Strategia Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego dla Nidzicy na lata

Strategia Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego dla Nidzicy na lata 2013 2020 www.sol-project.eu Strategie - Nidzica.indd 1 2012-09-24 18:52:18

Dokument opracowany w ramach Europejskiego Projektu SOL Save our lives realizowanego przez Wojewódzki Ośrodek Ruchu Drogowego Regionalne Centrum Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego w Olsztynie w latach 2010 2013 Konsultacje: dr inż. Lech Michalski Politechnika Gdańska Kathleen Elsig, Chris Lines Globalne Partnerstwo dla Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego, Genewa Opracowanie graficzne: ComPress S.A. Strategie - Nidzica.indd 2 2012-09-24 18:52:19

Spis treści: 1. WSTĘP... 3 2. DIAGNOZA BEZPIECZEŃSTWA RUCHU DROGOWEGO... 4 2.1. Stan bezpieczeństwa ruchu drogowego... 4 2.2. Funkcjonowanie lokalnego systemu bezpieczeństwa ruchu drogowego... 6 2.3. Zewnętrzne uwarunkowania programowania bezpieczeństwa ruchu drogowego... 7 3. WIZJA I CELE STRATEGICZNE... 11 3.1. Wizja... 11 3.2. Cele strategiczne... 11 3.3. Cele szczegółowe... 11 4. PROGRAMY OPERACYJNE... 12 4.1. Program: Skuteczny system bezpieczeństwa ruchu drogowego... 12 4.2. Program: Bezpieczny kierowca... 12 4.3. Program: Ochrona pieszych, dzieci, rowerzystów i motorowerzystów... 12 4.4. Program: Bezpieczna infrastruktura drogowa... 13 5. EFEKTY STRATEGII... 14 6. ZASADY REALIZACJI STRATEGII... 16 6.1. Zarządzanie programami... 16 6.2. Zasady finansowania programów... 16 6.3. Zasady monitorowania programów... 17 6.4. Kroki wdrożeniowe... 17 7. ZAKOŃCZENIE... 19 1 Strategie - Nidzica.indd 3 2012-09-24 18:52:19

Drodzy Mieszkańcy 1. Wypadki drogowe i ich ofi ary są wielkim, a zarazem niedocenianym problemem zdrowia publicznego, który wymaga zdecydowanych i permanentnych działań prewencyjnych. Problem bezpieczeństwa ruchu drogowego na terenie Nidzicy związany jest w dużej mierze z niewydolnością sieci drogowej ulice mają zbyt małą przepustowość aby pomieścić nie tylko ruch lokalny, ale także tranzyt. Na ulicach naszego miasta giną ludzie. I nie ma tu większego znaczenia czy giną oni na drogach wojewódzkich, powiatowych czy gminnych. Problem jest w tym, że giną na terenie naszego miasta. W ciągu ostatnich 5 lat na ulicach Nidzicy zginęło 5 osób, a 63 zostały ranne. Priorytetem w naszych działaniach powinno być dążenie do podniesienia poziomu bezpieczeństwa uczestników ruchu drogowego, a co się z tym wiąże redukcji liczby wypadków i ofi ar. Zmniejszenie liczby ofi ar wypadków drogowych pozwoli złagodzić cierpienie, uruchomić rozwój i uwolnić zasoby finansowe na inne, bardziej efektywne ich wykorzystanie. Świadomy jestem tego, że trudno będzie to zjawisko całkowicie wyeliminować, ale pilnie należy wprowadzić działania zmierzające do ograniczenia zdarzeń drogowych na wszystkich ciągach komunikacyjnych naszego miasta. Działania na rzecz poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego muszą zaczynać się jednak od postawienia prawidłowej diagnozy w mieście, na ulicy, czy na skrzyżowaniu. Dokładna wiedza o przyczynach, okolicznościach i miejscu wypadków i kolizji drogowych jest warunkiem koniecznym do prawidłowych działań na rzecz poprawy bezpieczeństwa na drogach. Dlatego w imieniu nidzickich władz samorządowych chciałbym podziękować kierownictwu projektu SOL realizowanego przez pracowników Wojewódzkiego Ośrodka Ruchu Drogowego w Olsztynie za inspirację i pomoc w stworzeniu Strategii bezpieczeństwa ruchu drogowego dla Nidzicy na lata 2012-2020. Jednak efektywne wdrażanie strategii będzie zależało od jednoczesnego podejmowania działań z zakresu edukacji, nadzoru policyjnego, infrastruktury drogowej i ratownictwa. Istnieje zatem potrzeba koordynowania i inicjowania działań BRD we wszystkich obszarach aktywności, a wspólna praca przedstawicieli realizujących strategię na płaszczyźnie ruchu drogowego, da gwarancję systemowego podejścia do rozwiązywania złożonych problemów w tym zakresie. Osiągnięcie celów zawartych w strategii będzie możliwe, jeżeli do jej realizacji podejdziemy wszyscy razem w partnerski sposób zarówno władze miasta i instytucje szczebla lokalnego a także ubezpieczyciele, organizacje pozarządowe oraz wszyscy ludzie dobrej woli. Dariusz Szypulski Burmistrz Nidzicy 2 Strategie - Nidzica.indd 4 2012-09-24 18:52:19

