Vademecum Chemia KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM nowa vademecum MATURA 205 CHEMIA zakres rozszerzony Chemia Poziom rozszerzony KOD WEWNĄTRZ Zacznij przygotowania do matury już dziś Listopad 204 W niniejszym schemacie oceniania zadań otwartych są prezentowane przykładowe poprawne odpowiedzi. W tego typu zadaniach należy również uznać odpowiedzi ucznia, jeśli są inaczej sformułowane, ale ich sens jest zgodny z podanym schematem, oraz inne poprawne odpowiedzi w nim nieprzewidziane.. a) Fe, b) 4, c) 8, d) d 4 3 2 0 2. 04 podanie czterech poprawnych odpowiedzi podanie trzech poprawnych odpowiedzi podanie dwóch poprawnych odpowiedzi podanie jednej poprawnej odpowiedzi brak poprawnych odpowiedzi lub brak odpowiedzi 3 2 0 3. 03 Substancja Rodzaj wiązania chemicznego woda kowalencyjne spolaryzowane chlorek sodu jonowe chlor kowalencyjne niespolaryzowane lub atomowe poprawne podanie trzech rodzajów wiązań poprawne podanie dwóch rodzajów wiązań poprawne podanie jednego rodzaju wiązania brak poprawnych odpowiedzi lub brak odpowiedzi O szybkości reakcji decyduje etap wolny. 0 podanie poprawnej odpowiedzi 0 brak poprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi 4. Rząd reakcji jest równy 2. 0 podanie poprawnej odpowiedzi 0 brak poprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi 5. I2c, IIb, III4a, IV3d 4 3 2 0 w w w. o p e r o n. p l 04 strony 53, 54 podanie czterech poprawnych odpowiedzi podanie trzech poprawnych odpowiedzi podanie dwóch poprawnych odpowiedzi podanie jednej poprawnej odpowiedzi brak poprawnych odpowiedzi lub brak odpowiedzi
6. Przykład poprawnej odpowiedzi: 3 5 g MnSO 4 6 6,02 0 23 cząst. CO 2 x 3,0 0 23 cząst. CO 2 x = 37,75 g MnSO 4 37,75 g 75% x 00% x = 50,33 g MnSO 4 Odpowiedź: Należy użyć 50,33 g siarczanu(vi) manganu(ii). 2 zastosowanie poprawnej metody obliczeń, wykonanie poprawnych obliczeń i podanie poprawnego wyniku wraz z jednostką zastosowanie poprawnej metody obliczeń, ale popełnienie błędu rachunkowego w obliczeniach, co w konsekwencji daje błędny wynik zastosowanie poprawnej metody obliczeń, wykonanie poprawnych obliczeń i podanie poprawnego wyniku z błędną jednostką lub bez jednostki 0 zastosowanie niepoprawnej metody obliczeń lub brak odpowiedzi 7. a) Metal X: Cu, metal Y: K b) W probówce z metalem X brak widocznych objawów reakcji. W probówce z metalem Y zaobserwowano wydzielanie pęcherzyków gazu. c) Potas reaguje z roztworem HCl, wypierając wodór. Miedź nie reaguje z roztworem HCl. Potas jest metalem bardziej aktywnym niż miedź. d) 2 K + 2 HCl $ 2 KCl + H 2 Cu + HCl $ reakcja nie zachodzi 4 poprawne podanie symboli, zapisanie obserwacji, wniosków oraz równania reakcji 3 poprawne podanie symboli, zapisanie obserwacji, wniosków oraz niepoprawne zapisanie równania reakcji poprawne podanie symboli, zapisanie obserwacji i równania reakcji oraz niepoprawne zapisanie wniosków 2 poprawne podanie symboli, zapisanie obserwacji i niepoprawne zapisanie wniosków i równania reakcji poprawne podanie symboli i niepoprawne zapisanie obserwacji, wniosków oraz równania reakcji 0 niepoprawne podanie metali lub brak odpowiedzi 8.. i 4. podanie poprawnej odpowiedzi 0 brak poprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi 9. Przykład poprawnej odpowiedzi: Probówka I: Zaobserwowano zmianę zabarwienia roztworu z żółtej na pomarańczową. Probówka II: Zaobserwowano wytrącenie osadu. Probówka III: Zaobserwowano wydzielanie się pęcherzyków gazu. 3 podanie trzech poprawnych odpowiedzi 2 podanie dwóch poprawnych odpowiedzi podanie jednej poprawnej odpowiedzi 0 brak poprawnych odpowiedzi lub brak odpowiedzi 02 04 0 03 www.operon.pl 2
