RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 169603 (21) Numer zgłoszenia: 300141 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: 30.03.1992 (86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego: 30.03.1992, PCT/N092/00058 (87) Data i numer publikacji zgłoszenia międzynarodowego: 10.06.1993, WO93/11035, PCT Gazette nr 14/93 (51) IntCl6: B63B 27/34 B63B 21/50 (54) Zespół do obrotowego połączenia statku z boją przeładunkową (30) Pierwszeństwo: 27.11.1991,NO,914652 (73) Uprawniony z patentu: Den Norske Stats Oljeselskap A.S., Stavanger, NO (43) Zgłoszenie ogłoszono: 04.05.1994 BUP 09/94 (72) Twórcy wynalazku: Kåre Breivik, Tau, NO Arne Smedal, Faervik, NO Kåre Syvertsen, Arendal, NO (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: 30.08.1996 WUP 08/96 (74) Pełnomocnik: Passowicz Marek, Biuro Usług Prawno-Technicznych, "Dr. A.Au & Co." PL 169603 B1 1 Zespół do obrotowego połączenia statku z boją przeładunkową, (57)która składa się z zakotwiczonego na dnie morza członu środkowego oraz osadzonego obrotowo na tym członie zewnętrznego członu pływakowego, przeznaczonego także do mocowania w zanurzonej komorze bunkrowej statku, za pośrednictwem osadzonego na części szczytową tego członu obwodowego kołnierza oporowego, przy czym komora bunkrowa jest wyposażona w mechanizm blokujący, zawierający co najmniej jedną parę usytuowaną naprzeciwlegle zaczepów blokujących, które, napędzane hydraulicznie, są osadzone obrotowo w części szczytowej tej komory, zaś człon środkowy jest połączony z co najmniej jednym przewodem przemieszczania substancji płynnych od strony dolnego końca oraz układem rurowym na statku od stro n y górnego końca, znamienny tym, że ma wyposażony w dolne łożysko poprzeczne (20) i górne łożysko wzdłużne (21) wsporczy człon łożyskowy (19), który jest usytuowany pomiędzy zewnętrznym członem pływakowym (11) a członem środkowym (12), a ponadto człon środkowy (12) jest wyposażony w osadzone na jego dolnym końcu złącze podatne (31) do połączenia z przew odem (4) przemieszczania substancji płynnych oraz w osadzony na jego górnym końcu, za pośrednictwem co najmniej jednego złącza podatnego (30), łącznik obrotowy (27) do połączenia z głowicą sprzęgającą (26) zespołu sprzęgającego (9), a jednocześnie głowica sprzęgająca (26) jest wyposażona w co najmniej jedno złącze podatnego (29) do połączenia z układem rurowym na statku (1) Fig 2
Zespół do obrotowego połączenia statku z boją przeładunkową Zastrzeżenia patentowe 1. Zespół do obrotowego połączenia statku z boją przeładunkową, która składa się z zakotwiczonego na dnie morza członu środkowego oraz osadzonego obrotowo na tym członie zewnętrznego członu pływakowego, przeznaczonego także do mocowania w zanurzonej komorze bunkrowej statku, za pośrednictwem osadzonego na części szczytowej tego członu obwodowego kołnierza oporowego, przy czym komora bunkrowa jest wyposażona w mechanizm blokujący, zawierający co najmniej jedną parę usytuowaną naprzeciwlegle zaczepów blokujących, które, napędzane hydraulicznie, są osadzone obrotowo w części szczytowej tej komory, zaś człon środkowy jest połączony z co najmniej jednym przewodem przemieszczania substancji płynnych od strony dolnego końca oraz układem rurowym na statku od strony górnego końca, znamienny tym, że ma wyposażony w dolne łożysko poprzeczne (20) i górne łożysko wzdłużne (21) wsporczy człon łożyskowy (19), który jest usytuowany pomiędzy zewnętrznym członem pływakowym (11) a członem środkowym (12), a ponadto człon środkowy (12) jest wyposażony w osadzone na jego dolnym końcu złącze podatne (31) do połączenia z przewodem (4) przemieszczania substancji płynnych oraz w osadzony na jego górnym końcu, za pośrednictwem co najmniej jednego złącza podatnego (30), łącznik obrotowy (27) do połączenia z głowicą sprzęgającą (26) zespołu sprzęgającego (9), a jednocześnie głowica sprzęgająca (26) jest wyposażona w co najmniej jedno złącze podatne (29) do połączenia z układem rurowym na statku (1). 2 Zespół według zastrz. 