PROGRAM WEWNĄTRZ PRZEDSZKOLNY RUSZAJ GŁOWĄ I RĄCZKAMI; MAMO TATO!!! BAW SIĘ RAZEM Z NAMI Program autorski: Anna Świętochowska Wykonawca: Anna Świętochowska i Marta Kaczmarek
Ruch jest życiem, życie jest ruchem (A.Senger) Życie polega na ruchu i ruch jest jego istotą (A.Schopenhauer) Bez ruchu nie byłoby istnienia (M.Bogdanowicz) Nic tak nie rujnuje człowieka jak długotrwała bezczynność ruchowa (Arystoteles) Kiedy trenujemy ciało, odżywiamy także mózg (Goddard Blythe S., 2006)
Albert Einstein twierdził, że istotą życia jest ruch można tę zasadę z dziedziny fizyki przełożyć z łatwością na rozwój dziecka. Gdy mówimy o rozwoju psychicznym czy ogólnie o psychologii dziecka, zazwyczaj spotykamy się z pojęciem rozwoju psychoruchowego. Dlaczego związek ruchu i sfer psychicznych jest tak istotny, że doczekał się własnej definicji? Gdy przyglądamy się niemowlęciu, motoryka jest tym czynnikiem, przez który najbardziej wyraziście przejawia się dynamika jego ogólnego rozwoju. Im młodsze dziecko, tym dokładniejszą miarą dojrzewania układu nerwowego jest osiąganie przez nie kolejnych stadiów umiejętności ruchowych. Bez opanowania kolejnych, zaprogramowanych przez ewolucję i geny etapów rozwoju ruchowego niemożliwy jest dalszy postęp. Można zaryzykować stwierdzenie, że u podłoża wszystkich kompetencji psychicznych (poznawczych, emocjonalnych) leży ciało i jego ruch w przestrzeni. Ruch jest podstawą wszystkich umiejętności, które będą nam potrzebne w późniejszym życiu. Raczkowanie ani pełzanie nie stanowią wartości same dla siebie. Gdyby tak było, psycholog diagnozujący dysleksję nie pytałby o nie. Te fazy ruchowe są tak ważnym krokiem, dlatego, że przygotowują układ nerwowy do znacznie bardziej skomplikowanych zadań, wymienionych już wyżej. Wszystkie ośrodki w mózgu odpowiedzialne za mowę, emocje, pamięć, zmysły są ściśle powiązane nie tylko ze sobą nawzajem, ale i z ośrodkami ruchu. Szybkość przetwarzania neuronalnego, (czyli lotności myślenia, analizy, kojarzenia), będąca funkcją gęstej sieci komórek mózgowych, jest również uwarunkowana ilością bodźców, które kora otrzymuje i przetwarza, a które płyną bezpośrednio z receptorów ruchu małego dziecka. Podstawą bezpieczeństwa emocjonalnego i poczucia stabilności ja w świecie zewnętrznym jest równowaga bez jej osiągnięcia żadne dziecko nie będzie czuło się dobrze we własnym ciele. Brak równowagi od pierwszych dni życia jest czynnikiem powodującym duży dyskomfort (reakcje równoważne są ćwiczone już u leżącego na plecach i na brzuchu niemowlęcia). Z kolejnymi latami życia nawet, gdy dziecko wyćwiczy umiejętności kompensacyjne brak poczucia równowagi będzie zakłócał wszystkie obszary życia psychicznego.
