Jak zrobić ciekawą ekotrasę? Inwentaryzacja przestrzeni: Zaplanujecie orientacyjny obszar, na którym chcecie utworzyć ekotrasę; zastanówcie się czy poza wskazanym terenem i w jakiej odległości są miejsca warte zobaczenia i opisania; ustalicie jaki charakter będzie miała wasza trasa pieszy czy rowerowy. Informacje dodatkowe: Planując ścieŝkę o charakterze turystyczno - krajoznawczym powinniśmy uwzględnić przestrzeń nie przekraczającą 10 km, tak by planowany do pokonania dystans był moŝliwy w trakcie jednodniowej wycieczki. JeŜeli chcecie zaprojektować trasę rowerową jej długość moŝe zostać zwiększona do kilkudziesięciu kilometrów. JeŜeli chcemy by nasza trasa miała np. charakter przyrodniczo edukacyjny i kaŝdy jej przystanek poruszał temat związany ze światem roślin, zwierząt bądź przyrody nieoŝywionej, warto skupić się na mniejszej przestrzeni np. ekosystemie parku, lasu, jeziora itd.
Wybór tematu Tworząc koncepcje trasy zastanówcie się nad tym czy zamierzacie rozwijać ją: wokół jednego konkretnego tematu np. drzew występujących w naszym regionie, ptaków, biocenozy jeziora itp., wokół szerszego obszaru tematycznego - tak by w przekrojowy sposób zaprezentować walory przyrodniczo - krajoznawcze regionu. Informacje dodatkowe: Wybór miejsc na trasę zaleŝy od specyfiki i walorów, które chcecie opisać, wyeksponować, a takŝe tematu, który was interesuje. Część tras prezentować będzie przyrodę i unikalne zjawiska z nią związane występujące w regionie. Inne trasy będą uwzględniać obiekty przyrodnicze, których istnienie uzaleŝnione jest od działalności człowieka i jego ingerencji w przestrzeń przyrodniczą np. unikalne gatunki drzewa posadzone przez mieszkańców w ogrodach, sadach. Pamiętajmy, Ŝe w opisie nie musimy uwzględniać wszystkiego, co znajduje się w istniejących przewodnikach turystycznych po regionie. Celem powstałych ekotras jest pokazanie miejsc waŝnych dla nas, jako twórców, mieszkańców regionu, a zarazem jego odkrywców. Wyzwaniem dla nas staje się, więc wytyczenie własnej ścieŝki, opowiedzenie własnej historii i zdobycie wiedzy o miejscach i relacjach. Temat - bardziej abstrakcyjnie MoŜemy teŝ podjeść bardziej niekonwencjonalnie do naszej trasy i spróbować ją wytyczyć w oparciu np. o najwyŝej i najniŝej połoŝone miejsca w regionie, wszystkie Ŝółte obiekty włączając w to budynki i kolor kwiatów, zboŝa itd., obiekty jadalne naturalne i przetworzone: np. zioła występujące w okolicy, drzewa owocowe, pasieki, lokalną piekarnię itd.
Działanie to poszukiwanie: Odkrywanie własnego otoczenia nie jest łatwe. Jeśli mieszka się w danym regionie od zawsze, przestrzeń w której Ŝyjemy powszednieje nam i tym samym wydaje się mało atrakcyjna dla pokazywania odwiedzającemu. Mało oczywiste wydaje nam się teŝ to, Ŝe moŝemy się z tego otoczenia czegoś nauczyć, a to nieprawda. Ćwiczenie: By inaczej spojrzeć na okolicę, w której Ŝyjemy moŝemy wykonać następujące ćwiczenie. Podzielmy uczniów na grupy (najlepiej 3-4 osobowe). KaŜda z grup otrzyma po jednym z niŝej opisanych zadań: poszukajcie najstarsze obiekty przyrodnicze i kulturowe w regionie; zdobądźcie od mieszkańców wiedzę o historii poszczególnych domów, ruin w okolicy; spiszcie podanie i opowiastki mieszkańców dotyczące np. lasu, drzewa, kapliczki z okolicy, studni; przeanalizujcie, co o waszej miejscowości piszą w przewodnikach; znajdźcie najwyŝszy lub najbardziej widokowe wzniesienie w regionie i opowiedzcie, co z niego widać; spróbujecie wskazać w okolicy miejsca waŝne z punktu widzenia mieszkańców, ich codziennego Ŝycia, miejsca gdzie lubią się spotykać, spędzać wolny czas; Spróbujcie opowiedzieć o waszej miejscowości uŝywając jak najczęściej określenia naj Spróbujcie opowiedzieć o waszej miejscowości uŝywając jak najczęściej określenia tylko u nas. Następnie zaprezentujcie na forum grupy wyniki Waszych poszukiwań
W oparciu o zgromadzoną wiedzę i zdefiniowany temat ekotrasy, zaproponujcie miejsca, które powinny się znaleźć na Waszej trasie. Przystanki Planując wybór miejsc wartych zobaczenia i opisania, mamy róŝne pomysły na to, co powinno zostać uwzględnione, jako osobny przystanek na trasie. Pretekstem do ustanowienia przystanku moŝe być cały park, aleja, ale teŝ pojedyncza roślina, głaz. Liczba przystanków powinna być wypadkową długości trasy oraz liczby zgromadzonych na niej atrakcji. Ostateczną decyzję co do wyborów przystanków pomogą nam podjąć pytania zgromadzone na poniŝszej liście: czy przystanek jest atrakcyjny, unikatowy bądź ciekawy; czy moŝna opowiedzieć o nim ciekawą historię, czy jest niepowtarzalny; czy moŝna zaanimować wokół niego jakieś działanie; czy jest łatwo dostępny; czy nie ma Ŝadnych przeciwwskazań by odwiedzali go inni (np. znajduje się na posesji prywatnej); czy droga między poszczególnymi przystankami nie jest niebezpieczna (np. droga szybkiego ruchu, brak pobocza). Gromadzenie wiedzy W doborze i właściwej selekcji miejsc moŝe pomóc pogłębienie wiedzy o nich. MoŜemy tego dokonać poprzez: gromadzenie informacji na podstawie analizy przewodników, folderów turystycznych, prasy lokalnej itp.;
