RAPORT PODSUMOWUJĄCY BADANIA ANKIETOWE I POMIARY RUCHU.

RAPORT PODSUMOWUJĄCY BADANIA ANKIETOWE I POMIARY RUCHU. OPRACOWANIE POWSTAŁO W RAMACH PLANU ZRÓWNOWAŻONEJ MOBILNOŚCI MIEJSKIEJ DLA MIEJSKIEGO OBSZARU FUNKCJONALNEGO POZNANIA NA LATA 2016-2025 POZNAŃ, GRUDZIEŃ 2016

Zespół autorski ATMOTERM S.A. Lider konsorcjum mgr inż. Wojciech Kusek mgr inż. Agnieszka Bolingier mgr inż. Janusz Pietrusiak mgr Magdalena Szewczyk mgr inż. Grzegorz Markowski mgr inż. Małgorzata Płotnicka inż. Kinga Ścigała ECORYS Polska Sp. z o.o. mgr inż. Cezary Gołębiowski mgr Paulina Gawryś mgr Katarzyna Obłąkowska Dokument przygotowany na zlecenie: Stowarzyszenie Metropolia Poznań ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 8 61-124 Poznań www.metropoliapoznan.pl

Spis treści Spis treści... 5 Spis tabel... 9 Spis wykresów... 13 1. PRZEPROWADZENIE BADAŃ ANKIETOWYCH I POMIARÓW RUCHU... 15 2. WYWIADY TELEFONICZNE... 16 2.1. Technika badawcza... 16 2.2. Dobór próby... 16 2.3. Realizacja badania... 17 2.4. Narzędzie badawcze... 17 3. WYWIADY TELEFONICZNE CATI WYNIKI... 18 3.1. Charakterystyka próby... 18 3.2. Wybór podstawowego środka transportu zbiorowego... 18 3.3. Przyczyny wyboru publicznego środka transportu... 20 3.4. Ocena jakości publicznego środka transportu... 22 3.5. Przyczyny niekorzystania z publicznego środka transportu zbiorowego... 22 3.6. Badania osób korzystających z indywidualnego transportu samochodowego... 23 3.7. Badania osób korzystających w codziennych podróżach z roweru... 24 3.8. Badania grupy osób niepełnosprawnych... 24 4. ANKIETY / WYWIADY W GOSPODARSTWACH DOMOWYCH... 28 4.1. Technika badawcza... 28 4.2. Dobór próby... 28 4.3. Realizacja badania... 28 4.4. Narzędzie badawcze... 29 5. ANKIETY / WYWIADY W GOSPODARSTWACH DOMOWYCH WYNIKI... 30 5.1. Charakterystyka gospodarstw domowych... 30 5.2. Ruchliwość osób... 34 5.3. Motywacje podróży osób... 38 5.4. Podział zadań przewozowych... 40 5.5. Charakterystyki podróży publicznym transportem zbiorowym... 42 5.6. Preferencje transportowe osób... 46 6. ANKIETY / WYWIADY W MIEJSCACH HANDLU / CENTRACH HANDLOWYCH... 49 6.1. Technika badawcza... 49 5

6.2. Dobór próby... 49 6.3. Realizacja badania... 50 6.4. Narzędzie badawcze... 50 7. ANKIETY / WYWIADY W MIEJSCACH HANDLU / CENTRACH HANDLOWYCH WYNIKI... 51 7.1. Charakterystyka próby ankietowanych... 51 7.2. Sposób dotarcia (wybór środka transportu)... 51 7.3. Napełnienia w pojazdach indywidualnych (carpooling)... 52 7.4. Trasa podróży... 52 8. WYWIADY W WYBRANYCH SZKOŁACH... 54 8.1. Technika badawcza... 54 8.2. Dobór próby... 54 8.3. Realizacja badania... 56 8.4. Narzędzie badawcze... 56 8.5. Opis sposobu realizacji badania... 56 9. WYWIADY W WYBRANYCH SZKOŁACH WYNIKI... 57 9.1. Charakterystyka próby ankietowanych... 57 9.2. Sposób dotarcia/powrotu... 58 9.3. Czas dotarcia/powrotu... 60 10. ANKIETY / WYWIADY W ŚRODKACH KOMUNIKACJI ZBIOROWEJ ORAZ POMIARY LICZBY OSÓB KORZYSTAJĄCYCH Z KOMUNIKACJI ZBIOROWEJ... 62 10.1. Techniki badawcze... 62 10.2. Dobór próby... 62 10.3. Realizacja badania ankietowego i pomiaru... 62 10.4. Narzędzie badawcze... 63 10.5. Opis sposobu realizacji badania... 64 11. ANKIETY / WYWIADY W ŚRODKACH KOMUNIKACJI ORAZ POMIARY LICZBY OSÓB KORZYSTAJĄCYCH Z KOMUNIKACJI ZBIOROWEJ WYNIKI... 65 11.1. Potoki ruchu pasażerskiego na dworcach kolejowych i węzłach autobusowych... 65 11.2. Ruch pasażerski w badanych miastach... 66 11.3. Charakterystyka próby podróżnych... 69 11.4. Preferencje w wyborze środka transportu... 71 11.5. Motywacje podróży... 72 11.6. Czas dotarcia do celu podróży i czas dojścia do przystanku... 73 11.7. Opinie nt. transportu publicznego... 75 11.8. Trasy podróży... 77

12. POMIARY NAPEŁNIEŃ W TRANSPORCIE ZBIOROWYM... 82 12.1. Technika badawcza... 82 12.2. Realizacja pomiaru... 82 12.3. Narzędzie badawcze... 83 12.4. Opis sposobu realizacji pomiarów... 83 13. POMIARY NAPEŁNIEŃ W TRANSPORCIE ZBIOROWYM WYNIKI... 85 13.1. Napełnienie autobusów w punktach kontrolnych na granicy miasta... 85 Potoki ruchu pasażerskiego do i z badanych miast... 89 14. POMIAR NATĘŻENIA RUCHU SAMOCHODOWEGO... 91 14.1. Technika badawcza... 91 14.2. Realizacja pomiaru... 91 14.3. Narzędzie badawcze... 92 14.4. Opis sposobu realizacji pomiarów... 92 15. POMIAR NATĘŻENIA RUCHU SAMOCHODOWEGO WYNIKI... 94 15.1. Wielkość ruchu samochodowego przy szkołach i sklepach... 94 15.2. Wielkość ruchu rowerowego przy szkołach i sklepach... 97 15.3. Średni dobowy ruch roczny na drogach krajowej i wojewódzkich przy szkołach i sklepach 100 16. ANKIETA INTERNETOWA Z MIESZKAŃCAMI METROPOLII POZNAŃ... 106 16.1. Technika badawcza... 106 16.2. Realizacja badania... 106 16.3. Narzędzie badawcze... 106 17. ANKIETA INTERNETOWA Z MIESZKAŃCAMI METROPOLII POZNAŃ (BADANIA 2016) wyniki 107 17.1. Charakterystyka próby ankietowanych... 107 17.2. Preferencje transportowe mieszkańców Obszaru... 108 17.3. Motywacje podróży mieszkańców Obszaru... 109 17.4. Czas podróży do pracy lub szkoły... 110 17.5. Preferencje transportowe w wyborze środka publicznego transportu zbiorowego... 111 17.6. Czas dotarcia na przystanek komunikacji publicznej... 112 17.7. Przyczyny wyboru publicznego transportu zbiorowego... 112 17.8. Ocena jakości publicznego transportu zbiorowego... 112 17.9. Rodzaj biletów... 114 17.10. Warunki używania indywidualnego transportu... 115 17.11. Przyczyny używania indywidualnego transportu... 116

17.12. Preferencje transportowe w drodze do pracy lub szkoły... 117 17.13. Przyczyny wyboru roweru jako środka transportu... 117 17.14. Szczególnie niebezpieczne miejsca na terenie Metropolii Poznań... 118 17.15. Problemy w zakresie transportu, komunikacji i mobilności... 118 17.16. Kierunki rozwoju w zakresie transportu, komunikacji i mobilności... 118 18. Ankieta internetowa z organizacjami pozarządowymi i przedsiębiorstwami Metropolii Poznań (badanie 2016)... 120 18.1. Technika badawcza... 120 18.2. Realizacja badania... 120 18.3. Narzędzie badawcze... 120 19. Ankieta internetowa z organizacjami pozarządowymi i przedsiębiorstwami Metropolii Poznań (badania 2016) - wyniki... 121 19.1. Charakterystyka próby ankietowanych... 121 19.2. Ocena jakości publicznego transportu zbiorowego... 121 19.3. Warunki używania indywidualnego transportu... 123 19.4. Szczególnie niebezpieczne miejsca na terenie Metropolii Poznań... 124 19.5. Problemy w zakresie transportu, komunikacji i mobilności... 125 19.6. Kierunki rozwoju w zakresie transportu, komunikacji i mobilności... 126 19.7. Ocena narzędzi do zarządzania mobilnością... 128

