Makroekonomia Gospodarki Otwartej Wykład 7 Równowaga na rynku walutowym podejście elastycznościowe, warunek Marshalla-Lernera

Makroekonomia Gospodarki Otwartej Wykład 7 Równowaga na rynku walutowym podejście elastycznościowe, warunek Marshalla-Lernera Leszek Wincenciak Wydział Nauk Ekonomicznych UW

2/27 Plan wykładu: Warunek Marshalla-Lernera Założenia Wpływ dewaluacji/deprecjacji waluty krajowej na handel Bilans handlowy w walucie krajowej Bilans handlowy w walucie zagranicznej Krzywa J Stabilność rynku walutowego

Warunek Marshalla-Lernera 3/27 Założenia Warunek Marshalla-Lernera: założenia analizy Pomijamy przepływy kapitałowe bilans płatniczy utożsamiamy z bilansem handlowym Dochody są stałe (pomija się wpływ zmiany dochodu na popyt na towary krajowe i zagraniczne) Konsumenci kupując towary krajowe bądź importowane kierują się cenami wyrażonymi w swojej walucie krajowej Podaż dóbr krajowych i zagranicznych jest doskonale elastyczna, co oznacza, że cena eksportu w walucie krajowej oraz cena importu w walucie zagranicznej są stałe Problem: kiedy deprecjacja waluty krajowej poprawi saldo bilansu handlowego?

Warunek Marshalla-Lernera 4/27 Wpływ dewaluacji/deprecjacji waluty krajowej na handel Wpływ dewaluacji/deprecjacji waluty krajowej na handel Jakie skutki powoduje deprecjacja waluty krajowej? Względna cena dóbr zagranicznych rośnie popyt konsumentów krajowych na dobra importowane spada, czyli spada import (M) Dobra krajowe w cenach zagranicznych tanieją wzrasta popyt na towary krajowe zagranicą eksport rośnie Zmiana wydatków na import w walucie krajowej: Ep m M(E) efekt niejednoznaczny Zmiana przychodów z eksportu w walucie krajowej: p x X(E) wzrost Zmiana wydatków na import w walucie zagranicznej: p m M(E) spadek Zmiana przychodów z eksportu w walucie zagranicznej: p x X(E)/E efekt niejednoznaczny

Warunek Marshalla-Lernera 5/27 Wpływ dewaluacji/deprecjacji waluty krajowej na handel p m M(Ep m ) p x E X(p x /E) p m p x E M 1 M X 1 X Rys. 1. Wpływ dewaluacji/deprecjacji waluty krajowej na handel

Warunek Marshalla-Lernera 5/27 Wpływ dewaluacji/deprecjacji waluty krajowej na handel p m M(E p m ) M(Ep m ) p x E X(p x /E) p m p x E p x E M 2 M 1 M X 1 X 2 X Rys. 1. Wpływ dewaluacji/deprecjacji waluty krajowej na handel

Warunek Marshalla-Lernera 6/27 Bilans handlowy w walucie krajowej Bilans handlowy w walucie krajowej B = p x X(E) Ep m M(E) Różniczkujemy powyższe wyrażenie po E: db de = p dx(e) x de p m ( M(E)+E dm(e) de Dzielimy stronami przez wyrażenie p m M(E): db de = Definiujemy: ) > 0 p x dx(e) p m M(E) de 1 E dm(e) M(E) de > 0 ε m E M(E) dm(e) de

Warunek Marshalla-Lernera 7/27 Bilans handlowy w walucie krajowej Bilans handlowy w walucie krajowej db de = Definiujemy: p xx(e) E Ep m M(E) X(E) ε x E dx(e) X(E) de p x X(E) Ep m M(E) ε x + ε m > 1 dx(e) de + ε m > 1

Warunek Marshalla-Lernera 8/27 Bilans handlowy w walucie krajowej Bilans handlowy w walucie krajowej Oznaczmy: p x X(E) Ep m M(E) ε x + ε m > 1 α = p xx(e) Ep m M(E) Zatem bilans handlowy wyrażony w walucie krajowej poprawia się wraz z deprecjacją waluty krajowej, gdy: αε x + ε m > 1, gdzie α można interpretować jako miarę nierównowagi bilansu handlowego. Jeśli bilans jest zrównoważony, wówczas α =1.

Warunek Marshalla-Lernera 9/27 Bilans handlowy w walucie zagranicznej Bilans handlowy w walucie zagranicznej B = p x E X(E) p mm(e) Podobnie, różniczkujemy powyższe wyrażenie po E: db de = p x ( 1 E 2 X(E)+dX(E) de Dzielimy stronami przez p x 1 E 2 X(E): 1 E ) p m dm(e) de > 0 db de = 1+dX(E) E de X(E) Ep mm(e) E dm(e) p x X(E) M(E) de > 0

Warunek Marshalla-Lernera 10/27 Bilans handlowy w walucie zagranicznej Bilans handlowy w walucie zagranicznej Zauważamy, że: dx(e) de E X(E) = ε x Zatem: E M(E) dm(e) de = ε m db de = ε x + Ep mm(e) p x X(E) ε m > 1

Warunek Marshalla-Lernera 11/27 Bilans handlowy w walucie zagranicznej Bilans handlowy w walucie zagranicznej Skorzystajmy z faktu, że: α = p xx(e) Ep m M(E) Zatem bilans handlowy wyrażony w walucie zagranicznej poprawia się wraz z deprecjacją waluty krajowej, gdy: ε x + 1 α ε m > 1

Warunek Marshalla-Lernera 12/27 Bilans handlowy w walucie zagranicznej Warunek Marshalla-Lernera Warunek poprawy bilansu dla waluty krajowej: αε x + ε m > 1 Warunek poprawy bilansu dla waluty zagranicznej: ε x + 1 α ε m > 1 Oba warunki są sobie równoważne tylko wtedy, gdy α =1 i sprowadzają się do warunku, znanego w literaturze pod nazwą warunku Marshalla-Lernera: ε x + ε m > 1

Warunek Marshalla-Lernera 13/27 Bilans handlowy w walucie zagranicznej Nierównowaga bilansu Prawdziwy warunek poprawy bilansu dla waluty krajowej: Warunek M-L: αε x + ε m > 1 ε x + ε m > 1 Jeśli bilans handlowy początkowo wykazuje deficyt, to α<1. Oznacza to, że warunek M-L jest zbyt słabym warunkiem poprawy bilansu. Przykład: niech α =0.8, ε x =0.9, ε m =0.2. Warunek M-L jest oczywiście spełniony, lecz prawdziwy warunek nie jest: 0.8 0.9+0.2 < 1!

Warunek Marshalla-Lernera 14/27 Bilans handlowy w walucie zagranicznej Nierównowaga bilansu Analogicznie, jeśli bilans handlowy początkowo wykazuje nadwyżkę, to α>1. Oznacza to, że warunek M-L jest zbyt silnym warunkiem poprawy bilansu. Przykład: niech α =1.2, ε x =0.7, ε m =0.2. WarunekM-Lnie jest oczywiście spełniony, lecz prawdziwy warunek jest: 1.2 0.7+0.2 > 1!

Warunek Marshalla-Lernera 15/27 Bilans handlowy w walucie zagranicznej Bilans w walucie krajowej i zagranicznej Czy wskutek deprecjacji waluty krajowej bilans handlowy może jednocześnie pogorszyć się w walucie krajowej i poprawić w walucie zagranicznej? B : αε x + ε m < 1 B : ε x + 1 α ε m > 1 Musiałoby jednocześnie zachodzić: α<αε x + ε m < 1. Jest to możliwe, jeśli α<1, czyli bilans handlowy początkowo notuje deficyt.

Warunek Marshalla-Lernera 16/27 Bilans handlowy w walucie zagranicznej 10 5 0 5 10 0.5 1 1.5 2 2.5 E B B* Rys. 2. Bilans handlowy w walucie krajowej i zagranicznej

Warunek Marshalla-Lernera 17/27 Krzywa J Elastyczności handlu w czasie Hooper P., Johnson K. H., Marquez J. Trade Elasticities for G-7 Countries (1998). FRB International Finance Discussion Paper No. 609. Dane kwartalne dla krajów G-7, 1950-1996 Krótki okres Długi okres Eksport Import Eksport Import Kanada 0.5 0.1 0.9 0.9 Francja 0.1 0.1 0.2 0.4 Niemcy 0.1 0.2 0.3 0.1 Włochy 0.3 0.0 0.9 0.4 Japonia 0.5 0.1 1.0 0.3 UK 0.2 0.0 1.6 0.6 USA 0.5 0.1 1.5 0.3

Warunek Marshalla-Lernera 18/27 Krzywa J Krzywa J B 0 t 0 t 1 t Rys. 3. Krzywa J

Warunek Marshalla-Lernera 19/27 Krzywa J Krzywa J Elastyczności w krótkim okresie są niskie, w długim większe Konsumenci potrzebują czasu na substytucję Długoterminowe kontrakty ustalona cena dostaw Pricing to market zmniejszenie ceny dóbr eksportowanych w walucie krajowej po to, by cena w walucie zagranicznej była stała mniejsze zyski, ale zachowany udział w rynku

Stabilność rynku walutowego 20/27 Stabilność rynku walutowego Przy restrykcyjnym założeniu, że nie występują przepływy kapitału, popyt na waluty obce i ich podaż są wynikiem wyłącznie wymiany handlowej. Podaż walut obcych S(E) pochodzi z wpływów z eksportu S(E) = px E X(E) Popyt na waluty obce D(E) generowany jest koniecznością zapłaty za import D(E) =p m M(E)

Stabilność rynku walutowego 21/27 Stabilność rynku walutowego Równowaga rynku walutowego wymaga, by nadwyżkowy popyt na waluty obce ED(E) był równy zero, czyli: ED(E) =D(E) S(E) =0 ED(E) =p m M(E) p x X(E) =0 E Równowaga rynku walutowego koresponduje z równowagą bilansu płatniczego. Jeśli równowaga ma być stabilna, to nadwyżkowy popyt musi być zredukowany przez wzrost ceny, czyli deprecjację waluty krajowej. Zatem warunkiem stabilności rynku walutowego jest spełnienie warunku Marshalla-Lernera.

Stabilność rynku walutowego 22/27 Ilustracja graficzna Popyt na waluty obce D(E) generowany jest koniecznością zapłaty za import, D(E) =p m M(E) Deprecjacja waluty krajowej (wzrost E) powoduje,żespada wolumen importu wskutek wzrostu względnej ceny dóbr zagranicznych. Zatem ogólne wydatki na import liczone w walucie obcej maleją. Wynika z tego, że krzywa popytu na waluty obce będzie ujemnie nachylona względem E Podaż walut obcych S(E) pochodzizwpływów zeksportu,s(e) = px E X(E) Deprecjacja waluty krajowej powoduje, że jednostkowa cena eksportu liczona w walucie obcej maleje oraz rośnie wolumen eksportu. Zatem efekt łączny jest niejednoznaczny. Wynika z tego, że nachylenie krzywej podaży walut obcych jest nieokreślone

Stabilność rynku walutowego 23/27 Ilustracja graficzna Z powodu braku jednoznaczności nachylenia krzywej podaży walut obcych, istnieje możliwość wielu stanów równowagi W punktach, w których otoczeniu warunek Marshalla-Lernera jest spełniony, równowaga jest stabilna W punktach, w których otoczeniu warunek Marshalla-Lernera nie jest spełniony, równowaga jest niestabilna

Stabilność rynku walutowego 24/27 E E 2 F 2 E 1 F 1 S(E) D(E) Q Rys. 4. Stabilność rynku walutowego ilustracja graficzna

Stabilność rynku walutowego 25/27 Stabilność rynku walutowego: dodatek dla zainteresowanych Ė = F [ED(E)] Jeśli dokonamy linearyzacji funkcji F ( ) w otoczeniu równowagi, to możemy zapisać: UWAGA: f(x) =f(x 0 )+f (x 0 )(x x 0 )+ f (x 0 ) 2! (x x 0 ) 2 +... Ė = ked(e), jeśli F (0) = k>0, gdzie k jest tempem powracania do równowagi. Ponieważ deficyt bilansu powstaje wtedy, gdy występuje dodatni nadwyżkowy popyt, to: ED(E) = B (E).

Stabilność rynku walutowego 26/27 Dowód Zatem: Ė = kb (E). Dokonujemy linearyzacji B (E) w otoczeniu punktu równowagi E e i wprowadzamy oznaczenie E = E E e : E = k db (E) de E E=Ee Rozwiązanie powyższego równania różniczkowego jest następujące: E(t) =Ae db (E) tk de E=Ee, gdzie A określa początkowe odchylenie od równowagi.

Stabilność rynku walutowego 27/27 Dowód E(t) =Ae db (E) tk de E=Ee Aby powyższe rozwiązanie było stabilne, musi być spełniony warunek, że odchylenia od położenia równowagi z czasem zanikają: lim E(t) =0. t k db (E) de < 0 db (E) de > 0, co oznacza, że w otoczeniu punktu równowagi musi być spełniony warunek Marshalla-Lernera.