przeprowadzenie wywiadu z mieszkańcami, którzy mogą opowiedzieć nam ciekawą historię; gromadzenie wiedzy za pomocą Internetu, biblioteki. Selekcja informacji dla odbiorców i uŝytkowników trasy Zbierając i opracowując materiały o miejscach na trasie robimy to głównie z dwóch powodów: by poszerzyć własną wiedzę o danym obiekcie i by inni mogli z tej wiedzy skorzystać. Opracowując zdobyte informacje o przystankach na ekotrasie i decydując, które z nich będą atrakcyjne i zrozumiałe przetestujmy przygotowane treści np. na uczniach, mieszkańcach. Przeczytajmy słuchaczom dwa z przygotowanych opisów przystanków ekotrasy i zapytajmy, na co zwrócili w nich uwagę oraz sprawdźmy co zapamiętali. Tym samym wybierzemy informacje, które będą ciekawe dla słuchaczy, uczniów, turystów w trakcie oprowadzania po trasie (te które łatwo zapamiętali ) i te bardziej szczegółowe ( na których nie skupili swojej uwagi). Te drugie uwzględnimy raczej w przygotowanym opisie trasy, materiałach edukacyjnych, na ulotkach, na stronie WWW itp. Formularz do tworzenia ekotrasy: Przygotowując ekotrasę proponujemy zastosowanie szablonu, który będzie uwzględniał następujące informacje:
Nazwa ekotrasy: Miejscowość: Grupa docelowa odbiorcy, uŝytkownicy trasy: Długość trasy (w km), szacunkowy czas przejścia, przejazdu; Ogólna charakterystyka trasy (max. 1 strona A4) Ilość przystanków na trasie Opis poszczególnych przystanków (proszę uwzględnić informacje historyczno przyrodnicze) ciekawostki przy w powstawaniu trasy itp. Opis kaŝdego przystanku na max. 1 stronę formatu A4 Przystanek 1 Przystanek 2 Przystanek 3 Przystanek 4 itd. Informacje o miejscowości w której znajduje się ekotrasa, szkic historyczny, ciekawe linki. Informacje o szkole, (pełna nazwa szkoły, kilka zdań o jej historii) ewentualnie
adres www. Liczba uczniów zaangaŝowanych w projekt, (z której klasy) Kilka zdań o tym jak powstawała ekotrasa, kto był pomysłodawcą, jak wyglądały prace nad trasą, jak długo trwały itd. (jeśli dotyczy) Informacja, kto i w jakim zakresie pomagał przy realizacji projektu (np. leśnictwo, samorządy). Inne informacje waŝne z punktu widzenia trasy np. adres www.
Oznakowanie ekotrasy Planując oznakowanie ekotrasy w terenie uwzględnijcie poniŝsze wskazówki: Zaplanujcie wykonywanie przynajmniej jednej tablicy informacyjnej z mapą prezentującą całość trasy. Najłatwiej ustawić ją na terenie naleŝącym do szkoły. Planując znakowanie ekotrasy w terenie warto porozumieć się z lokalną organizacją pozarządową, oddziałem PTTK, samorządem czy leśnictwem w sprawie moŝliwości wytyczenia jej przebiegu oraz odpowiedniego oznakowania. Decydując się na usytuowanie przystanku i postawienie tam tablicy informacyjnej dowiedzcie się kto jest właścicielem obszaru, przez który będzie przebiegać trasa i czy trzeba pozyskać zgodę na jego ustawienie. Przeanalizujcie czy wskazany przystanek jest dostępny o kaŝdej porze roku, np. jeśli znajduje się na obszarze lasu czy np. otwarty jest w określonych godzinach (muzeum, kościół) itp. Informacja i promocja Pamiętajmy, Ŝe jeśli chcemy by z naszej trasy korzystali inni uŝytkownicy muszą się o niej od nas dowiedzieć. O stworzonej przez nas trasie moŝemy poinformować sami bądź moŝemy zwrócić się o pomoc do innych instytucji np. do samorządu. Sposoby na promowanie naszej trasy Opracowanie ulotki informacyjnej z miejscami i schematem trasy. Ulotki mogą być dystrybuowane w szkole, punktach informacji turystycznej, bibliotekach, domach kultury, w siedzibie samorządów oraz innych miejscach, gdzie mogą je nabyć odwiedzający trasę. Ulotkę moŝemy przygotować
samodzielnie i wydrukować na drukarce w szkole. Przygotowanie tablicy informacyjnej prezentującej trasę. Tablicę moŝna ustawić przed szkołą lub w miejscu gdzie będzie dostępna dla uŝytkowników trasy. Opracowanie strony www o ekotrasie. Jeśli w zespole posiadamy osobę, która będzie umiała przygotować stronę internetową o projekcie moŝe to być interesujący sposób na prezentację naszego projektu. Do wytyczonej trasy moŝna przygotować materiały które uatrakcyjnią korzystanie z niej, takie jak np. rebusy, gry terenowe, planszowe itp.