Przedmiotowy system oceniania z przyrody, Do celów oceniania uczniów w edukacji przyrodniczej należą przede wszystkim: Wspieranie, poprzez motywowanie uczniów do lepszej nauki i pracy nad sobą stymulowanie i mobilizowanie uczniów do myślenia o swojej przyszłości oraz do podejmowania starań podnoszących jakość edukacji przyrodniczej stworzenie uczniom okazji i szansy osiągnięcia sukcesów edukacyjnych w zakresie przyrody oraz dowartościowanie ich różnicowanie, wyróżnianie i nagradzanie uczniów Prognozowanie, poprzez zdobywanie informacji o efektywności nauczania przyrody i pracy nauczyciela przewidywanie przyszłych osiągnięć ucznia, wykrywanie potencjalnych umiejętności Diagnoza, poprzez poinformowanie uczniów o poziomie ich osiągnięć edukacyjnych i postępów w nauce zdiagnozowanie potrzeb edukacyjnych uczniów, tj. określenie ich zainteresowań poznawczych i potrzeb w zakresie uczenia się przyrody oraz przyczyn trudności w uczeniu się tego przedmiotu dostarczenie rodzicom i opiekunom uczniów oraz nauczycielom informacji o postępach, trudnościach i specjalnych uzdolnieniach uczniów Ewaluacja, poprzez uzyskiwanie informacji o jakości i poziomie osiągnięć oraz pracy edukacyjnej uczniów Przedmiotowy system oceniania jest zgodny z: Rozporządzeniem Ministerstwa Edukacji Narodowej z dnia 19 kwietnia 1999 roku w sprawie zasad oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania egzaminów i sprawdzianów w szkołach publicznych Szkolnym systemem oceniania Podstawą programową kształcenia ogólnego (Dz. U. Nr 14 z 15 lutego 1999r.) na drugim etapie kształcenia w szkole podstawowej Programem szkoły Programem nauczania przyrody dla klas IV-VI autorstwa J. Kądziołki, J. Paśko, R. Stawarza, numer w zestawie DKW-4014-38/99 Podstawa programowa drugiego etapu kształcenia w szkole podstawowej określa następujące priorytetowe cele edukacyjne: W ramach edukacji przyrodniczej : Zainteresowanie światem, jego różnorodnością, bogactwem i pięknem. Rozumienie zależności istniejących w środowisku przyrodniczym. 1
Zdobycie umiejętności obserwacji zjawisk przyrodniczych i dokonywania ich opisu. Poznanie współzależności człowieka i środowiska. Poznanie zachowań sprzyjających bezpieczeństwu ludzi i przyrody. Wyrobienie poczucia odpowiedzialności za środowisko. W ramach edukacji ekologicznej: Dostrzeganie zmian zachodzących w otaczającym środowisku oraz ich wartościowanie Rozwijanie wrażliwości na problemy środowiska. W ramach edukacji prozdrowotnej: Ułatwienie nabywania umiejętności dbania o swoje zdrowie. Ogólne cele kształcenia przyrodniczego: zapoznanie uczniów z podstawami nauk przyrodniczych i ukazanie ich związków z innymi naukami, przemysłem, najbliższym środowiskiem, życiem codziennym. umożliwienie uczniom zrozumienia i docenienia wpływu dynamicznego rozwoju nauk przyrodniczych na rozwiązywanie problemów współczesności. rozwijanie naturalnych potrzeb poznawczych człowieka, różnych form myślenia, kształtowania postawy badawczej poprzez bezpośredni kontakt z rzeczywistością przyrodniczą. nauczanie współdziałania z przyrodą i dostrzegania zmian dokonujących się w otaczającym środowisku. wyrobienie umiejętności eksperymentowania, stawiania hipotez, formułowania wniosków i rozwiązywania problemów. przygotowanie podstawowej struktury pojęciowej dla dalszej nauki przedmiotów przyrodniczych i technicznych. wdrażanie do korzystania z różnych źródeł informacji, selekcjonowania systematyzowania wiadomości. inspirowanie do wdrażania własnych pomysłów i wyrażania myśli w różnych formach wypowiedzi. budzenie zainteresowań przyrodniczych poprzez maksymalne zaktywizowanie uczniów w procesie kształcenia. wyrabianie właściwej postawy w racjonalnym wykorzystywaniu zasobów przyrody. umożliwienie uczniom współdziałania w grupie, kształcenie umiejętności rozwiązywania konfliktów, dyskutowania. kształtowanie postawy twórczej uczniów, czyli ich zdolności i gotowości do nowych, niekonwencjonalnych rozwiązań, do nienawykowego zachowania w procesie kształcenia. i 2