1. WSTĘP Polska znajduje się obecnie w niechlubnej czołówce państw Unii Europejskiej charakteryzujących się najniższym poziomem bezpieczeństwa ruchu drogowego. W ciągu ostatniej dekady ryzyko śmierci w ruchu drogowym, mierzone liczbą zabitych w wypadkach drogowych na 100 tys. mieszkańców, zmniejszyło się w naszym kraju o niecałe 30%, podczas gdy w tym samym czasie państwa takie jak: Portugalia, Francja czy Litwa osiągnęły redukcję sięgającą 50 60%. Ich sukces był możliwy dzięki temu, że najwyższe władze tych państw stanowczo i w porę sprzeciwiły się rosnącemu zagrożeniu życia i zdrowia na drogach wdrażając i popierając trwałe, systemowe działania prewencyjne. Tymczasem w Polsce nadal istnieje przyzwolenie zarówno władz, jak i dużej części społeczeństwa dla działań pozornych i akcyjnych, które nie przynoszą spodziewanych skutków w postaci redukcji zagrożenia na drogach. Skutkiem tego, jako społeczeństwo ponosimy wielkie straty średnio 4000 osób rocznie traci życie w ruchu drogowym. Najnowszy raport Europejskiej Rady Bezpieczeństwa Transportu (ETSC) z czerwca 2012 wskazuje Polskę jako kraj o najwyższym wskaźniku zabitych w przeliczeniu na milion mieszkańców. Przy średniej unijnej, wynoszącej 61 zabitych na 1 mln mieszkańców w roku 2011 oraz najbardziej bezpiecznym kraju, Wielkiej Brytanii, mającej wskaźnik 32 zabitych (następne to Holandia i Szwecja po 34 zabitych), Polska zajmuje ostatnie miejsce. Jesteśmy bowiem jedynym krajem UE mającym wynik trzycyfrowy, czyli 109 zabitych rocznie na 1 mln mieszkańców. Wypadki drogowe to problem złożony, a jego rozwiązywanie nie może odbywać się metodą amatorską. Proces poprawy bezpieczeństwa na drogach musi przebiegać według spójnej, logicznej strategii działania oraz z zaangażowaniem odpowiednich partnerów. Bez względu na jakim poziomie zarządzania operujemy, proces ten powinien rozpocząć się od badań zjawiska czyli postawienia diagnozy, poprzez zastosowanie odpowiednich środków poprawy a zatem terapii, kończąc na ocenie efektów i ewentualnej korekcie przyjętego sposobu postępowania. Poprawa stanu bezpieczeństwa to wielkie, wspólne wyzwanie, w którym wszyscy użytkownicy dróg mają określone zadania, by osiągać cele cząstkowe składające się następnie na wspólną całość. Aby powyższe było możliwe konieczne jest prowadzenie działań prewencyjnych zarówno w skali międzynarodowej, jak i krajowej, regionalnej oraz lokalnej. Należy również uwzględniać wielosektorowy kontekst problemu wypadków drogowych, co oznacza konieczność podejmowania wielodyscyplinarnych działań w interdyscyplinarnych zespołach, korzystając z doświadczeń tych, którym udało się odnieść sukces. Przy tak skomplikowanych zadaniach bez logicznego, systemowego zarządzania trudno oczekiwać spodziewanych rezultatów. Kraje, które w największym stopniu zminimalizowały ryzyko śmierci w ruchu drogowym jednoznacznie wskazują, że warunkiem koniecznym jest budowa systemu zarządzania bezpieczeństwem ruchu drogowego, który precyzuje formuły prawne, organizacyjne oraz finansowe oraz określa zasady współdziałania organizacji, instytucji i osób zaangażowanych w proces poprawy bezpieczeństwa na drogach. Podstawą takiego podejścia jest opracowanie spójnego, długofalowego programu działań z jasno określonymi celami i zadaniami do realizacji. Niniejsza Strategia Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego dla Nidzicy na lata 2013 2020 stanowi element systemowego podejścia do rozwiązania problemu wypadków drogowych na poziomie lokalnym. Układ i zakres tej broszury; z diagnozą stanu i systemu bezpieczeństwa, wyznaczoną dalekosiężną wizją, celami ilościowymi oraz precyzyjnie zdefiniowanymi działaniami priorytetowymi, spełnia wszystkie wymagania nowoczesnej strategii prewencyjnej w zakresie zapobiegania wypadkom drogowym i stanowi podwaliny działań systemowych, gwarantujących osiągnięcie wymiernych efektów w założonej perspektywie czasowej. Warunkiem koniecznym realizacji takiego scenariusza jest jednak zapewnienie silnej woli ze strony lokalnych władz dla wdrożenia proponowanych w broszurze działań i zaangażowanie w realizację Strategii wszystkich potencjalnych partnerów zarówno lokalnych, jak i regionalnych. 3 Strategie - Nidzica.indd 5 2012-09-24 18:52:19

2. 2.1. DIAGNOZA BEZPIECZEŃSTWA RUCHU DROGOWEGO Stan bezpieczeństwa ruchu drogowego Czy na ulicach Nidzicy jest bezpiecznie? W latach 2006 2010 na terenie Nidzicy doszło do 77 wypadków i 715 kolizji, a łączna wysokość kosztów, w tym również strat społecznych spowodowanych tymi zdarzeniami, wyniosła ponad 56 mln zł 1. Rok Kolizje Wypadki Zabici Ranni Koszt 2006 148 23 2 24 13 187 598 zł 2007 158 17 2 17 12 212 364 zł 2008 137 16 1 16 10 473 540 zł 2009 152 11 0 17 10 012 214 zł 2010 120 10 2 12 10 155 594 zł 715 77 7 86 56 041 310 zł W roku 2011 na terenie Nidzicy doszło do 114 kolizji i 5 wypadków, w wyniku których zginęła 1 osoba a 5 osób zostało rannych. Duży udział w ilości zdarzeń ma obwodnica Nidzicy w ciągu drogi krajowej nr 7. Jednakże w roku 2010 udział ten zmalał o 11% (2 wypadki i 12 kolizji). Należy dodać, że zmalała również ilość zdarzeń w pozostałej części miasta. 150 100 50 0 2006 2007 2008 2009 2010 miasto obwodnica Ogólny poziom bezpieczeństwa na terenie Nidzicy w 2010 roku był zbliżony do przeciętnego poziomu dla miast województwa warmińsko-mazurskiego, co ilustrują poniższe wskaźniki: Ilość zdarzeń na 1 km 2 powierzchni miasta Ilość wypadków na 10 tys. mieszkańców Wysokość strat na 1 mieszkańca Nidzica Przeciętna 18,95 17,83 6,98 7,51 708 zł 718 zł Jakie rodzaje zdarzeń drogowych dominują? Wśród zdarzeń, które miały miejsce na terenie Nidzicy w roku 2010 przeważają zderzenia pojazdów, na co wskazują następujące dane: zderzenie boczne: 36% zderzenie tylne: 22% najechanie na unieruchomiony pojazd: 14% zderzenie czołowe: 9% najechanie na pieszego: 7% Udział zdarzeń z udziałem pieszych (3 wypadki i 6 kolizji) był niemal tak niski jak zderzeń czołowych, jednak potrącenia pieszych stanowiły aż 30% wszystkich wypadków na terenie miasta. Gdzie? Czyli, które ulice są niebezpieczne? W roku 2010 zdarzenia na terenie Nidzicy wystąpiły przede wszystkim wzdłuż głównego ciągu komunikacyjnego miasta, tj. drogi wojewódzkiej nr 545: ul. Traugutta: 1 wypadek, 14 kolizji ul. 1 Maja: 2 wypadki, 11 kolizji jak również niektórych ulic powiatowych: ul. Kościuszki: 2 wypadki, 9 kolizji ul. Olsztyńska: bez wypadków, 11 kolizji ul. Żeromskiego, 1 wypadek, 9 kolizji. Miejscem szczególnej koncentracji zdarzeń z udziałem pieszych jest fragment ul. 1 Maja krzyżujący się z ul. Zieloną. 1 Koszty zdarzeń drogowych obliczono na podstawie wskaźników Instytutu Badawczego Dróg i Mostów w Warszawie 4 Strategie - Nidzica.indd 6 2012-09-24 18:52:19