Spis tabel Tabela 1 Liczba mieszkańców gmin i liczba ankiet CATI... 16 Tabela 2 Preferencje transportowe ankietowanych w poszczególnych miastach... 19 Tabela 3 Deklarowany podstawowy środek transportu w zależności od sytuacji zawodowej... 20 Tabela 4 Deklarowany publiczny środek transportu zbiorowego w badanych miastach... 21 Tabela 5 Przyczyny wyboru publicznego środka transportu zbiorowego w badanych miastach... 21 Tabela 6 Ocena jakości publicznych środków transportu zbiorowego w badanych miastach... 22 Tabela 7 Przyczyny niekorzystania z publicznego środka transportu zbiorowego... 23 Tabela 8 Przyczyny wyboru samochodu prywatnego jako głównego środka transportu... 23 Tabela 9 Ocena warunków podróżowania samochodem prywatnym... 24 Tabela 10 Przyczyny wyboru roweru jako podstawowego środka transportu... 24 Tabela 11Środki transportu wybierane przez niepełnosprawnych... 26 Tabela 12 Liczba wywiadów w gospodarstwach domowych... 28 Tabela 13 Struktura procentowa gospodarstw domowych według liczby osób... 30 Tabela 14 Struktura procentowa gospodarstw według liczby posiadanych samochodów osobowych 31 Tabela 15 Struktura procentowa osób według wieku... 31 Tabela 16 Struktura procentowa mieszkańców według wykonywanego zajęcia... 32 Tabela 17 Struktura procentowa mieszkańców według rodzaju podsiadanego biletu na transport zbiorowy... 33 Tabela 18 Deklarowane trasy podróży z Obornik... 34 Tabela 19 Deklarowane trasy podróży z Gminy Skoki... 36 Tabela 20 Deklarowane trasy podróży z Szamotuł... 36 Tabela 21 Deklarowane trasy podróży ze Śremu... 37 Tabela 22 Struktura motywacji podróży osób... 38 Tabela 23 Struktura motywacji podróży w zależności od środka transportu używanego do codziennego przemieszczania się... 40 Tabela 24 Podział zadań przewozowych w podróżach w poszczególnych gminach... 40 Tabela 25 Podział zadań przewozowych w zależności od sytuacji zawodowej... 41 Tabela 26 Podział zadań przewozowych w zależności od motywacji podróży... 42 Tabela 27 Struktura procentowa mieszkańców według rodzaju posiadanego biletu na transport zbiorowy... 42 Tabela 28 Struktura procentowa mieszkańców podróżujących zbiorowym transportem publicznym 43 Tabela 29 Struktura procentowa mieszkańców podróżujących zbiorowym transportem publicznym według sytuacji zawodowej... 44

Tabela 30 Ocena jakości elementów publicznego transportu zbiorowego... 44 Tabela 31 Przyczyny niekorzystania z publicznego transportu zbiorowego... 45 Tabela 32 Przyczyny wyboru własnego samochodu jako głównego środka transportu... 46 Tabela 33 Ocena warunków do korzystania z indywidualnego transportu samochodowego... 46 Tabela 34 Przyczyny korzystania z roweru w badanych gminach... 47 Tabela 35 Zainteresowanie wspólnym podróżowaniem (carpooling) w badanych gminach... 48 Tabela 36 Liczba ankiet w miejscach handlu/centrach handlowych... 49 Tabela 37 Obiekty handlowe w gminach będących przedmiotem badania... 49 Tabela 38 Wybór środka transportu w podróżach do sklepów... 52 Tabela 39 Liczba osób podróżujących jednym pojazdem do sklepów... 52 Tabela 40 Trasa podróży do sklepów... 53 Tabela 41 Liczba ankiet w wybranych szkołach... 54 Tabela 42 Szkoły w gminach będących przedmiotem badania... 55 Tabela 43 Wielkość próby badawczej w poszczególnych rodzajach szkół... 57 Tabela 44 Wiek ankietowanych w szkołach w poszczególnych gminach... 57 Tabela 45 Sposób dotarcia i powrotu do/ze szkoły... 59 Tabela 46 Czas dotarcia i powrotu do/ze szkoły... 61 Tabela 47 Liczba ankiet wśród osób korzystających z komunikacji zbiorowej... 62 Tabela 48 Potoki ruchu pasażerskiego na dworcach kolejowych... 65 Tabela 49 Potoki ruchu pasażerskiego na węzłach autobusowych... 66 Tabela 50 Potoki ruchu pasażerskiego w Obornikach... 66 Tabela 51 Potoki ruchu pasażerskiego w Szamotułach... 67 Tabela 52 Potoki ruchu pasażerskiego w Skokach... 68 Tabela 53 Potoki ruchu pasażerskiego w Śremie... 69 Tabela 54 Wiek osób ankietowanych... 70 Tabela 55 Sytuacja zawodowa osób ankietowanych... 70 Tabela 56 Preferencje w wyborze środka transportu... 71 Tabela 57 Cel podróży deklarowany przez ankietowanych... 72 Tabela 58 Czas dotarcia do celu podróży deklarowany przez ankietowanych... 73 Tabela 59 Czas dojścia do przystanku początkowego deklarowany przez ankietowanych... 74 Tabela 60 Jakość publicznego transportu zbiorowego... 76 Tabela 61 Sieć połączeń autobusowych i kolejowych... 76 Tabela 62 Deklarowane trasy podróży z Obornik... 77 Tabela 63 Deklarowane trasy podróży z Szamotuł... 78

Tabela 64 Deklarowane trasy podróży ze Skoków... 79 Tabela 65 Deklarowane trasy podróży ze Śremu... 79 Tabela 66 Liczba osób w zależności od stopnia napełnienia autobusu... 84 Tabela 67 Oborniki napełnienie autobusów mijających punkty kontrolne usytuowane na granicy miasta... 85 Tabela 68 Szamotuły napełnienie autobusów mijających punkty kontrolne usytuowane na granicy miasta... 86 Tabela 69 Szamotuły napełnienie autobusów mijających punkty kontrolne usytuowane na granicy miasta... 87 Tabela 70 Śrem napełnienie autobusów mijających punkty kontrolne usytuowane na granicy miasta... 88 Tabela 71 Potoki ruchu pasażerskiego do i z badanych miast... 89 Tabela 72Szkoły w pobliżu których zrealizowano pomiary ruchu... 91 Tabela 73 Obiekty handlowe w pobliżu których zrealizowano pomiary ruchu... 92 Tabela 74 Kategorie pojazdów... 92 Tabela 75 Zestawienie ruchu samochodowego przy szkołach... 94 Tabela 76 Zestawienie ruchu samochodowego przy sklepach... 94 Tabela 77 Zestawienie ruchu rowerowego przy szkołach... 97 Tabela 78 Zestawienie ruchu rowerowego przy sklepach... 97 Tabela 79 Ruch na drodze krajowej DK11 w 2015 r. w gminie Oborniki... 100 Tabela 80 Ruch na drogach wojewódzkich w 2015 r. w gminie Oborniki... 101 Tabela 81 Ruch na drogach wojewódzkich w 2015 r. w gminie Szamotuły... 103 Tabela 82 Ruch na drodze wojewódzkiej DW196 w 2015 r. w gminie Skoki... 104 Tabela 83 Ruch na drogach wojewódzkich w 2015 r. w gminie Śrem... 105 Tabela 84 Wiek osób ankietowanych... 107 Tabela 85 Sytuacja zawodowa osób ankietowanych... 108 Tabela 86 Preferencje transportowe mieszkańców Metropolii Poznań (badanie online 2016)... 108 Tabela 87 Motywacje podróży mieszkańców Metropolii Poznań (badanie online 2016)... 109 Tabela 88 Czas podróży do pracy lub szkoły... 111 Tabela 89 Preferencje transportowe w wyborze środka publicznego transportu zbiorowego... 111 Tabela 90 Preferencje transportowe w wyborze środka publicznego transportu zbiorowego... 111 Tabela 91 Czas dotarcia na przystanek komunikacji publicznej... 112 Tabela 92 Przyczyny wyboru publicznego transportu zbiorowego... 112 Tabela 93 Ocena jakości publicznego transportu zbiorowego... 113 Tabela 94 Istotność jakości publicznego transportu zbiorowego... 113

