Układ napędowy - podzespoły Zwolnice przekładnie boczne opracowanie mgr inż. Ireneusz Kulczyk 2009-2012 Zespół Szkół Samochodowych w Bydgoszczy Sprawdziany Wykład
Schemat kinematyczny
Budowa klasycznego mostu napędowego ze zwolnicami
Zwolnice są elementem podwójnej przekładni głównej podzielonej, tj. takiej, gdzie dwa zestawy kół zębatych zmieniających wartość przełożenia oddalone są znacznie od siebie nie tworząc konstrukcji zwartej. Zwolnice są stale zazębionymi przekładniami bocznymi zawsze o przełożeniu zwalniającym. W moście napędowym występują zawsze dwie przekładnie boczne.
Własności zwolnic: znaczne zwiększenie przenoszonego momentu obrotowego w sposób zapewniający obciążenie tym zwiększonym momentem możliwie małej liczby części układu napędowego, możliwość zmiany położenia środka ciężkości pojazdu, możliwość regulowania prześwitu podwozia, bardziej skomplikowana budowa mostu.
W moście napędowym występują zwolnice: walcowe a. z kołami o uzębieniu zewnętrznym b. z kołem o uzębieniu wewnętrznym obiegowe umiejscowione w piastach kół. a. planetarna z nieruchomym kołem pierścieniowym, b. planetarna z nieruchomym kołem słonecznym, c. planetarna z nieruchomym jarzmem satelitów, d. różnicowa.
Zwolnica walcowa o uzębieniu zewnętrznym Zwolnica taka umieszczona jest zwykle w oddzielnej obudowie przykręconej śrubami do kołnierza pochwy mostu napędowego (po każdej stronie pochwy mostu). Odpowiednie umocowanie korpusu zwolnicy do pochwy mostu pozwala uzyskać obniżenie centralnej części mostu napędowego (most portalowy) sprzyjające obniżeniu podłogi np. w konstrukcji autobusu, szczególnie niskopodłogowego lub piętrowego.
Zwolnica walcowa o uzębieniu zewnętrznym
Wykorzystano materiały Układ napędowy - zwolnice Portalowy most napędowy produkcji ZF
Wykorzystano materiały Portalowy most napędowy autobusu niskopodłogowego
Most ciągnika rolniczego Ursus C-360 ze zwolnicami walcowymi
Most napędowy pojazdu specjalnego UNIMOG
Zwolnica walcowa o uzębieniu wewnętrznym Walcowa zwolnica wewnętrzna to przekładnia zębata, w której koło napędzane o uzębieniu wewnętrznym związane z piastą koła jezdnego jest napędzane małym kołem zębatym o uzębieniu zewnętrznym, osadzonym na półosi napędowej. Rozwiązanie to umożliwia uzyskanie większej wartości przełożenia kinematycznego przekładni przy zachowaniu podobnych rozmiarów, jak w przypadku przekładni z kołami zewnętrznymi. Z uwagi na trudności wykonania koła zębatego z wewnętrznym uzębieniem i problemy z ułożyskowaniem całości - zaniechano stosowania tego rozwiązania.
Zwolnica walcowa o uzębieniu wewnętrznym
Zwolnica z przekładniami obiegowymi umiejscowionymi w piastach kół. Przekładnie obiegowe (planetarne lub różnicowe) zamontowano bezpośrednio w piastach kół, dzięki czemu wyeliminowano dodatkowy korpus, jak w przypadku przekładni bocznych z kołami walcowymi. Rozwiązanie to ma między innymi następujące własności: oś symetrii półosi napędowej pokrywa się z osią symetrii koła jezdnego; rozdzielenie przenoszonego momentu na kilka (zwykle 3 lub 5) zazębień; możliwość zastosowania umiarkowanego przełożenia przekładni głównej w części środkowej mostu; zwarta zabudowa;
Rozróżnia się cztery układy kinematyczne przekładni bocznej z kołami obiegowymi: a. planetarna z nieruchomym kołem pierścieniowym, b. planetarna z nieruchomym kołem słonecznym, c. planetarna z nieruchomym jarzmem satelitów, d. różnicowa.
Rozróżnia się cztery układy kinematyczne przekładni bocznej z kołami obiegowymi: d planetarne różnicowa
a. zwolnica planetarna z nieruchomym kołem pierścieniowym Przełożenie kinematyczne i k =1+ a c Przykład: i k = 3,66 (Ikarus 280, Scania)
b. zwolnica planetarna z nieruchomym kołem słonecznym Przełożenie kinematyczne i k =1+ a i k =1,0-2,0, c w praktyce 1,4-1,8
c. zwolnica planetarna z nieruchomym jarzmem satelitów Nie ma zastosowania w motoryzacji Przełożenie kinematyczne i k = - a c zwykle i k =2,5-2,8
d. zwolnica różnicowa Przełożenie kinematyczne i k =2
Dziękuję za uwagę opracowanie mgr inż. Ireneusz Kulczyk aktualizacja 11.2012 Zespół Szkół Samochodowych w Bydgoszczy