Kiedy? Czyli, w jakich okolicznościach? Przeciętny rozkład kolizji i wypadków w ciągu roku sporządzono w oparciu o dane z lat 2006 2010. Charakterystycznym zjawiskiem jest pojawianie się po 2 3 stosunkowo spokojnych miesiącach eksplozji kolizji i wypadków. Takimi szczytowymi miesiącami w analizowanym okresie 5 lat są: luty, maj, wrzesień i grudzień, w których ryzyko zdarzenia jest szczególnie wysokie. 20 19 18 17 16 21 15 22 23 0 1 2 3 9 4 5 6 7 8 14 13 12 11 10 Pn. Wt. Śr. Cz. Pt. Sb. Nd. wypadki kolizje Rozkład ilości kolizji i wypadków w ciągu tygodnia na terenie Nidzicy jest typowy dla rozkładu sporządzonego dla miasta średniej wielkości: Po stopniowym spadku postępującym do połowy tygodnia od środy następuje gwałtowny wzrost, osiągający maksimum w piątek, po czym następuje spadek zdarzeń w okresie weekendu. Piątek charakteryzuje również wysoki udział wypadków w ogólnej liczbie zdarzeń. I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII wypadki kolizje Rozkład ilości kolizji i wypadków w ciągu doby wskazuje, że większość zdarzeń ma miejsce pomiędzy godziną 9 a 17, czyli niemal przez cały dzień. W ciągu tych 8 godzin doszło do ponad ⅔ wszystkich zdarzeń. Nieznaczny spadek następuje w godzinach 13 16, a więc w porze szczytu popołudniowego. Konsekwencją pory występowania zdarzeń są statystyki określające warunki oświetlenia i pogodowe. Do znacznej większości zdarzeń (blisko 80%) doszło w warunkach oświetlenia dziennego. Również warunki atmosferyczne podczas 80% zdarzeń były dobre. Tak więc zarówno oświetlenia, jak i rodzaj aury nie można uznać, za przyczynę zaistniałych zdarzeń. Kto? Czyli sprawcy i ofiary Przeważająca ilość kolizji między pojazdami (zob. pkt Co?) wskazuje, że głównymi sprawcami zdarzeń drogowych w 2010 roku na terenie Nidzicy byli kierujący pojazdami. Główne przewinienia kierowców to: nieudzielanie pierwszeństwa przejazdu: 26% zdarzeń nieprawidłowe cofanie: 20% zdarzeń niedostosowanie prędkości do warunków ruchu: 15% zdarzeń nieprawidłowe wymijanie: 13% zdarzeń. W aspekcie zdarzeń z udziałem pieszych należy wymienić główne uchybienia: nieudzielanie pierwszeństwa pieszemu: 29% wypadków nieostrożne wejście na jezdnię przed jadącym pojazdem: 81% wypadków, 80% kolizji. Grupami szczególnie wysokiego ryzyka udziału w zdarzeniu drogowym są: kierowcy w wieku 25 39 lat, będący sprawcami 46% wypadków oraz 31% kolizji piesi w wieku 40 59 lat, którzy spowodowali 31% wypadków oraz 20% kolizji drogowych piesi w starszym wieku (60 i więcej lat), którzy spowodowali 31% wypadków. 5 Strategie - Nidzica.indd 7 2012-09-24 18:52:19

2.2. Wnioski Na podstawie głównych okoliczności zdarzeń, takich jak: rodzaj: przeważające zderzenia, zwłaszcza boczne lub tylne lokalizacja: główne ciągi komunikacyjne miasta pora zdarzeń: głównie w godzinach 9 17, przy dobrych warunkach atmosferycznych zachowanie sprawców: nieudzielanie pierwszeństwa przejazdu lub nieprawidłowe cofanie można wnioskować, że głównym problemem bezpieczeństwa ruchu drogowego na terenie Nidzicy jest połączenie ruchu tranzytowego na głównych ulicach z ruchem lokalnym związanym z otoczeniem tych ulic: handel, usługi, praca. Lokalizacja punktów zainteresowania pieszych przy tych ulicach skutkuje również wypadkami z udziałem pieszych. Funkcjonowanie lokalnego systemu bezpieczeństwa ruchu drogowego Obecnie w Nidzicy obowiązują trzy dokumenty w randze strategii, w ramach których realizowane są działania na rzecz rozwoju społecznego i gospodarczego miasta i gminy. Są to: Strategia Rozwoju Gminy Nidzica na lata 2004 2015, Strategia Rozwoju Nidzicy oraz Gminna Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Nidzica na lata 2010 2020. Wszystkie z nich odnoszą się do działań na rzecz poprawy jakości życia i zdrowia mieszkańców miasta i gminy, co jest w oczywisty sposób związane również z poprawą bezpieczeństwa na drogach. W dokumencie pt. Strategia Rozwoju Nidzicy postulaty odnoszące się do zapewnienia bezpieczeństwa na drogach można odnaleźć w zapisach celów pierwszego rzędu, czyli: Utrzymanie właściwego stanu środowiska naturalnego, jego optymalne wykorzystanie oraz dążenie do rozwoju bogactwa jego form. Tworzenie warunków dla równomiernego rozwoju materialnej substancji miejskiej, umożliwiającej prawidłowe pełnienie funkcji miasta jako stolicy Gminy Nidzica. Doskonalenie systemów zwiększających poziom bezpieczeństwa wobec zagrożeń fizycznych i socjalno-bytowych. Dodatkowo w ramach celów rzędu drugiego dąży się do: Ochrony miasta przed hałasem, zanieczyszczeniem i postępującą degradacją fizyczną, między innymi poprzez wyprowadzenie transportu samochodowego, w szczególności tranzytowego, towarowego poza obszar zabudowany. Z całą pewnością realizacja tych działań przyniesie wymierne korzyści dla bezpieczeństwa ruchu drogowego w mieście. Niezwykle istotne zapisy w Strategii Rozwoju Nidzicy dotyczą infrastruktury drogowej. W tym, z punku widzenia poprawy bezpieczeństwa najważniejszy jest cel: Konstrukcja koncepcji przemian, budowa i modernizacja układu komunikacyjnego w oparciu o istniejące i prognozowane potrzeby wynikające z rozwoju komunikacji oraz rozwoju miasta. Miasto zamierza go realizować między innymi poprzez: podjęcie działań mających na celu wyłączenie z towarowego ruchu tranzytowego śródmiejskich obszarów skoncentrowanej zabudowy; przystosowanie dróg wewnątrzmiejskich do priorytetowego traktowania transportu komunikacji; wydzielenie ścieżek rowerowych wewnątrz miasta, przy wykorzystaniu istniejących ulic, alejek parkowych, kładek itp. Strategia zawiera również zapis odnoszący się do kontroli przestrzegania prawa w zakresie bezpieczeństwa: Utrzymanie ładu i porządku publicznego w mieście. Cel ten planuje się realizować między innymi poprzez wprowadzenie nadzoru miejsc szczególnie niebezpiecznych pod względem rozbojów oraz zdarzeń drogowych. Powyższe cele mają swoje odzwierciedlenie również w innych dokumentach miasta i gminy Nidzica, np. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Nidzica do roku 2015 (uchwała nr XXIV/226/2000 Rady Miejskiej z dnia 16 czerwca 2000). W punkcie dotyczącym Rozbudowy systemu infrastruktury technicznej, znalazły się m.in. zapisy o: Utworzeniu strefy preferencji ruchu pieszego w centrum miasta Nidzicy. Wytyczeniu i zrealizowaniu trasy omijającej centrum. Zaprojektowaniu i zrealizowaniu atrakcyjnych krajobrazowo turystycznych tras rowerowych, 6 Strategie - Nidzica.indd 8 2012-09-24 18:52:20