Tabela 95 Rodzaj kupowanych biletów... 114 Tabela 96 Ocena jakości używania indywidualnego transportu... 115 Tabela 97 Ocena znaczenia wyznaczników jakości transportu samochodowego... 115 Tabela 98 Przyczyny używania indywidualnego transportu... 116 Tabela 99 Środek transportu poza dojazdem do pracy/szkoły... 117 Tabela 100 Przyczyny wyboru roweru... 117 Tabela 101 Ocena proponowanych kierunków rozwoju w zakresie transportu, komunikacji i mobilności... 118 Tabela 102 Siedziba podmiotu lub miejsce prowadzenia działalności... 121 Tabela 103 Rodzaj podmiotu wypełniającego ankietę... 121 Tabela 104 Ocena jakości publicznego transportu zbiorowego... 122 Tabela 105 Istotność jakości publicznego transportu zbiorowego... 122 Tabela 106 Ocena jakości użytkowania indywidualnego transportu... 123 Tabela 107 Istotność jakości transportu samochodowego... 124 Tabela 108 Miejsca szczególnie niebezpieczne... 125 Tabela 109 Problemy dotyczące stanu istniejącego w zakresie transportu, komunikacji i mobilności... 125 Tabela 110 Ocena proponowanych kierunków rozwoju w zakresie transportu, komunikacji i mobilności... 126 Tabela 111 Kierunki pozostałych zmian w dziedzinie efektywnego transportu, komunikacji i mobilności... 127 Tabela 112 Ocena potencjału wdrażania narzędzi do zarządzania... 128

Spis wykresów Wykres 1 Sytuacja zawodowa osób ankietowanych... 18 Wykres 2 Deklarowany podstawowy środek transportu w badanych miastach... 19 Wykres 3 Deklarowany podstawowy środek transportu w zależności od sytuacji zawodowej... 20 Wykres 4 Środki transportu używane przez niepełnosprawnych, inny rodzaj niesprawności... 27 Wykres 5 Środki transportu używane przez niepełnosprawnych, niesprawność ruchowa... 27 Wykres 6 Struktura procentowa gospodarstw domowych według liczby osób... 30 Wykres 7 Struktura procentowa gospodarstw według liczby posiadanych samochodów osobowych 31 Wykres 8 Struktura procentowa osób według wieku... 32 Wykres 9 Struktura procentowa mieszkańców według wykonywanego zajęcia... 33 Wykres 10 Struktura procentowa mieszkańców według rodzaju podsiadanego biletu na transport zbiorowy... 34 Wykres 11 Struktura motywacji podróży osób... 38 Wykres 12 Podział zadań przewozowych w podróżach w poszczególnych gminach... 41 Wykres 13 Struktura procentowa mieszkańców według rodzaju posiadanego biletu na transport zbiorowy... 43 Wykres 14 Średnia ocena elementów publicznego transportu zbiorowego w badanych gminach... 45 Wykres 15 Ocena warunków korzystania z własnego samochodu w badanych gminach... 47 Wykres 16 Zainteresowanie wspólnym podróżowaniem (carpooling) w badanych gminach... 48 Wykres 17 Charakterystyka wiekowa ankietowanych w badaniu osób podróżujących do sklepów... 51 Wykres 18 Wiek ankietowanych w szkołach... 58 Wykres 19 Sposób dotarcia i powrotu ze szkoły... 59 Wykres 20 Czas dotarcia i powrotu ze szkoły... 61 Wykres 21 Potoki ruchu pasażerskiego w Obornikach... 67 Wykres 22 Potoki ruchu pasażerskiego w Szamotułach... 68 Wykres 23 Potoki ruchu pasażerskiego w Śremie... 69 Wykres 24 Wiek podróżujących środkami komunikacji publicznej... 70 Wykres 25 Sytuacja zawodowa osób ankietowanych... 71 Wykres 26 Najczęściej wybierany środek transportu... 72 Wykres 27 Motywacje podróży ankietowanych... 73 Wykres 28 Czas dotarcia do celu podróży... 74 Wykres 29 Czas dojścia do przystanku początkowego... 75 Wykres 30 Ocena niezawodności komunikacji autobusowej/ kolejowej... 75

Wykres 31 Opinie na temat konieczności modyfikacji obecnej sieci połączeń autobusowych/ kolejowych... 77 Wykres 32 Oborniki napełnienie autobusów na punktach kontrolnych na granicy miasta... 86 Wykres 33 Szamotuły napełnienie autobusów na punktach kontrolnych na granicy miasta... 87 Wykres 34 Skoki napełnienie autobusów na punktach kontrolnych na granicy miasta... 88 Wykres 35 Śrem napełnienie autobusów na punktach kontrolnych na granicy miasta... 89 Wykres 36 Napełnienie autobusów w potoki ruchu pasażerskiego do i z badanych miast... 90 Wykres 37 Oborniki ruch samochodowy przy szkołach i sklepach... 95 Wykres 38 Szamotuły - ruch samochodowy przy szkołach i sklepach... 96 Wykres 39 Skoki - ruch samochodowy przy szkołach i sklepach... 96 Wykres 40 Śrem ruch samochodowy przy szkołach i sklepach... 97 Wykres 41 Oborniki ruch rowerowy przy szkołach i sklepach... 98 Wykres 42 Szamotuły ruch rowerowy przy szkołach i sklepach... 99 Wykres 43 Skoki ruch rowerowy przy szkołach i sklepach... 99 Wykres 44 Śrem ruch rowerowy przy szkołach i sklepach... 100 Wykres 45 Ruch na drodze krajowej DK11 w 2015r. w gminie Oborniki... 101 Wykres 46 Ruch na drogach wojewódzkich w 2015 r. w gminie Oborniki DW 178... 102 Wykres 47 Ruch na drogach wojewódzkich w 2015 r. w gminie Oborniki DW 187... 102 Wykres 48 Wiek osób ankietowanych... 107 Wykres 49 Sytuacja zawodowa osób ankietowanych... 108 Wykres 50 Preferencje transportowe a wiek mieszkańców Metropolii Poznań (badanie online 2016)... 109 Wykres 51 Motywacje a sposób podróży mieszkańców Metropolii Poznań (badanie online 2016).. 110 Wykres 52 Ocena jakości publicznego transportu zbiorowego a istotność poszczególnych elementów... 114 Wykres 53 Ocena jakości transportu indywidualnego a istotność poszczególnych elementów... 116 Wykres 54 Ocena jakości publicznego transportu zbiorowego a istotność poszczególnych elementów... 123 Wykres 55 Ocena jakości transportu indywidualnego a istotność poszczególnych elementów... 124