doskonalenie umiejętności dokonywania samooceny. Narzędzia i środki stosowane przy ocenianiu uczniów to: - zadanie domowe - kartkówka - obejmuje zakres materiału ostatnich dwóch lekcji; może wystąpić na każdej lekcji bez zapowiedzi ( czas 10 minut) - sprawdzian - może wystąpić jeden w ciągu dnia, zapowiedziany z tygodniowym wyprzedzeniem i wpisany do dziennika ( czas 20 minut) - praca klasowa - obejmująca treść całego działu; zaplanowana na całą jednostkę lekcyjną ( może mieć formę testu); może wystąpić jedna w ciągu tygodnia; zapowiedziana z dwutygodniowym wyprzedzeniem (wpis do dziennika) - odpowiedzi ustne - wytwory uczniowskie ( np. albumy, plakaty, modele) Wymagania na poszczególne oceny z przyrody Klasa IV Ocenę: dopuszczający otrzymuje uczeń, który: Wymienia swoje słabe i mocne strony Wymienia elementy przyrody ożywionej i nie ożywionej Wymienia cechy prawidłowego miejsca do pracy Wymienia przykłady roślin i zwierząt z najbliższej okolicy Dokonuje podziału roślin na jadalne, niejadalne, uprawne Wymienia elementy budowy grzyba oraz podaje ich przykłady Zna kierunki widnokręgu Opisuje sposób odnajdowania kierunku przy pomocy kompasu Wymienia formy ochrony przyrody Rozumie znaczenie planowania w życiu Zna przyrządy do obserwacji przyrodniczych Zna elementy pogody Nazywa narządy zmysłów Wskazuje na podstawie obserwacji symptomy zmiany pór roku Nazywa warstwy budowy lasu Rozpoznaje cechy wsi i miasta Wymienia najważniejsze instytucje w swojej miejscowości Rozpoznaje plan miasta Zna zasady prawidłowego odżywiania Wymienia warunki konieczne do przebiegu procesu pleśnienia Odczytuje skład produktów spożywczych z opakowań Wykonuje proste pomiary ciała człowieka Zna potrzeby biologiczne człowieka Wymienia niebezpieczne urządzenia i substancje w domu Zna numery telefonu służb ratowniczych 3
Wyjaśnia pojęcie skali i zna jej rodzaje Rozpoznaje podstawowe znaki topograficzne i określa kierunki na mapie Czyta ze zrozumieniem instrukcje do ćwiczeń Wymienia prawa i obowiązki w rodzinie Wymienia sposoby życia ludzi, zwierząt oraz ich schronienia Wymienia różnice pomiędzy roślinami i zwierzętami Zna choroby zakaźne i niezakaźne Wymienia stany skupienia wody Opisuje znaczenie wody w życiu Zna części rośliny oraz czynniki niezbędne do ich życia Wymienia bogactwa naturalne Ziemi oraz sposoby ich wykorzystania Wymienia części Układu Słonecznego Wymienia ruchy Ziemi Zna zasady higieny osobistej Zna sposoby rozmnażania się organizmów Rozpoznaje źródła informacji. Ocenę: dostateczny otrzymuje uczeń, który: Wymienia przykłady korzystnych i niekorzystnych zmian zachodzących w przyrodzie Wymienia źródła wiedzy przyrodniczej Zna czynniki kształtujące prawidłową postawę ciała Zna zasady prawidłowego trybu życia Rozumie wpływ telewizji, komputerów, wideo na zachowania człowieka Rozpoznaje popularne gatunki roślin i zwierząt z najbliższej okolicy Rozpoznaje warzywa, owoce, części roślin Opisuje zasady prawidłowego zbioru grzybów, zna gatunki jadalne i trujące Wyjaśnia pojęcie widnokręgu i opisuje sposoby odnajdywania kierunku przy pomocy gnomonu i Gwiazdy Polarnej Odróżnia w terenie elementy krajobrazu naturalnego i przekształconego Wymienia pomniki przyrody i rezerwaty w najbliższej okolicy Wykonuje