łączących obiekty tożsamości kulturowej oraz obiekty ciekawe przyrodniczo. Realizacji dogodnych tras komunikacyjnych i odpowiedniej do potrzeb obsługi parkingowej transportu samochodowego. Dotychczas podejmowane w Nidzcy działania na rzecz bezpieczeństwa ruchu drogowego są zauważalne i świadczą o lokalnym potencjale społecznym i woli zajmowania się tym problemem, nie mniej mogą nie gwarantować trwałej poprawy stanu bezpieczeństwa w sytuacji pojawiania się kolejnych czynników zagrożenia wypadkowego, jak i pełnej realizacji ambitnych i właściwych dla obecnej dekady celów w zakresie poprawy sytuacji na drogach. Ocena obecnej sytuacji w Nidzicy wskazuje, że podstawowymi mankamentami systemowymi są: a) W zakresie organizacyjnych struktur bezpieczeństwa ruchu drogowego: Brak instytucji decyzyjnych i wykonawczych pełniących osobowo lub grupowo rolę lidera w sprawach związanych z bezpieczeństwem na drogach. Słabo rozwinięty system informacji o bezpieczeństwie ruchu drogowego i przekazywania wiedzy społeczności lokalnej o bezpieczeństwie. Bazy danych o zdarzeniach drogowych nie zawierają wielu istotnych informacji przydatnych w działaniach prewencyjnych w małym mieście np. w jakiej części sprawcami i ofiarami wypadków są mieszkańcy miasta. Małe wykorzystanie procedur audytu bezpieczeństwa eliminującego błędne rozwiązania w infrastrukturze, drogowej na etapie planistycznym, projektowym, budowlanym i eksploatacyjnym. Niepewny system finansowania działań na rzecz bezpieczeństwa ruchu drogowego. Brak programu bezpieczeństwa jako dokumentu świadczącego o woli instytucji odpowiedzialnych za bezpieczeństwo na drogach do podjęcia działań efektywnych i długofalowych. b) W zakresie edukacji: Mała liczba przeszkolonych nauczycieli realizujących edukację motoryzacyjną. Słabe wyposażenie szkół w pomoce i materiały dydaktyczne. c) Zakresie kontroli i nadzoru: Brak skutecznej strategii kontroli ruchu drogowego. Zbyt małe zasoby kadrowe i sprzętowe. Mała automatyzacja procesu kontroli. Nieskuteczne działania w zakresie eliminowania nieprawidłowych zachowań parkingowych (w tym parkowania na chodnikach trawnikach, w polach widoczności na skrzyżowaniach) d) W zakresie infrastruktury: Brak wyraźnej hierarchizacji w sieci ulic i przypisanych im standardów bezpieczeństwa. Niewłaściwa geometria i organizacja ruchu na skrzyżowaniach. Zły stan nawierzchni, chodników i poboczy. Braki w urządzeniach bezpieczeństwa ruchu dla pieszych i rowerzystów. Niezorganizowana droga dzieci do szkoły. Zewnętrzne uwarunkowania programowania bezpieczeństwa ruchu drogowego Polityka na rzecz bezpieczeństwa ruchu drogowego formułowana na wyższych poziomach zarządzania (poziom globalny, europejski, krajowy, wojewódzki) może i powinna być istotnym uwarunkowaniem dla działań planowanych lokalnie, takich jak podejmowane obecnie w Nidzicy. Uwarunkowania takie są ważne przy formułowaniu lokalnych celów w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego, a także mogą stanowić przesłanki systemowe, merytoryczne i finansowe przy realizacji planowanych zadań. W przypadku Nidzicy uwarunkowania takie, stosownie do kompetencji i specyfiki funkcjonowania małych miast, wypływają z zapisów: Rezolucji ONZ nt. Dekady Działań na Rzecz Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego 2012 2020, Polityki transportowej Unii Europejskiej, Polityki Transportowej Państwa i Strategii Rozwoju Transportu, Krajowego Programu Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego GAMBIT 2005, Strategii Rozwoju Województwa Warmińsko- -Mazurskiego, Programu Poprawy Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego GAMBIT Warmińsko-Mazurski. 2.3. 7 Strategie - Nidzica.indd 9 2012-09-24 18:52:20

Dekada Działań na Rzecz Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego 2012 2020 Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych ogłosiło lata 2011 2020 Dekadą Działań na Rzecz Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego i wezwało wszystkie państwa członkowskie, organizacje międzynarodowe, społeczne, prywatne oraz liderów wspólnot, by w ramach Globalnego Planu Działań zadbały o rzeczywistą poprawę bezpieczeństwa ruchu drogowego na świecie. ONZ zachęca tym samym rządy poszczególnych państw do ogłaszania i realizacji swoich indywidualnych oraz krajowych programów działań, bazujących na wspólnej metodyce. ONZ szacuje, że działania w ramach Dekady mogą uratować od śmierci 5 mln mieszkańców całego świata. Będzie to jednak możliwe tylko wówczas, gdy kraje członkowskie poważnie podejdą do realizacji wspólnych działań ukierunkowanych w szczególności na: przygotowanie i wdrożenie strategii oraz programów poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego; przyjmowanie ambitnych celów ilościowych na rzecz redukcji liczby ofiar śmiertelnych do 2020 roku; wzmacnianie zarządzania infrastrukturą drogową poprzez wdrażanie technicznych środków poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego; usprawnienie systemów zbierania danych o bezpieczeństwie ruchu drogowego; monitorowanie zmian bezpieczeństwa na podstawie przyjętych miar i wskaźników; wzrost nakładów na bezpieczeństwo ruchu drogowego i lepsze wykorzystywanie istniejących źródeł finansowania. Polityka transportowa Unii Europejskiej Najnowszą politykę bezpieczeństwa ruchu drogowego UE 2011 2020 określa Komunikat wydany przez Komisję Europejską w lipcu 2010 pt. W kierunku europejskiego obszaru bezpieczeństwa ruchu drogowego: kierunki polityki w zakresie bezpieczeństwa drogowego. Zgodnie z nim, głównym celem powinno być zmniejszenie do roku 2020 liczby śmiertelnych ofiar wypadków drogowych o 50% oraz konsekwentne zbliżanie się do celu programu Wizja Zero, czyli 0 zabitych na drogach UE w 2050 roku. W swoim dokumencie Komisja Europejska zaleca też koncentrację działań na realizacji siedmiu celów szczegółowych, obejmujących następujące obszary: szkolenie i edukacja użytkowników dróg, poprawa egzekwowania przepisów, bezpieczniejsza infrastruktura drogowa, bezpieczniejsze pojazdy, wykorzystanie nowoczesnych technologii, poprawa systemu ratownictwa i opieki nad ofiarami wypadków oraz poprawa bezpieczeństwa niechronionych użytkowników dróg. W odpowiedzi na komunikat Komisji Europejskiej, 27 września 2012 r. Parlament Europejski ogłosił rezolucję, w której poparł cel redukcji 50% liczby ofiar śmiertelnych do 2020 r. i zaapelował o wyznaczenie dodatkowych wymiernych celów tego programu, w tym redukcji: ofiar śmiertelnych wśród dzieci do lat 14 o 60%, ofiar śmiertelnych wśród pieszych i rowerzystów o 50%, ofiar ciężko rannych w wypadkach drogowych o 40% (w oparciu o jednolitą definicję ciężko rannego, która powinna zostać jak najszybciej opracowana). W rezolucji zapisano także, że przeciwdziałanie problemom społecznym, będącym konsekwencją wypadków drogowych, jest obowiązkiem politycznym i moralnym władzy publicznej każdego szczebla administracji krajów członkowskich. Polityka Transportowa Państwa i strategie rozwoju transportu Bezpieczeństwo w transporcie jest jednym z podstawowych zadań polskiej Polityki Transportowej Państwa na lata 2005 2025. W dokumencie tym zyskało ono rangę jednego z pięciu celów szczegółowych i zostało zapisane jako: poprawa bezpieczeństwa prowadząca do radykalnej redukcji liczby wypadków drogowych i ograniczenie ich skutków (zabici i ranni). Problem zagrożenia życia i zdrowia w ruchu drogowym został również podniesiony w jednym z pięciu celów Strategii Rozwoju Transportu na lata 2007 2013. Cel ten został sformułowany jako: Bezpieczeństwo ruchu drogowego i zakłada zmniejszenie liczby śmiertelnych ofiar wypadków drogowych o 50% w stosunku do roku 2003, tj. nie więcej niż 2800 zabitych w roku 2013. Celami szczegółowymi w tym dokumencie są: 8 Strategie - Nidzica.indd 10 2012-09-24 18:52:20