1. PRZEPROWADZENIE BADAŃ ANKIETOWYCH I POMIARÓW RUCHU W ramach II etapu projektu zostały przeprowadzone badania ankietowe mieszkańców oraz pomiary ruchu na terenie miast Oborniki, Szamotuły, Skoki oraz Śrem. Dodatkowo zostało wykonane badanie ankietowe CAWI (Computer-Assisted Web Interview) wśród mieszkańców Metropolii Poznań. Badania ankietowe i pomiary ruchu miały na celu pozyskanie brakujących danych i informacji koniecznych do opracowania Planu Zrównoważonej Mobilności Miejskiej dla Obszaru Funkcjonalnego Poznania na lata 2016-2025 [PZMM]. Zakres i metodologia badań i pomiarów była zgodna z opracowaną wcześniej Metodyką przeprowadzenia badań ankietowych i pomiarów ruchu. W celu zapewnienia porównywalności wyników badań ankietowych i pomiarów ruchu z wynikami badań przeprowadzonych w 2013 w celu sporządzenia Planu Transportowego Aglomeracji Poznańskiej, metodologia realizowanych badań i pomiarów była zbliżona do metodologii badań i pomiarów realizowanych w 2013 roku. W ramach badań ankietowych i pomiarów ruchu zrealizowano: wywiady telefoniczne CATI przeprowadzone na terenie Miasta i Gminy Oborniki, Miasta i Gminy Skoki, Miasta i Gminy Szamotuły oraz Miasta i Gminy Śrem 387 wywiadów, badania ankietowe (PAPI) w gospodarstwach domowych w miastach i gminach wymienionych powyżej w 964 gospodarstwach domowych, ankiety PAPI w miejscach handlu/centrach handlowych w miastach i gminach jw. 330 ankiety, ankiety PAPI w szkołach ponadpodstawowych znajdujących się na terenie ww. miast i gmin 893 ankiety, ankiety PAPI wśród osób korzystających z komunikacji zbiorowej (na przystankach autobusowych i kolejowych oraz w środkach komunikacji zbiorowej) wraz z pomiarem liczby osób korzystających ze środków komunikacji zbiorowej (na przystankach autobusowych i kolejowych 533 ankiety i badania prowadzone na 16 punktach pomiarowych zlokalizowanych w ww. miastach i gminach, pomiary napełnień w transporcie zbiorowym prowadzone na 16 punktach pomiarowych zlokalizowanych na granicach administracyjnych ww. miast i gmin, pomiary natężenia ruchu samochodowego na głównych ciągach transportowych, w okolicy wybranych szkół i centrów handlowych prowadzone na 20 punktach pomiarowych zlokalizowanych w powyżej wymienionych miastach i gminach. Przeprowadzone badania natężenia ruchu zostały uzupełnione wynikami Generalnego Pomiaru Ruchu 2015 na drogach krajowych oraz na drogach wojewódzkich województwa wielkopolskiego w odniesieniu do dróg, na których badano natężenie ruchu samochodowego. 15

2. WYWIADY TELEFONICZNE 2.1. Technika badawcza Wywiady telefoniczne z osobami indywidualnymi zostały przeprowadzone jako badanie ankietowe prowadzone przez telefon (CATI, Computer Assisted Telephone Interview). Badanie CATI to wywiad telefoniczny wspomagany komputerowo. W metodzie tej ankieter prowadzi rozmowę z respondentem, korzystając z pomocy komputera wyposażonego w specjalistyczne oprogramowanie. Rozmowy prowadzone są ze specjalnie przygotowanych stanowisk ankieterskich. Zapis wyników dokonywany jest na bieżąco przy zastosowaniu sieci komputerowych sprzężonych z centralą telefoniczną. Płynny przebieg wywiadu zgodnie z zakładaną procedurą oraz automatyczne kodowanie danych gwarantuje specjalistyczne oprogramowanie dedykowane realizacji badań telefonicznych. 2.2. Dobór próby Próba w tym badaniu objęła 387 respondentów indywidualnych. Została zrealizowana w czterech gminach objętych badaniem, proporcjonalnie do liczby mieszkańców poszczególnych gmin. Tabela 1 Liczba mieszkańców gmin i liczba ankiet CATI Minimalna liczba Zrealizowana Gmina Liczba mieszkańców % ankiet ankiet liczba ankiet Miasto i Gmina Oborniki 33 646 30 114 114 Miasto i Gmina Skoki 9 341 8 32 32 Miasto i Gmina Szamotuły 29 607 26 100 101 Miasto i Gmina Śrem 41 389 36 140 140 RAZEM 113 983 100 386 387 Źródło: opracowanie własne na podstawie BDL. Operatem losowania numerów telefonicznych była baza numerów mieszkańców gmin objętych badaniem. Poszczególne osoby do badania były losowane w ramach wyróżnionych warstw. Warstwowanie uwzględniło liczbę ludności gmin objętych badaniem (patrz tabela powyżej). Podstawą warstwowania były aktualne dane demograficzne publikowane przez GUS. Przebieg badań realizowanych techniką CATI był bezpośrednio monitorowany przez grupę kontrolerów. Do ich obowiązków należała bieżąca kontrola pracy ankieterów na sesji, tj. monitorowanie rozmów (kontroler miał możliwość słuchania wywiadu w czasie rzeczywistym, mając jednocześnie podgląd monitora ankietera realizującego ten wywiad), obserwacja poprawności przebiegu sesji zarówno od strony technicznej, jak i merytorycznej, śledzenie statystyk w poszczególnych projektach, śledzenie statystyk ankieterskich, a także bieżąca korekta ewentualnych uchybień i reagowanie na sytuacje nieprzewidziane.

2.3. Realizacja badania Badanie zostało przeprowadzone w okresie 18-22 lipca br. Wykonano łącznie 6621 telefonów, z czego 387 zakończyło się przeprowadzonymi wywiadami. Jeden wywiad trwał średnio 3 minuty 44 sekundy. Nie zanotowano problemów realizacyjnych. 2.4. Narzędzie badawcze W badaniu telefonicznym wykorzystana została ankieta, której projekt znajduje się w załączniku 1 Metodyki przeprowadzenia badań ankietowych i pomiarów ruchu.

3. WYWIADY TELEFONICZNE CATI WYNIKI 3.1. Charakterystyka próby Najbardziej liczebną grupę ankietowanych stanowiły osoby pracujące 46%. W Śremie liczba ankietowanych pracujących była największa i wyniosła 59% ogółu ankietowanych w tym mieście. Dużą grupę badanych stanowili też emeryci i renciści 40%, a w Szamotułach nawet 50% badanych w tym mieście. Najmniejszą grupę badanych stanowili uczniowie i studenci tylko 4%. Uwagę zwraca stosunkowo duża liczba bezrobotnych wśród ankietowanych w Skokach 22% ogółu badanych w tym mieście. Wykres 1 Sytuacja zawodowa osób ankietowanych 100% 90% 7,0% 6,9% 1,8% 2,0% 3,5% 21,9% 5,0% 4,3% 2,1% 5,7% 7,2% 2,1% 4,4% 80% 70% 60% 50% 43,0% 3,1% 40,6% 52,5% 28,6% 40,1% bezrobotny inne/ brak danych uczeń/ student 40% emeryt/ rencista pracujący 30% 59,3% 20% 44,7% 34,4% 33,7% 46,3% 10% 0% Oborniki Skoki Szamotuły Śrem Razem Źródło: opracowanie własne na podstawie wywiadów telefonicznych, lipiec 2016. 3.2. Wybór podstawowego środka transportu zbiorowego We wszystkich gminach głównym środkiem transportu deklarowanym przez ankietowanych jest samochód prywatny. Spośród wszystkich gmin w Skokach używa się go najczęściej 65,6%. Najrzadziej w Szamotułach 52,5% mieszkańców. Ma to swoje odzwierciedlenie w wyborze środków publicznego transportu zbiorowego, gdzie sytuacja jest odwrotna. Najrzadziej korzystają z niego mieszkańcy gminy Skoki 3,1%, najczęściej mieszkańcy Szamotuł 15,8% respondentów. 10,9% ankietowanych we wszystkich gminach używa różnego środka transportu, najwięcej w Śremie 13,6% mieszkańców, a najmniej w Obornikach 7,0%. Rowerem porusza się 8,3% wszystkich badanych, najwięcej w Skokach 15,6%, co wiąże się również z rzadkim korzystaniem z publicznego transportu zbiorowego. Rowerem tak samo jak pieszo najczęściej podróżują mieszkańcy Szamotuł 8,9%