proste szkice: najbliższej okolicy, schemat liścia, itp. Opisuje aktualny stan pogody Podaje przykłady zachowania się człowieka i zwierząt w poszczególnych porach roku Charakteryzuje miasto i wieś Potrafi posługiwać się planem swojej miejscowości Rozróżnia produkty pochodzenia roślinnego i zwierzęcego Opisuje prawidłowo obserwacje przyrodniczą Określa rolę poszczególnych części ciała i narządów zmysłów Zna skutki nieprawidłowego obchodzenia się z substancjami toksycznymi oraz urządzeniami elektrycznymi Zamienia podziałkę liniową na mianowaną Potrafi planować swoją pracę Zna czynności życiowe człowieka i wie na czym polegają Stosuje zasady BHP w czasie wykonywania doświadczeń 4
Określa funkcje domów człowieka i zwierząt Zna drogi wnikania chorób zakaźnych do organizmu oraz rozumie potrzebę przestrzegania zasad higieny osobistej Omawia obieg wody w przyrodzie Opisuje warunki konieczne do prawidłowego wzrostu roślin i stosuje je w praktyce Rozumie potrzebę segregacji odpadów oraz zna ich rodzaje Odczytuje z map w atlasie informacje dotyczące swojego regionu Omawia ruch obrotowy Ziemi i jego następstwa Wymienia zjawiska niewidzialne istniejące w przyrodzie Opisuje zmiany zachodzące w przyrodzie w poszczególnych porach roku Dokonuje pomiarów i zapisuje ich wyniki Prawidłowo korzysta z tekstów źródłowych Wymienia ogniwa łańcucha pokarmowego i podaje jego przykład Ocenę: dobry otrzymuje uczeń, który: Odróżnia elementy przyrody ożywionej i nie ożywionej Potrafi posługiwać się przyrządami przyrodnika( mikroskop, kompas, itp.) oraz źródłami wiedzy przyrodniczej Rozróżnia dobrą i złą organizację pracy Opisuje wpływ czynników środowiska na prawidłowy rozwój organizmu człowieka Samodzielnie przeprowadza obserwacje i doświadczenia przyrodnicze Rozpoznaje pospolite gatunki grzybów jadalnych i trujących Oznacza symbolami międzynarodowymi kierunki widnokręgu i odnajduje w terenie te kierunki Wykonuje samodzielnie szkic terenowy Interpretuje komunikat meteorologiczny i właściwie dobiera do niego ubiór Wskazuje przyczyny uszkodzenia narządów zmysłów człowieka Przyporządkowuje warstwom lasu rośliny i zwierzęta, rozpoznaje gatunki przy pomocy klucza, układa łańcuch pokarmowy w lesie Potrafi odczytywać informacje z planów, map, odczytuje kierunki na mapie, zamienia rodzaje skal, odczytuje odległość rzeczywistą w oparciu o skalę mapy Dobiera skalę do wykonywanego rysunku Określa, czym zajmują się poznane instytucje publiczne Określa, jakie składniki odżywcze znajdują się w pokarmach Opisuje sposoby konserwowania żywności Odróżnia zawiesinę od roztworu i zna sposoby ich rozdzielania Potrafi wezwać pomoc w nagłych wypadkach Wskazuje podobieństwa i różnice pomiędzy poszczególnymi organizmami Opisuje przyczyny chorób, wymienia sposoby zapobiegania chorobom Nazywa zjawiska zachodzące w czasie zmiany stanu skupienia Rozróżnia części nadziemne i podziemne roślin, nazywa ich organy Wypełnia prawidłowo kartę pracy 5
Dokonuje podziału bogactw na odnawialne i nieodnawialne, sortuje odpady na surowce wtórne i odpady bezużyteczne Omawia ruch obiegowy i jego następstwa Wyciąga wnioski z przeprowadzanych eksperymentów Rozpoznaje pory roku po zmianach zachodzących w przyrodzie Opisuje przystosowania roślin i zwierząt do określonego środowiska Opisuje zmiany w okresie dojrzewania Opisuje sposoby przekazywania informacji Ocenę: bardzo dobry otrzymuje uczeń, który: Samodzielnie przygotowuje prawidłowe miejsce pracy Samodzielnie planuje prawidłowy rozkład zajęć Wyjaśnia negatywny wpływ mediów na osobowość człowieka Samodzielnie dokumentuje obserwacje i doświadczenia przyrodnicze Dokonuje