwili, gdy element przełączający, osadzony na wałku wyjściowym przekładni kątowej, zadziała mechanicznie na przełącznik krańcowy, powodując zatrzymanie ruchu silnika w zadanym położeniu płatów żaluzji. Wyłącznik krańcowy wyłącza zasilanie silnika w chwili rozsuwania płatów żaluzji.

188 944 5 Urządzenie napędowe prądu stałego do rolet, przedstawione na fig. 10, jest umieszczone w korpusie 23 rolety. Urządzenie składa się z silnika prądu stałego 24, mechanizmu przeniesienia napędu stanowiącego tulejkę 25 oraz przełączników krańcowych 26, 27, będących elementami zespołu sterowania. Tulejka zamocowana jest na wałku 28 silnika i połączona zewnętrzną powierzchnią walcową z korpusem, stanowiącym element napędowy rolety. Wewnątrz korpusu, po przeciwnej stronie silnika, znajduje się tulejka sterowania 29, połączona zewnętrzną powierzchnią walcową z korpusem. W otworze tulejki sterowania jest zamocowany trzpień 30, na którego gwintowanej części osadzony jest element przełączający 31 przełączniki krańcowe. Silnik zamocowany jest do pionowego wspornika 32. Przełączniki krańcowe zamocowane są do poziomej ramienia wspornika kształtowego 33. Do pionowego ramienia wspornika kształtowego zamocowana jest prowadnica 34 elementu przełączającego oraz wsparty jest na niej jednym końcem trzpień. W stanie wyjściowym, przy opuszczonej zasłonie, włączenie zasilania powoduje ruch obrotowy silnika, który obraca tulejkę połączoną z korpusem, powodując nawijanie zasłony na element napędowy rolety. Obrót elementu napędowego trwa do chwili, gdy element przełączający zadziała mechanicznie na dźwignię jednego z przełączników krańcowych, powodując zatrzymanie ruchu silnika w zadanym górnym położeniu zasłony rolety. Ponowne włączenie zasilania powoduje ruch obrotowy silnika w kierunku przeciwnym i opuszczenie zasłony. Fig. 2 A \ Fig. 3

6 188 944

188 944 7 Fig. 5 Fig. 6

188 944 9 Fig. 10

10 188 944 Fig. 1 Departament Wydawnictw UP RP Nakład 50 egz. Cena 2,00 zł.