Współpraca przedsiębiorstwa z bankiem [paradygmaty współpracy] dr Robert Zajkowski Zakład Bankowości www.robert.zajkowski.umcs.lublin.pl robik@hektor.umcs.lublin.pl 1
Instrumenty finansowania przedsiębiorstw Warunki do prowadzenia firmy w Polsce Cel: przybliżenie problematyki i percepcji finansowania przedsiębiorstw sektora MSP w Polsce 2
Przedsiębiorstwa w Polsce POLSKA 0-9 10-49 50-249 250-999 1000 i więcej 2002 3 468 218 3 302 411 131 480 28 884 4 501 942 2003 3 581 593 3 410 233 137 974 28 329 4 153 904 2004 3 576 830 3 402 150 141 499 28 309 4 009 863 2005 3 615 621 3 436 841 145 745 28 343 3 896 796 2006 3 636 039 3 455 565 147 393 28 406 3 863 812 2007 3 685 608 3 502 303 150 128 28 462 3 911 804 2008 3 757 093 3 568 137 154 833 29 323 3 996 804 2009 3 742 673 3 548 354 159 705 29 730 4 057 827 2010 3 830 864 3635909 160 431 29 667 4 037 820 2011 3 869 897 3 674 970 160 851 29 340 3 922 814 4 000 000 3 900 000 4,16% 0,76% 0,10% 0,02% 3 800 000 3 700 000 3 600 000 0-9 10-49 3 500 000 50-249 3 400 000 3 300 000 3 200 000 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 94,96% 250-999 1000 i więcej Źródło: BDL 3
Warunki do prowadzenia firmy w Polsce Sektor MSP w Polsce to: Około 3,85 mln firm (1,9 mln niefinansowych) zatrudniających do 250 pracowników Stanowi to 99,8% wszystkich firm działających w Polsce Sektor MSP zatrudnia ¾ Polaków Wytwarza 67% PKB 70% - 81% firm z sektora MSP nie korzysta z zewnętrznego finansowania Źródło: Badanie MŚP pod lupą, TNS Pentor dla EFL 4
Warunki do prowadzenia firmy w Polsce - paradygmaty [1] Polityka banków i private equity Banki, fundusze traktują MSP jak korporacje i wymagają od nich, to samo co od korporacji Oferty niedostosowane do potrzeb MSP Zła reputacja sektora finansowego wśród przedsiębiorców i narastający lęk przed praktykami tego sektora Brak wiedzy na temat różnych możliwości Klątwa średniego kraju Za mały, żeby posiadać imperialny gen ekspansji, wystarczająco duży, żeby tylko z niego żyć Źródło: Związek Przedsiębiorców i Pracodawców 5
Warunki do prowadzenia Warunki firmy w do Polsce prowadzenia - paradygmaty firmy w Polsce [2] Otoczenie prawno-instytucjonalne Polska ma bardzo złe otoczenie prawno-instytucjonalne. Najgorzej jest oceniany system podatkowy oraz sądownictwo..międzynarodowych instytucji (World Bank, Heritage Fundation) w obu tych dziedzinach znajdujemy się poza pierwszą setką. A ogólne w rankingach wolności gospodarczej plasujemy się na 50-70 miejscu na świecie. Z tego powodu wielu przedsiębiorców nie chce rozwijać swoich firm bojąc się wysokich pozapłacowych kosztów pracy i problemów prawnych Dziedzictwo komunistycznej biedy Nikt nie wierzył, że będzie miał co ma i jest zadowolony. Źródło: Związek Przedsiębiorców i Pracodawców 6
Warunki do prowadzenia firmy w Polsce Warunki do prowadzenia firmy w Polsce 1% 18% 48% 0% 7% 26% Bardzo łatwe Raczej łatwe Ani łatwe ani trudne Raczej trudne Bardzo trudne Odmowa Źródło: Badanie MŚP pod lupą, TNS Pentor dla EFL 7
Ocena sytuacji ekonomicznej Warunki firmy do przez prowadzenia przedsiębiorców firmy w Polsce z MŚP w 2011 r. 4% 1% 9% 14% 39% 33% Bardzo dobrze Dobrze Przeciętnie Źle Bardzo źle Odmowa Źródło: Badanie MŚP pod lupą, TNS Pentor dla EFL 8
Dostęp do wybranych źródeł Warunki finansowania do prowadzenia MSP firmy w Polsce 0,00% 10,00% 20,00% 30,00% 40,00% 50,00% 60,00% 70,00% 80,00% Kredyt 74,34% Leasing 43,42% Dotacja UE Pożyczka 25% 21,71% Factoring Dotacja rządowa Pozyskanie inwestora zewnętrznego Emisja obligacji Inne 5,26% 3,29% 1,97% 0,66% 5,92% Źródło: http://www.brief.pl/baza-wiedzy/badania/art342,finansowanie-msp-w-polsce-w-2012-roku-raport.html 9
Dostęp do wybranych źródeł Warunki finansowania do prowadzenia MSP firmy w Polsce Źródło: Badanie MŚP pod lupą, TNS Pentor dla EFL 10
Dostęp do wybranych źródeł Warunki finansowania do prowadzenia MSP firmy w Polsce Wysokie Założyciele, rodzina, przyjaciele Anioły biznesu Poziom ryzyka inwestycyjnego dla inwestora Venture Capital Instytucje niefinansowe Rynki kapitałowe Niskie Zasiew Start Wczesny wzost Banki Dojrzałość Źródło: http://www.brief.pl/baza-wiedzy/badania/art342,finansowanie-msp-w-polsce-w-2012-roku-raport.html 11