podziału na rośliny jednoroczne, wieloletnie Stosuje w praktyce sposoby prawidłowego zbioru grzybów Określa kierunki różnych obiektów w stosunku do miejsca obserwacji Uzasadnia celowość ochrony przyrody Dostrzega i opisuje zmiany zachodzące w przyrodzie Opisuje symptomy zapowiadające zmianę pogody Ustala podstawowe zasady walki z hałasem Wyjaśnia zjawisko powstawania tęczy Opisuje zabytki i wydarzenia historyczne w Tychach Wyjaśnia znaczenie składników odżywczych dla organizmu człowieka Wyjaśnia na czym polegają sposoby konserwowania żywności Opisuje sposoby pozbycia się zwierząt synantropijnych Wykonuje prawidłowo wykresy liniowe i słupkowe Interpretuje instrukcje obsługi urządzeń Praktycznie udziela pierwszej pomocy Biegle dokonuje obliczeń dotyczących skali Przestrzega zasad higieny w praktyce Wyjaśnia wpływ racjonalnego żywienia na zdrowie człowieka układa jadłospis Rozumie pojęcie zdrowia i choroby. Opisuje charakterystyczne objawy poznanych chorób Opisuje główne części rośliny Pielęgnuje prawidłowo rośliny doniczkowe Wyjaśnia pojęcia: fotosyntezy, oddychania, odżywiania, atomu Opisuje źródła zanieczyszczeń i odpadów Sporządza mapę przy pomocy znaków topograficznych Opisuje skutki poznanych zjawisk Ocenę: celujący otrzymuje uczeń, który: Wykorzystuje zdobytą na lekcjach wiedzę w praktyce 6
Wykonuje dodatkowe prace i zadania zlecone przez nauczyciela Potrafi samodzielnie projektować i wykonywać obserwacje i doświadczenia przyrodnicze, samodzielnie wyciąga wnioski Wykonuje doświadczenia dotyczące zjawisk zachodzących w przyrodzie Porównuje ze sobą zjawiska i opisuje różnice i podobieństwa Potrafi samodzielnie wykonywać plakaty, postery, foldery dotyczące problemów przyrodniczych Projektuje zawartość apteczki na wycieczkę szkolną Projektuje i przeprowadza różne działania na rzecz środowiska Rozumie i uzasadnia znaczenie recyklingu Klasa V Ocenę: celujący otrzymuje uczeń, który: posiadł wiedzę i umiejętności znacznie wykraczające poza program nauczania przyrody w klasie V samodzielnie i twórczo rozwija zainteresowania przyrodnicze biegle posługuje się zdobytymi wiadomościami i umiejętnościami w rozwiązywaniu problemów teoretycznych i praktycznych osiąga sukcesy w konkursach przyrodniczych Ocenę: bardzo dobry otrzymuje uczeń, który: wyjaśnia znaczenie obserwacji mikroskopowych w poznawaniu organizmów omawia etapy tworzenia gleby uzasadnia, że gleba jest miejscem życia organizmów oblicza średnią wartość temperatury powietrza i opadów atmosferycznych według danych otrzymanych z obserwacji pogody podaje przykłady roślin o różnych kwiatach i kwiatostanach uzasadnia, że duża różnorodność gatunkowa organizmów ma wpływ na zależności pokarmowe potrafi wyjaśnić, że wszystkie organizmy żyjące na Ziemi, zależą od siebie określa wymagania roślin i podaje ich uzasadnienie wskazuje zależność między budową organizmu a środowiskiem jego życia rozpoznaje i zaznacza na mapie konturowej wybrane krainy, korzystając z mapy hipsometrycznej Polski omawia cechy poszczególnych krain geograficznych wskazuje różnice między krajobrazem naturalnym i przekształconym przez człowieka proponuje swoją wizję ochrony środowiska uzasadnia konieczność ochrony przyrody Ocenę: dobry otrzymuje uczeń, który: przygotowuje preparat mikroskopowy planuje proste doświadczenia przyrodnicze korzysta z rysunku jako źródła wiedzy wymienia główne składniki gleby wyjaśnia, że gleba jest podłożem życia organizmów 7