Bra pis Nie skr stworzenie podstaw do prowadzenia skutecznych i długofalowych działań na rzecz bezpieczeństwa w ruchu drogowym, kształtowanie bezpiecznych zachowań wśród uczestników ruchu drogowego, ochrona pieszych, dzieci i rowerzystów, budowa i utrzymanie bezpiecznej infrastruktury drogowej, zmniejszenie ciężkości i konsekwencji wypadków drogowych. Krajowy Program Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego GAMBIT 2005 Krajowy Program GAMBIT 2005 jest spójny w zakresie założeń, celów i okresów wdrażania z treściami przywoływanych w poprzednich rozdziałach. Sam Program GAMBIT 2005, w obecnie obowiązującym kształcie, odnosi się do dwóch perspektyw czasowych: Wizji bezpieczeństwa ruchu drogowego do 2025 roku, zgodnej z dokumentem Polityka Transportowa Państwa, Strategii bezpieczeństwa ruchu drogowego do roku 2013 zgodnej z NPR 2007 2013. uwzględniającego nowe wyzwania związane z Dekadą Działań 2011 2020. Ich koniec planowany jest na połowę roku 2013 Strategia Rozwoju Województwa Warmińsko-Mazurskiego Dokumenty rangi regionalnej, warunkujące realizację działań na obszarze województwa warmińsko- -mazurskiego to: Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Województwa Warmińsko-Mazurskiego, Program modernizacji dróg w województwie warmińsko-mazurskim na lata 2002 2005, Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Warmińsko-Mazurskiego. W Strategii Rozwoju nie wskazuje się zadań bezpośrednio związanych z bezpieczeństwem ruchu drogowego, natomiast problem ten jest elementem bezpieczeństwa publicznego ujętego w celu strategicznym pt. Warmia i Mazury atrakcyjne, przyjazne i gościnne. Bezpieczeństwo stanowi za to jedno z kluczowych kryterium programu modernizacji dróg wojewódzkich. Zły Bra dla Nie DIAGNOZA BRD UWARUNKOWANIA KRAJOWE I EUROPEJSKIE WIZJA Strategia BRD na lata 2005 2013 Program Operacyjny na lata 2005 2007 Polityka Transportowa Państwa 2005 2025 Narodowy Plan Rozwoju 2007 2013 SYSTEM FINANSOWANIA Przyjęta w programie misja Polska to kraj przyjazny, bo bezpieczny oznacza, że poprzez wdrożenie programu Polska będzie krajem o dobrze zorganizowanym systemie bezpieczeństwa ruchu drogowego, bezpiecznej infrastrukturze drogowej, skutecznym systemem nadzoru nad ruchem i ratownictwem drogowym, krajem życzliwych i przyjaznych uczestników ruchu, cieszących się wzajemnym poszanowaniem. Obecnie prowadzone są pracę nad założeniami do kolejnego Krajowego Programu Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego GAMBIT Warmińsko-Mazurski Program GAMBIT Warmińsko-Mazurski został przyjęty do realizacji przez Wojewódzką Radę Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego Program Poprawy Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego w lutym 2004 r. Ma jasno określoną misję: Warmia i Mazury przyjazne bo bezpieczne oraz cel ilościowy: zmniejszenie liczby śmiertelnych ofiar wypadków drogowych o 50% do 2013 r. Biorąc pod uwagę najważniejsze problemy bezpieczeństwa i udział grupy ryzyka w wypadkach drogowych na obszarze województwa warmińsko-mazurskiego, w programie przyjęto pięć celów szczegółowych dla osiągnięcia celu strategicznego: 1. Usprawnienie systemu bezpieczeństwa ruchu drogowego w województwie. 2. Modyfikacja niebezpiecznych zachowań uczestników ruchu. 3. Ochrona pieszych i rowerzystów. 4. Usprawnienie miejsc najbardziej niebezpiecznych. 5. Zmniejszenie ciężkości wypadków. 9 Strategie - Nidzica.indd 11 2012-09-24 18:52:20

Za koordynację działań zaplanowanych w Programie GAMBIT Warmińsko-Mazurski odpowiada Wojewódzki Ośrodek Ruchu Drogowego w Olsztynie, który od 2003 r. uchwałą Zarządu Województwa posiada status Regionalnego Centrum Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego. Podjęcie tej decyzji dało podstawy do utworzenia pierwszej w kraju, profesjonalnie przygotowanej i zarządzanej jednostki, której głównym zadaniem są prace ukierunkowane na usprawnienie systemu bezpieczeństwa ruchu drogowego, działania na polu edukacji komunikacyjnej i komunikacji społecznej, a także wsparcie finansowo rzeczowe instytucji i służb realizujących nadzór nad uczestnikami ruchu drogowego oraz ratownictwo drogowe. 3. 3.1. 3.2. 10 Strategie - Nidzica.indd 12 2012-09-24 18:52:20

3. 3. WIZJA I CELE STRATEGICZNE 3.1. 3.2. Wizja Mając na uwadze uwarunkowania krajowe, regionalne i lokalne, a także stan i prognozy dotyczące rozwoju motoryzacji i bezpieczeństwa w ruchu drogowym, proponuje się by w długofalowej perspektywie dążyć do całkowitego wyeliminowania ofiar śmiertelnych i rannych w ruchu drogowym na terenie Nidzicy. ZERO OFIAR ŚMIERTELNYCH I RANNYCH NA ULICACH OLSZTYNA Tak sformułowana wizja oznacza, że: działania chroniące życie oraz zdrowie mieszkańców Nidzicy powinny być traktowane priorytetowo i stawiane ponad potrzebą mobilności i innymi celami funkcjonowania systemu transportu, system transportowy powinien być tak projektowany, budowany, eksploatowany i zarządzany, aby mógł kompensować niedoskonałości infrastruktury oraz wybaczać błędy jego użytkowników, ograniczanie liczby wypadków drogowych oraz ich konsekwencji jest podstawowym obowiązkiem wszystkich osób i instytucji tworzących, zarządzających i korzystających z systemu transportowego. Cele strategiczne Zakłada się, że do roku 2020 powinna zostać utrzymana zerowa liczba ofiar śmiertelnych, a liczba ofiar rannych zmniejszona o 60% w stosunku do roku 2010, tj. nie więcej niż 3 ofiary ranne rocznie. W okresach pośrednich: w roku 2014 utrzymanie zerowej liczby ofiar śmiertelnych, nie więcej niż 7 ofiar rannych rocznie, w roku 2017 utrzymanie zerowej liczby ofiar śmiertelnych, nie więcej niż 5 ofiar rannych rocznie. Nidzica cel strategiczny 2012 1 ofiara śmiertelna 12 ofiar rannych 2014 0 ofiar śmiertelnych 7 ofiar rannych 2017 0 ofiary śmiertelnych 5 ofiar rannych 2020 0 ofiar śmiertelnych 3 ofiary ranne wego celu strategicznego, a mianowicie: zwiększenie do 95% poczucia bezpieczeństwa wśród mieszkańców Nidzicy w 2020 roku. Cele szczegółowe Zakłada się, że cele strategiczne realizowane będą poprzez następujące cele szczegółowe: stworzenie podstaw do prowadzenia skutecznych i długofalowych działań na rzecz, bezpieczeństwa ruchu drogowego w Nidzicy; kształtowanie bezpiecznych nawyków uczestników ruchu drogowego; ochrona pieszych, dzieci, rowerzystów i motorowerzystów; budowa i utrzymanie bezpiecznej infrastruktury drogowej; zmniejszenie ciężkości wypadków drogowych. Cele te powinny być realizowane poprzez czteroletnie Programy Operacyjne, wdrażanie których należało będzie do obowiązków i kompetencji gminy. Programy te powinny zawierać dokładny podział zadań oraz środków przeznaczonych na ich realizację. 3.3. Z uwagi na małe liczby ofiar wypadków w Nidzicy i dużą wrażliwość tej liczby na wystąpienie sytuacji przypadkowych, zaleca się stosowanie dodatko- 11 Strategie - Nidzica.indd 13 2012-09-24 18:52:20