0. Przykład poprawnej odpowiedzi: Zn + H 2 SO 4 $ ZnSO 4 + H 2 3 g 00% x 50% x = 6,5 g 65 g Zn 98 g H 2 SO 4 6,5 g x x = 9,8 g 9,8 g 4,5% x 00% x = 28 g,4 g cm 3 28 g x x = 56 cm 3 Odpowiedź: Należy odmierzyć 56 cm 3 roztworu kwasu siarkowego(vi). 2 zastosowanie poprawnej metody obliczeń, wykonanie poprawnych obliczeń i podanie poprawnego wyniku wraz z jednostką zastosowanie poprawnej metody obliczeń, ale popełnienie błędu rachunkowego w obliczeniach, co w konsekwencji daje błędny wynik zastosowanie poprawnej metody obliczeń, wykonanie poprawnych obliczeń i podanie poprawnego wyniku z błędną jednostką lub bez jednostki 0 zastosowanie niepoprawnej metody obliczeń lub brak odpowiedzi. Przykład poprawnej odpowiedzi: a) Niższą temperaturę wrzenia wykazuje pentan. b) Pomiędzy cząsteczkami alkoholi tworzą się wiązania wodorowe ze względu na obecność silnie elektroujemnego atomu tlenu i związanego z nim atomu wodoru. W związku z tym alkohole mają znacznie wyższe temperatury wrzenia niż alkany o zbliżonych masach molowych. 2 poprawne wskazanie związku i sformułowanie wniosku poprawne wskazanie związku i niepoprawne sformułowanie wniosku 0 niepoprawne wskazanie związku lub brak odpowiedzi 2. Przykład poprawnej odpowiedzi:. P, 2. F, 3. P podanie trzech poprawnych odpowiedzi 0 podanie mniej niż trzech poprawnych odpowiedzi lub brak odpowiedzi 3. Przykład poprawnej odpowiedzi: a) Woda morska nie nadaje się do picia, ponieważ stężenie rozpuszczonych w niej soli jest wyższe niż maksymalne stężenie soli w ludzkim moczu. Z tego wynika, że organizm człowieka musi na wydalenie z organizmu soli wprowadzonych z porcją wody morskiej zużyć więcej wody niż jej otrzymuje w wypitej porcji. b) Ditlenek węgla lepiej rozpuszcza się w wodzie morskiej niż w destylowanej. Jest to związane ze stosunkowo wysoką zawartością zasadowych jonów, które hydrolizując, nadają wodzie morskiej odczyn o ph w granicach 7,58,4. Na alkaliczność całkowitą wody morskiej ma wpływ obecność jonów węglanowych, wodorowęglanowych, boranowych oraz anionów innych słabych kwasów organicznych. 2 podanie dwóch poprawnych odpowiedzi podanie jednej poprawnej odpowiedzi 0 brak poprawnych odpowiedzi lub brak odpowiedzi 02 02 0 02 www.operon.pl 3
4. Przykład poprawnej odpowiedzi: 04 Cl 2 KI (aq) Obserwacje: Pojawiło się fioletowe zabarwienie roztworu. Wnioski: Chlor utlenia jony jodkowe do jodu. Chlor jest silniejszym utleniaczem niż jod. Równanie: Cl 2 + 2 I - $ I 2 + 2 Cl - 4 poprawne narysowanie schematu doświadczenia, zapisanie obserwacji, wniosków oraz równania reakcji 3 poprawne narysowanie schematu doświadczenia, zapisanie obserwacji, wniosków oraz niepoprawne zapisanie równania reakcji poprawne narysowanie schematu doświadczenia, zapisanie obserwacji i równania reakcji oraz niepoprawne zapisanie wniosków 2 poprawne narysowanie schematu doświadczenia, zapisanie obserwacji i niepoprawne zapisanie wniosków i równania reakcji poprawne narysowanie schematu doświadczenia i niepoprawne zapisanie obserwacji, wniosków oraz równania reakcji 0 niepoprawne narysowanie schematu doświadczenia lub brak odpowiedzi 5. II podanie poprawnej odpowiedzi 0 brak poprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi 6. a) podanie poprawnej odpowiedzi 0 brak poprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi 7. Przykład poprawnej odpowiedzi: Probówka I: Zaobserwowano wydzielanie się niewielkiej ilości pęcherzyków gazu, które nie powodują zapalenia się łuczywka. Probówka II: Zaobserwowano intensywne wydzielanie się pęcherzyków gazu, które powodują zapalenie się łuczywka. Probówka II: Nie zaobserwowano żadnych zmian. 3 podanie trzech poprawnych obserwacji 2 podanie dwóch poprawnych obserwacji podanie jednej poprawnej obserwacji 0 brak poprawnych odpowiedzi lub brak odpowiedzi 8. a) w prawo b) nie zmieni się c) w prawo d) w lewo 2 podanie czterech poprawnych odpowiedzi podanie trzech lub dwóch poprawnych odpowiedzi 0 podanie jednej poprawnej odpowiedzi, brak poprawnych odpowiedzi lub brak odpowiedzi 0 0 03 02 www.operon.pl 4