w obydwu deklarowanych środkach transportu. Pieszo najrzadziej poruszają się mieszkańcy Skoków 3,1% odpowiedzi. Osób nie podróżujących wcale najwięcej jest w Obornikach 4,4% respondentów, nie ma natomiast takich osób w Skokach. Tabela 2 Preferencje transportowe ankietowanych w poszczególnych miastach Jakiego środka transportu najczęściej Pani/Pan używa? Oborniki Skoki Szamotuły Śrem Razem środków publicznego transportu 11,4% 3,1% 15,8% 12,1% 12,1% zbiorowego samochodu prywatnego 60,5% 65,6% 52,5% 63,6% 59,9% różnych środków transportu 7,0% 12,5% 10,9% 13,6% 10,9% roweru 9,6% 15,6% 8,9% 5,0% 8,3% podróżuję pieszo 7,0% 3,1% 8,9% 2,1% 5,4% nie podróżuję 4,4% 0,0% 3,0% 3,6% 3,4% Suma końcowa 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% Źródło: opracowanie własne na podstawie wywiadów telefonicznych, lipiec 2016. Wykres 2 Deklarowany podstawowy środek transportu w badanych miastach 100% 90% 80% 70% 4,4% 3,1% 3,0% 3,6% 2,1% 7,0% 8,9% 5,0% 15,6% 9,6% 8,9% 13,6% 7,0% 12,5% 10,9% nie podróżuję podróżuję pieszo 60% 50% 40% 30% 60,5% 65,6% 52,5% 63,6% roweru różnych środków transportu samochodu prywatnego 20% 10% 0% 11,4% 15,8% 12,1% 3,1% Oborniki Skoki Szamotuły Śrem środków publicznego transportu zbiorowego Źródło: opracowanie własne na podstawie wywiadów telefonicznych, lipiec 2016. Analiza pod względem sytuacji zawodowej osób ankietowanych wskazuje, że najczęstszym używanym środkiem transportu jest również samochód prywatny. Jego użytkowanie zadeklarowało 76,0% osób pracujących. Grupą, która najrzadziej korzysta z samochodu prywatnego, są studenci. Są oni natomiast najczęstszymi użytkownikami środków publicznego transportu zbiorowego, 35% z nich udzieliło takiej odpowiedzi. Publicznym transportem zbiorowym najrzadziej poruszają się bezrobotni, 3,6% respondentów tej grupy. Różnych środków transportu używa 10,9% wszystkich badanych, najczęściej emeryci 14,2% z nich. Rowerem porusza się 21,4% bezrobotnych, jest to najmniej popularny środek transportu wśród emerytów i rencistów 5,8%. Pieszo najczęściej poruszają się emeryci i renciści 10,3% z nich, najrzadziej osoby pracujące 1,7%. Wśród wszystkich grup dwie

z nich zadeklarowały całkowite zaniechanie podróżowania 7,1% bezrobotnych oraz 7,1% emerytów i rencistów. Grupa badanych o niezidentyfikowanej sytuacji zawodowej w 87,5% wybiera samochód prywatny i 12,5% z nich wybiera publiczny transport zbiorowy. Tabela 3 Deklarowany podstawowy środek transportu w zależności od sytuacji zawodowej Jakiego środka transportu najczęściej Pani/Pan używa? środków publicznego transportu zbiorowego Uczeń/ student Pracujący Bezrobotny Emeryt/ rencista Inne/ brak danych Razem 35,3% 6,1% 3,6% 18,1% 12,5% 12,1% samochodu prywatnego 29,4% 76,0% 53,6% 44,5% 87,5% 59,9% różnych środków transportu 11,8% 8,4% 10,7% 14,2% 0,0% 10,9% roweru 17,6% 7,8% 21,4% 5,8% 0,0% 8,3% podróżuję pieszo 5,9% 1,7% 3,6% 10,3% 0,0% 5,4% nie podróżuję 0,0% 0,0% 7,1% 7,1% 0,0% 3,4% Suma końcowa 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% Źródło: opracowanie własne na podstawie wywiadów telefonicznych, lipiec 2016. Wykres 3 Deklarowany podstawowy środek transportu w zależności od sytuacji zawodowej 100% 90% 80% 5,9% 17,6% 1,7% 7,8% 8,4% 7,1% 7,1% 3,6% 10,3% 21,4% 5,8% nie podróżuję 70% 60% 50% 11,8% 29,4% 10,7% 14,2% 87,5% podróżuję pieszo roweru 40% 76,0% 44,5% różnych środków transportu 30% 53,6% samochodu prywatnego 20% 10% 0% 35,3% 6,1% 3,6% 18,1% 12,5% środków publicznego transportu zbiorowego Źródło: opracowanie własne na podstawie wywiadów telefonicznych, lipiec 2016. 3.3. Przyczyny wyboru publicznego środka transportu Osobom, które odpowiedziały, że najczęściej przez nich wybieranym środkiem transportu jest publiczny transport zbiorowy lub używają różnych środków transportu, zadano pytanie o rodzaj używanego środka. Wyniki zostały przedstawione poniżej.

Tabela 4 Deklarowany publiczny środek transportu zbiorowego w badanych miastach 1 Gmina / środek transportu Oborniki Skoki Szamotuły Śrem Razem autobus miejski 57,9% 50,0% 30,8% 35,7% 40,3% autobus podmiejski 10,5% 0,0% 34,6% 57,1% 35,1% autobus PKS 0,0% 0,0% 3,8% 25,0% 10,4% kolej 42,1% 75,0% 57,7% 3,6% 35,1% inny 0,0% 0,0% 7,7% 10,7% 6,5% Źródło: opracowanie własne na podstawie wywiadów telefonicznych, lipiec 2016. We wszystkich gminach najważniejszą przyczyną wyboru publicznego transportu zbiorowego jest koszt przejazdu, który jest niższy niż innymi środkami transportu, oraz wygoda podróży. Szybkość przejazdu jest trzecim branym pod uwagę czynnikiem motywującym wybór publicznego transportu zbiorowego. Istotną przyczyną jest również brak możliwości korzystania z innych środków transportu, na którą wskazało 13,5% wszystkich badanych, oraz inne powody niewyszczególnione w ankiecie. W gminie Oborniki najważniejszym powodem jest wygoda przejazdu. Tak samo ważny jest niższy koszt podróży oraz jej skrócony czas w porównaniu z innymi środkami transportu. W Skokach zadeklarowano cztery przyczyny wyboru o równej randze istotności. Są to: wygoda, bliskość przystanku, brak możliwości korzystania z innych rodzajów transportu oraz przyzwyczajenie do tego środka transportu. W Szamotułach najistotniejszą przyczyną jest szybsza podróż 29,6% odpowiedzi ankietowanych, drugim najczęściej deklarowanym powodem wyboru publicznego transportu zbiorowego jest wygoda przejazdu. Równie ważny jest niższy koszt przejazdu oraz inne przyczyny, niewskazane w ankiecie. W Śremie za najważniejszą przyczynę wskazano niższą cenę przejazdu 25,0% odpowiedzi, następnie inne przyczyny niewyszczególnione w ankiecie oraz wygodę i brak możliwości korzystania z innych rodzajów transportu. Tabela 5 Przyczyny wyboru publicznego środka transportu zbiorowego w badanych miastach 2 Przyczyny wyboru Oborniki Skoki Szamotuły Śrem Razem jest tańszy niż inne środki transportu 19,0% 0,0% 18,5% 25,0% 20,2% jest szybciej niż innymi środkami transportu 19,0% 0,0% 29,6% 8,3% 16,9% jest wygodniej 23,8% 20,0% 25,9% 13,9% 20,2% pasują mi istniejące połączenia 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% jest mi blisko do przystanku/ów 9,5% 20,0% 0,0% 5,6% 5,6% stresuję się jadąc własnym samochodem 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% nie mam własnego samochodu 4,8% 0,0% 7,4% 8,3% 6,7% nie lubię podróżować własnym samochodem 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% nie mam możliwości korzystania z innych rodzajów transportu 9,5% 20,0% 14,8% 13,9% 13,5% lubię podróżować transportem zbiorowym 0,0% 0,0% 3,7% 0,0% 1,1% zawsze podróżuję transportem zbiorowym 0,0% 20,0% 7,4% 0,0% 3,4% inna 9,5% 0,0% 18,5% 16,7% 14,6% Źródło: opracowanie własne na podstawie wywiadów telefonicznych, lipiec 2016. 1 Odpowiedzi nie sumują się do 100%, ponieważ respondenci mogli wskazać więcej niż 1 odpowiedź. 2 Odpowiedzi nie sumują się do 100%, ponieważ respondenci mogli wskazać więcej niż 1 odpowiedź.