5. 4. PROGRAMY OPERACYJNE 4.1. Program: Skuteczny system bezpieczeństwa ruchu drogowego Program ten powinien obejmować trzy następujące grupy działań: I. Usprawnienie struktur organizacyjnych: Powołanie Miejskiej Rady Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego. Usprawnienie struktur organizacyjnych bezpieczeństwa w mieście, koordynowanych przez miejskiego Inspektora do spraw Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego. II. Stworzenie warunków dla właściwego zarządzania bezpieczeństwem ruchu drogowego: Usprawnienie systemu zbierania i gromadzenia danych o zdarzeniach drogowych uzupełnienie danych z bazy SEWIK o informacje przydatne do wprowadzania środków poprawy BRD (dokładna lokalizacja zdarzeń, uczestnicy ruchu tranzytowego wśród ofiar i sprawców). Wprowadzenie stabilnego systemu finansowania BRD. Szkolenia kadr BRD w gminie. III. Wprowadzenie zasad współpracy administracji gminnej z instytucjami związanymi z BRD: Współpraca z WORD Regionalnym Centrum BRD w Olsztynie w zakresie metod programowania BRD, edukacji motoryzacyjnej i szkoleń. Współpraca z zarządami dróg powiatowych, wojewódzkich i krajowych w zakresie wspólnych przedsięwzięć modernizacyjnych i stosowania środków BRD na terenie miasta. Współpraca z Policją w zakresie nadzoru nad ruchem i baz danych o zdarzeniach drogowych. Współpraca z Strażą Pożarną i służbami medycznymi w zakresie optymalizacji działań ratowniczych. Współpraca z innymi instytucjami wspierającymi lokalnie działania na rzecz BRD. Program: Bezpieczny kierowca Program ten powinien obejmować cztery następujące grupy działań koncentrujących się na kształtowaniu bezpiecznych zachowań uczestników ruchu drogowego. I. Jazda z bezpieczną prędkością: Organizowanie lub wspieranie edukacji mieszkańców w celu promowania jazdy z bezpieczną prędkością ze szczególnym uwzględnieniem grupy młodych kierowców. Wprowadzanie samodzielne lub we współpracy z Policją i Inspekcją Transportu Drogowego nowoczesnych technik nadzoru nad ruchem drogowym w zakresie kontroli prędkości. II. Stosowanie pasów bezpieczeństwa i innych urządzeń zabezpieczających: Organizowanie lub wspieranie edukacji mieszkańców w zakresie używania pasów bezpieczeństwa, fotelików do przewożenia dzieci oraz kasków rowerowych. Usprawnienie kontroli stosowania pasów bezpieczeństwa, fotelików i innych obowiązujących urządzeń ochrony w pojazdach na terenie Nidzicy. III. Eliminowanie problemu kierowania pojazdami pod wpływem alkoholu i innych, podobnie działających środków: Organizowanie lub wspieranie edukacji mieszkańców mającej na celu uświadamianie negatywnego wpływu alkoholu na bezpieczeństwo ruchu drogowego. Usprawnienie kontroli kierowców na obecność alkoholu w wydychanym powietrzu. Program: Ochrona pieszych, dzieci, rowerzystów i motorowerzystów Program ten powinien obejmować trzy grupy działań koncentrujących się na bezpieczeństwie niechronionych uczestników ruchu drogowego. 4.2. 4.3. 4.4. 12 Strategie - Nidzica.indd 14 2012-09-24 18:52:20

5. 4.2. I. Bezpieczeństwo pieszych: Organizowanie edukacji i doskonalenie komunikacji ze społeczeństwem w zakresie zasad bezpiecznego poruszania się pieszych. Zintensyfikowanie ochrony pieszych środkami nadzoru nad ruchem drogowym (patrole w miejscach zagrożenia bezpieczeństwa pieszych). Wdrażanie drogowych środków ochrony pieszych (chodniki, azyle dla pieszych, sygnalizacja świetlna). II. Bezpieczeństwo dzieci: Organizowanie edukacji i doskonalenie komunikacji ze społeczeństwem w zakresie zasad bezpiecznego poruszania się dzieci wdrażanie planów bezpiecznej drogi do szkoły. Zintensyfikowanie ochrony dzieci środkami nadzoru nad ruchem drogowym (patrole w miejscach zagrożenia bezpieczeństwa pieszych). Wdrażanie drogowych środków ochrony dzieci w obrębie szkół, boisk i placów zabaw. III. Bezpieczeństwo rowerzystów i motorowerzystów: Organizowanie edukacji i doskonalenie komunikacji ze społeczeństwem w zakresie zasad bezpiecznego poruszania się rowerzystów i motorowerzystów. Zintensyfikowanie ochrony rowerzystów i motorowerzystów środkami nadzoru nad ruchem drogowym (patrole w miejscach zagrożenia bezpieczeństwa pieszych). Wdrażanie drogowych środków ochrony rowerzystów i motorowerzystów (drogi i przejazdy rowerowe). Prowadzenie systematycznych analiz stanu bezpieczeństwa ruchu drogowego opartych na zdarzeniach drogowych, opiniach mieszkańców, obserwowanych incydentach w ruchu. II. Rozwój bezpiecznej sieci ulic: Wprowadzanie rozpoznawalnej dla kierowcy hierarchizacji sieci ulicznej (ulice o charakterze tranzytowym i lokalnym). Zwiększenia kontroli dostępności do ulic (eliminacja nadmiernych liczby zjazdów, miejsc parkowania). Poprawa jakości nawierzchni drogowych i wyposażenia drogi w urządzenia BRD, w tym w sygnalizacje świetlne. Realizacja programu uspokojenia ruchu w mieście, tworzenie stref ruchu, w tym stref ruchu pieszego. Kształtowanie bezpiecznego otoczenia ulic poprzez zabezpieczanie lub usuwanie niepodatnych ( twardych ) obiektów w bezpośrednim sąsiedztwie jezdni. 4.4. Program: Bezpieczna infrastruktura drogowa 4.3. Program ten powinien obejmować trzy następujące grupy działań w zakresie budowy i utrzymanie bezpiecznej infrastruktury drogowej, zarządzanej przez burmistrza. I. Rozwój procedur kontrolnych w zakresie BRD: Usprawnienie i rozwój systemu przeglądów istniejących ulic pod względem BRD. Stosowanie audytu BRD projektowanych dróg układu podstawowego. 13 Strategie - Nidzica.indd 15 2012-09-24 18:52:21