1, znamienny tym, że złącza podatne (29, 30, 31) są złączami kulowymi. * * * Przedmiotem wynalazku jest zespół do obrotowego połączenia statku z boją przeładunkową, szczególnie przydatny podczas przeładunku substancji płynnych, zwłaszcza ropy naftowej, z usytuowanych na dnie morza zbiorników do zbiorników na statku - tankowcu. Znany jest z opisu patentowego USA nr 4 604 961 zespół łączeniowy statku z boją przeładunkową, którą zakotwiczoną na dnie morza i połączoną z przewodem przemieszczania substancji płynnych, po wprowadzeniu blokuje się na czas przeładunku w zanurzonej komorze bunkrowej statku, przy czym komora ta ma obrotowo osadzony korpus, przeznaczony do mocowania boi. Osadzony w środkowej części statku obrotowy korpus mocujący, z uwagi na jego znaczną średnicę jak i centralne usytuowanie, jest poddany działaniu momentów skrętnych sił tarcia, które obciążają osadzoną w korpusie boję. Bardzo często, z uwagi na występowanie bardzo dużych sił bezwładności, momenty te mogą wywołać niekontrolowany obrót całego zespołu połączeniowego. Dla zapobieżenia temu niepożądanemu zjawisku stosuje się układy hamulcowe do blokowania obrotowego korpusu mocującego, przy czym ewentualny pożądany obrót zespołu uzyskuje się po zwolnieniu układu hamulcowego, za pomocą napędu czynnego. W innym, znanym z opisu patentowego USA nr 4 490 121 zespole łączeniowym, boja przeładunkowa składa się z zakotwiczonego na dnie morza członu środkowego oraz osadzonego obrotowo na tym członie zewnętrznego członu pływakowego, przeznaczonego także do mocowania w komorze bunkrowej statku, przy czym człon środkowy jest połączony z przewodem przemieszczania substancji płynnych od strony dolnego końca oraz z układem rurowym na statku, za pośrednictwem długiego, wystającego osiowo przewodu rurowego i złączki obrotowej, od strony górnego końca, zaś komora bunkrowa, w której po wprowadzeniu blokuje się boję przeładunkową, jest usytuowana we wystającym ze statku, powyżej powierzchni wody, ramieniu.
169 603 3 Możliwość korzystania z powyższego zespołu w celu przeładunku substancji płynnych jest uzależniona od warunków pogodowych, tak ze przy wzburzonym morzu, zarówno z uwagi na techniczne trudności w łączeniu i rozłączaniu zespołu, a także z powodu dużego zagrożenia bezpieczeństwa załogi, stosowanie zespołu nie jest wskazane. Istota zespołu według wynalazku, zawierającego boję przeładunkową, która składa się z zakotwiczonego na dnie morza i połączonego z co najmniej jednym przewodem przemieszczania substancji płynnych, od strony dolnego końca oraz z układem rurowym na statku, od strony górnego końca, członu środkowego oraz osadzonego obrotowo na tym członie zewnętrznego członu pływakowego, przeznaczonego także do mocowania w zanurzonej komorze bunkrowej statku, za pośrednictwem osadzonego na części szczytowej tego członu obwodowego kołnierza oporowego oraz mechanizmu blokującego, zawierającego co najmniej jedną parę usytuowanych naprzeciwległe zaczepów blokujących z napędem hydraulicznym, osadzonych obrotowo w szczytowej części komory bunkrowej polega na tym, że pomiędzy zewnętrznym członem pływakowym a członem środkowym boi przeładunkowej jest usytuowany wsporczy człon łożyskowy, który zawiera dolne łożysko poprzeczne i górne łożysko wzdłużne, a ponadto człon środkowy jest wyposażony w osadzone na jego dolnym końcu złącze podatne do połączenia z przewodem przemieszczania substancji płynnych oraz w osadzony na jego górnym końcu, za pośrednictwem co najmniej jednego złącza podatnego, łącznik obrotowy do połączenia z głowicą sprzęgającą zespołu sprzęgającego, przy czym głowica ta jest wyposażona w co najmniej jedno złącze podatne do połączenia z układem rurowym na statku. Korzystnym jest gdy współpracujące z członem środkowym złącza podatne są złączami kulowymi. Przedstawione rozwiązanie zapewnia szybkie i bezpieczne połączenie boi przeładunkowej z układem rurowym na statku zaś użycie złącz podatnych umożliwia przyjęcie względnie dużych tolerancji montażowych. Poza tym, z uwagi na znikomą w porównaniu ze stanem techniki średnicę osi wsporczego członu łożyskowego, w obrotowym połączeniu statku z boją przeładunkową występują korzystnie niewielkie momenty obrotowe, wskutek czego nie ma potrzeby czynnego sterowania czy tez kontroli zespołu, przy czym układ obrotowy zespołu jest de facto częścią boi przeładunkowej, a więc unika się kosztownego i skomplikowanego technicznie montażu tego układu w komorze bunkrowej statku. Dalszą korzyścią z proponowanego rozwiązania jest samoczynna redukcja momentów zaciskowych pomiędzy boją przeładunkową a przewodem przemieszczania substancji płynnych. Zespół według wynalazku zostanie bliżej opisany na podstawie przykładowego wykonania pokazanego na rysunku, na którym - fig 1 przedstawia