3.4. Ocena jakości publicznego środka transportu Podróżujący publicznym środkiem transportu zostali poproszeni o ocenę jakości poszczególnych czynników, które składają się na poziom ogólny przejazdu. We wszystkich gminach najwyżej oceniona została bezawaryjność oraz łatwość zakupu biletu, najgorzej natomiast częstość kursowania oraz wygoda przesiadki i dobre skomunikowanie z innymi rodzajami transportu. Najwyższe oceny przydzielali respondenci w Skokach, najmniej zadowoleni byli mieszkańcy Szamotuł. W Obornikach najwyższą ocenę uzyskał czynnik łatwości zakupu biletu oraz bezawaryjność, najgorzej oceniono częstość kursowania. Mieszkańcy gminy Skoki są najmniej zadowoleni z dostępności wolnych miejsc oraz wygody przesiadki i dobrego skomunikowania z innymi rodzajami transportu. Reszta czynników została oceniona podobnie. W Szamotułach ankietowani najwyżej ocenili bezawaryjność oraz dostęp do przystanków, co świadczy o rozbudowanej i dobrze zaplanowanej siatce komunikacji miejskiej. Najniżej ocenili częstość kursowania publicznych środków transportowych. Badani w Śremie najwyżej ocenili łatwość zakupu biletu oraz bezawaryjność, najgorzej ich zdaniem wygląda częstość kursowania pojazdów. Tabela 6 Ocena jakości publicznych środków transportu zbiorowego w badanych miastach Oceniany czynnik Oborniki Skoki Szamotuły Śrem Razem punktualność 5,0 5,5 4,9 5,5 5,2 bezawaryjność 5,2 5,5 5,1 5,6 5,3 szybkość podróży 4,9 5,5 4,8 5,1 5,0 częstość kursowania 4,1 5,5 4,2 4,4 4,3 dostęp do przystanków 4,9 4,8 5,0 5,0 5,0 cena biletów 4,9 5,0 4,4 5,3 4,9 dostępność wolnych miejsc 4,8 4,5 4,6 5,4 4,9 czystość i estetyka 4,5 5,5 4,5 5,4 4,9 bezpieczeństwo podróży 5,1 5,5 4,8 5,4 5,1 dostęp do informacji 4,7 5,3 4,5 5,4 4,9 łatwość zakupu biletu 5,5 5,3 4,7 5,7 5,3 wygoda przesiadki/ dobre skomunikowanie z innymi rodzajami transportu Źródło: opracowanie własne na podstawie wywiadów telefonicznych, lipiec 2016. 4,5 4,5 4,5 5,0 4,7 3.5. Przyczyny niekorzystania z publicznego środka transportu zbiorowego Jako podstawową przyczynę niekorzystania z publicznego środka transportu zbiorowego respondenci podawali zbyt małą częstotliwość kursowania. Zdanie takie ma 20,2% respondentów (jest to zbieżne z odpowiedziami na jedno z pytań w ankiecie z pasażerami, w której ankietowani pytani o jakość publicznego transportu zbiorowego najniżej ocenili częstotliwość kursowania autobusów/ pociągów). Podobną opinię maja mieszkańcy Obornik i Śremu. Mieszkańcy Skoków i Szamotuł jako przyczynę niekorzystania z publicznego środka transportu zbiorowego wskazali utrudniony/daleki dostęp do przystanków. Nikt nie miał uwag do punktualności jazdy transportu zbiorowego, ilości wolnych miejsc, czystości, poczucia bezpieczeństwa czy możliwości zakupu biletu. Szczegóły w podziale na poszczególne miasta prezentuje tabela.

Tabela 7 Przyczyny niekorzystania z publicznego środka transportu zbiorowego 3 Przyczyna Oborniki Skoki Szamotuły Śrem Razem niepunktualność 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% duża awaryjność środków transportu zbiorowego 0,0% 0,0% 0,0% 0,9% 0,3% długotrwałość podróży 5,6% 0,0% 4,2% 1,9% 3,4% zbyt mała częstotliwość kursowania 16,7% 7,1% 18,1% 28,0% 20,2% utrudniony/daleki dostęp do przystanków 12,2% 14,3% 19,4% 8,4% 12,8% wysoka cena biletów 1,1% 3,6% 0,0% 1,9% 1,3% brak wolnych miejsc w takich środkach transportu 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% brak czystości w takich środkach transportu 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% brak poczucia bezpieczeństwa 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% brak odpowiednich informacji 0,0% 0,0% 2,8% 0,0% 0,7% trudność w zakupie biletu 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% inne 78,9% 78,6% 70,8% 67,3% 72,7% Źródło: opracowanie własne na podstawie wywiadów telefonicznych, lipiec 2016. 3.6. Badania osób korzystających z indywidualnego transportu samochodowego Jako główną przyczynę wyboru samochodu prywatnego (indywidualnego środka transportu samochodowego) respondenci wskazywali wygodę 62,9% ankietowanych. Kolejnymi powodami wyboru samochodu były: większa szybkość (22,4% ankietowanych) oraz brak innego, alternatywnego środka transportu (21,1% ankietowanych). Podobne wyniki otrzymane zostały wśród ankietowanych w poszczególnych miastach. Szczegóły w podziale na poszczególne miasta prezentuje tabela. Tabela 8 Przyczyny wyboru samochodu prywatnego jako głównego środka transportu 4 Przyczyny Oborniki Skoki Szamotuły Śrem Razem jest wygodniejszy 69,6% 61,9% 49,1% 66,3% 62,9% jest szybszy 23,2% 23,8% 17,0% 24,7% 22,4% jest tańszy niż inne środki transportu 1,4% 0,0% 1,9% 3,4% 2,2% korzystam, gdyż wymagają tego względy zawodowe 4,3% 0,0% 7,5% 10,1% 6,9% korzystam, ze względów rodzinnych 4,3% 4,8% 5,7% 1,1% 3,4% nie ma alternatywnego środka transportu 15,9% 33,3% 34,0% 14,6% 21,1% inne 21,7% 9,5% 22,6% 12,4% 17,2% Źródło: opracowanie własne na podstawie wywiadów telefonicznych, lipiec 2016. Oceniając w sześciopunktowej skali warunki podróżowania samochodem prywatnym, ankietowani uznali, że zarówno pojazdy komunikacji publicznej, jak i rowery nie powodują utrudnień w ruchu (oceny 4,6 i 4,2). Stwierdzono jednak, że warunki parkowania oraz warunki ruchu nie są najlepsze (ocena 3,2 i 3,3). 3 Odpowiedzi nie sumują się do 100%, ponieważ respondenci mogli wskazać więcej niż 1 odpowiedź. 4 Odpowiedzi nie sumują się do 100%, ponieważ respondenci mogli wskazać więcej niż 1 odpowiedź.

Tabela 9 Ocena warunków podróżowania samochodem prywatnym Przyczyny Oborniki Skoki Szamotuły Śrem Razem jakość dróg 3,8 4,0 3,3 3,6 3,6 warunki ruchu 3,1 4,0 3,3 3,3 3,3 bezpieczeństwo ruchu 3,7 3,8 3,7 3,8 3,8 warunki parkowania 3,2 3,6 3,2 3,1 3,2 utrudnienia/brak utrudnień powodowanych przez rowerzystów utrudnienia/brak utrudnień powodowanych przez pojazdy publicznego transportu zbiorowego Źródło: opracowanie własne na podstawie wywiadów telefonicznych, lipiec 2016. 4,4 4,4 4,0 4,2 4,2 4,6 4,6 4,7 4,7 4,6 Jako problemy w podróżowaniu samochodem prywatnym mieszkańcy Obornik wskazali wąskie gardła na mostach i brak przelotowych dróg nad morze. Z kolei mieszkańcy Szamotuł jako największe problemy wskazali brak obwodnicy miejscowości i utrudnienia powodowane przez tiry. Dla mieszkańców Śremu największe problemy to brak obwodnicy miasta i ciężarówki powodujące utrudnienia w ruchu. 3.7. Badania osób korzystających w codziennych podróżach z roweru Podróżujący rowerem jako główną przyczynę wyboru takiego środka transportu wskazali pozytywny wpływ na zdrowie takiej formy podróżowania. Zdanie to podziela połowa 50% ankietowanych. Za wyborem roweru przemawia to, że jest on wygodny (31,3% odpowiedzi) i relatywnie szybki (15,6% odpowiedzi). Większość respondentów zadeklarowała, że ma możliwość wyboru innego środka transportu. Tabela 10 Przyczyny wyboru roweru jako podstawowego środka transportu 5 Przyczyny Oborniki Skoki Szamotuły Śrem Razem podróżowanie rowerem jest tanie 0,0% 20,0% 11,1% 14,3% 9,4% podróżowanie rowerem jest zdrowe 45,5% 20,0% 88,9% 28,6% 50,0% podróżowanie rowerem jest wygodne 27,3% 60,0% 33,3% 14,3% 31,3% rower jest modny 0,0% 0,0% 0,0% 28,6% 6,3% podróżowanie rowerem jest relatywnie szybkie 18,2% 0,0% 0,0% 42,9% 15,6% nie mam innej alternatywy podróżowania 9,1% 0,0% 11,1% 14,3% 9,4% inne 27,3% 20,0% 0,0% 28,6% 18,8% Źródło: opracowanie własne na podstawie wywiadów telefonicznych, lipiec 2016. 3.8. Badania grupy osób niepełnosprawnych Ankieta została przeprowadzona także wśród osób niepełnosprawnych. Grupa ta obejmuje 14% wszystkich badanych. Najwięcej z nich porusza się samochodem, przy czym przy niesprawności ruchowej są to niepełnosprawni o znacznym stopniu niesprawności, a przy innym rodzaju 5 Odpowiedzi nie sumują się do 100%, ponieważ respondenci mogli wskazać więcej niż 1 odpowiedź.

