Bezpośrednie wsparcie rozwoju szkół poprzez wdrożenie zmodernizowanego systemu doskonalenia nauczycieli w powiecie grodzkim Miasto Kalisz

Strona1 SPIS TREŚCI WSTĘP... 2 I. REALIZACJA PROJEKTU POWIECIE GRODZKIM MIASTO KALISZ... 6 II. SORE W PROJEKCIE... 17 2.1. GŁÓWNE ZADANIA SORE... 17 2.2. REALIZACJA RPW... 18 2.3. REALIZACJA PROJEKTU W POWIECIE GRODZKIM MIASTA KALISZ... 19 III. SIECI WSPÓŁPRACY I SAMOKSZTAŁCENIA... 21 3.1. ZADANIA KOORDYNATORA SIECI:... 22 3.2. TEMATY SIECI WSPÓŁPRACY I SAMOKSZTAŁCENIA... 23 IV. DIAGNOZA I REALIZACJA ZADAŃ W SIECIACH WSPÓŁPRACY I SAMOKSZTAŁCENIA... 24 4.1. SIEĆ: JAK ROZWIJAĆ TWÓRCZE MYŚLENIE UCZNIÓW?... 24 4.2. SIEĆ: NAUCZYCIELE PRACUJĄ ZESPOŁOWO... 25 4.3. SIEĆ: EDUKACJA TEATRALNA W PRACY Z DZIEĆMI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM... 26 4.4. SIEĆ: PROMOCJA I BUDOWANIE WIZERUNKU SZKOŁY... 27 V. ANALIZA ROCZNYCH PLANÓW WSPOMAGANIA... 28 5.1. ETAPY REALIZACJI ROCZNEGO PLANU WSPOMAGANIA... 28 5.2. ZESTAWIENIE WYBRANYCH OFERT DOSKONALENIA... 31 5.3. ANALIZA WYBRANYCH OBSZARÓW DOSKONALENIA... 34 5.3.1. Jak pomóc uczniowi osiągnąć sukces edukacyjny?... 34 5.3.2 Ocenianie kształtujące... 35 5.3.3. Techniki uczenia się i metody motywujące do nauki... 35 5.3.4. Wykorzystanie EWD w ewaluacji wewnętrznej szkoły... 36 5.3.5. Oferta edukacyjna drogą do właściwej realizacji podstawy programowej... 36 5.3.6. Wspieranie pracy wychowawców klas bezpieczna szkoła... 37 5.3.7 Praca z uczniem zdolnym... 37 5.3.8. Praca z uczniem ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi... 37 5.3.9. Wykorzystania TIK na zajęciach edukacyjnych Bezpieczny Internet... 38 5.3.10. Rodzice partnerami szkoły... 38 5.3.11. Nauczyciel 45+... 38 5.3.12. Współpraca nauczycieli w prowadzeniu procesów edukacyjnych... 39 5.3.13. Jak i po co prowadzić ewaluację wewnętrzną?... 39 WNIOSKI... 40 PODSUMOWANIE.43

Strona2 WSTĘP Celem projektu systemowego, współfinansowanego z Europejskiego Funduszu Społecznego: System doskonalenia nauczycieli oparty na ogólnodostępnym kompleksowym wspomaganiu szkół (Działanie 3.3.1, Priorytet III Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki), realizowanego przez Ośrodek Rozwoju Edukacji (ORE), jest poprawa jakości systemu doskonalenia nauczycieli, spójnego z rozwojem szkół. Nowoczesny system wspomagania rozwoju oświaty w Polsce powinien być nakierowany na pracę ze szkołą, służyć wspieraniu jej w wykonywaniu zadań nakładanych przez państwo, jak również wspomagać w rozwiązywaniu indywidualnych problemów. Podstawowe założenia wspomagania przyjęte dla nowego systemu są następujące: 1. Wspomaganie jest adresowane do szkoły, nie zaś wyłącznie do poszczególnych osób lub grup, takich jak dyrektor czy nauczyciele. 2. Wspomaganie pomaga szkole w rozwiązywaniu własnych problemów, a co za tym idzie nie wyręcza jej i nie narzuca rozwiązań. 3. Wspomaganie wynika z analizy indywidualnej sytuacji szkoły i odpowiada na jej specyficzne potrzeby. 4. Wspomaganie jest procesem, czyli odchodzi od pojedynczych, samodzielnych form doskonalenia. Zmiany wprowadzone do systemu doskonalenia przyniosą korzyści: Uczniom, którzy otrzymają wsparcie w rozwoju. Szkołom, którym zostanie udzielone wsparcie w ich priorytetowych obszarach rozwojowych. Nauczycielom, którzy otrzymają kompleksową pomoc w pracy dydaktycznowychowawczej. Samorządom lokalnym, które otrzymają wsparcie w budowie lokalnej sieci współpracy szkół i przedszkoli oraz w kreowaniu polityki oświatowej. Założenia nowego systemu doskonalenia nauczycieli: 1. Prowadzenie doskonalenia zgodnie ze zdiagnozowanymi potrzebami szkoły i przedszkola. 2. Pomoc w wykorzystaniu w praktyce szkolnej wiedzy i umiejętności nabytych przez nauczyciela.

Strona3 3. Lepsze wykorzystanie potencjału różnych placówek wspierających rozwój szkół. 4. Organizowanie współpracy nauczycieli i dyrektorów z różnych szkół i przedszkoli na terenie powiatu. Celem realizacji projektów powiatowych jest pilotaż nowego modelu systemu doskonalenia nauczycieli i zewnętrznego wspomagania pracy szkoły. Pilotaż ten pozwoli na praktyczne sprawdzenie modelu wypracowanego w ramach Projektu Działanie 3.5 Kompleksowe wspomaganie rozwoju szkół Priorytet III Wysoka jakość systemu oświaty Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Podejmowane w ramach projektów powiatowych działania są tematycznie powiązane z tymi obszarami edukacji, które w ostatnich latach objęte zostały istotnymi zmianami. Dzięki temu pilotaż pozwoli nie tylko na weryfikację nowych form doskonalenia związanych z bezpośrednim wsparciem rozwoju szkoły i przedszkola, ale i pomoże dyrektorom oraz nauczycielom w jak najlepszym przygotowaniu się do realizacji polityki edukacyjnej państwa. Zalety nowego systemu wsparcia szkoły dla poszczególnych odbiorców: Dyrektorzy szkół i placówek otrzymają pomoc zarówno w bieżącym organizowaniu pracy szkoły, jak i przygotowaniu się do zmian wprowadzanych w systemie oświaty. Najważniejsze dla dyrektorów zalety wprowadzenia nowego systemu wsparcia: pomoc w postawieniu rzetelnej diagnozy potrzeb szkoły oraz określeniu obszarów wymagających szczególnego wsparcia, zespolenie systemu z aktualnymi potrzebami konkretnej szkoły, ułatwienie kontaktów ze wszystkimi instytucjami odpowiedzialnymi za udzielanie pomocy uczniom, rodzicom i nauczycielom (dyrektor kontaktuje się z jedną instytucją, która odpowiada za organizacje całości wsparcia i nie musi martwić się oddzielnie o współpracę z poradnią psychologiczno-pedagogiczną, placówką doskonalenia czy biblioteką pedagogiczną, podmiotowość dyrektora w podejmowaniu decyzji (dyrektor wskazuje formy wspomagania oraz określa, w których obszarach pracy szkoły powinny koncentrować się działania wspierające w danym roku),

