Filmy wskazane w scenariuszu dostępne są na kanale YouTube projektu SiecTolerancji http://tnij.org/jragzgk Paweł Kwiecień, konsultacja metodologiczna: Magdalena Tulska-Budziak 45 minut Stowarzyszenie Kuturalno-Edukacyjno- -Naukowe KEN Scenariusz 3 Jadą wozy kolorowe taborami Adresat: uczennice i uczniowie szkół ponadgimnazjalnych wszystkich typów Cele lekcji: Zrozumienie pojęcia dyskryminacji. Analiza przyczyn postaw dyskryminacyjnych. Sprowokowanie ucznia do autorefleksji na temat własnych postaw dyskryminacyjnych. Budowanie postawy otwartości na inność, odmienność poprzez pogłębienie wiedzy na temat Romów i ich kultury. Rozwijanie kompetencji społecznych sprzyjających funkcjonowaniu w świecie wielokulturowym. Środki glotto-dydaktyczne: Laptop Rzutnik i ekran Duże kartki papieru, flamastry, skocz, plastelina, pinezki Karta pracy 1
Przebieg lekcji Uczennice i uczniowie wchodzą do sali, z głośników słychać piosenkę Jadą wozy kolorowe w wykonaniu Maryli Rodowicz. Na ekranie wyświetlone są slajdy zdjęcia taboru, tańczących ludzi ok. 1 minuty. Dzisiaj chciałbym/chciałabym porozmawiać z wami o Romach. To ciekawa mniejszość narodowa mieszkająca w naszym kraju, i nie tylko tu. Co wiecie o Romach? Przewidywane odpowiedzi: Cyganie są bogaci; Cyganki wróżą; dziewczyny wcześnie wychodzą za mąż; mają odlotowe domy; żebrzą na ulicach; nie chcą pracować; Odnoszę wrażenie, że warto lepiej poznać Romów i temu poświęcimy dzisiejsze spotkanie. Użyliście dwóch różnych słów: Rom i Cygan. Słownik Języka Polskiego podaje, że słów tych można używać zamiennie. Od kilkunastu lat zauważamy tendencję do używania określenia Rom, romski z szacunku dla tej grupy. Romowie o sobie mówią Rom, a nie Cygan. Zanim przedstawię wam Sonię, przeprowadźmy niewielką ankietę. 2
Przewidywane odpowiedzi: nazwiskiem; tym, co mówi się u mnie w domu; bo tak jest; wszyscy to wiedzą; Zadanie 1 A więc przy ocenie człowieka kierowaliście się nie wiedzą czy doświadczeniem osobistym, a stereotypami, uprzedzeniami, niechęcią, złością. A może czymś jeszcze? O tym będziemy rozmawiać na dzisiejszej lekcji. Poznamy historię polskiego Żyda, czy może Polaka pochodzenia żydowskiego, i zastanowimy się, czym jest dyskryminacja. Zadanie 2 Proszę podejść do paru osób w grupie i zanotować, czy Twoje koleżanki i koledzy zgadzają się z poniższymi twierdzeniami: Zadanie 3 Proszę opracować w grupach wyniki ankiety i zapisać wnioski. 3
Model: Na pytanie 1 ankietowani udzielili 40% odpowiedzi Nie wiem. Wnioski: Przewidywane wnioski uczniów: nie znamy ludzi, a wydajemy o nich sądy; nie jest łatwo być Romem w Polsce. Żeby lepiej uzmysłowić sobie położenie Romów w naszym kraju, posłuchajmy Soni. Sonia jest Romką, ma 24 lata, jest studentką psychologii i pracuje jako asystentka romska. Do jej zadań należy pomoc romskim dzieciom w szkole w odrabianiu lekcji, w rozwiązywaniu konfliktów. Sonia pomaga też dorosłym Romom np. w załatwianiu spraw urzędowych. Zadanie 4 Proszę obejrzeć film i zapamiętać, kto i jak dyskryminuje Romów. Film Rom_dyskryminacja. Przewidywane odpowiedzi: Roma wyprowadzono ze sklepu. Nauczyciel włącza slajd ze zdaniem Stereotypy nie mogą być drogowskazem w życiu, które wypowiedziała Sonia. Jak rozumiecie tę myśl? Uczennice i uczniowie prowadzą swobodną wymianę myśli. 4
Ciekawe, jak osoba z takimi doświadczeniami w życiu postrzega Polaków. Film Polacy Przewidywane odpowiedzi: Sonia mówi, że Polacy są różni; Że do każdego trzeba podchodzić indywidualnie. A więc ta romska dziewczyna potrafi się wznieść poza własne uprzedzenia, spojrzeć obiektywnie na grupę społeczną, nie kieruje się stereotypami. Sonia bada społeczność romską i ma ciekawe obserwacje. Zadanie 5 Proszę obejrzeć film i zanotować, w czym Sonia upatruje źródeł dyskryminacji i jaką ma receptę na radzenie sobie z tym problemem. Film trwa 5 minut. Spróbujmy przekazać przesłanie Soni. Uczennice/uczniowie na podstawie notatek formułują główne myśli Soni. Jeżeli wiemy, gdzie jest źródło krzywdzących ludzkich zachowań, zachowań dyskryminacyjnych, pomyślmy, co każdy z nas może zrobić, aby wyplenić dyskryminację, mowę nienawiści, stereotypy. 5
Zadanie 6 Pracujemy w grupach. Proszę zapisać w punktach, co można zrobić w szkole, w klasie, na podwórku, aby ludzie szanowali się nawzajem i szanowali odmienność. Praca metodą burzy mózgów. Produktem zadania jest sporządzenie listy pomysłów zapisanych w punktach. Następnie uczniowie wieszają kartki w widocznych miejscach w klasie. Proszę zapoznać się z propozycjami innych grup. Uczennice i uczniowie swobodnie chodzą po klasie, czytają, komentują pomysły kolegów. Dziękuję wam bardzo. Widzę, że macie pomysły, jak zaradzić złu. To od was od tego, jak będziecie wychowywać własne dzieci, czy nie będziecie obojętni będzie zależało, jak wyglądać będzie świat, w którym przyjdzie nam żyć. Zapamiętajmy: Nauczyciel włącza slajd z tekstem: Rasizm boli. Każdy może zrobić coś, żeby bólu nie było. 6
Jadą wozy kolorowe taborami Karta pracy 2 Karta pracy 2 Jadą wozy kolorowe taborami Zadanie 1 Zadaj koleżankom i kolegom z klasy cztery pytania. Odpowiedzi zaznacz w odpowiedniej rubryce. Wyniki ankiety Wnioski: 1. 2. 1
Jadą wozy kolorowe taborami Karta pracy 2 2