POUFNE Pieczątka szkoły 28 stycznia 2016 r. Kod ucznia (wypełnia uczeń) Imię i nazwisko (wypełnia komisja) Czas pracy 90 minut KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW ROK SZKOLNY 2015/2016 Eliminacje rejonowe II stopień Informacje: 1. Wpisz trzycyfrowy kod ucznia. Nie wpisuj nazwiska! 2. Przeczytaj uważnie wszystkie polecenia i informacje do zadań. 3. Na rozwiązanie wszystkich zadań masz 90 minut. 4. Przy każdym zadaniu została podana liczba punktów możliwych do uzyskania. 5. W zadaniach zamkniętych wstaw znak X we wskazanych miejscach. 6. Rozwiązania i odpowiedzi zadań otwartych czytelnie zapisz w miejscu do tego przeznaczonym. 7. Za rozwiązanie wszystkich zadań możesz otrzymać łącznie 30 punktów. 8. Nie używaj korektora. 9. Pomyłki poprawiaj wyraźnym skreśleniem, a w zadaniach zamkniętych zakreśl kółkiem. 10. W trakcie obliczeń możesz korzystać wyłącznie z tablic dostarczonych wraz z arkuszem zadań oraz z prostego kalkulatora. Powodzenia! Nr zadania 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Suma Punkty./ 2./ 4 0
Zadanie 1 (3 pkt) W wyniku naturalnego rozpadu promieniotwórczego jądra atomowego powstaje jądro o innym składzie, a zjawisku towarzyszy emisja promieniowania. Pojedynczy rozpad α prowadzi do emisji cząstki złożonej z dwóch protonów i dwóch neutronów, a utworzone w jego wyniku nowe jądro ma odpowiednio mniejszą liczbę atomową i liczbę masową. W wyniku rozpadu β - emitowany jest elektron, który pochodzi z rozpadu neutronu, a liczba atomowa pierwiastka wzrasta o 1. Określ, czy poniższe zdania zawierają prawdziwe informacje (zaznacz P lub F). A Jądro atomu 3 H może ulec rozpadowi α. P F B W wyniku dwóch rozpadów α i jednego rozpadu β - jądro atomu 238 U powstaje P F jądro atomu 230 Th. C Produkt rozpadu β - izotopu 14 C jest głównym składnikiem powietrza. P F Zadanie 2 (3 pkt) Dane są wzory związków chemicznych o budowie cząsteczkowej lub jonowej, w których występują wyłącznie atomy niemetali. NH 4 Cl H 2 S C 2 H 6 H 3 PO 4 Wstaw w wykropkowane miejsca odpowiednie wzory związków w taki sposób, aby poniższy tekst zawierał wyłącznie prawdziwe informacje... jest związkiem o budowie jonowej, a. i... zbudowane są z cząsteczek polarnych. Gazem o najmniejszej gęstości jest.. Wymienione substancje dobrze rozpuszczają się w wodzie, wyjątkiem jest.... Zadanie 3 (3 pkt) Uzupełnij tabelkę: substancja masa liczba moli NaOH 80 g łączna liczba wszystkich atomów CaSO 4 2H 2 O 0,5 butan 8,428 10 25 2
Zadanie 4 (3 pkt) Siarczan(VI) magnezu to związek stosowany między innymi w lecznictwie i rolnictwie. W przyrodzie występuje powszechnie jako heptahydrat MgSO 4 7H 2 O (minerał epsomit, sól gorzka, sól angielska). Oblicz masę soli gorzkiej, którą należy odważyć, aby przygotować 50 gramów roztworu o stężeniu 3%. Obliczenia: Odpowiedź:.. Zadanie 5 (3 pkt) 20 gramów wodorotlenku sodu wprowadzono do roztworu kwasu solnego, zawierającego 10 gramów chlorowodoru. Wykonaj niezbędne obliczenia i określ, jaki odczyn wykazuje otrzymany roztwór. Obliczenia: Odpowiedź: Odczyn roztworu po reakcji jest... 3