Strona4 ujęcie w propozycjach działań obszarów pracy szkoły bezpośrednio związanych ze zmianami wdrażanymi w edukacji (między innymi budowa szkolnego programu pracy z uczniem o specjalnych potrzebach edukacyjnych, przygotowanie do ewaluacji ), możliwość udziału w lokalnym forum wymiany doświadczeń (spotkania z innymi dyrektorami, spotkania i warsztaty tematyczne związane z wybranymi problemami, pomoc w zakresie wiedzy prawnej, wsparcie samokształcenia dyrektorów), dostęp do aktualnej informacji pedagogicznej, w tym bazy zasobów związanych ze wspomaganiem (materiały dydaktyczne, przykłady dobrych praktyk, baza ekspertów specjalistów w danej dziedzinie). Nauczyciele otrzymają kompleksową pomoc w pracy dydaktyczno-wychowawczej, a nowy system doskonalenia będzie im towarzyszył we wdrożeniu do praktyki zawodowej zmian wprowadzanych w oświacie. Najważniejsze dla nauczycieli zalety wprowadzenia nowego systemu wsparcia: pomoc w zaplanowaniu swojego rozwoju zawodowego w sposób zgodny z aktualnymi potrzebami konkretnej szkoły, w której pracuje dany nauczyciel, ułatwienie kontaktów ze wszystkimi instytucjami odpowiedzialnymi za udzielanie pomocy uczniom, rodzicom i nauczycielom organizowanie większości szkoleń i warsztatów bezpośrednio w szkole, wsparcie w rozwiązywaniu bieżących problemów dydaktycznych i wychowawczych, pomoc w praktycznym zastosowaniu w pracy dydaktycznej i wychowawczej nowych umiejętności oraz dostosowaniu wymagań i metod pracy do zmian wynikających z reformy edukacji, inspirowanie do wprowadzania zmian i nowatorskich rozwiązań dydaktycznych, możliwość udziału w lokalnym forum wymiany doświadczeń (spotkania z innymi nauczycielami uczącymi tego samego przedmiotu, spotkania i warsztaty tematyczne związane z wybranymi problemami, wsparcie samokształcenia nauczycieli), dostęp do aktualnej informacji pedagogicznej w tym bazy zasobów związanych ze wspomaganiem (materiały dydaktyczne, przykłady dobrych praktyk, baza ekspertów specjalistów w danej dziedzinie).

Strona5 Uczniowie zostaną objęci wszechstronną diagnozą oraz otrzymają wsparcie w rozwoju swoich talentów. Najważniejsze dla uczniów zalety wprowadzenia nowego systemu wsparcia: ułatwienie dostępu do rzetelnej diagnozy i pomocy psychologiczno-pedagogicznej (realizacja części dotychczasowych działań prowadzonych przez poradnie psychologicznopedagogiczne bezpośrednio w siedzibie szkoły), lepsza organizacja pracy szkoły w zakresie dostosowania wymagań dla uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych, poprawa oferty edukacyjnej szkoły kierowanej do uczniów oraz podniesienie jakości kształcenia.

Strona6 I. REALIZACJA PROJEKTU W POWIECIE GRODZKIM MIASTO KALISZ. Rysunek 1 1 1 http://mapy.mk.cvut.cz/data/polsko-poland/cities/m_kalisz.jpg

Strona7 Kalisz jest drugim pod względem wielkości miastem Wielkopolski, leży w malowniczej dolinie rzeki Prosny. Intensywne zasiedlenie w okresie wpływów rzymskich wynikało z położenia w znaczącym punkcie "Szlaku Bursztynowego", łączącego imperium rzymskie z wybrzeżem Bałtyku. O randze tegoż centrum osadniczego świadczy fakt, iż około połowy II wieku n.e. aleksandryjski uczony Klaudiusz Ptolemeusz w "Geografii" wymienił miejscowość "Kalisia", identyfikowaną przez badaczy z Kaliszem. Zapis ten sprawił, że Kalisz szczyci się posiadaniem najstarszej metryki pisanej wśród miast polskich. Rozkwit miasta przypadł na XV i XVI w. Niebagatelny wpływ na architektoniczne i intelektualne oblicze miasta miało sprowadzenie doń jezuitów (1583 r.) oraz fundacja kolegium i kościoła dokonana przez arcybiskupa gnieźnieńskiego Stanisława Karnkowskiego. Liczne wojny i pożary w XVII i XVIII w. zahamowały rozwój Kalisza. Po upadku Księstwa Warszawskiego w 1815 r. Kalisz znalazł się w granicach Królestwa Polskiego. Jako jedno z większych miast kongresówki stanowił ważny ośrodek administracyjny, gospodarczy i kulturalny. Znaczące też były osiągnięcia miasta jako ośrodka intelektualnego. Z Kaliszem związani byli m.in.: Adam Asnyk, Maria Konopnicka, Wojciech Bogusławski, Stefan Szolc-Rogoziński, Maria Dąbrowska. I Wojna Światowa odcisnęła na Kaliszu swe tragiczne piętno. W sierpniu 1914 r. wojska pruskie zburzyły i spaliły miasto. 95% staromiejskiej zabudowy legło w gruzach. Podczas II Wojny Światowej Kalisz wcielony został do tzw. Kraju Warty. Okupacja przyniosła represje i prześladowania. Lata powojenne zaznaczyły się rozbudową przemysłu, infrastruktury miejskiej oraz rozwojem społeczno-kulturalnym. Współczesny Kalisz zajmuje 70 km², liczy ok. 110 tys. mieszkańców. W latach 1975-1998 był stolicą województwa kaliskiego. W nowym podziale administracyjnym miasto znalazło się w województwie wielkopolskim. 2 Miasto Kalisz jako Beneficjent przystąpiło do realizacji Projektu pod nazwą: Bezpośrednie wsparcie rozwoju szkół poprzez wdrożenie zmodernizowanego systemu doskonalenia nauczycieli w powiecie grodzkim Miasto Kalisz Okres realizacji Projektu: 01.08.2013 r. 31.07.2015r. Łączna wartość Projektu: 1 704 210,40 PLN 2 http://www.kalisz.pl/pl/q/o-miescie/historia-miasta.

Strona8 Projekt realizuje: Centrum Kształcenia Ustawicznego i Praktycznego w Kaliszu. W Projekcie zatrudnieni są: Koordynator Projektu: Aneta Szymańska Koordynator Merytoryczny: Małgorzata Jackowska Menadżer Finansowy: Dariusz Łagocki Menadżer Finansowy: Zuzanna Szczudlik Szkolni Organizatorzy Rozwoju Edukacji: Joanna Dembowa Maciej Michalski Lech Moryksiewicz Ewa Kaniecka Przemysław Mańka Jolanta Jaruszewska Koordynatorzy sieci współpracy i samokształcenia: Danuta Iwona Grzanka Sylwia Melka Katarzyna Murszewska Grażyna Oleksy Kaliska Rada Rozwoju Edukacji: Mariusz Witczak- przedstawiciel Beneficjenta Jadwiga Jeziorska przedstawiciel Realizatora Projektu Aneta Szymańska Koordynator Projektu Małgorzata Jackowska Koordynator Merytoryczny Danuta Iwona Grzanka przedstawiciel Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli w Kaliszu Katarzyna Pakuła-Sobczak - przedstawiciel Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Kaliszu Henryka Karolewska - przedstawiciel Biblioteki Pedagogicznej w Kaliszu

Strona9 Głównym problemem zdiagnozowanym w szkołach i przedszkolach w powiecie grodzkim Miasto Kalisz, jeśli chodzi o system doskonalenia nauczycieli, jest borykanie się z szeregiem problemów, z których największym jest incydentalność i brak skoordynowania aktywności szkół i przedszkoli oraz ich nauczycieli w zakresie doskonalenia zawodowego. Skutkiem takich działań jest brak przełożenia nabytej wiedzy i umiejętności na działanie systemowe w pracy z uczniami i na rzecz szkoły. Indywidualny wybór szkoleń często wynika z osobistych zainteresowań nauczycieli, a nie z rzeczywistych potrzeb szkoły czy przedszkola. Kolejną przyczyną jest brak współpracy między placówkami systemu otoczenia oświaty. Dlatego też konieczne jest skoordynowanie działań różnych placówek oświatowych i ukierunkowanie ich na wspólną realizację zadań. Potrzeba realizacji Projektu wynika ze zmian wprowadzanych w systemie doskonalenia nauczycieli stanowiącego integralną część kompleksowego wsparcie szkół i placówek oświatowych. Aby pomóc placówkom w realizacji nałożonych na nie zadań konieczne jest udzielenie im kompleksowego wsparcia przez jednostki do tego celu powołane. Ich celem jest zwiększenie zdolności szkół i przedszkoli do rozwiązywania własnych problemów poprzez motywowanie nauczycieli do dalszego kształcenia w miejscu pracy indywidualnie lub w grupie innych nauczycieli, czyli kompleksowego wsparcia edukacyjnego placówek. Oprócz podmiotów docelowych realizacja Projektu będzie miała wpływ przede wszystkim na uczniów i rodziców oraz instytucje działające w środowisku i otoczeniu szkolnym. Na terenie powiatu grodzkiego Miasto Kalisz w roku szkolnym 2011/2012 znajdowało się: 27 przedszkoli ( 20 publicznych i 7 niepublicznych), 19 szkół podstawowych, 9 gimnazjów, 7 liceów ogólnokształcących, 7 zasadniczych szkół zawodowych, 1 liceum plastyczne,