wskazuje źródła przydatne w rozpoznawaniu roślin klasyfikuje zwierzęta według podanego kryterium wymienia cechy wspólne roślin lądowych wymienia cechy wspólne zwierząt lądowych podaje przykłady różnorodności wymagań życiowych roślin wymienia właściwości wody, które umożliwiają życie organizmom nazywa i wskazuje na mapie krainy Polski opisuje krajobraz poszczególnych krain geograficznych rozpoznaje rodzaje form ukształtowania terenu na rysunku poziomicowym, fotografiach, ilustracjach i w terenie wyjaśnia co to jest krajobraz naturalny i krajobraz przekształcony przez człowieka omawia sposoby postępowania nie szkodzącego środowisku wymienia i wskazuje na mapie parki narodowe w Polsce Ocenę: dostateczny otrzymuje uczeń, który: wykonuje schematyczny rysunek spod mikroskopu poszukuje i wykorzystuje informacje przyrodnicze z różnych źródeł wiedzy prowadzi pomiary, obserwacje i doświadczenia przyrodnicze wymienia rodzaje gleb określa rolę organizmów w tworzeniu próchnicy wykazuje różnicę pomiędzy pogodą a klimatem rozpoznaje pospolite rośliny i zwierzęta opisuje proste przykłady przystosowań organizmów do życia w środowisku lądowym i wodnym charakteryzuje poszczególne rodzaje środowisk lądowych klasyfikuje organizmy według dowolnie wybranej cechy charakteryzuje poszczególne rodzaje środowisk wodnych rozpoznaje organizmy wodne wykazuje wpływ środowiska na różnorodność grzybów, roślin i zwierząt opisuje krajobrazy na podstawie obserwacji terenu, mapy, zdjęć, filmu itp. charakteryzuje krajobrazy naturalne i silnie przekształcone przez człowieka opisuje charakterystyczne cechy krain geograficznych Polski, wymienia cechy krajobrazu nizinnego, wyżynnego i górskiego wskazuje na mapie najdłuższe rzeki, najgłębsze jeziora, największe miasta i parki narodowe w Polsce wskazuje największe obszary ekologicznego zagrożenia w Polsce i tzw. zielone płuca Polski rozumie konieczność ochrony przyrody Ocenę: dopuszczający otrzymuje uczeń, który: umie korzystać z mikroskopu czyta proste instrukcje słowne wymienia następujące po sobie pory roku wymienia czynniki decydujące o powstawaniu gleby zna nazwy roślin i zwierząt występujących w najbliższej okolicy wymienia czynniki warunkujące życie na lądzie 8
rozpoznaje trzy lądowe organizmy roślinne i zwierzęce podaje przykłady organizmów samożywnych i cudzożywnych wyjaśnia znaczenie wody dla organizmów żywych podaje przykłady organizmów żyjących w wodzie wskazuje na mapie hipsometrycznej Polski krainę, w której mieszka wyjaśnia znaczenie słów: niziny, wyżyny, góry, depresja nazywa formy wypukłe i wklęsłe terenu wskazuje i nazywa składniki krajobrazu naturalnego potrafi korzystać z mapy hipsometrycznej Polski wymienia czynniki zagrażające środowisku w najbliższej okolicy podaje przykłady wpływu człowieka na środowisko wymienia formy ochrony przyrody Klasa VI Ocenę: dopuszczający otrzymuje uczeń, który: Omawia budowę i zastosowanie kalendarza Podaje różnicę między planetami a gwiazdami Podaje przykłady wykorzystania sztucznych satelitów Wyjaśnia, popierając przykładami, na czym polegają oddziaływania magnetyczne Wskazuje południki, równoleżniki, równik, półkulę północną i południową, bieguny ziemskie i oś Ziemi Wymienia źródła światła Wyjaśnia, jak zachować się w czasie burzy Podaje przykłady ciał przezroczystych i nieprzezroczystych Wyjaśnia zjawisko następowania dnia i nocy, mając podane godziny wschodu i zachodu Słońca Rysuje odbicie światła od powierzchni lustrzanych płaskich Wyjaśnia, dlaczego następują zmiany pór roku Odczytuje z mapy nazwy kontynentów, oceanów i mórz Nazywa strefy życia w morzu Opisuje budowę zewnętrzną ryby Opisuje budowę zewnętrzną skorupiaków na przykładzie homara Wymienia źródła dźwięków Tłumaczy, kiedy powstaje echo Wymienia korzyści, jakie czerpie człowiek z mórz i oceanów Omawia budowę komórki zwierzęcej Wskazuje zwierzęta występujące w jeziorze Opisuje budowę zewnętrzną żaby Podaje 2-3 przykłady płazów chronionych Porównuje warunki życia w wodzie i na lądzie Opisuje budowę zewnętrzną ptaka Odróżnia ptaki drapieżne od innych Określa rolę ptaków w przyrodzie Wymienia charakterystyczne cechy ssaków Podaje przykłady ssaków z różnych środowisk 9