Informacja do zadań 6-7. Przeprowadzono doświadczenie, którego celem było otrzymanie i identyfikacja pewnego gazowego węglowodoru. Zaobserwowano odbarwienie pomarańczowego roztworu w zlewce. woda z fenoloftaleiną węglik wapnia (6,4g) Zadanie 6 (3 pkt) a) Uzupełnij schematyczny rysunek (wpisz w ramkę nazwę lub wzór substancji użytej do identyfikacji powstającego gazu). b) Napisz, jaką inną zmianę w kolbie (oprócz wydzielania gazu) można zaobserwować podczas doświadczenia. c) Zapisz równanie reakcji chemicznej, biegnącej w zlewce. Zadanie 7 (3 pkt) Napisz równanie reakcji chemicznej, która zaszła w kolbie, a następnie oblicz masę otrzymanego w tej reakcji gazu. Przyjmij, że węglik wapnia całkowicie przereagował. Równanie reakcji:.... Obliczenia: Odpowiedź:.. 4
Informacja do zadań 8-9. Do pięciu zlewek z wodą destylowaną (1 5) wprowadzono po 1 g różnych związków chemicznych: tlenek miedzi(ii) węglan sodu tlenek potasu chlorek wapnia tlenek siarki(vi) 1 2 3 4 5 Zadanie 8 (3 pkt) Uzupełnij tabelkę; wpisz w wolne miejsca numery wszystkich pasujących zlewek. Zlewki, w których otrzymano roztwory właściwe Zlewki, w których otrzymano zawiesiny Zlewki, w których otrzymano roztwory o odczynie kwasowym Zadanie 9 (2 pkt) Zmieszano parami zawartości niektórych zlewek, a opis zjawisk umieszczono w tabeli. Uzupełnij tabelkę; wpisz w wolne miejsca numery pasujących zlewek. Wydzielił się biały osad Zaszła reakcja zobojętniania obserwacja Numery zlewek i i Zadanie 10 (4 pkt) W każdym z punktów I-IV zaznacz prawidłową odpowiedź A, B, C lub D. I. Do powstania kwaśnych opadów przyczyniają się: A. tlenki azotu, węglowodory i tlenek węgla(ii) B. tlenek azotu(iv), tlenek siarki(iv), tlenek krzemu C. tlenki azotu, siarki i węgla D. metan, para wodna, tlenek krzemu 5
II. Aby otrzymać chlorek miedzi(ii), należy przeprowadzić reakcję: A. CuO z HCl B. Cu z HCl C. CuSO 4 z NaCl D. Cu 2 O z HCl III. W przedstawionym poniżej schemacie reakcji: Cl 2 KOH ogrzewanie Fe X Y Z litery X, Y, Z oznaczają kolejno: A. Chlorek żelaza(ii), wodorotlenek żelaza(ii), tlenek żelaza(ii) B. Chlorek żelaza(iii), wodorotlenek żelaza(iii), tlenek żelaza(iii) C. Chlorek żelaza(iii), wodorotlenek żelaza(iii), wodorotlenek żelaza(ii) D. Chlorek żelaza(ii), wodorotlenek żelaza(ii), wodorotlenek żelaza(iii) IV. Analizując przedstawione poniżej krzywe rozpuszczalności można stwierdzić, że: A. nasycony roztwór KNO 3 w temperaturze 20 C ma stężenie 50% B. nasycony roztwór NaNO 3 w temperaturze 40 C ma stężenie 60% C. nasycony roztwór CuSO 4 w temperaturze 60 C ma stężenie 50% D. nasycony roztwór NaNO 3 w temperaturze 80 C ma stężenie 60% 6
Brudnopis (nie podlega ocenie) 7
8
Tablica rozpuszczalności soli i wodorotlenków w wodzie Aktywność chemiczna wybranych metali 9
10