schematycznie widok boczny części dziobowej statku z uwidocznioną komorą bunkrową oraz boją przeładunkową w przekroju, usytuowaną wewnątrz komory bunkrowej; - fig. 2 przedstawia schematycznie przekroje boczne komory bunkrowej i boi przeładunkowej; - zaś fig. 3 przedstawia schematycznie przekrój boczny komory bunkrowej, w płaszczyźnie prostopadłej do płaszczyzny przekroju na fig. 2. Do usytuowanej na spodzie statku 1, w jego dziobowej części, otwartej od spodu komory bunkrowej 3 jest wciągana boja przeładunkowa 2, która w odpowiednim tam usytuowaniu zostaje zablokowana. Boja ta, typu zanurzeniowego, jest przeznaczona do przemieszczania substancji płynnych, zwłaszcza ropy naftowej, do lub ze zbiorników statku-tankowca 1. W tym celu boja przeładunkowa 2 jest połączona z usytuowanymi na dnie morza, nie pokazanymi na rysunku, zbiornikami, za pośrednictwem elastycznego przewodu 4 przemieszczania substancji płynnych, a równocześnie jest zakotwiczona na dnie morza za pomocą lin cumowniczych 5. Z kolei komora bunkrowa 3 jest połączona z pokładem 6 statku 1 poprzez pionowy szyb obsługowy 7. W górnej podkomorze komory bunkrowej 3 jest osadzona przegubowo napędzana siłownikiem hydraulicznym 32 żaluzja 8, służąca do zabezpieczenia szybu obsługowego 7 oraz podkomory górnej przed oddziaływaniem morza, w czasie gdy zespół jest rozłączony. Dolna podkomora komory bunkrowej 3 i boja przeładunkowa 2 mają dopasowane stożkowo kształty, co zapewnia poprawne ustawienie boi przeładunkowej 2 podczas wciągania jej
4 169 603 do komory bunkrowej 3. Po zablokowaniu boi przeładunkowej 2 w komorze bunkrowej 3 sprzęga się ją, za pośrednictwem osadzonego w górnej podkomorze zespołu sprzęgającego 9, z układem rurowym 10, prowadzącym do nie pokazanych na rysunku zbiorników statku 1. Boja przeładunkowa 2 zawiera człon środkowy 12 oraz osadzony na nim obrotowo zewnętrzny człon pływakowy 11, przy czym pomiędzy tymi członami jest osadzony wsporczy człon łożyskowy 19, wyposażony w dolne łożysko poprzeczne 20 oraz górne łożysko wzdłużne 21. Człon środkowy 12 zawiera osiowy kanał przelotowy 13 do przepływu substancji płynnych i ma w dolnej części konstrukcyjne wzmocnienie 22 z wystającymi na zewnątrz ramionami 23 do łączenia z linami cumowniczymi 5. Ponadto człon środkowy 12 jest wyposażony w osadzone na jego dolnym końcu kulowe złącze podatne 31 do połączenia z przewodem 4 przemieszczania substancji płynnych oraz w osadzony na jego górnym końcu, za pośrednictwem kulowego złącza podatnego 30, łącznik obrotowy 27 do połączenia z głowicą sprzęgającą 26 zespołu sprzęgającego 9. Zespół ten stanowi ukształtowany ceowo łącznik rurowy 24 wraz z siłownikiem hydraulicznym 25, za pomocą którego łącznik rurowy 24 jest sytuowany obrotowo w pozycjach odstawienia lub też sprzęgania, przy czym łącznik ten, połączony jednym końcem z układem rurowym 10 na statku 1, jest na drugim końcu wyposażony w głowicę sprzęgającą 26, z którą jest połączony za pośrednictwem kulowego złącza podatnego 29, a jednocześnie głowica sprzęgająca 26 jest wyposażona w obwodowo rozmieszczone ramiona blokujące 28, służące do zabezpieczenia połączenia głowicy sprzęgającej 26 z łącznikiem obrotowym 27 członu środkowego 12. Zewnętrzny człon pływakowy 11 jest ukształtowany w postać dwóch współosiowych elementów stożkowych 14 i 15, z których górny 14 ma od spodu pierścień oporowy 17 do współpracy z zaczepami blokującymi 33 usytuowanego w górnej podkomorze komory bunkrowej 3 mechanizmu blokującego, zaś dolny 15 jest wewnętrznie podzielony na kilka wodoszczelnych komór pływakowych 18. Zaczepy blokujące 33, osadzone obrotowo na przeciwległych, poziomych osiach 34, są napędzane za pomocą nie pokazanych na rysunku siłowników hydraulicznych, które korzystnie są równolegle połączone z układem napędu hydraulicznego, tak aby po zetknięciu się zaczepów blokujących 33 z pierścieniem oporowym 17 następowała automatyczna kompensacja nierówności powierzchni oporowej. Mechanizm blokujący zapewnia sztywne i pewne zamocowanie zewnętrznego członu pływakowego 11 w komorze bunkrowej 3, tak że statek 1 może swobodnie obracać się wokół członu środkowego 12, zaś łącznik obrotowy 27 umożliwia takie obracanie się statku 1 także po sprzęgnięciu łącznika rurowego 24 z członem środkowym 12 boi przeładunkowej 2.
169 603 Fig 2. Fig. 3.
169 603 Fig.1 Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 90 egz. Cena 2,00 zł