Bariery w korzystaniu z finansowania Warunki do prowadzenia firmy w Polsce zbyt duża biurokracja skomplikowane i czasochłonne procedury zbyt wysokie wymogi do spełnienia wymóg posiadania zabezpieczenia zbyt wysokie koszty konieczność sporządzenia wielu dokumentów brak informacji i wiedzy o finansowaniu obawa przed trudnościami ze spłatą ograniczenia prawne inne konieczność zainwestowania własnych środków brak barier brak potrzeby 1 1 4 5 5 6 9 11 13 13 0 5 10 15 20 25 30 18 21 25 Źródło: Badanie MŚP pod lupą, TNS Pentor dla EFL 12
Finansowanie nie jest barierą Warunki rozwoju do prowadzenia firmy w Polsce 41% 35% 32% 31% 50% 25% 35% 27% 18% 32% 27% 25% 28% 33% 38% 31% 13% 31% 21% 36% 54% 37% 34% 20% 44% 25% 35% 25% 38% 22% 35% 33% 31% 33% 17% 39% 29% 50% 21% 40% 32% 25% 48% 43% 22% 24% 40% 60% Źródło: Badanie MŚP pod lupą, TNS Pentor dla EFL 13
Wiedza MSP o zewnętrznych Warunki źródłach do prowadzenia finansowania firmy w Polsce Źródło: Badanie MŚP pod lupą, TNS Pentor dla EFL 14
(LUB) Wiedza MSP o zewnętrznych Warunki źródłach do prowadzenia finansowania firmy w (woj. Polsce lubelskie) Kredyt Pożyczka Leasing Środki/ dotacje/ fundusze UE Poręczenie Factoring Emisja papierów wartościowych Anioł Biznesu/Venture Capital Inne Żadne 12% 11% 2% 1% 8% 6% 22% 26% 41% 84% Źródło: Badania bezpośrednie 15
(LUB) Ocena zewnętrznych źródłach Warunki finansowania do prowadzenia (woj. firmy lubelskie w Polsce skala 0-3) Kapitał własny Kredyt komercyjny / Pożyczka z banku Leasing Pożyczka od osób prywatnych Ulgi, preferencje i zwolnienia podatkowe Dotacja ze środków UE Duży inwestor instytucjonalny Emisja obligacji/ Emisja bonów komercyjnych Pożyczka z funduszu pożyczkowego Inne dofinansowanie w ramach pomocy publicznej Faktoring Emisja akcji Kredyt technologiczny Venture capital Aniołowie biznesu Kapitał hybrydowy Inne 0,65 0,49 0,47 0,32 1,12 0,99 0,98 0,98 0,96 0,96 0,96 0,91 0,89 1,62 1,44 2,25 2,06 0,00 0,50 1,00 1,50 2,00 2,50 Źródło: Badania bezpośrednie 16
Informacje potrzebne do podjęcia Warunki do decyzji prowadzenia o finansowaniu firmy w Polsce 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% Warunki do spełnienia 36% Procedury, dokumenty 26% Cel finansowania Opłaty i prowizje 17% 18% Forma finansowania 14% Korzyści z finansowania Szczegółowe informacje 7% 8% Inne 4% Brak potrzeby 35% Źródło: Badanie MŚP pod lupą, TNS Pentor dla EFL 17
Pomoc instytucji przy uzyskaniu finansowania Źródło: Badanie MŚP pod lupą, TNS Pentor dla EFL 18
Czy firmy z MSP sięgają po poradę w kwestii finansowania? 1% 4% 50% 20% 24% Tak, znajomych, rodziny Tak, instytucji finansowej Tak, doradcy Tak, inne Nie Odmowa 2% Źródło: Badanie MŚP pod lupą, TNS Pentor dla EFL 19
Leasing i kredyt porównanie znaczenia w przemyśle % respondentów, którzy zadeklarowali, że korzystali z danego źródła finansowania 45 40 35 30 25 20 15 39,6 18,9 35,4 17,8 40,1 19,3 37,9 22,9 42,6 39,5 39,1 38,4 38,1 24,6 25,6 26,3 25,3 22,5 34,7 38,9 25,6 25,6 36,7 26,7 37,9 23,7 34,2 25,9 10 5 0 III.05 X.05 III.06 X.06 III.07 X.07 III.08 X.08 III.09 X.09 III.10 X.10 III.11 X.11 Leasing Kredyt bankowy Źródło: Badanie MŚP pod lupą, TNS Pentor dla EFL 20
Leasing i kredyt porównanie znaczenia w budownictwie % respondentów, którzy zadeklarowali, że korzystali z danego źródła finansowania 50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 43,3 41 39,7 40,8 40,4 40,7 38,9 38,8 38,6 41,2 42,5 37,7 39,2 38,5 39,8 36,6 37,3 37,5 37,3 37,4 36 36,4 36,6 34,8 33 28,3 29,5 26,7 III.05 X.05 III.06 X.06 III.07 X.07 III.08 X.08 III.09 X.09 III.10 X.10 III.11 X.11 Leasing Kredyt bankowy Źródło: Badanie MŚP pod lupą, TNS Pentor dla EFL 21
Podsumowanie Warunki do prowadzenia firmy w Polsce Sukces polega na tym, by iść od porażki do porażki nie tracąc entuzjazmu Winston Churchill 22
Przeżywalność przedsiębiorstw Przedsiębiorstwa w Polsce Wyraźny wzrost przeżywalności przedsiębiorstw nastąpił od 2007 r. Wyższy wskaźnik przeżywalności dotyczy przede wszystkim osób prawnych i firm zatrudniających pracowników. Po 5 latach od uruchomienia firmy na rynku pozostaje ok. 30% firm. 23
Współpraca przedsiębiorstwa z bankiem [paradygmaty współpracy] dr Robert Zajkowski Zakład Bankowości www.robert.zajkowski.umcs.lublin.pl robik@hektor.umcs.lublin.pl 24