Finansowanie rozwoju środki własne czy obce? Maciej Richter Partner Zarządzający Doradztwo Gospodarcze Grant Thornton
Jeśli chcesz się przekonać, ile są warte pieniądze, to spróbuj je od kogoś pożyczyć. Benjamin Franklin 2
Typowe fazy rozwoju firmy 3
Źródła finansowania rozwoju firmy Źródło: Grant Thornton International Business Report Mergers & Aquisitions 2013 4
Płynność polskich przedsiębiorstw Źródło: Grant Thornton International Business Report Global Slowdown 2012 5
Potrzeby gotówkowe występują głównie w fazach wzrostu 6
Finansowanie zewnętrze wymaga przekonania dysponentów kapitału do swojego przedsiębiorstwa Finansowanie kapitałem własnym (giełda, private equity) Finansowanie długiem (kredyt/obligacje, leasing, factoring) Wzrost wartości przedsiębiorstwa Wypłacalność Model finansowy 7
Cechy dobrych prognoz finansowych W biznesie zawsze buduje się przyszłość, a przeszłość jest bazą, z której się wychodzi. Jan Kulczyk 1. Osadzenie w prognozach rynku 2. Nawiązanie do historii przedsiębiorstwa 3. Logiczne argumentowanie rozwoju opartego o własne przewagi konkurencyjne 4. Dokonanie analizy wrażliwości 8
Potrzeby gotówkowe występują głównie w fazach wzrostu 9
Wartość kredytów, leasingów i factoringów ogółem dla przedsiębiorstw Źródło: Grant Thornton na podstawie Raportu o sytuacji banków w 2012 roku, Urząd Komisji Nadzoru Finansowego, Warszawa 2012, http://www.faktoring.pl/index.php?page=6, http://www.leasing.org.pl/pl/statystyki/2012. 10
Wartość obligacji korporacyjnych na koniec poszczególnych kwartałów, z wyłączeniem obligacji emitowanych przez EBI, BGK oraz euroobligacji Źródło: www.gpwcatalyst.pl 11
Oprocentowanie obligacji przedsiębiorstw Oprocentowanie obligacji przedsiębiorstw w podziale na rynek notowań akcji emitenta Źródło: Raport Catalyst podsumowanie rozwoju, Grant Thornton, grudzień 2012 12
Kredyt a obligacje Obligacje Kredyt Łatwość uzyskania Zabezpieczenia Emisja obligacji wymaga dłuższego przygotowania szczególnie w przypadku pierwszej emisji danej spółki Z uwagi na konieczność zaangażowania kilku doradców (doradca finansowy, dom maklerski, administrator zabezpieczenia) sam proces jest droższy niż pozyskanie kredytu bankowego Wielkość emisji jest uzależniona od możliwości obsługi obligacji przez emitenta Emitent decyduje o sposobie zabezpieczenia obligacji, obligacje zabezpieczone częściowo lub niezabezpieczone Standardowa wartość zabezpieczenia stanowi 150% wartości emisji Obligatariusze akceptują bardziej różnorodne formy zabezpieczenia Z uwagi na fakt, iż finansującym jest jedna instytucja proces ubiegania się o kredyt jest szybszy i tańszy Wielkość kredytu, jaką pożyczkobiorca chce uzyskać może być ograniczona przez ograniczenia limitów zaangażowania danego banku O rodzaju i wielkości zabezpieczenia decyduje bank Zabezpieczenie na ogół kilkukrotnie przekracza kwotę zaciągniętego kredytu oraz obejmuje różne składniki majątku spółki Oprocentowanie Wysokość, zasady ustalania oprocentowania obligacji (w tym długość okresów odsetkowych) określa emitent Średnie oprocentowanie obligacji przedsiębiorstw kształtuje się na poziomie WIBOR 6M + (4-6%) Bank określa wysokość oprocentowania, a także harmonogram spłat. Pożyczkobiorca ma w tym względzie niewielki wpływ Średnie oprocentowanie kredytu inwestycyjnego kształtuje się na poziomie WIBOR 6M + (2-4%) Zapadalność Standardowa zapadalność obligacji przedsiębiorstw wynosi 2-3 lat Okres finansowania może sięgać nawet kilkunastu lat Możliwość wypowiedzenia Brak możliwości zażądania wcześniejszego wykupu obligacji przez obligatariuszy, jeśli emitent przestrzega warunków emisji Istnieje ryzyko wypowiedzenia kredytu przez bank z przyczyn niezależnych od spółki (np. zmiana ratingu) Źródło: Opracowanie Grant Thornton 13
Ilość debiutów na GPW i na NewConnect Źródło: Grant Thornton na podstawie http://www.gpw.pl/debiuty_spolek oraz www.newconnect.pl 14
Wartość pozyskanych środków przez debiutantów giełdowych Źródło: Grant Thornton na podstawie debiutów opublikowanych na http://www.newconnect.pl oraz http://www.gpw.pl/debiuty_spolek 15
Wartość kapitalizacji GPW i NewConnect Źródło: Grant Thornton na podstawie http://www.gpw.pl/analizy_i_statystyki, http://www.newconnect.pl/?page=statystyki_rynku_roczne 16