Strona10 łącznie 77 placówek w typach kwalifikujących je do udziału w Projekcie: Bezpośrednie wsparcie rozwoju szkół poprzez wdrożenie zmodernizowanego systemu doskonalenia nauczycieli w powiecie grodzkim Miasto Kalisz. Powyższe placówki zatrudniały 2048 nauczycieli. W szkołach uczyło 1858 nauczycieli, w tym 1491 kobiet, co stanowi 80,25%, natomiast w przedszkolach zatrudnionych było 190 nauczycieli, w tym 189 kobiet, co stanowi 99,47% ogółu zatrudnionych. W Projekcie udział bierze 35 szkół oraz przedszkoli z powiatu grodzkiego Miasto Kalisz: 15 przedszkoli, 9 szkół podstawowych, 7 gimnazjów, 4 szkoły ponadgimnazjalne. Rysunek 2 Jak wynika z powyższego wykresu prawie połowę placówek biorących udział w Projekcie stanowią przedszkola.

Strona11 Wspomaganiem objętych zostało 490 nauczycieli, z czego 100 osób zaangażowanych jest w działania sieci współpracy i samokształcenia. Formy doskonalenia nauczycieli realizowane są w następujących placówkach: PRZEDSZKOLA Lp. Nazwa placówki Adres placówki 1. Publiczne Przedszkole nr 1 62-800 Kalisz, ul. Pułaskiego 52 2. Publiczne Przedszkole nr 18 Chatka Puchatka 62-800 Kalisz, ul. Serbinowska 5a 3. Publiczne Przedszkole nr 19 z Oddziałami Integracyjnymi 62-800 Kalisz, ul. Widok 98a 4. Publiczne Przedszkole nr 27 Radość 62-800 Kalisz, ul. Koszutskiego 29 5. 6. Publiczne Przedszkole nr 30 Krasnala Hałabały Publiczne Przedszkole nr 21 Ekoludek 62-800 Kalisz, ul. Legionów 29 62-800 Kalisz, ul. Wykopaliskowa 45 7. Publiczne Przedszkole Sióstr Nazaretanek 62-800 Kalisz, ul. Harcerska 1 8. Niepubliczne Przedszkole Zielone Łąki 62-800 Kalisz, ul. H. Sawickiej 19a 9. Niepubliczne Przedszkole nr 15 Misia Uszatka 62-800 Kalisz, ul. Młynarska 30 10. Niepubliczne Przedszkole Jacek i Agatka 62-800 Kalisz, ul. Serbinowska 21 11. Niepubliczne Przedszkole Pluszaki 62-800 Kalisz, ul. Asnyka 6a 12. Niepubliczne Przedszkole Calineczka 62-800 Kalisz, Al. Wojska Polskiego 30

Strona12 13. 14. PRZEDSZKOLA Przedszkole Niepubliczne Bursztynowy Zamek Przedszkole Niepubliczne Szczęśliwa Trzynastka 62-800 Kalisz, ul. Park Miejski 62-800 Kalisz, ul. Krótka 9 15. Niepubliczne Przedszkole Bajka 62-800 Kalisz, ul. H. Sawickiej 3a SZKOŁY PODSTAWOWE Lp. Nazwa placówki Adres placówki 1. Szkoła Podstawowa nr 1 im. Konstytucji 3 Maja 62-800 Kalisz, ul. 3 Maja 16 2. Szkoła Podstawowa nr 2 im. Jana Pawła II 62-800 Kalisz, ul.tuwima 4 3. Szkoła Podstawowa nr 7 im. A. Mickiewicza 62-800 Kalisz, ul. Robotnicza 5 4. 5. 6. 7. 8. 9. Szkoła Podstawowa nr 8 im. Bohaterów Westerplatte Szkoła Podstawowa nr 11 im. Wojciecha Bogusławskiego Szkoła Podstawowa nr 12 im. Księcia Bolesława Pobożnego Szkoła Podstawowa nr 14 im. Władysława Broniewskiego Szkoła Podstawowa nr 16 im. Powstańców Wielkopolskich 1918-1919 Szkoła Podstawowa nr 17 z Oddziałami Integracyjnymi im. dr.bronisława Koszutskiego 62-800 Kalisz, ul. Serbinowska 22a 62-800 Kalisz, ul. Pomorska 7 62-800 Kalisz, ul. Długosza 14 62-800 Kalisz, ul. Mickiewicza 11 62-800 Kalisz, ul. Fabryczna 13-15 62-800 Kalisz, ul. H. Sawickiej 3b

Strona13 GIMNAZJA Lp. Nazwa placówki Adres placówki 1. Gimnazjum nr 1 im. Prymasa Tysiąclecia 62-800 Kalisz, ul. Tuwima 4 2. Gimnazjum nr 2 im. Juliusza Słowackiego 62-800 Kalisz, ul. Ciasna 16 3. Gimnazjum nr 3 im. Polskich Noblistów 62-800 Kalisz, ul. Teatralna 3 4. Gimnazjum nr 4 im. Marii Dąbrowskiej 62-800 Kalisz, ul. Polna 17 5. Niepubliczne Gimnazjum Kaliskiego Stowarzyszenia Oświatowego EDUKATOR 62-800 Kalisz, ul. Mickiewicza 11 6. Gimnazjum Nr 9 im. Jana Pawła II 62-800 Kalisz, H. Sawickiej 22-24 7. Gimnazjum nr 10 im. Janusza Kusocińskiego 62-800 Kalisz, ul. Podmiejska 9a SZKOŁY PONADGIMNAZJALNE Lp. Nazwa placówki Adres placówki 1. I Liceum Ogólnokształcące im. Adama Asnyka 62-800 Kalisz, ul. Grodzka1 2. 3. IV Liceum Ogólnokształcące im. Ignacego Jana Paderewskiego V Liceum Ogólnokształcące im. Jana III Sobieskiego 62-800 Kalisz, ul. Widok 96 62-800 Kalisz, ul. Piskorzewie 6 4. Zespół Szkół Techniczno-Elektronicznych 62-800 Kalisz, ul. Częstochowska 99

Strona14 Bezpośrednie wsparcie rozwoju szkół poprzez wdrożenie zmodernizowanego systemu doskonalenia nauczycieli w powiecie grodzkim Miasto Kalisz Adresaci 15 przedszkoli 9 szkół podstawowych 7 gimnazjów 4 szkoły ponadgimnazjalne 35 dyrektorów 490 nauczycieli Uczniowie i rodzice W realizowanym Projekcie założono następujące cele: Cel główny: Poprawa jakości funkcjonowania systemu doskonalenia nauczycieli w powiecie grodzkim Miasto Kalisz poprzez realizację od 01.08.2013 r. do 31.07.2015 r. kompleksowego wsparcia w 20 szkołach i 15 przedszkolach spójnego z ich potrzebami. Cele szczegółowe: Podniesienie kompetencji przez co najmniej 90% nauczycieli i dyrektorów poprzez realizację 2 ofert doskonalenia w każdej szkole i przedszkolu w ramach Rocznych Planów Wspomagania w okresie od 01.09.2013 r. do 31.06.2015 r. Poprawa jakości współpracy dyrektorów/rek i nauczycieli/lek szkół i przedszkoli biorących udział w Projekcie w powiecie grodzkim Miasto Kalisz poprzez zorganizowanie czterech sieci współpracy i samokształcenia w okresie od 01.09.2013 r. - 30.06.2015 r.