INTEGRACJA SENSORYCZNA: Integracja sensoryczna - to proces, dzięki, któremu mózg otrzymuje informacje ze wszystkich zmysłów segregując, rozpoznając interpretując i integrując ze sobą i wcześniejszymi doświadczeniami, odpowiada adekwatną reakcją. UKŁAD DOTYKOWY: Poznawanie swojego ciała Wczesne poznawanie przedmiotów Rozpoznawanie przedmiotów bez pomocy wzroku Różnicowanie bodźców dotykowych Rozwój emocjonalny
ZABAWA: We wczesnych latach rozwoju dziecka zabawa jest niemal identyczna z życiem, zajmuje drugie miejsce po potrzebie bycia nakarmionym, ochranianym i kochanym. Jest również podstawowym składnikiem fizycznego, intelektualnego, społecznego i emocjonalnego rozwoju A. Montague ROLA ZABAWY W ŻYCIU DZIECKA: Zabawa daje szansę na rozwój pełnej integracji umysł ciało Dziecko bawi się wtedy, kiedy jest w stanie w pełni przyjąć stymulacje zmysłowe, przetworzyć je i zintegrować Zabawa zarówno na najprostszym fizycznym poziomie jak i na poziomie najwyższych osiągnięć intelektu zależy od równowagi wszystkich elementów naszego człowieczeństwa Rozwój sprawności fizycznej: szybkość, zwinność, siła, skoczność, wytrzymałość Korzystny wpływ na zdrowie (stymulacja, hartowanie, sfera psychiczna) Rozwój intelektualny: uwaga, pamięć, myślenie, orientacja, spostrzegawczość, refleks itp.; rozwój dziecięcej wyobraźni, zdobywanie wiedzy na temat otaczającego świata Charakter dziecka: umiejętność współpracy, wiara
WIEK PRZEDSZKOLNY: Powiązanie sfery ruchowej ze sferą czuciową oraz doskonalenie ośrodków podkorowych wpływa na precyzję, ekonomię i celowość wykonywanych ruchów Dynamiczne tempo rozwoju, duża ruchliwość, żywiołowa aktywność ruchowa, naturalna potrzeba ruchu Brak harmonijnej budowy Przewaga procesów pobudzenia nad procesami hamowania, szybka męczliwość, ale też szybka regeneracja Koordynacja i technika ruchu podlega ciągłemu rozwojowi Psychika: spontaniczność, brak opanowania, labilność, trudność w skupieniu uwagi JAKA AKTYWNOŚĆ?: Przede wszystkim na świeżym powietrzu Tory przeszkód, plac zabaw Zabawy i ćwiczenia angażujące wiele grup mięśniowych Zabawy z naśladownictwem, ekspresji twórczej dziecka, aktywizujące Czuwanie nad czasem aktywności (szybka męczliwość, ale też szybka regeneracja organizmu dziecka), sterowanie okresem pobudzenia i hamowania Stosowanie najprostszych przyborów (nawet wykonanych samodzielnie): balon, piórko, piłka, gazeta, koc itp. Pozwól dziecku na bieganie ( nie biegaj, bo się spocisz ), na wspinanie ( nie, bo spadniesz!), Jazdę na rowerze, hulajnodze, ( bo się przewrócisz) Zabawy w wodzie (nawet, jeśli dziecko się przeziębia, czy jest zima) Wielkim człowiekiem jest ten, kto nie utracił swego dziecięcego serca (Mencjusz)
PODSUMOWANIE: Program RUSZAJ GŁOWĄ I RĄCZKAMI; MAMO TATO!!! BAW SIĘ RAZEM Z NAMI to cykl 10 spotkań jeden raz w miesiącu, który ma na celu przede wszystkim pokazać rodzicom, w jaki sposób można aktywnie spędzać z dzieckiem czas. Każdy rodzic na spotkaniu otrzyma broszurkę z informacją jak ważny jest ruch w rozwoju dziecka. Cele: Integracja rodziny i przedszkola w działaniach na rzecz dzieci Stwarzanie rodzicom możliwości poznania przyjaciół swego dziecka i ich rodzin Doskonalenie okazji do nawiązania bliższych znajomości z rodzicami, jak również skonkretyzowania wyobrażeń rodziców o środowisku, w którym przebywają ich dzieci Integracja grupy Dawanie rodzicom poczucie współodpowiedzialności za pracę w placówce Poznawanie pomysłów i propozycji rodziców Wzbogacanie rodziców o nowe doświadczenia obcowania ze swoim dzieckiem, spędzania z nim wolnego czasu
BIBLIOGRAFIA: Fizjologia człowieka w zarysie W. Z. Traczyk Podstawy fizjologii wysiłku fizycznego z zarysem fizjologii człowieka A. Jaskólski Zmyślne ruchy które doskonalą umysł. Podstawy kinezjologii edukacyjnej Dr Carla Hannaford Zabawy i gry ruchowe. Podstawy metodyczne M. Bondarowicz Właściwości ćwiczeń fizycznych ich systematyka i metodyka J. Bahrynowska Fic Zabawy i ćwiczenia na cały rok A. Franczyk, K. Krajewska Cyfrowa demencja. W jaki sposób pozbawiamy rozumu siebie i swoje dzieci M. Spitzer Neurokinezjologiczna diagnostyka i terapia dzieci z zaburzeniami rozwoju psychoruchowego L. Sadowska Neurofizjologiczne metody usprawniania dzieci z zaburzeniami rozwoju L. Sadowska Zajęcia ruchowe w przedszkolu G. Antoszuk Opracowała; Anna Świętochowska