Opisuje rolę dżdżownic w przyrodzie Opisuje sposób postępowania w wypadku przyczepienia się kleszcza Wymienia podstawowe elementy klimatu Odczytuje dane z wykresów Pokazuje na mapie położenie poszczególnych stref geograficznych Wymienia charakterystyczne cechy klimatu pustynnego, arktycznego Wymienia przyczyny zmian w krajobrazie naturalnym Opisuje skutki zanieczyszczeń środowiska Wymienia formy ochrony przyrody Ocenę: dostateczny otrzymuje uczeń, który: Wykazuje istnienie pola grawitacyjnego Ziemi Wyjaśnia, co to są galaktyki Podaje przykłady oddziaływań elektrostatycznych Rysuje linie pola magnetycznego Podaje przykład zjawiska mającego związek z istnieniem pola magnetycznego Ziemi Określa długość i szerokość geograficzną na wskazanej półkuli Klasyfikuje, popierając przykładami, źródła światła na naturalnego i sztuczne Buduje prosty obwód elektryczny Wyjaśnia, kiedy następuje załamanie światła Wskazuje występowanie w przyrodzie zjawiska rozszczepienia światła Wyjaśnia powstawanie barw widzianych ciał Pokazuje na globusie strefy oświetlenia Ziemi Opisuje warunki panujące na szelfie Opisuje warunki świetlne panujące w poszczególnych strefach morskich Odróżnia polipa od meduzy Wymienia przystosowania w budowie zewnętrznej ryb do życia w wodzie Wyjaśnia, do czego służą: echosonda i batyskaf Podaje przykłady innych zwierząt żyjących w morzach Opisuje budowę pierwotniaków na przykładzie pantofelka Omawia budowę stułbi Opisuje wybrane czynności życiowe płazów Podaje przykłady zależności pokarmowych w jeziorze Charakteryzuje czynności życiowe płazów Omawia cechy budowy przystosowujące ptaka do lotu Podaje przykłady ptaków odlatujących oraz chronionych Rozpoznaje wybrane gatunki ssaków chronionych w Polsce Opisuje budowę zewnętrzną pająka Wskazuje przykłady pozytywnego i negatywnego znaczenia owadów Nazywa części ciała winniczka Wymienia charakterystyczne cechy poszczególnych typów klimatów Podaje przykłady roślin uprawianych w poszczególnych strefach klimatycznych Na wybranych przykładach opisuje przystosowania zwierząt do warunków klimatycznych Opisuje zajęcia mieszkańców wybranych stref klimatycznych 10
Charakteryzuje zanieczyszczenia środowiska Podaje przykłady gatunków chronionych Wymienia dwa światowe parki narodowe Ocenę: dobry otrzymuje uczeń, który: Pokazuje położenie biegunów magnetycznych i geograficznych Określa położenie geograficzne Rysuje schemat prostego obwodu elektrycznego Określa podstawowe właściwości przewodników i izolatorów Rysuje promień świetlny przechodzący z powietrza do innego ośrodka Objaśnia, dlaczego światło białe ulega rozszczepieniu Rysuje świetlenie Ziemi w pierwszych dniach kalendarzowych pór roku Wyjaśnia przyczyny zróżnicowanego zasolenia wód morskich Opisuje falę Wyjaśnia przyczynę przypływów i odpływów Charakteryzuje warunki panujące w poszczególnych strefach oceanicznych Opisuje przystosowania chełbi do życia w morzu Opisuje budowę stułbi Charakteryzuje koralowce Rozpoznaje wybrane skorupiaki morskie Wyjaśnia, co nazywamy falą dźwiękową Wymienia ośrodki różniące się prędkością rozchodzenia się fal dźwiękowych Opisuje wykorzystanie mórz i oceanów przez człowieka Odróżnia komórkę zwierzęcą od roślinnej Charakteryzuje przystosowania stułbi do warunków