Ilość transakcji dokonanych przez fundusze private equity w Polsce Źródło: Grant Thornton na podstawie Central and Eastern Europe Statistics 2011 publikacja CEE Task Force EVCA 17
Wartość transakcji dokonanych przez fundusze private equity w Polsce Źródło: Grant Thornton na podstawie Central and Eastern Europe Statistics 2011 publikacja CEE Task Force EVCA (przyjęto kurs Euro na koniec okresu 2011r. 3,52 http://www.gpw.pl/analizy_i_statystyki_pelna_wersja) 18
Porównanie cech pozyskiwania kapitału własnego z giełdy i funduszy PE PE / VC Oferta na GPW / NC Dostęp do nowych rynków / know-how Nie wnosi know how w zakresie technologii ani nie otwiera nowych rynków Nie wnosi know how w zakresie technologii ani nie otwiera nowych rynków Efekt synergii Nie uzyskuje Nie uzyskuje Kontrola nad spółką Pozostawienie zarządom częściowej swobody działania i realizowania strategii Zachowanie kontroli nad spółką Wsparcie spółki Horyzont inwestycyjny Zainteresowanie koncentruje się głównie na finansach firm i zwiększaniu wartości spółki Okresowy charakter inwestycji (exit z góry ustalony) Zainteresowanie koncentruje się głównie na finansach firm Długotrwałość procesu (łatwiejszy dostęp do kapitału w przyszłości poprzez kolejne emisje) 19
Hybrydowe formy finansowania przykłady obligacji zamiennych na akcje Obligacje zamienne na akcje obligacje dające możliwość (prawo) do zamiany ich na akcje emitenta w określonym momencie w przyszłości po ustalonej z góry cenie, która zgodnie z prognozami jest niższa niż przyszła cena akcji emitenta. Z uwagi na możliwość zamiany na akcje po korzystniejszej cenie, obligacje są standardowo niżej oprocentowane niż obligacje tego samego emitenta bez prawa zamiany. Obligacje zamienne na akcje notowane na Catalyst Emitent GANT DEVELOPMENT Kod emisji Sektor emitenta Rynek notowań akcji emitenta GNT0313 deweloperzy Główny Rynek GPW MARVIPOL MVP0613 deweloperzy Główny Rynek GPW MARVIPOL MVP0914 deweloperzy Główny Rynek GPW MCI MANAGEMENT MERA MCI0912 inne Główny Rynek GPW MER0412 materiałów budowlanych Wartość emisji 26 000 000 39 400 000 30 791 000 50 000 000 WIBOR 6M +4% Oprocentowanie innych serii obligacji tego emitenta nie zamiennych na akcje WIBOR 6M + (4,5% - 6%) Oprocentowanie Zabezpieczenie brak 8,13% 9 11% brak 9,24% 9 11% brak WIBOR 6M +4% WIBOR 6M +(4%- 4,75%) brak NewConnect 758 500 12,77% 12 13% brak MIRACULUM MIR0513 farmaceutyczny Główny Rynek GPW 4 775 000 13,91% brak brak RUBICON PARTNERS NFI Warimpex Finanz und Beteiligungs AG RBC0413 pośrednictwo finansowe Główny Rynek GPW WXF0514 deweloperzy Główny Rynek GPW 32 000 000 66 250 000 11,12% brak danych brak 8,50% brak brak 20
Hybrydowe formy finansowania mezzanine, w porównaniu z innymi metodami finansowania Finansowanie mezzanine forma finansowania działalności pomiędzy finansowaniem pożyczkowym, a finansowaniem kapitałem własnym. Standardowo mezzanine traktowane jest jako dług, mimo, że może dawać prawo pożyczkodawcy/obligatariuszowi do struktury własnościowej (do akcji/udziałów). Private Equity Mezzanine Obligacje zamienne na akcje Kredyt bankowy Niska wycena spółki Niska wycena spółki Niska wycena spółki Brak wyceny spółki Wysoki udział % inwestora w kapitałach własnych Bezzwrotny kapitał Nieoprocentowany kapitał Krótki (3-5 lat) horyzont Duży wpływ na działanie zarządu spółki Wysokie koszty transakcji Brak udziału (niewielki) w kapitałach własnych Zwrot pożyczki Wysokie odsetki Średni horyzont (3-8 lat) Średni wpływ na działanie zarządu spółki Wysokie koszty transakcji Niski udział % inwestorów w kapitałach własnych W przypadku zamiany-bezzwrotny Oprocentowanie na średnim poziomie Krótki horyzont 2 3 lat Mały wpływ na działanie zarządu spółki Brak udziału w strukturze właścicielskiej Kapitał zwrotny Niskooprocetowany kapitał Długi horyzont Brak wpływu na działanie zarządu spółki Niskie koszty transakcji Akceptacja Sp.k. Średnie koszty transakcji Brak konieczności wprowadzenia Tylko dla spółek notowanych na akcji do rynku notowań oraz GPW lub NewConnect posiadania określonej formy prawnej 21
Pieniędzy nie dostaje się za darmo Giełda Kredyt, factoring, leasing PE Obligacje 22
Dziękuję za uwagę Maciej Richter Partner Zarządzający Doradztwo Gospodarcze Grant Thornton Przemysław Hewelt Menedżer Damian Atroszczak Menedżer 23