5. EFEKTY STRATEGII W celu oszacowania korzyści, jakie w wymiarze społeczno-ekonomicznym może przynieść Nidzicy realizacja Strategii Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego w okresie 2013 2020 zastosowano metodę wykorzystywaną m.in. przez Bank Światowy, polegającą na obliczeniu kosztów wypadków, których dzięki wdrożeniu Strategii można byłoby uniknąć. Straty, o których mowa to różnica pomiędzy liczbą wypadków drogowych i ich ofiar w sytuacji, gdyby poziom bezpieczeństwa w Nidzicy zmieniał się wg dotychczasowej dynamiki (powolna poprawa) i w sytuacji, gdyby w roku 2020 osiągnięto cele postawione w Strategii, a zatem: utrzymanie zerowej liczby ofiar śmiertelnych oraz zmniejszenie ilości ofiar rannych o 60% w stosunku do roku 2010, tj. nie więcej niż 3 ofiary ranne rocznie. Prognozowany spadek ilości wypadków określono na podstawie trendu z okresu 1999 2011. Kolorem czerwonym oznaczono prognozę nie robić nic, a zielonym uwzględniającą realizację niniejszej Strategii. pomoc i leczenie, rehabilitację, wypłacone renty i odszkodowania, koszty sądowe, administracyjne, utraconą produkcję, koszt społeczny (straty emocjonalne).). Prognoza liczby wypadków Rok Liczba Liczba Redukcja Koszt Korzyść wypadków wypadków jedn. według przy prognozy uwzględnieniu nie robić nic Strategii 2012 12 12 0 324 290 zł 0 2013 12 10 2 329 951 zł 659 902 zł 2014 12 7 5 335 875 zł 1 679 375 zł 2015 11 6 5 341 972 zł 1 709 860 zł 2016 11 6 5 348 245 zł 1 741 225 zł 2017 11 5 6 354 700 zł 2 128 200 zł 2018 10 4 6 361 342 zł 2 168 052 zł 2019 10 4 6 368 177 zł 2 209 062 zł 2020 10 3 7 375 210 zł 2 626 470 zł 14 12 10 8 6 4 2 0 Prognoza spadku liczby wypadków w latach 2012 2020 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 statystyka prognoza Prognoza liczby ofiar zabitych 14 922 146 zł Rok Liczba Liczba Redukcja Koszt Korzyść wypadków wypadków jedn. według przy prognozy uwzględnieniu nie robić nic Strategii 2012 1 1 0 1 094 582 zł 0 2013 1 1 0 1 125 417 zł 0 2014 1 1 0 1 157 688 zł 0 2015 1 1 0 1 190 895 zł 0 2016 1 0 1 1 225 064 zł 1 225 064 zł Określając wskaźnikowe koszty wypadków i ich ofiar (rannych i śmiertelnych) w kolejnych latach skorzystano z metody Instytutu Badawczego Dróg i Mostów w Warszawie, według której pojęcie kosztu wypadku i ofiar obejmuje m.in.: straty materialne, działania służb ratunkowych, pierwszą 2017 1 0 1 1 260 22 zł 1 260 225 zł 2018 1 0 1 1 296 406 zł 1 296 406 zł 2019 1 0 1 1 333 635 zł 1 333 635 zł 2020 1 0 1 1 371 944 zł 1 371 944 zł 6 487 274 zł 14 Strategie - Nidzica.indd 16 2012-09-24 18:52:21

Prognoza liczby ofiar rannych Rok Liczba Liczba Redukcja Koszt Korzyść wypadków wypadków jedn. według przy prognozy uwzględnieniu nie robić nic Strategii 2012 12 12 0 165 516 zł 0 2013 12 10 2 168 292 zł 336 584 zł 2014 12 7 5 171 197 zł 855 985 zł 2015 11 6 5 174 187 zł 870 935 zł 2016 11 6 5 177 263 zł 886 315 zł 2017 11 5 6 180 428 zł 1 082 568 zł 2018 10 4 6 183 685 zł 1 102 110 zł 2019 10 4 6 187 037 zł 1 122 222 zł 2020 10 3 7 190 486 zł 1 333 402 zł 7 590 121 zł Łączna wartość korzyści w kolejnych latach Rok Korzyść 2012 0 2013 996 486 zł 2014 2 535 360 zł 2015 2 580 795 zł 2016 3 852 604 zł 2017 4 470 993 zł 2018 4 566 568 zł 2019 4 664 919 zł 2020 5 331 816 zł 28 999 541 zł Z powyższej analizy wynika, że szacowana łączna korzyści wynikających z redukcji liczby wypadków i ich ofiar na terenie Nidzicy do 2020 roku wyniesie 29 mln zł. Przyjmuje się zatem, że kwota ta stanowi potencjalny społeczno-ekonomiczny efekt działań proponowanych do realizacji w ramach niniejszej Strategii. 15 Strategie - Nidzica.indd 17 2012-09-24 18:52:21

6. ZASADY REALIZACJI STRATEGII 6.1. Zarządzanie programami Głównym realizatorem niniejszej Strategii jest Burmistrz Nidzicy. Organem doradczym Burmistrza Nidzicy do spraw bezpieczeństwa ruchu drogowego powinna być Miejska Rada BRD złożona z przedstawicieli wydziałów urzędu miasta i innych instytucji miejskich mających w swoich obowiązkach prowadzenie działań na rzecz BRD oraz z organizacji pozarządowych. W kompetencjach Miejskiej Rady BRD powinno leżeć: przygotowywanie czteroletnich programów operacyjnych, przygotowywanie rocznych planów działań, monitorowanie realizacji programów i planów działań. Organem wykonawczym, a zarazem głównym koordynatorem działań na rzecz BRD będzie Miejski Inspektor BRD. Do kompetencji Miejskiego Inspektora BRD należeć będzie: przygotowanie i koordynacja realizacji rocznych planów działań, inicjowanie działań, wymiana doświadczeń pomiędzy wszystkimi partnerami wdrażającymi program, monitorowanie oraz ocena realizacji zadań i projektów, wspieranie merytoryczne i techniczne Partnerów wdrażających Strategię, zdobywanie środków na realizacje zadań BRD. Podstawowymi narzędziami realizacji Strategii będą programy operacyjne oraz roczne plany działań. Wszystkie programy powinny być opracowywane z uwzględnieniem nadrzędnego celu jakim jest realizacja założeń Strategii. Programy Operacyjne sporządzane będą na okres czterech lat. W pierwszym programie operacyjnym sporządzonym na lata 2013 2016 określone powinny zostać zadania stanowiące uszczegółowienie ogólnego zakresu działań przedstawionych w Strategii. Roczne Plany Działań sporządzane być powinny na każdy rok z uwzględnieniem możliwości finansowych miasta. W planie działań powinny znaleźć się projekty stanowiące uszczegółowienie zadań przedstawionych w Programie Operacyjnym. Do każdego projektu realizowanego w ramach rocznego planu działań przypisana powinna zostać jednostka wykonawcza, źródła finansowania oraz wskaźniki do monitorowania efektywności wdrażania planu. Strategia, programy operacyjne i roczne plany działań powinny być skoordynowane z innymi strategiami i programami dotyczącymi modernizacji i rozwoju sieci ulicznej, edukacji, środowiska, finansów miasta. Zasady finansowania programów Koszty służące realizacji celów Strategii będą ponoszone w sposób bezpośredni (koszty działań skierowanych tylko na poprawę BRD) i w sposób pośredni (koszty innych działań korzystnych dla BRD). Szacuje się, że osiągnięcie zaplanowanego celu uzyska się w 35% za pomocą działań infrastrukturalnych (przebudowa i utrzymanie ulic), a w 65% za pomocą pozostałych działań (związanych z edukacją i komunikacją społeczną, nadzorem nad ruchem drogowym i ratownictwem na drogach). Finansowanie działań na rzecz BRD może być realizowane w kilku formach za pomocą: środków budżetowych z budżetu miasta a także z budżetów sektorowych (policji, straży pożarnej, służby zdrowia, zarządców dróg) przeznaczonych na poprawę bezpieczeństwa ruchu drogowego, środków wsparcia z budżetu centralnego i regionalnego, z programów regionalnych UE (fundusze strukturalne), środków organizacji pozarządowych i instytucji prywatnych. Pierwszym krokiem powinno być rozpoznanie możliwości finansowania działań na rzecz BRD przez 6.2. 6.3. 6.4. 16 Strategie - Nidzica.indd 18 2012-09-24 18:52:21 6.