9. a) II i IV b) II 02 2 poprawne podanie numerów probówek w dwóch podpunktach poprawne podanie numerów probówek w jednym podpunkcie 0 brak poprawych odpowiedzi lub brak odpowiedzi 20. Przykład poprawnej odpowiedzi: Temperatura wrzenia amoniaku jest znacznie wyższa od temperatury wrzenia wodorku arsenu(iii) ze względu na występowanie wiązań wodorowych pomiędzy cząsteczkami amoniaku. 0 podanie poprawnej odpowiedzi 0 brak poprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi 2. 0 ZnSO 4 podanie poprawnej odpowiedzi 0 brak poprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi 22. 0 Br +, H +, (CH 3 CH 2 ) 3 C + podanie poprawnej odpowiedzi 0 brak poprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi 23.. F, 2. P, 3. F 0 podanie poprawnej odpowiedzi 0 podanie mniej niż trzech poprawnych odpowiedzi lub brak odpowiedzi 24. Produkt A: kwas metanowy Produkt B: propan-2-ol 02 2 podanie dwóch poprawnych odpowiedzi podanie jednej poprawnej odpowiedzi 0 brak poprawnych odpowiedzi lub brak odpowiedzi 25.. CH 3 COOCH 3 + NaOH CH 3 COONa + CH 3 OH 03 CH 2 CH 3 CHClCH 3 2. + Cl 2 hv + HCl 3. CH 2 =CHCH 3 + HCl CH 3 CHClCH 3 3 poprawne uzupełnienie trzech równań reakcji 2 poprawne uzupełnienie dwóch równań reakcji poprawne uzupełnienie jednego równania reakcji 0 brak poprawnych odpowiedzi lub brak odpowiedzi 26. Przykład poprawnej odpowiedzi: Wzór półstrukturalny. CH 3 COOCH 2 CH 3 Wzór półstrukturalny 2. CH 3 CH 2 CH 2 COOH 02 2 podanie dwóch poprawnych wzorów podanie jednego poprawnego wzoru 0 brak poprawnych odpowiedzi lub brak odpowiedzi www.operon.pl 5
27. Reakcja.: Zachodzi według mechanizmu substytucji elektrofilowej. Reakcja 2.: Zachodzi według mechanizmu substytucji wolnorodnikowej. Reakcja 3.: Zachodzi według mechanizmu substytucji nukleofilowej. 3 podanie trzech poprawnych odpowiedzi 2 podanie dwóch poprawnych odpowiedzi podanie jednej poprawnej odpowiedzi 0 brak poprawnych odpowiedzi lub brak odpowiedzi 28. Przykład poprawnej odpowiedzi: Bilans elektronowy: CH 3 CH 2 OH + 5 H 2 O $ CH 3 COOH + 4 e + 4 H 3 O + / 5 MnO 4 + 5 e + 8 H 3 O + $ Mn 2+ + 2 H 2 O / 4 Równanie reakcji: 5 CH 3 CH 2 OH + 4 MnO 4 + 2 H 3 O + $ 5 CH 3 COOH + 4 Mn 2+ + 23 H 2 O 3 poprawne zapisanie dwóch równań połówkowych oraz poprawne zapisanie zbilansowanego równania reakcji w formie skróconej jonowej 2 poprawne zapisanie dwóch równań połówkowych oraz niepoprawne zapisanie zbilansowanego równania reakcji w formie skróconej jonowej poprawne zapisanie równania połówkowego oraz niepoprawne zapisanie zbilansowanego równania reakcji w formie skróconej jonowej 0 niepoprawne zapisanie dwóch równań połówkowych lub brak odpowiedzi 29. Przykład poprawnej odpowiedzi: Zaobserwowano odbarwienie fioletowego roztworu i powstanie substancji o charakterystycznym zapachu. podanie poprawnej odpowiedzi 0 brak poprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi 30.. F, 2. P, 3. P podanie poprawnej odpowiedzi 0 podanie mniej niż trzech poprawnych odpowiedzi lub brak odpowiedzi 3. Przykład poprawnej odpowiedzi: Opis: Bulwę ziemniaczaną należy przekroić na pół, następnie nanieść na jej środek kilka kropli płynu Lugola. Obserwacje: Miejsce polane płynem Lugola zabarwiło się na kolor granatowy. Wniosek: W bulwie ziemniaczanej jest zawarta skrobia. 