niesprawności o stopniu lekkim i umiarkowanym. Kolej jest wybierana częściej przy innej niesprawności niż ruchowa, ogólnie wśród respondentów to drugi najczęściej deklarowany środek transportu. Tak samo liczebne grupy stanowią użytkownicy autobusu podmiejskiego, roweru oraz podróżujący pieszo. Rower oraz transport pieszy wybierają częściej respondenci o niesprawności ruchowej. Najmniej jest osób niepodróżujących wcale, po jednej z nich w każdym rodzaju niesprawności.

Tabela 11Środki transportu wybierane przez niepełnosprawnych Środek transportu Inny rodzaj niesprawności Inny rodzaj niesprawności Razem Niesprawność ruchowa Niesprawność ruchowa razem SUMA Lekki Umiarkowany Znaczny Lekki Umiarkowany Znaczny samochodu 5 7 0 12 1 6 7 14 26 autobusu miejskiego 0 0 1 1 0 1 1 2 3 autobusu podmiejskiego 1 2 1 4 0 0 2 2 6 kolei 1 3 1 5 0 1 2 3 8 roweru 0 0 2 2 3 1 0 4 6 nie podróżuję 0 0 1 1 0 1 0 1 2 podróżuję pieszo 0 1 0 1 1 2 2 5 6 innego 1 0 1 2 0 1 0 1 3 SUMA 7 12 4 23 5 13 14 32 55 Źródło: opracowanie własne na podstawie wywiadów telefonicznych, lipiec 2016. 26

8 7 6 5 4 3 2 1 0 Wykres 4 Środki transportu używane przez niepełnosprawnych, inny rodzaj niesprawności 5 7 2 3 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 lekki umiarkowany znaczny 8 7 6 5 4 3 2 1 0 Wykres 5 Środki transportu używane przez niepełnosprawnych, niesprawność ruchowa 1 6 7 1 1 1 1 1 3 2 2 2 2 1 1 lekki umiarkowany znaczny Źródło: opracowanie własne na podstawie wywiadów telefonicznych, lipiec 2016. Źródło: opracowanie własne na podstawie wywiadów telefonicznych, lipiec 2016. Respondenci zostali również zapytani o największe utrudnienia w podróżowaniu w każdej z gmin. Większość z nich nie udzieliła odpowiedzi na to pytanie. Jest to jedynie sześć odpowiedzi. W Śremie 3 osoby wskazały na bariery architektoniczne, w Szamotułach 2 osoby na niedostosowanie pojazdów publicznego transportu zbiorowego, w Skokach jedna osoba na wysokie koszty podróżowania. 27

4. ANKIETY / WYWIADY W GOSPODARSTWACH DOMOWYCH 4.1. Technika badawcza Badanie w gospodarstwach domowych zostało przeprowadzone przy użyciu ankiet papierowych. Badanie PAPI (Paper & Pencil Interview) to badanie ilościowe, bazujące na konwencjonalnej papierowej wersji kwestionariuszy badawczych, w których odpowiedzi respondentów zaznaczane są pisemnie. Określenie PAPI upowszechnione zostało wraz z rozwojem metod komputerowych wspomagających badania, stosowane dla odróżnienia tychże od sytuacji wykorzystania standardowego kwestionariusza papierowego. 4.2. Dobór próby Przyjęta do badania definicja gospodarstwa domowego: osoby, które razem mieszkają i wspólnie się utrzymują. Próba w tym badaniu objęła 964 gospodarstwa domowe (w przypadku 3 ankiet respondenci nie podali nazwy gminy, w której mieszkają). Próba ta została zrealizowana w 4 gminach objętych badaniem. Tabela 12 Liczba wywiadów w gospodarstwach domowych Gmina % ankiet Minimalna liczba Zrealizowana liczba ankiet ankiet Miasto i Gmina Oborniki 30 260 281 Miasto i Gmina Skoki 8 72 71 Miasto i Gmina Szamotuły 26 229 242 Miasto i Gmina Śrem 36 320 367 RAZEM 100 881 961 Źródło: opracowanie własne. Próba do badania była losowana wg metody random route, czyli zgodnie z zasadami doboru próby losowej. Przed rozpoczęciem badania ankieterzy otrzymali adresy startowe, od których rozpoczęli realizację badania, a następnie poruszali się zgodnie z przyjętą zasadą przeprowadzając kolejne wywiady w co n-tym mieszkaniu, od punktu startowego poczynając. Wywiady realizowane były z pełnoletnim respondentem w gospodarstwie, np. głową gospodarstwa domowego lub osobą najlepiej zorientowanej w sytuacji gospodarstwa. Zebrane dane poddane zostały kontroli spójności logicznej. 4.3. Realizacja badania Badanie zostało przeprowadzone w okresie 19 lipca do 3 sierpnia br. Realizacja polegała na zebraniu informacji nt. podróży respondenta przeprowadzonych w dniu poprzedzającym badanie. W przypadku, w którym respondent nie podróżował w dniu poprzednim, badanie dotyczyło kolejnego dnia poprzedzającego badanie, jednakże nie wcześniejszego niż 5 dni wstecz. Wypełniając dzienniczek podróży, ankieter w pierwszym kroku identyfikował dzień, w którym 28

zostały wykonane podróże. Następnie były odnotowywane wszystkie podróże odbyte przez wytypowaną do badania osobę z gospodarstwa domowego. Realizacja badania zakładała, że ankieter odwiedzi dane gospodarstwo jeden raz, a jeśli nie zastanie nikogo pod wskazanym adresem, odwiedzi kolejne gospodarstwo domowe. W trakcie badania nie odnotowano szczególnych problemów realizacyjnych poza, co jest typowe dla tego rodzaju badań, odmową wpuszczenia do domu i udzielenia wywiadu. 4.4. Narzędzie badawcze W badaniu ankietowym gospodarstw domowych wykorzystana została ankieta, której projekt znajduje się w załączniku 2 Metodyki przeprowadzenia badań ankietowych i pomiarów ruchu.

5. ANKIETY / WYWIADY W GOSPODARSTWACH DOMOWYCH WYNIKI 5.1. Charakterystyka gospodarstw domowych Biorąc pod uwagę zróżnicowanie wielkości gospodarstw domowych w badanych gminach, najwięcej gospodarstw składa się z dwóch osób (prawie 30% gospodarstw). Gminą o najwyższym udziale osób żyjących samotne jest Gmina Śrem (18,3%), podczas gdy w Gminie Oborniki osoby te stanowią niespełna 3% mieszkańców. Z kolei Gmina Skoki charakteryzuje się największym udziałem dużych gospodarstw domowych ponad 25% gospodarstw domowych składa się z 5 lub więcej osób. W Gminach Oborniki i Śrem udział takich gospodarstw oscyluje wokół zaledwie 9%. Tabela 13 Struktura procentowa gospodarstw domowych według liczby osób Liczba osób w gospodarstwie Oborniki Skoki Szamotuły Śrem Inne Razem 1 8,5% 2,8% 11,2% 18,3% 0,0% 12,4% 2 42,0% 22,5% 19,8% 27,8% 33,3% 29,6% 3 27,4% 16,9% 26,0% 23,2% 0,0% 24,6% 4 12,5% 32,4% 27,3% 21,3% 33,3% 21,1% 5 5,3% 14,1% 11,6% 7,6% 0,0% 8,4% 6 i więcej 4,3% 11,3% 4,1% 1,9% 33,3% 3,9% Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych, lipiec/sierpień 2016. Wykres 6 Struktura procentowa gospodarstw domowych według liczby osób 100,00% 90,00% 80,00% 70,00% 60,00% 50,00% 40,00% 30,00% 20,00% 10,00% 0,00% 4,3% 4,1% 1,9% 3,9% 5,3% 11,3% 7,6% 11,6% 8,4% 12,5% 14,1% 21,3% 21,1% 27,3% 27,4% 32,4% 23,2% 24,6% 26,0% 42,0% 16,9% 27,8% 29,6% 19,8% 22,5% 8,5% 18,3% 11,2% 2,8% 12,4% Oborniki Skoki Szamotuły Śrem Razem 6 i więcej 5 4 3 2 1 Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych, lipiec/sierpień 2016.