instytucje miejskie, fundusze regionalne, centralne i unijne oraz instytucje prywatne. Kolejnym krokiem powinno być utworzenie pozycji Bezpieczeństwo ruchu drogowego w budżecie miasta i zapewnienie odpowiednich środków finansowych na te działania. Należy także włączyć instytucje prywatne i pozarządowe do finansowania tych działań. Po rozpoznaniu możliwości finansowania działań na rzecz BRD ze środków krajowych i unijnych należy przygotować wnioski do współfinansowania działań na rzecz BRD w Nidzicy. 6.3. Zasady monitorowania programów 6.2. W celu właściwego przebiegu procesu monitorowania konieczne jest przyjęcie i ocena wskaźników monitorowania. Monitorowanie realizacji Strategii Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego dla Nidzicy będzie należało do zadań Zespołu Monitorującego, którego Przewodniczący powinien być członkiem Miejskiej Rady BRD. Zespół będzie monitorował i oceniał realizację Programu na podstawie: sprawozdań instytucji biorących udział w realizacji programu, raportu o stanie BRD w mieście oraz o stanie realizacji programu, przygotowywanego przez Warmińsko-Mazurskie Obserwatorium BRD. Powyższe dokumenty powinny być przekazane Zespołowi Monitorującemu, który na ich podstawie opracuje: okresową ocenę realizacji Programu oraz wnioski dotyczące dalszej jego realizacji lub wprowadzania korekt programu. 6.4. Kroki wdrożeniowe W celu systematycznego wdrażania Strategii Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego dla Nidzicy oraz systematycznej jego kontroli i oceny proponuje się następujące kroki wdrożeniowe zawierające czynności warunkujące realizację Strategii do roku 2020. 17 Strategie - Nidzica.indd 19 2012-09-24 18:52:21 6.

Kroki wdrożeniowe 7. Nr Nazwa Termin 1. Przyjęcie Strategii BRD przez Radę Miasta Styczeń 2013 2. Przesłanie Strategii do instytucji oraz organizacji pozarządowych zaangażowanych w działania na rzecz BRD Luty 2013 3. Powołanie Miejskiej Rady BRD w Nidzicy Luty 2013 4. Powołanie Miejskiego Inspektora BRD Luty 2013 Przystąpienie do opracowania operacyjnych programów działań strategicznych na lata 2013-2016 Luty 2013 5. Przygotowanie i przyjęcie Planu Działań na rok 2013 Marzec 2013 6. Przygotowanie i przyjęcie Planu Działań na rok 2014 Listopad 2013 7. Przygotowanie raportu z realizacji Planu Działań za rok 2013 przez Zespół Monitorujący i ocena jego realizacji przez Miejską Radę BRD Marzec 2014 8. Przygotowanie i przyjęcie Planu Działań na rok 2015 Listopad 2014 9. Przygotowanie raportu z realizacji Planu Działań BRD na rok 2014 przez Zespół Monitorujący i ocena jego realizacji przez Miejską Radę BRD Marzec 2015 10. Przygotowanie i przyjęcie Planu Działań na rok 2016 Listopad 2015 11. Przygotowanie raportu z realizacji Planu Działań BRD na rok 2015 przez Zespół Monitorujący i ocena jego realizacji przez Miejską Radę BRD Marzec 2016 12. Przygotowanie Programu Operacyjnego na lata 2017 2020 Listopad 2015 13. Przygotowanie i przyjęcie Planu Działań na rok 2017 Listopad 2016 14. Przygotowanie raportu z realizacji Planu Działań na rok 2016 i Programu Operacyjnego na lata 2013-2016 przez Zespół Monitorujący i ocena jego realizacji przez Miejską Radę BRD Marzec 2017 15. Przygotowanie i przyjęcie Planu Działań na rok 2018 Listopad 2017 16. Przygotowanie raportu z realizacji Planu Działań na rok 2017 przez Zespół Monitorujący i ocena jego realizacji przez Miejską Radę BRD Marzec 2018 17. Przygotowanie i przyjęcie Planu Działań na rok 2019 Listopad 2018 18. Przygotowanie raportu z realizacji Planu Działań na rok 2018 przez Zespół Monitorujący i ocena jego realizacji przez Miejską Radę BRD Marzec 2019 19. Przygotowanie i przyjęcie Planu Działań na rok 2020 Listopad 2019 20. Przygotowanie raportu z realizacji Planu Działań na rok 2019 przez Zespół Monitorujący i ocena jego realizacji przez Miejską Radę BRD Marzec 2020 21. Przygotowanie Strategii BRD dla Barczewa na lata 2021-2030 Listopad 2020 22. Przygotowanie raportu z realizacji Planu Działań BRD na rok 2020 i Programów operacyjnych na lata 2017-2020 przez Zespół Monitorujący i ocena jego realizacji przez Miejską Radę BRD Marzec 2021 18 Strategie - Nidzica.indd 20 2012-09-24 18:52:21

7. ZAKOŃCZENIE Wdrożenie niniejszej Strategii Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego dla Nidzicy, opracowanej w ramach realizacji Kompleksowej Strategii Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego dla Europy Centralnej zapewni możliwość zintensyfikowania prac prewencyjnych w celu ochrony i poprawy jakości życia i zdrowia uczestników ruchu drogowego na terenie Nidzicy. W ten sposób wpisuje się ona w kierunki polityki bezpieczeństwa mieszkańców regionu warmińsko-mazurskiego, kraju, a także Unii Europejskiej. Znaczna poprawa bezpieczeństwa na drogach Nidzicy wpłynie także na poprawę wizerunku miasta, przyczyni się do podniesienia atrakcyjności gospodarczej i turystycznej miasta. Skuteczna realizacja Miejskiej Strategii Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego będzie możliwa jedynie wówczas, gdy w proces ten w partnerski sposób zaangażują się wszyscy zarówno władze miasta, instytucje szczebla lokalnego, jak i organizacje pozarządowe, prywatne i wszyscy ludzie zainteresowani rozwojem kultury bezpieczeństwa ruchu drogowego i wzrostem jakości życia społeczności lokalnej Nidzicy. 19 Strategie - Nidzica.indd 21 2012-09-24 18:52:21

Strategie - Nidzica.indd 22 2012-09-24 18:52:22

Strategie - Nidzica.indd 23 2012-09-24 18:52:23

Projekt SOL realizowany w ramach Programu dla Europy Środkowej jest współfinansowany przez Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (ERDF) Strategie - Nidzica.indd 24 2012-09-24 18:52:24