3 poprawne podanie opisu doświadczenia, zapisanie obserwacji oraz równania reakcji 2 poprawne podanie opisu doświadczenia, zapisanie obserwacji i niepoprawne zapisanie równania reakcji poprawne podanie opisu doświadczenia i niepoprawne zapisanie obserwacji oraz równania reakcji 0 niepoprawne podanie opisu doświadczenia lub brak odpowiedzi 03 03 0 0 03 www.operon.pl 6
32. Przykład poprawnej odpowiedzi: 2 C n H 2n+ COOH + 2 Na $ 2 C n H 2n+ COONa + H 2 3,7 g kwasu 0,56 dm 3 wodoru 2 x 22,4 dm 3 x = 74 g 2 n + 2 n + 46 = 74 n = 2 Odpowiedź: Wzór rzeczywisty kwasu to CH 3 CH 2 COOH. 2 zastosowanie poprawnej metody obliczeń, poprawne wykonanie obliczeń oraz ustalenie poprawnego wzoru rzeczywistego kwasu zastosowanie poprawnej metody obliczeń, ale popełnienie błędów rachunkowych prowadzących do niepoprawnego wzoru 0 zastosowanie niepoprawnej metody obliczeń lub brak odpowiedzi 33. CH 2 OCO(CH 2 ) 6 CH 3 CH 2 OH CHOCO(CH 2 ) 6 CH 3 + 3 NaOH CHOH + 3 CH 3 (CH 2 ) 6 COONa CH 2 OCO(CH 2 ) 6 CH 3 CH 2 OH poprawne zapisanie równania reakcji 0 brak poprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi 34. H 3 CH 2 CO OCH 2 CH 3 H 2 SO 4 H + 3 CH 3 OH 2 OH B 3 BO 3 + 3H 2 O 02 0 0 OCH 2 CH 3 poprawne zapisanie równania reakcji 0 brak poprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi 35. Przykład poprawnej odpowiedzi: Kwas octowy jest kwasem mocniejszym od kwasu węglowego. zapisanie poprawnego wniosku 0 brak poprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi 36. Przykład poprawnej odpowiedzi: Opis: W probówce należy umieścić niewielką ilość oleju rzepakowego. Następnie dodać kilka kropli wody bromowej. Probówkę trzeba zatkać korkiem i wytrząsnąć jej zawartością. Obserwacje: Ciecz się rozwarstwia, a woda bromowa się odbarwia. Wnioski: Olej rzepakowy zaliczamy do tłuszczów roślinnych. Zawierają one w swoich cząsteczkach wiązania nienasycone, do których przyłącza się brom i dlatego woda bromowa ulega odbarwieniu. 3 poprawne podanie opisu doświadczenia, obserwacji, wniosków 2 poprawne podanie opisu doświadczenia, obserwacji, zapisanie niepoprawnych wniosków poprawne podanie opisu doświadczenia, zapisanie niepoprawnych obserwacji i wniosków 0 niepoprawne podanie opisu doświadczenia lub brak odpowiedzi 37. Doświadczenie.: Zaobserwowano niebieskie zabarwienie roztworu. Doświadczenie 2.: Zaobserwowano żółte zabarwienie roztworu. 2 podanie dwóch poprawnych odpowiedzi podanie jednej poprawnej odpowiedzi 0 brak poprawnych odpowiedzi lub brak odpowiedzi 0 03 02 www.operon.pl 7
Chemia. Poziom rozszerzony 38. Przykład poprawnej odpowiedzi: enzymy. C6H2O6 2 CO2 + 2C2H5OH temperatura CH3CHO + H2O + Cu 2. C2H5OH + CuO temperatura 3. CH3CHO + 2 CuO CH3COOH + Cu2O 4. CH3COOH + NaOH $ CH3COONa + H2O temperatura CH4 + Na2CO3 5. CH3COONa + NaOH 5 4 3 2 0 39. 05 poprawne zapisanie pięciu równań reakcji poprawne zapisanie czterech równań reakcji poprawne zapisanie trzech równań reakcji poprawne zapisanie dwóch równań reakcji poprawne zapisanie jednego równania reakcji brak poprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi 02 b) a) O + NH2 C H3N HC - O CH CH2 - O H2C COOH OH 2 podanie dwóch poprawnych odpowiedzi podanie jednej poprawnej odpowiedzi 0 brak poprawnych odpowiedzi lub brak odpowiedzi 40. I 0 strony 2022 podanie poprawnej odpowiedzi 0 brak poprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi w w w. o p e r o n. p l 8