Strona15 Poprawa zdolności planowania i realizacji procesu doskonalenia nauczycieli w powiecie grodzkim Miasto Kalisz w okresie od 01.09.2013 r. do 30.06.2015 r. poprzez opracowanie Rocznych Planów Wspomagania oraz Strategii Rozwoju Edukacji na dalsze lata. Lepsze wykorzystanie potencjału placówek systemu oświaty, tj. Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli, Biblioteki Pedagogicznej, Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej, działających na terenie powiatu grodzkiego Miasto Kalisz oraz samorządu poprzez zaangażowanie ich w proces wdrażania kompleksowego wsparcia w 35 szkołach i przedszkolach od 01.08.2013 r. do 31.07.2015 r. oraz wypracowanie trwałych procedur współpracy pomiędzy tymi podmiotami. W ramach Projektu została powołana Kaliska Rada Rozwoju Edukacji. Zadaniem wyżej wymienionej Rady jest: Opiniowanie i monitorowanie realizacji Powiatowego Programu Wspomagania, Przygotowanie raportu z realizacji Powiatowego Programu Wspomagania, Ciągły kontakt z Koordynatorem Projektu, Koordynatorem Merytorycznym, SORE oraz Koordynatorami Sieci, Organizacja cyklicznych spotkań z Koordynatorem Projektu oraz Koordynatorem Merytorycznym celem oceny stopnia realizacji PPW oraz wypracowywania wniosków i uwag do dalszych działań, Opiniowanie Strategii Rozwoju Edukacji na poszczególnych etapach jej tworzenia. W Projekcie w ramach realizacji ofert edukacyjnych w szkołach i przedszkolach odbędą się szkolenia, warsztaty, wykłady oraz konsultacje indywidualne i grupowe. Na przeprowadzenie szkoleń oraz konsultacji został ogłoszony przetarg nieograniczony pt. Usługa edukacyjna realizacja form doskonalenia w ramach Projektu Bezpośrednie wsparcie rozwoju szkół poprzez wdrożenie zmodernizowanego systemu doskonalenia nauczycieli w powiecie grodzkim Miasto Kalisz w ramach programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego.

Strona16 W wyniku przetargu wyłoniono wykonawcę Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli w Kaliszu. Realizacja form doskonalenia nastąpi w terminie od styczna 2014 r. do 30 czerwca 2014 r. i obejmie ogółem 1570 godzin, w tym: Szkolenia rad pedagogicznych 1120 godzin (35 placówek x 32 godziny). Konsultacje indywidualne i grupowe w ramach wybranych obszarów 450 godzin (20 szkół x 15 godzin dla każdej szkoły i 15 przedszkoli x 10 godzin dla każdego przedszkola). W ramach szkoleń trenerzy zobowiązani są do opracowania scenariuszy szkoleń wraz z załącznikami (materiałami szkoleniowymi oraz prezentacjami), wykorzystywanymi na potrzeby danej formy doskonalenia.

Strona17 II. SORE W PROJEKCIE Szkolny Organizator Rozwoju Edukacji to osoba, która pracuje na rzecz szkoły i przedszkola i wspiera ją w ramach realizowanego w powiecie Projektu. Osoba ta jest odpowiedzialna za realizację rocznego planu wspomagania zbudowanego w oparciu o ofertę doskonalenia wybraną przez szkołę/przedszkole. Szkolny Organizator Rozwoju Edukacji jest zewnętrznym konsultantem zatrudnionym w ramach Projektu przez Beneficjenta. Wspiera szkołę i dyrektora, towarzysząc im oraz służąc pomocą na kolejnych etapach realizacji planu wspomagania. Do jego zadań należy nawiązanie kontaktu ze szkołą/przedszkolem, przedstawienie dyrektorowi pakietu dostępnych w Projekcie ofert doskonalenia, przybliżenie i omówienie zasad, na jakich opiera się nowy system. Po uruchomieniu Projektu SORE odpowiada za jego prawidłową realizację. Komunikuje się i buduje relacje ze szkołą/przedszkolem, pozostając w stałym kontakcie z jej dyrektorem i pracownikami, zaangażowanymi w realizację Rocznego Planu Wspomagania. Swoje działania realizuje bezpośrednio w szkole/przedszkolu, które wspiera. 2.1. GŁÓWNE ZADANIA SORE pomoc dyrektorowi w diagnozowaniu potrzeb szkoły/przedszkola i w formułowaniu celów, wynikających ze zdiagnozowanych potrzeb, wsparcie szkoły/przedszkola w przygotowaniu szytego na miarę Rocznego Planu Wspomagania, ściśle odpowiadającego na potrzeby placówki i zbudowanego na bazie jednej z ofert doskonalenia dostępnych w ramach Projektu, pomoc w definiowaniu ról osób korzystających ze wspomagania, ustaleniu ich zadań, wsparcie przy zapewnianiu obiegu informacji, pozyskanie zewnętrznych ekspertów/specjalistów (jeśli zaistnieje taka potrzeba), monitorowanie przebiegu realizacji Rocznego Planu Wspomagania, reagowanie na pojawiające się trudności, organizowanie zaplanowanych form wspomagania we współpracy ze szkołą/ przedszkolem, dokumentowanie przebiegu Projektu, przygotowanie sprawozdania z przebiegu realizacji Rocznego Planu Wspomagania, przedstawienie sprawozdania z przebiegu realizacji Rocznego Planu Wspomagania dyrektorowi szkoły/przedszkola oraz radzie pedagogicznej,

Strona18 udział w podsumowaniu działań współpraca z radą pedagogiczną nad rekomendacjami do pracy szkoły/przedszkola w kolejnym roku szkolnym, organizowanie systemu wsparcia dla nauczycieli we wdrażaniu nowonabytych umiejętności. Szkolny Organizator Rozwoju Edukacji pracuje w bezpośrednim kontakcie ze szkołą/przedszkolem, jednak ponieważ jest osobą z zewnątrz nie pozna ich lepiej i nie zdobędzie bardziej adekwatnych informacji niż dyrektor czy pracujący w szkole/przedszkolu nauczyciele. To do nich należy więc ostatecznie przeprowadzenie autodiagnozy, a następnie określenie priorytetów rozwoju szkoły/przedszkola i sformułowanie oczekiwań. Dopiero tak opracowane priorytety mogą być punktem wyjścia do planowania konkretnych działań i konstruowania rocznego planu wspomagania na bazie jednej z ofert doskonalenia, proponowanych do realizacji w ramach projektów powiatowych. Szkolny Organizator Rozwoju Edukacji pełni w opisanym procesie wyłącznie rolę koordynatora działań, moderatora i doradcy. Angażuje się w organizowanie działań mających na celu opracowanie diagnozy potrzeb rozwojowych: może m.in. dostarczać odpowiednich narzędzi, pomagać zbierać i interpretować dane o sytuacji w szkole/przedszkolu, badać ich potrzeby. Do głównych zadań SORE należy opracowanie Rocznego Planu Wspomagania. 2.2. REALIZACJA RPW Realizacja RPW zakłada aktywny udział dyrektora i nauczycieli szkoły/przedszkola, których zadania obejmują w szczególności: zdiagnozowanie potrzeb szkoły/przedszkola oraz przygotowanie rocznego planu, wspomagania we współpracy z SORE; aktywny udział w spotkaniach, konsultacjach i warsztatach; wdrażanie nowych umiejętności i wypracowanych procedur; udzielanie informacji zwrotnej; udział w podsumowaniu podjętych działań. 3 3 http://www.ore.edu.pl/strona-ore/index.php?option=com_content&view=article&id=2387&itemid=1725

Strona19 2.3. REALIZACJA PROJEKTU W POWIECIE GRODZKIM MIASTO KALISZ W Projekcie, realizowanym w powiecie grodzkim Miasto Kalisz, zatrudnionych jest sześciu Szkolnych Organizatorów Rozwoju Edukacji (SORE). Każda szkoła lub przedszkole we współpracy z SORE realizuje wybraną przez siebie ofertę doskonalenia. Ośrodek Rozwoju Edukacji w Warszawie zaproponował 24 oferty edukacyjne: 1. Jak pomóc uczniowi osiągnąć sukces edukacyjny? 2. Ocenianie kształtujące 3. Techniki uczenia się i metody motywujące do nauki 4. Uczeń aktywny uczestnik procesu uczenia się 5. Wykorzystanie EWD w ewaluacji wewnętrznej szkoły 6. Oferta edukacyjna drogą do właściwej realizacji podstawy programowej 7. Wspieranie pracy wychowawców klas bezpieczna szkoła 8. Postawy uczniowskie. Jak je kształtować? 9. Budowa koncepcji pracy szkoły 10. Praca z uczniem młodszym 11. Praca z uczniem zdolnym 12. Praca z uczniem o specjalnych potrzebach edukacyjnych 13. Wykorzystanie TIK na zajęciach edukacyjnych bezpieczny Internet 14. Projekt edukacyjny w szkole 15. Współpraca szkoły ze środowiskiem lokalnym 16. Rodzice są partnerami szkoły 17. Nauczyciel 45+. 18. Szkoła promuje wartość edukacji. 19. Doradztwo edukacyjno-zawodowe w szkole. 20. Efektywna organizacja pracy zespołów nauczycielskich. 21. Współpraca nauczycieli w prowadzeniu procesów edukacyjnych. 22. Jak efektywnie wykorzystać wyposażenie i warunki lokalowe szkoły? 23. Jak i po co prowadzić ewaluacje wewnętrzną? 24. Pierwszy/drugi rok pracy dyrektora szkoły.

Strona20 W zakres jednej oferty doskonalenia wchodzą: Konsultacje z SORE, ciągła opieka nad szkołą/przedszkolem. Opracowanie przez SORE Rocznego Planu Wspomagania we współpracy z dyrektorem i radą pedagogiczną szkoły/przedszkola. 32 godziny szkoleń (szkolenia np.: 8-godzinne i 4-godzinne) dla rad pedagogicznych w obszarze problemowym zdiagnozowanym przez szkołę lub przedszkole. 15 godzin do wykorzystania w ramach konsultacji z ekspertem z obszaru problemowego dla każdej szkoły. 10 godzin do wykorzystania w ramach konsultacji z ekspertem z każdego obszaru problemowego dla każdego przedszkola. Sprawozdania z realizacji Rocznego Planu Wspomagania.

Strona21 III. SIECI WSPÓŁPRACY I SAMOKSZTAŁCENIA Sieć szkół i przedszkoli to przede wszystkim platforma wzajemnego wsparcia w obliczu nieustająco pojawiających się nowych wyzwań, szansa na bieżący kontakt oraz na poszerzenie perspektywy, z jakiej patrzy się na własną szkołę/przedszkole i środowisko. Jest to też okazja zarówno do inicjowania nowych przedsięwzięć w kooperacji z innymi szkołami, jak i refleksyjnego przeniesienia sprawdzonych gdzie indziej rozwiązań do swojego miejsca pracy. Szkoły/przedszkola w sieci to innowacyjna metoda współpracy i samokształcenia, umożliwiająca wymianę doświadczeń w grupie dyrektorów, nauczycieli oraz pedagogów i psychologów szkolnych w ramach jednego powiatu. Uczestnicy sieci będą korzystać z własnych doświadczeń, ale również ze spotkań, warsztatów i konsultacji zewnętrznych ekspertów, natomiast bieżący kontakt oraz gromadzenie zasobów umożliwi im platforma cyfrowa www.doskonaleniewsieci.pl. W powiecie grodzkim Miasto Kalisz w ramach utworzonej każdej sieci jest zaangażowanych 25 nauczycieli szkół i przedszkoli. W pracach sieci biorą udział nauczyciele wskazani przez dyrektora oraz wyrażający zgodę na udział w zadaniu. Pracami każdej sieci kieruje Koordynator Sieci. Funkcję tę może pełnić osoba: 1. Posiadająca wykształcenie co najmniej wyższe II stopnia. 2. Posiadająca stopień nauczyciela mianowanego lub dyplomowanego. 3. Minimum 10 lat stażu pracy. 4. Ukończony przynajmniej jeden kurs lub studia przygotowujące do pracy edukatora, trenera, moderatora, coacha, certyfikat SORE lub zaświadczenie o ukończeniu kursu dla koordynatorów sieci współpracy i samokształcenia lub ukończone studia podyplomowe z zakresu technologii informacyjno-komunikacyjnej. 5. Doświadczenie w pracy z grupą osób dorosłych: prowadzenie różnych form pracy z grupami osób dorosłych, w tym działań realizowanych w szkołach i skierowanych do nauczycieli np. szkolenia rad pedagogicznych, nauczycielskich grup przedmiotowych lub zadaniowych, doradztwo metodyczne itp. lub doświadczenie w moderowaniu kursów i szkoleń prowadzonych z wykorzystaniem metod e-lerningu.

Strona22 6. Umiejętność budowania planów pracy zespołów np. zadaniowych. 7. Umiejętność pracy na platformie. 3.1. ZADANIA KOORDYNATORA SIECI: rekrutacja kandydatów do sieci spośród nauczycieli/ek szkół/przedszkoli z terenu powiatu grodzkiego Miasto Kalisz przy współpracy ze Szkolnymi Organizatorami Rozwoju Edukacji (SORE), dyrektorami szkół i przedszkoli, Koordynatorem/ką Projektu i Koordynatorem/ką Merytorycznym, kierowanie pracą sieci współpracy i samokształcenia, przygotowanie harmonogramu i planu dziania sieci współpracy i samokształcenia zgodnego z potrzebami zgłoszonymi przez uczestników/czki, organizacja 5 spotkań warsztatowych po 4 godz. dydaktyczne dla członków danej sieci, pozyskiwanie ekspertów z określonych dziedzin w ramach realizacji zaplanowanych działań (warsztaty 4 godz., konsultacje 20 godz.), udział w warsztatach i konsultacjach ze specjalistami w ramach sieci, moderowanie forum dyskusyjnego na platformie cyfrowej, zamieszczanie na platformie cyfrowej ORE materiałów samokształceniowych i innych zasobów edukacyjnych związanych się z tematyką sieci wymiana doświadczeń i informacji pomiędzy uczestnikami sieci, sporządzenie raportów okresowych i końcowych z pracy sieci, promocja działań sieci, współpraca z biurem Projektu, w szczególności z Koordynatorem/ką Projektu, Koordynatorem/ką Merytorycznym, Kaliską Radą Rozwoju Edukacji (KRRE), prowadzenie dokumentacji w ramach powierzonych zadań. Zakres zadań w ramach usługi pełnienia funkcji Koordynatora/ki sieci współpracy i samokształcenia w okresie trwania Projektu obejmuje min. 35 godzin w miesiącu. Praca w sieci będzie planowana i skoncentrowana wokół konkretnego tematu. Zostanie on określony przez nauczycieli (dyrektorów), którzy zadeklarowali w niej swój udział.

Strona23 3.2. TEMATY SIECI WSPÓŁPRACY I SAMOKSZTAŁCENIA Ośrodek Rozwoju Edukacji w Warszawie zaproponował następujące tematy sieci współpracy i samokształcenia: 1. Rola dyrektora w promocji i budowaniu wizerunku szkoły. 2. Budowa spójności edukacyjnej (na poziomie powiatu). 3. Zadania dyrektora w zakresie organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w szkole. 4. Pozapedagogiczne obowiązki dyrektora szkoły. 5. Edukacja filmowa. 6. Skuteczne sposoby zachęcania uczniów do czytania. 7. Doświadczenia i eksperymenty na zajęciach przedmiotów przyrodniczych. 8. Wycieczka jako forma nauczania przedmiotów przyrodniczych. 9. Matematyka w edukacji wczesnoszkolnej. 10. Jak wspierać dziecko w uczeniu się matematyki? 11. Praca ze źródłem historycznym. 12. Praca z uczniem młodszym. 13. Jak rozwijać twórcze myślenie uczniów? 14. Praca z uczniem zdolnym na zajęciach koła naukowego. 15. Jak budować własny program nauczania? 16. Promocja i budowanie wizerunku szkoły. 17. Nauczyciele pracują zespołowo. 18. Jak radzić sobie ze szkolną absencją? bezpieczeństwo w szkole. 19. Praca z nowoczesnymi technologiami TIK (rok I) bezpieczny Internet. 20. Praca z nowoczesnymi technologiami TIK (rok II) bezpieczny Internet. W ramach realizacji sieci współpracy i samokształcenia w powiecie grodzkim Miasto Kalisz będą realizowane następujące tematy: 1. sieć dla dyrektorów - Jak rozwijać twórcze myślenie uczniów? 2. sieć dla nauczycieli - Nauczyciele pracują zespołowo. 3. sieć dla nauczycieli - Edukacja teatralna w pracy z dziećmi w wieku przedszkolnym. 4. sieć dla nauczycieli Promocja i budowanie wizerunku szkoły.

Strona24 IV.DIAGNOZA I REALIZACJA ZADAŃ W SIECIACH WSPÓŁPRACY I SAMOKSZTAŁCENIA Każdy z koordynatorów sieci dokonał diagnozy potrzeb uczestników oraz opracował harmonogram działań. 4.1. SIEĆ: JAK ROZWIJAĆ TWÓRCZE MYŚLENIE UCZNIÓW? koordynator: Katarzyna Murszewska Celem funkcjonowania sieci jest wspólne rozwiązywanie problemów, dzielenie się pomysłami, spostrzeżeniami i propozycjami zarówno za pośrednictwem internetowej platformy traktowanej jako forum wymiany doświadczeń, jak i spotkań osobistych. Członkowie sieci będą korzystali z własnych doświadczeń, ale również ze spotkań, warsztatów i konsultacji zewnętrznych ekspertów. Cele sieci współpracy i samokształcenia: wymiana doświadczeń między uczestnikami, analiza dobrych praktyk stosowanych przez uczestników, pozyskiwanie metodycznego i merytorycznego wsparcia ekspertów, poszerzanie kompetencji uczestników, tworzenie nowych rozwiązań na potrzeby szkół uczestniczących w sieci, nawiązywanie kontaktów i współpracy pomiędzy szkołami. Praca sieci współpracy i samokształcenia będzie obejmować: spotkania członków sieci, współpracy za pośrednictwem platformy internetowej. Tematy poruszane w czasie spotkań: Jak rozwijać kreatywność ucznia? Czy w szkole uczymy kreatywności? Kreatywność na godzinie wychowawczej Kreatywność poza szkołą Kreatywność na zajęciach przedmiotowych Kreatywność specjalne potrzeby edukacyjne jak się uczyć, żeby się nauczyć? 4 4 Załącznik. nr 1. Plan działania sieci współpracy i samokształcenia

Strona25 4.2. SIEĆ: NAUCZYCIELE PRACUJĄ ZESPOŁOWO koordynator: Sylwia Melka Celem funkcjonowania sieci jest doskonalenie kompetencji w zakresie pracy zespołowej, dzielenie się pomysłami, spostrzeżeniami i propozycjami zarówno za pośrednictwem internetowej platformy traktowanej jako forum wymiany doświadczeń, jak i w czasie spotkań członków sieci. Członkowie sieci będą korzystali z własnych doświadczeń, doświadczeń innych członków ale również z warsztatów i konsultacji z udziałem zewnętrznych ekspertów. W sieci mogą uczestniczyć nauczyciele liderzy zespołów przedmiotowych oraz inni zainteresowani tematem. Cele sieci współpracy i samokształcenia: wymiana doświadczeń pomiędzy uczestnikami, analiza dobrych praktyk stosowanych przez uczestników, pozyskiwanie metodycznego i merytorycznego wsparcia ekspertów, doskonalenie wiedzy i umiejętności uczestników, tworzenie nowych rozwiązań na potrzeby przedszkoli/ szkół uczestniczących w sieci, nawiązywanie kontaktów i współpracy pomiędzy przedszkolami/szkołami. Praca sieci współpracy i samokształcenia obejmuje: spotkania członków sieci, wymianę doświadczeń i samokształcenie za pośrednictwem platformy internetowej. Tematy poruszane podczas spotkań: analiza funkcjonowania zespołów nauczycielskich, cechy dobrego zespołu. Korzyści płynące z pracy zespołowej, dynamika rozwoju zespołu: etapy procesu grupowego, role zespołowe, cechy efektywnej komunikacji w zespole, metody rozwiązywania konfliktów (negocjacje, mediacje, arbitraż), warunki skutecznej negocjacji 5 5 Załącznik nr 2: Plan działania sieci współpracy i samokształcenia

Strona26 4.3. SIEĆ: EDUKACJA TEATRALNA W PRACY Z DZIEĆMI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM koordynator: Danuta Iwona Grzanka Celem funkcjonowania sieci jest doskonalenie kompetencji w zakresie edukacji teatralnej, dzielenie się pomysłami, spostrzeżeniami i propozycjami zarówno za pośrednictwem internetowej platformy traktowanej jako forum wymiany doświadczeń, jak i w czasie spotkań członków sieci. Członkowie sieci będą korzystali z własnych doświadczeń, doświadczeń innych członków ale również z warsztatów i konsultacji z udziałem zewnętrznych ekspertów. W sieci mogą uczestniczyć nauczyciele oddziałów przedszkolnych, klas I-III oraz inni zainteresowani tematem. Cele sieci współpracy i samokształcenia: wymiana doświadczeń pomiędzy uczestnikami, analiza dobrych praktyk stosowanych przez uczestników, pozyskiwanie metodycznego i merytorycznego wsparcia ekspertów, doskonalenie wiedzy i umiejętności uczestników, tworzenie nowych rozwiązań na potrzeby przedszkoli/ szkół uczestniczących w sieci, nawiązywanie kontaktów i współpracy pomiędzy przedszkolami/szkołami. Praca sieci współpracy i samokształcenia obejmuje: spotkania członków sieci, wymianę doświadczeń i samokształcenie za pośrednictwem platformy internetowej. Tematy poruszane w czasie spotkań: Cele i zalety edukacji teatralnej. Formy teatru i ich zastosowanie w pracy z małymi dziećmi/ uczniami. Przygotowanie przedstawienia teatralnego z dziećmi: np. czarny teatr, teatrzyk cieni, teatrzyk kukiełkowy, inne. Drama jako metoda wychowania i nauczania: warsztaty teatralne. Teatr nauczycielski inspiracja dla dzieci i rodziców. Inne zaproponowane przez uczestników. 6 6 Załącznik nr 3: Plan działania sieci współpracy i samokształcenia

Strona27 4.4. SIEĆ: PROMOCJA I BUDOWANIE WIZERUNKU SZKOŁY koordynator: Grażyna Oleksy Celem funkcjonowania sieci jest doskonalenie kompetencji w zakresie promocji placówki, dzielenie się pomysłami, spostrzeżeniami i propozycjami zarówno za pośrednictwem internetowej platformy traktowanej jako forum wymiany doświadczeń, jak i w czasie spotkań członków sieci w zakresie polityki medialnej oraz form współpracy ze środowiskiem lokalnym. Członkowie sieci będą korzystali z własnych doświadczeń, doświadczeń innych członków, również z warsztatów i konsultacji z udziałem zewnętrznych ekspertów. W sieci mogą uczestniczyć dyrektorzy (wicedyrektorzy) szkół i przedszkoli oraz nauczyciele zainteresowani tematem. Cele sieci współpracy i samokształcenia: wymiana doświadczeń pomiędzy uczestnikami, analiza dobrych praktyk stosowanych przez uczestników, pozyskiwanie metodycznego i merytorycznego wsparcia ekspertów, doskonalenie wiedzy i umiejętności uczestników, tworzenie nowych rozwiązań na potrzeby szkół i przedszkoli uczestniczących w sieci, nawiązywanie kontaktów i współpracy pomiędzy szkołami i przedszkolami. Praca sieci współpracy i samokształcenia obejmuje: spotkania członków sieci, wymianę doświadczeń i samokształcenie za pośrednictwem platformy internetowej. Tematy poruszane w czasie spotkań: Rola dyrektora i udział nauczycieli w kształtowaniu promocji placówki. Poszukiwanie najskuteczniejszych narzędzi do promocji własnej placówki. Prezentacja dobrych praktyk m.in. prezentacja multimedialna placówki wyższego szczebla narzędziem promocji i zachęcania potencjalnych kandydatów do szkoły. Ekspozycja publiczna dyrektora i nauczyciela- techniki wystąpień publicznych. Warsztaty nt. zasad procedencji. Inne zaproponowane przez uczestników. 7 7 Załącznik nr 4: Plan działania sieci współpracy i samokształcenia

Strona28 V. ANALIZA ROCZNYCH PLANÓW WSPOMAGANIA 5.1. ETAPY REALIZACJI ROCZNEGO PLANU WSPOMAGANIA Etap I Diagnoza Diagnoza jest pierwszym etapem rocznego planu wspomagania. W trakcie diagnozy SORE, we współpracy z dyrektorem i nauczycielami oraz z wykorzystaniem informacji zawartych w dokumentacji szkoły/przedszkola (w szczególności wyników ewaluacji wewnętrznej, raportu z ewaluacji zewnętrznej oraz wyników egzaminów zewnętrznych), szczegółowo analizuje potrzeby danej placówki. Rezultatem przeprowadzenia diagnozy jest wybór tematów ofert, które będą realizowane w szkole czy przedszkolu, a także określenie zasad i etapów dotyczących realizacji RPW. Zdiagnozowany szczegółowo zakres potrzeb danych placówek na terenie powiatu grodzkiego Miasto Kalisz pozwolił na sprecyzowanie obszarów do rozwoju w poszczególnych szkołach oraz przedszkolach. SORE, na podstawie zebranych informacji oraz zdiagnozowanych potrzeb placówek oraz we współpracy z Zespołem Zadaniowym, opracował dla każdej szkoły/przedszkola Roczny Plan Wspomagania. Roczny Plan Wspomagania zawiera: datę rozpoczęcia i zakończenia realizacji RPW, krótki opis diagnozy potrzeb, cel realizacji RPW, wskaźniki realizacji, role osób realizujących RPW i korzystających ze wsparcia wraz z ich zaangażowaniem czasowym, zadania osób realizujących RPW oraz osób korzystających ze wsparcia, harmonogram realizacji RPW wraz ze wskazaniem działań (np. warsztatów, konsultacji, szkoleń). Etap II Doskonalenie pracy nauczycieli Drugim etapem realizacji wsparcia jest przeprowadzenie doskonalenia nauczycieli zgodnie z RPW. Za organizację zadania odpowiedzialny jest SORE, który może, w miarę

Strona29 możliwości, wspomagać Biuro Projektu w pozyskiwaniu ekspertów zewnętrznych będących specjalistami w zakresie tematyki RPW, np. pracy z uczniem zdolnym lub oceniania kształtującego. Formami doskonalenia w ramach realizacji wsparcia są: warsztaty dla nauczycieli, inne formy spotkań grupowych (wykłady, konsultacje grupowe).

Strona30 Etap III Pomoc w przełożeniu nowych umiejętności nauczycieli na szkolną praktykę Kolejnym etapem realizacji RPW jest pomoc w przełożeniu nowych umiejętności nauczycieli na praktykę szkolną. Aby efekt doskonalenia został osiągnięty w optymalnym stopniu, nauczyciele powinni mieć dodatkowo okazję do regularnej wymiany doświadczeń i rozmowy na temat działań sprawdzających się w praktyce i napotkanych trudności. Powinien towarzyszyć im w tym SORE. W trakcie konsultacji grupowych nauczyciele mogą dodatkowo wymienić się doświadczeniami i spostrzeżeniami, poszukiwać wspólnie nowych rozwiązań, omówić bieżące problemy związane z wdrażaniem do rzeczywistości szkolnej nowych umiejętności w formach doskonalenia, prowadzonego w ramach realizowanego RPW. Etap IV Przygotowanie sprawozdania z rocznego planu wspomagania Po zakończeniu realizacji RPW szkoły/przedszkola SORE przeprowadza podsumowanie działań, a sporządzone sprawozdanie przedstawia dyrektorowi i radzie pedagogicznej. Wspólna refleksja nad sprawozdaniem i płynącymi z niego wnioskami kończy pracę nad daną ofertą doskonalenia nauczycieli prowadzoną w ramach RPW szkoły/przedszkola, jest jednocześnie rekomendacją do pracy w nowym roku szkolnym.

Strona31 5.2. ZESTAWIENIE WYBRANYCH OFERT DOSKONALENIA Zestawienie wybranych ofert doskonalenia na terenie powiatu grodzkiego Miasta Kalisz przedstawiają się następująco: Oferta nr 1: JAK POMÓC UCZNIOWI OSIĄGNĄĆ SUKCES EDUKACYJNY 1. Szkoła Podstawowa nr 12 im. Księcia Bolesława Pobożnego w Kaliszu 2. Gimnazjum nr 2 im. Juliusza Słowackiego w Kaliszu 3. Gimnazjum Nr 9 im. Jana Pawła II w Kaliszu 4. I Liceum Ogólnokształcące im. Adama Asnyka w Kaliszu 5. IV Liceum Ogólnokształcące im. Ignacego Jana Paderewskiego w Kaliszu 6. V Liceum Ogólnokształcące im. Jana III Sobieskiego w Kaliszu Oferta nr 2: OCENIANIE KSZTAŁTUJĄCE 1. Szkoła Podstawowa nr 8 im. Bohaterów Westerplatte w Kaliszu 2. Szkoła Podstawowa nr 11 im. Wojciecha Bogusławskiego w Kaliszu Oferta nr 3: TECHNIKI UCZENIA SIĘ I METODY MOTYWUJĄCE DO NAUKI 1. Niepubliczne Przedszkole Calineczka w Kaliszu 2. Niepubliczne Przedszkole im. Jacka i Agatki w Kaliszu 3. Niepubliczne Przedszkole im. Misia Uszatka w Kaliszu 4. Niepubliczne Przedszkole Szczęśliwa Trzynastka w Kaliszu 5. Publiczne Przedszkole nr 21 Ekoludek w Kaliszu 6. Publiczne Przedszkole nr 1 w Kaliszu 7. Gimnazjum nr 1 im. Prymasa Tysiąclecia w Kaliszu 8. Gimnazjum nr 4 im. Marii Dąbrowskiej w Kaliszu 9. Gimnazjum nr 10 im. Janusza Kusocińskiego w Kaliszu Oferta nr 5: WYKORZYSTANIE EWD W EWALUACJI WEWNĘTRZNEJ SZKOŁY 1. Szkoła Podstawowa nr 1 im. Konstytucji 3 Maja w Kaliszu 2. Zespół Szkół Techniczno-Elektronicznych im. Ks. Józefa Sieradzana w Kaliszu Oferta nr 6: OFERTA EDUKACYJNA DROGĄ DO WŁAŚCIWEJ REALIZACJI PODSTAWY PROGRAMOWEJ 1. Publiczne Przedszkole nr 30 Krasnala Hałabały w Kaliszu

Strona32 Oferta nr 7: WSPIERANIE PRACY WYCHOWAWCÓW KLAS BEZPIECZNA SZKOŁA 1. Niepubliczne Przedszkole Bajka w Kaliszu 2. Szkoła Podstawowa nr 7 im. Adama Mickiewicza w Kaliszu 3. Szkoła Podstawowa nr 16 im. Powstańców Wielkopolskich 1918 1919 w Kaliszu Oferta nr 11: PRACA Z UCZNIEM ZDOLNYM 1. Szkoła Podstawowa nr 14 im. Władysława Broniewskiego w Kaliszu 2. Niepubliczne Gimnazjum Kaliskie Stowarzyszenie Oświatowe Edukator w Kaliszu Oferta nr 12: PRACA Z UCZNIEM O SPECJALNYCH POTRZEBACH EDUKACYJNYCH 1. Niepubliczne Przedszkole Bursztynowy Zamek w Kaliszu Oferta nr 13: WYKORZYSTANIE TIK NA ZAJĘCIACH EDUKACYJNYCH BEZPIECZNY INTERNET 1. Publiczne Przedszkole nr 27 Radość w Kaliszu 2. Niepubliczne Przedszkole Zielne Łąki w Kaliszu Oferta nr 16: RODZICE SĄ PARTNERAMI PRZEDSZKOLA 1. Publiczne Przedszkole Sióstr Nazaretanek w Kaliszu Oferta nr 17: NAUCZYCIEL 45 + 1. Niepubliczne Przedszkole Pluszaki w Kaliszu 2. Szkoła Podstawowa nr 17 im. dr. Bronisława Koszutskiego w Kaliszu 3. Gimnazjum nr 3 im. Polskich Noblistów w Kaliszu Oferta nr 21: WSPÓŁPRACA NAUCZYCIELI W PROWADZENIU PROCESÓW EDUKACYJNYCH 1. Szkoła Podstawowa nr 2 im. Jana Pawła II w Kaliszu Oferta Nr 23: JAK I PO CO PROWADZIĆ EWALUACJĘ WEWNĘTRZNĄ? 1. Publiczne Przedszkole nr 18 Chatka Puchatka w Kaliszu 2. Publiczne Przedszkole nr 19 z Oddziałami Integracyjnymi w Kaliszu

Strona33 Udział procentowy szkół i placówek w wybranych obszarach doskonalenia przedstawia poniższy wykres: Opracowanie własne. Rysunek 3

Strona34 5.3. ANALIZA WYBRANYCH OBSZARÓW DOSKONALENIA Z analizy RPW wynika, iż w trakcie przeprowadzonej diagnozy potrzeb szkół i przedszkoli w powiecie grodzkim Miasto Kalisz wybrano trzynaście spośród dwudziestu czterech zaproponowanych ofert. Najwięcej szkół i przedszkoli wybrało obszar Techniki uczenia się i metody motywujące do nauki (9 placówek), co stanowi 26 % spośród ogółu placówek biorących udział w Projekcie. Jak pomóc uczniowi osiągnąć sukces edukacyjny? (6 placówek), co stanowi 17 % ogółu placówek, następnie Nauczyciel 45+ i Wspieranie pracy wychowawców klas bezpieczna szkoła (po 3 placówki), Praca z uczniem zdolnym, Jak i po co prowadzić ewaluację wewnętrzną, Wykorzystanie TIK na zajęciach edukacyjnych Bezpieczny Internet, Ocenianie kształtujące, Wykorzystanie EWD w ewaluacji wewnętrznej szkoły (po 2 placówki) oraz Współpraca nauczycieli w prowadzeniu procesów edukacyjnych, Praca z uczniem o specjalnych potrzebach edukacyjnych, Oferta edukacyjna drogą do właściwej realizacji podstawy programowej, Rodzice są partnerami przedszkola (po 1 placówce). 5.3.1. Jak pomóc uczniowi osiągnąć sukces edukacyjny? Nauczyciele pragną pomóc uczniom w osiągnięciu sukcesu edukacyjnego. Podnoszenie kompetencji edukacyjnych nauczycieli w zakresie nowoczesnych i efektywnych metod: uczenia się, motywowania do nauki oraz kształtowania postaw uczniowskich pozwala na odpowiedni ich dobór do celów i potrzeb uczniów na wszystkich etapach edukacyjnych. Aktywizujące formy pracy zapewniają zwiększenie zaangażowania uczniów tak, aby osiągali większą skuteczność i sprawność w realizacji sukcesów edukacyjnych. W tym obszarze nauczyciele zgłaszali potrzebę różnych metod diagnozy potrzeb i możliwości edukacyjnych uczniów, nowoczesnych strategii indywidualnego uczenia się oraz stosowania skutecznych rozwiązań metodycznych, skuteczniejszego motywowania i mobilizowania uczniów do własnej pracy, angażowania w doskonalenie procesów edukacyjnych, sposobów zwiększania koncentracji uczniów, czytania ze zrozumieniem, budowania szkolnej strategii działań dydaktycznych i wychowawczych Nauczyciele widzą także potrzebę doskonalenia współpracy z rodzicami na rzecz wspierania rozwoju uczniów zgodnie z zasadami przyjętymi w szkole, techniki modyfikowania niewłaściwych postaw uczniów (agresja, bunt, wycofanie, uczeń z Zespołem Aspergera, relacji uczeń-uczeń, uczeń-nauczyciel).

Strona35 Nauczyciele chcieliby pogłębić swoją wiedzę w oparciu o najnowsze koncepcje pedagogiczne, jakie oferuje neurodydaktyka. Neurodydaktyka dostarcza także wiedzy na temat przebiegu procesów uczenia się i zapamiętywania, co przekłada się na efektywność pracy nauczycieli. Chcieliby poznać konkretne ćwiczenia wzbogacające ich warsztat pracy, dostosowane do możliwości uczniów, w tym uczniów z dysfunkcjami. Nauczyciele w tym obszarze widzą również potrzebę poszerzenia kompetencji w zakresie komunikacji interpersonalnej: udzielanie informacji zwrotnej uczniom i ich rodzicom na temat postępów w nabywaniu umiejętności i wiadomości. 5.3.2 Ocenianie kształtujące Nauczyciele chcą doskonalić swoje umiejętności w kwestii oceny motywującej do nauki. Główną przyczyną takiej decyzji są niskie wyniki uczniów przystępujących do sprawdzianu po klasie szóstej. Według nauczycieli niski poziom osiągnięć edukacyjnych uczniów wynika z tego, że ocena nie dostarcza informacji o postępach ucznia w nauce lub dostarcza je w niewystarczającym stopniu. Nauczyciele zgłosili potrzebę podniesienia kwalifikacji w zakresie efektywnego oceniania, takiego, które daje możliwość lepszego zrozumienia przez dzieci materiału nauczania, daje uczniom wskazówki do dalszej pracy, przekazuje szczegółowe informacje o postępach w nauce. Nauczyciele, zdając sobie sprawę z ogromnego wpływu oceniania na przebieg procesów edukacyjnych, są zainteresowani najnowszą światową wiedzą na temat warunków sprzyjających procesowi edukacyjnemu. Chcą poznać kompleksową metodę nauczania i oceniania sprzyjającą uczeniu się ocenie kształtującej i uczyć, jak z powodzeniem nauczać każdego ucznia. Nauczyciele są przekonani, że ocenianie kształtujące wyraźnie zwiększy motywację uczniów oraz ich poczucie odpowiedzialności za procesy edukacyjne i osiągnięcia. 5.3.3. Techniki uczenia się i metody motywujące do nauki Nauczyciele pragną podnosić swoje kompetencje głównie w zakresie aktywnych i efektywnych technik uczenia się oraz metod motywujących uczniów do nauki. Nauczyciele, dbając o podnoszenie swoich kwalifikacji i zwiększenie efektywności procesów edukacyjnych w swojej szkole lub przedszkolu, uznali, że należy pomóc uczniom w edukacji, wprowadzając lepsze techniki nauczania i uczenia się oraz metody motywujące do nauki.