Badane gminy różnią się również pod względem liczby posiadanych samochodów osobowych. Największy udział gospodarstw domowych nieposiadających samochodu charakteryzuje Gminę Śrem, w której w co czwartym gospodarstwie domowym nie ma samochodu, podczas gdy w Gminie Skoki mamy do czynienia z zaledwie 1,4% gospodarstw niezmotoryzowanych. Największy odsetek gospodarstw posiadających 2 i więcej samochodów osobowych występuje w Gminie Skoki (prawie połowa gospodarstw), natomiast najmniejszy w Gminie Śrem (26,8% gospodarstw). Biorąc pod uwagę wszystkie badane gospodarstwa, aż 81,2% z nich dysponuje przynajmniej jednym samochodem osobowym. Tabela 14 Struktura procentowa gospodarstw według liczby posiadanych samochodów osobowych Liczba samochodów Oborniki Skoki Szamotuły Śrem Inne Razem brak 12,2% 1,4% 19,9% 26,6% 0,0% 18,8% 1 60,6% 49,3% 39,4% 46,6% 66,7% 49,2% 2 22,9% 28,2% 36,4% 22,2% 33,3% 26,4% 3 i więcej 4,3% 21,1% 4,2% 4,7% 0,0% 5,7% Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych, lipiec/sierpień 2016. Wykres 7 Struktura procentowa gospodarstw według liczby posiadanych samochodów osobowych 100,00% 90,00% 80,00% 70,00% 60,00% 50,00% 40,00% 30,00% 20,00% 10,00% 0,00% 4,3% 4,2% 4,7% 5,7% 21,1% 22,9% 22,2% 36,4% 26,4% 28,2% 46,6% 60,6% 39,4% 49,2% 49,3% 26,6% 19,9% 12,2% 18,8% 1,4% Oborniki Skoki Szamotuły Śrem Razem 3 i więcej 2 1 brak Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych, lipiec/sierpień 2016. Ogólna struktura wiekowa ankietowanych jest dość wyrównana udział każdej z grup waha się w granicach kilkunastu procent. Wyjątek stanowi grupa 65+, reprezentowana przez 20,7% ankietowanych. Największy odsetek ludzi poniżej 25. roku życia występuje w Gminie Śrem (18,3%), najmniejszy zaś w Gminie Skoki (2,8%). Osoby powyżej 65. roku życia stanowią największą grupę wiekową w Gminie Szamotuły oraz Gminie Śrem. Tabela 15 Struktura procentowa osób według wieku Grupa wiekowa Oborniki Skoki Szamotuły Śrem Inne Razem poniżej 25 7,8% 2,8% 17,4% 18,3% 33,3% 13,9%

Grupa wiekowa Oborniki Skoki Szamotuły Śrem Inne Razem 25-34 9,6% 15,5% 14,9% 18,8% 33,3% 14,9% 35-44 18,1% 32,4% 15,3% 15,3% 33,3% 17,4% 45-54 24,2% 19,7% 17,4% 14,7% 0,0% 18,5% 55-64 20,6% 14,1% 12,8% 11,2% 0,0% 14,5% Powyżej 65 19,6% 15,5% 22,3% 21,8% 0,0% 20,7% Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych, lipiec/sierpień 2016. Wykres 8 Struktura procentowa osób według wieku 100,00% 90,00% 19,6% 15,5% 22,3% 21,8% 20,7% 80,00% 70,00% 60,00% 50,00% 40,00% 30,00% 20,00% 10,00% 0,00% 14,1% 20,6% 12,8% 11,2% 14,5% 19,7% 14,7% 17,4% 18,5% 24,2% 15,3% 15,3% 17,4% 32,4% 18,1% 18,8% 14,9% 14,9% 9,6% 15,5% 17,4% 18,3% 13,9% 7,8% 2,8% Oborniki Skoki Szamotuły Śrem Razem Powyżej 65 55-64 45-54 35-44 25-34 Poniżej 25 Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych, lipiec/sierpień 2016. Ponad połowa ankietowanych wykonuje stałą pracę. Największy odsetek przedstawicieli tej grupy zanotowano w Gminie Skoki (niemal 70%). Drugą największą grupę respondentów stanowiły osoby pobierające emeryturę lub rentę 28% ogółu respondentów. Podobną wartość procentową w odniesieniu do udziału tej grupy osób w poszczególnych gminach zanotowano w Obornikach, Szamotułach oraz Śremie. Stosunkowo nieliczną grupę stanowiły osoby bezrobotne (5,6% ogółu respondentów). Ich największym udziałem odznaczała się Gmina Śrem. Tabela 16 Struktura procentowa mieszkańców według wykonywanego zajęcia Sytuacja zawodowa Oborniki Skoki Szamotuły Śrem Inne Razem uczy się/studiuje 5,0% 0,0% 7,4% 10,4% 0,0% 7,3% stała praca 59,1% 69,0% 49,6% 44,1% 66,7% 51,8% praca dorywcza 1,8% 0,0% 7,4% 8,2% 0,0% 5,5% bezrobotny 2,5% 8,5% 3,7% 8,7% 0,0% 5,6% emerytura, renta 29,9% 22,5% 27,7% 28,1% 0,0% 28,0% inne 1,8% 0,0% 4,1% 0,5% 33,3% 1,9% Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych, lipiec/ sierpień 2016.

Wykres 9 Struktura procentowa mieszkańców według wykonywanego zajęcia 100,00% 1,8% 4,1% 1,9% 90,00% 80,00% 29,9% 22,5% 27,7% 28,1% 28,0% 70,00% 60,00% 2,5% 1,8% 8,5% 3,7% 8,7% 5,6% 7,4% 8,2% 5,5% inne emerytura, renta 50,00% bezrobotny 40,00% 30,00% 59,1% 69,0% 49,6% 44,1% 51,8% praca dorywcza stała praca uczy się/studiuje 20,00% 10,00% 0,00% 5,0% 7,4% 10,4% 7,3% Oborniki Skoki Szamotuły Śrem Razem Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych, lipiec/sierpień 2016. Zdecydowana większość ankietowanych podczas podróży transportem zbiorowym korzysta z biletów jednorazowych. Można zatem przypuszczać, iż w większości nie są to podróże stale powtarzające się, a jedynie przejazdy okazjonalne. Największy odsetek osób posiadających bilety okresowe zanotowano w Gminie Skoki (26,3%), najmniej natomiast w Gminie Śrem (11,5%). Tabela 17 Struktura procentowa mieszkańców według rodzaju podsiadanego biletu na transport zbiorowy Rodzaj biletu Oborniki Skoki Szamotuły Śrem Inne Rrazem bilet jednorazowy bilet okresowy 77,3% 68,4% 78,9% 63,4% 33,3% 70,4% 20,0% 26,3% 16,9% 11,5% 66,7% 17,0% inny 2,7% 5,3% 4,2% 25,2% 0,0% 12,6% Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych, lipiec/sierpień 2016.

z Obornik poza strefę II Raport podsumowujący badania ankietowe i pomiary ruchu Wykres 10 Struktura procentowa mieszkańców według rodzaju podsiadanego biletu na transport zbiorowy 100,00% 90,00% 80,00% 2,7% 5,3% 4,2% 20,0% 16,9% 26,3% 25,2% 12,6% 17,0% 70,00% 11,5% 60,00% 50,00% 40,00% 30,00% 77,3% 68,4% 78,9% 63,4% 70,4% inny bilet okresowy bilet jednorazowy 20,00% 10,00% 0,00% Oborniki Skoki Szamotuły Śrem Razem Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych, lipiec/sierpień 2016. 5.2. Ruchliwość osób Ankietowani z poszczególnych gmin wypełniali również dzienniczek podróży, w którym notowali trasy przebyte w ciągu jednego dnia. