Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z obowiązkowych zajęć edukacyjnych (kształcenie w zawodzie) Zawód i symbol cyfrowy zawodu: Technik Żywienia i Usług Gastronomicznych 343404 Przedmiot: Zasady żywienia Klasa: II TŻ Dział programowy: Znakowanie żywności. Składniki pokarmowe w racjonalnym żywieniu Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca Uczeń: - definiuje pojęcie racjonalne żywienie, - rozpoznaje informacje żywieniowe umieszczone na opakowaniach produktów spożywczych - wymienia dodatki stosowane do żywności -wymienia składniki odżywcze w - wymienia zmiany zachodzące w składnikach pokarmowych podczas przechowywania - definiuje pojęcia: składnik pokarmowy, substancje nieodżywcze, antyodżywcze, balastowe, niedobory - określa zasady racjonalnego żywienia, - określa składniki odżywcze zawarte w informacji żywieniowej -wyjaśnia cel stosowania substancji dodatkowych, - rozróżnia składniki odżywcze w - opisuje zmiany zachodzące w składnikach odżywczych podczas przechowywania - rozróżnia składniki egzogenne i endogenne, - opisuje znaczenie składników pokarmowych w organizmie - charakteryzuje racjonalne żywienie, - przedstawia celowość umieszczania informacji żywieniowej na opakowaniach - rozróżnia produkty będące źródłem poszczególnych składników pokarmowych na podstawie informacji żywieniowej - przechowuje produkty żywnościowe zgodnie z zaleceniami umieszczonymi na opakowaniach, -charakteryzuje wybrane substancje dodatkowe, - charakteryzuje substancje pełniące rolę przeciwutleniaczy - wyjaśnia celowość stosowania zasad racjonalnego żywienia w - analizuje własny sposób żywienia i porównywać go z zasadami racjonalnego żywienia, - określa regulacje prawne dotyczące znakowani żywności - analizuje wartość odżywczą i energetyczną produktów na podstawie informacji żywieniowej - potrafi rozpoznać oznakowania dodatków do żywności - analizuję rolę przeciwutleniaczy dodawanych -w pełnym zakresie opanował podane wiadomości i umiejętności, -wykazuje duże zainteresowanie przedmiotem, - posługuje się fachową terminologią - pracuje samodzielnie rozwijając własne zainteresowania i uzdolnienia - stosuje wiedzę teoretyczną w niedoboru składników odżywczych w organizmie - ocenia wartość odżywczą i
pokarmowe, - wymienia produkty spożywcze będące źródłem poszczególnych składników odżywczych, - podaje przykłady substancji nieodżywczych w żywności - rozpoznaje podstawową rolę w organizmie - rozpoznaje znaczenie tłuszczów i białek w organizmie - wymienia i rozpoznaje składniki mineralne w zależności od zapotrzebowania organizmu, - rozpoznaje produkty spożywcze kwaso- i zasadotwórcze, - wymienia i rozpoznaje witaminy w zależności od ich rozpuszczalności, - wymienia źródła wody dla organizmu - definiuje pojęcie: wzbogacanie żywności, - wymienia substancje wzbogacające, - podaje przykłady produktów wzbogaconych, - definiuje proces trawienia i wchłaniania, - wymienia kolejne odcinki przewodu pokarmowego, - definiuje pojęcie enzymów trawiennych, - definiuje pojęcie: hormony, - wymienia enzymy biorące udział w procesie trawienia - dokonuje podziału substancji nieodżywczych w żywności - dokonuje podziału - rozróżnia źródła węglowodanów w - oblicza wartość energetyczną produktów węglowodanowych - dokonuje podziału lipidów, - rozróżnia źródła tłuszczów w - dokonuje podziału białek i aminokwasów, - rozróżnia źródła białek w - rozróżnia produkty będące źródłem białka zwierzęcego i roślinnego, - wyjaśnia znaczenie składników mineralnych w organizmie - rozpoznaje źródła składników mineralnych w - wyjaśnia rolę witamin w organizmie - rozpoznaje źródła witamin w - opisuje rolę wody w organizmie, - zna cel wzbogacania żywności i adresatów wzbogacanej - zna funkcje przewodu pokarmowego, - dokonuje podziału enzymów trawiennych, - wskazuje rolę enzymów, - wymienia funkcje jakie pełnią hormony w organizmie - odróżnia źródła poszczególnych składników odżywczych w - ocenia zmiany zachodzące w składnikach odżywczych podczas przechowywania - wybiera najlepsze metody przechowywania żywności - omawia sposoby zapobiegania stratom wartości odżywczej podczas obróbki kulinarnej, - sporządza wykaz produktów będących źródłem składników pokarmowych, - charakteryzuje głód jakościowy i ilościowy i ich wpływ na organizm - charakteryzuje substancje nieodżywczych w żywności - wyjaśnia rolę węglowodanów w organizmie - wskazuje źródła NNKT i cholesterolu w - wyjaśnia zalecane spożycie lipidów, - określa zawartość tłuszczów w produktach na podstawie tabel, - sporządza wykaz produktów będących źródłem NNKT, - wyjaśnia pojęcie aminokwasów egzogennych i endogennych, - odróżnia aminokwasy egzogenne i endogenne, do żywności - analizuje skład chemiczny wybranych produktów spożywczych na podstawie tabel wartości odżywczej, - analizuje sposoby zapobiegania niekorzystnym zmianom w przechowywanej - analizuje zmiany zachodzące w składnikach odżywczych podczas procesów technologicznych, - analizuje straty witamin i składników mineralnych podczas obróbki wstępnej i cieplnej, - analizuje wpływ różnych czynników na zawartość witamin - analizuje zmiany jakie zachodzą w organizmie człowieka spowodowane głodem jakościowym i ilościowym, - analizuje budowę i właściwości węglowodanów przyswajalnych i nieprzyswajalnych, - ocenia skutki nadmiaru i niedoboru węglowodanów w organizmie, - analizuje budowę i właściwości lipidów, - analizuje rolę NNKT i cholesterolu w organizmie - analizuje skutki niedoboru NNKT w organizmie, energetyczną produktów żywnościowych, - analizuje wpływ procesów technologicznych na wartość odżywczą - analizuje wpływ składników nieodżywczych w żywności na wartość odżywczą pożywienia, - rozpoznaje źródła składników odżywczych, - ocenia celowość wzbogacania produktów spożywczych w deficytowe składniki odżywcze, - dokonuje oceny wpływu żywności wzbogacanej na organizm człowieka.
- białek, tłuszczów i - wie, na czym polega proces wchłaniania składników odżywczych, - wskazuje poszczególne odcinki przewodu pokarmowego, w których wchłaniane są poszczególne składniki odżywcze. - zna rozmieszczenie gruczołów dokrewnych i wie, jakie hormony produkują, - zna podstawową role hormonów w procesach życiowych, - określa rolę jamy ustnej w procesie trawienia, - wie jakie funkcje pełni żołądek w procesie trawienia, - określa rolę jelita cienkiego i jelita grubego w procesie trawienia, - omawia rolę wątroby i trzustki w procesie trawienia - zna sposoby wchłaniania składników odżywczych, opisuje proces wydalania nie strawionych resztek pokarmu. - wyjaśnia pojęcie białka pełnowartościowego i niepełnowartościowego, białek, składników mineralnych, - wyjaśnia przyczyny i skutki zaburzenia równowagi kwasowo- zasadowej, witamin, - określa zapotrzebowanie organizmu człowieka na wodę, - wyjaśnia skutki niedoboru i nadmiaru wody w organizmie, - omawia występowanie wody w organizmie - określa wpływ żywności wzbogacanej na organizm odcinki przewodu pokarmowego, - charakteryzuje rolę enzymów trawiennych, - charakteryzuje hormony produkowane przez gruczoły dokrewne, - charakteryzuje enzymy biorące udział w procesie trawienia, - charakteryzuje proces trawienia białek, tłuszczów i węglowodanów w poszczególnych odcinkach przewodu pokarmowego, - opisuje rolę żółci w procesie trawienia, niedoboru tłuszczów w organizmie, niedoboru białek w organizmie, - analizuje zjawisko wzajemnego uzupełniania się białek, - określa bilans azotowy, - analizuje czynniki wpływające na przyswajanie składników mineralnych, niedoboru składników mineralnych w organizmie, niedoboru witamin w organizmie, - sporządza i analizuje wykaz produktów zawierających węglowodany przyswajalne i nieprzyswajalne przez organizm - sporządza i analizuje wykaz produktów będących źródłem NNKT i cholesterolu, - analizuje zawartość tłuszczów w produktach żywnościowych, - sporządza i analizuje wykaz produktów będących źródłem białka pochodzenia zwierzęcego i roślinnego, - oblicza zawartość białka w diecie dziennej i porównuje z zalecaną normą, - oblicza zawartość wybranej witaminy w diecie dziennej i porównuje z zalecaną normą,
- przedstawia produkty końcowe trawienia poszczególnych składników odżywczych i ich wykorzystanie przez organizm, charakteryzuje procesy wydalania. - zestawia produkty będące źródłem witaminy C i karotenu, - analizuje dzienne normy zapotrzebowania na witaminy, - ocenia bilans wodny w organizmie - analizuje wymagania jakościowe dotyczące wody pitnej, - zapobiega niedoborom pokarmowym, - określa na schemacie poszczególne odcinki przewodu pokarmowego, - określa na schemacie przewodu pokarmowego miejsca działania enzymów trawiących białka, tłuszcze i węglowodany, - ocenia, w której części przewodu pokarmowego proces trawienia przebiega najintensywniej i dlaczego, - sporządza schemat przedstawiający trawienie białek, tłuszczów i - analizuje wzajemne powiązania przemian białek, tłuszczów i - analizuje procesy zachodzące podczas rozkładu białek, tłuszczów i węglowodanów.
Dział programowy: Zasady układania jadłospisów - definiuje pojęcie wartość energetyczna pożywienia i wskazuje składniki pokarmowe, które tę wartość kształtują, - wymienia czynniki decydujące o wartości energetycznej pożywienia, - zna zalecenia żywieniowe dotyczące udziału energii w dziennej racji pokarmowej, - wymienia produkty spożywcze wysokokaloryczne, - wymienia czynniki wpływające na wartość energetyczną - potrafi posłużyć się tablicami składu i wartości odżywczej produktów, - definiuje pojęcie: wartość odżywcza, - wymienia czynniki decydujące o wartości odżywczej - dokonuje podziału produktów na grupy, - wymienia produkty należące do każdej grupy, - wie, do czego służą tabele zamiany produktów spożywczych, - wymienia kryteria podziału ludności na grupy, - definiuje pojęcia: norma żywienia, norma wyżywienia, racja pokarmowa, - wymienia czynniki decydujące - zna jednostki energetyczne i potrafi je przeliczyć, - określa wpływ różnych czynników na wartość energetyczną - zna metody oznaczania wartości energetycznej - oblicza wartość energetyczną prostych potraw i posiłków na podstawie ich składu recepturowego, - określa kryteria podziału produktów spożywczych na grupy, - wie jakich informacji dostarcza piramida żywieniowa, - wymienia główne składniki odżywcze poszczególnych grup i wybranych produktów, - wymienia zasady zamienności produktów, - zna rodzaje norm żywieniowych, - zna różnice między normą zalecanego spożycia, a bezpiecznego spożycia, - zna zalecane normy na energie i składniki odżywcze dla własnego organizmu, - wie ile posiłków i z jaką częstotliwością należy je spożywać w ciągu dnia, - zna cel układania jadłospisów, - wie, jak prawidłowo powinny być ułożone posiłki, - charakteryzuje czynniki decydujące o wartości energetycznej pożywienia, - stosuje równoważniki Atwatera w - dokonuje podziału produktów spożywczych w zależności od ich wartości energetycznej, - oblicza udział białek, tłuszczów i węglowodanów w dostarczaniu energii, -wie jak można zmniejszyć wartość energetyczną grupy produktów spożywczych, - porównuje wartość odżywczą poszczególnych produktów w obrębie grupy, - stosuje zasadę zmienności produktów w - charakteryzuje potrzeby energetyczne organizmu, - określa podstawowe źródła energii, rodzaje norm żywieniowych, - charakteryzuje normy wyżywienia własnej grupy na wybrane produkty spożywcze, - porównuje zalecane normy na energie i składniki odżywcze dla poszczególnych grup, potrafi obliczyć średnią rację pokarmową, - dobiera normy żywienia dla osób o określonych cechach (wiek, płeć, stan fizjologiczny, masa ciała aktywność fiz.) - opracowuje jadłospis dzienny i dekadowy dla wybranej grupy ludności, - ocenia jadłospisy metodą punktową, - planuje i ocenia jadłospisy dla kobiet ciężarnych i karmiących - układa jadłospisy dla osób starszych, - planuje i ocenia wartość odżywczą jadłospisu dziennego dla dzieci i młodzieży, - planuje i ocenia wartość odżywczą jadłospisu dziennego dla rodziny, - określa potrzeby żywieniowe osób starszych w zależności od kondycji fizycznej, - planuje posiłki dla dzieci i młodzieży korzystających ze stołówek, - planuje posiłki dla osób dorosłych korzystających ze stołówek zakładowych, - planuje wyżywienie dla wybranych grup turystycznych i wczasowiczów, - planuje żywienie w zakładach gastronomicznych typu otwartego, - stosuje sposoby określania wartości energetycznej -w pełnym zakresie opanował podane wiadomości i umiejętności, -wykazuje duże zainteresowanie przedmiotem, - posługuje się fachową terminologią - pracuje samodzielnie rozwijając własne zainteresowania i uzdolnienia - stosuje wiedzę teoretyczną w - analizuje normy żywienia i normy wyżywienia przy planowaniu posiłków, - modyfikuje przykładowy jadłospis dzienny w zależności od potrzeb organizmu i zasad prawidłowego odżywiania, - analizuje potrzeby dzieci i młodzieży, uwzględniając wiek, płeć i aktywność fizyczną, - analizuje krąg i piramidy żywieniowe, - planuje rodzaj i ilość produktów w celu zaspokojenia potrzeb żywieniowych określonej grupy konsumentów.
o zapotrzebowaniu organizmu na energię i składniki odżywcze, - definiuje pojęcie: planowanie wyżywienia, - zna cele i etapy planowania żywienia, - wymienia rodzaje posiłków w ciągu dnia, - zna rozkład posiłków w ciągu dnia, - podaje podstawowe zasady układania jadłospisów, - identyfikuje pojęcie: jadłospis dzienny i jadłospis dekadowy, - wymienia czynniki wpływające na sposób żywienia poszczególnych grup ludności, - zna zasady żywienia kobiet w ciąży i karmiących, - wie, na czy polega naturalne i sztuczne żywienie niemowląt, - podaje najważniejsze cechy diety przeznaczonej dla młodzieży, - zna podstawowe zasady planowania żywienia, w przedszkolach, szkołach, stołówkach pracowniczych, domach opieki społecznej i w turystyce. - zna metody oceny jadłospisów, - potrafi ocenić jadłospis metodą punktową, - potrafi zaplanować jadłospis jednodniowy zgodnie z zasadami, - ocenia jadłospis pod względem doboru produktów i dodatków, - dokonuje oceny stanu odżywienia, -określa udział poszczególnych posiłków w pokryciu całodziennego zapotrzebowania energetycznego organizmu, - opisuje podstawowe zasady żywienia dzieci w wieku przedszkolnym, - określa potrzeby żywieniowe osób dorosłych i starszych, - zna potrzeby żywieniowe kobiet karmiących, - planuje jadłospis dla dzieci w wieku przedszkolnym, szkolnym i młodzieży, - potrafi zaplanować swoje drugie śniadanie i obiad dla swojej rodziny, - dokonuje podziału zakładów gastronomicznych na zakłady typu otwartego i zamkniętego, - zna jednostki energetyczne i potrafi je przeliczać, - określa wpływ różnych czynników na wartość energetyczną - zna metody oznaczania wartości energetycznej posiłki spożywane w ciągu dnia, - określa prawidłowy rozkład posiłków w ciągu dnia, - omawia zasady układania jadłospisów, - opisuje i stosuje metody jakościowe i ilościowe do oceny jadłospisów, - charakteryzuje metody oceny stanu odżywienia, posiłki pod względem zawartości składników odżywczych, - charakteryzuje żywienie poszczególnych grup ludności w zależności od wieku, płci, aktywności fizycznej i stanu fizjologicznego, - porównuje mleko kobiece i krowie pod względem składu chemicznego i znaczenia dla organizmu, - charakteryzuje zakłady gastronomiczne typu otwartego i zamkniętego, - określa potrzeby żywieniowe osób starszych. żywności w wybranych grup turystycznych i wczasowiczów, - planuje żywienie w zakładach gastronomicznych typu otwartego, -analizuje przyczyny i skutki nieprawidłowego żywienia młodzieży, -stosuje sposoby określania wartości energetycznej w - wskazuje różnice pod względem wartości odżywczej między produktami spożywczymi tradycyjnymi a produktami o obniżonej wartości energetycznej, - ocenia wartość energetyczną produktów na podstawie składu chemicznego z wykorzystaniem równoważników Atwatera, - oblicza wartość energetyczną całodziennego posiłków, - ocenia wartość odżywczą produktów spożywczych w obrębie poszczególnych grup.
- dokonuje podziału zakładów gastronomicznych na zakłady typu otwartego i zamkniętego.