i trybu życia Rozpoznaje wybrane zwierzęta występujące w jeziorze Wymienia cechy budowy zewnętrznej przystosowujące płazy do życia na lądzie Omawia proces rozmnażania gadów Wskazuje podobieństwa i różnice między ptakami a gadami Wymienia przyczyny wędrówek ptaków Opisuje cechy przystosowujące dżdżownicę do życia w glebie Rozpoznaje typy aparatów gębowych owadów Charakteryzuje rolę owadów w przyrodzie Wyjaśnia, w jaki sposób określa się klimat danego obszaru Wykonuje obliczenia, wykorzystując dane z wykresów Opisuje zróżnicowanie krajobrazowe Europy Wykazuje związki między warunkami klimatycznymi a światem roślinnym i zwierzęcym w poszczególnych strefach Wykazuje wpływ warunków klimatycznych na sposób gospodarowania i gęstość zaludnienia w poszczególnych strefach Porównuje warunki przyrodnicze różnych rejonów geograficznych Wyjaśnia przyczyny powstawania zanieczyszczenia powietrza, wody, gleby Charakteryzuje 2 3 wybrane parki narodowe 11
Ocenę: bardzo dobry otrzymuje uczeń, który: Określa, od czego zależy wartość siły grawitacji Opisuje, w jaki sposób powstał Układ Słoneczny Wyjaśnia, dlaczego na Księżycu nie ma atmosfery Objaśnia, na czym polega oddziaływania magnetyczne Wyjaśnia, dlaczego igła magnetyczna ustawia się w kierunku północ południe Odszukuje punkty na mapie, mając podane współrzędne geograficzne Wyjaśnia przyczynę różnic długości dnia i nocy Tłumaczy zjawiska zaćmienia Słońca i Księżyca Wykazuje, że światło białe jest mieszaniną świateł barwnych Opisuje budowę oka Charakteryzuje poszczególne strefy oświetleniowe Ziemi Charakteryzuje warunki panujące w głębiach oceanicznych Opisuje rafę koralową Wyjaśnia przyczynę powstawania prądów morskich Ocenia możliwość rozwoju świata organicznego w poszczególnych strefach Opisuje przystosowania zwierząt do życia w wodzie Wyjaśnia, dlaczego fale dźwiękowe nie mogą rozchodzić się w próżni Podaje przykłady wykorzystania echa przez zwierzęta Analizuje skutki korzystania z zasobów morskich przez człowieka Wyjaśnia, dlaczego w jeziorach żyją głównie zwierzęta zmiennocieplne Charakteryzuje pierwotniaki Charakteryzuje faunę występującą w różnych strefach jeziora Wymienia gatunki zwierząt, które można spotkać tylko w czystych wodach Porównuje czynności życiowe płazów i gadów Opisuje rozmnażanie ptaków Na wybranych przykładach wykazuje związek między budową a trybem życia ptaków Charakteryzuje rozmnażanie i rozwój ssaków Opisuje czynności życiowe dżdżownicy Charakteryzuje sposoby rozmnażania owadów Omawia rozmnażanie winniczka Na podstawie analizy danych dotyczących rozkładu temperatur i ilości opadów porównuje klimaty różnych rejonów geograficznych Wskazuje przyczyny odchylenia granic stref od równoleżników Przewiduje zmiany, jakie mogą zachodzić w środowisku na skutek eksploatacji bogactw naturalnych i mineralnych Przewiduje skutki niekontrolowanego składowania opadów radioaktywnych i substancji trujących Ocenę: celujący otrzymuje uczeń, który: Oblicza różnicę czasu słonecznego na podstawie różnicy długości geograficznej Konstruuje na podstawie rysunku prosty obwód elektryczny Wyjaśnia działanie kalejdoskopu 12
Planuje i przeprowadza proste doświadczenia, badające wpływ różnych czynników na życie organizmów Przyporządkowuje organizmy do odpowiednich królestw, określa znaczenie klasyfikacji Bierze udział w konkursach i olimpiadach biologicznych Ocenę: niedostateczny otrzymuje uczeń, który: nie opanował wiadomości i umiejętności określonych w podstawie programowej nauczania przyrody w klasie IV, V, VI nie jest w stanie rozwiązać problemów teoretycznych lub praktycznych o niewielkim stopniu trudności 13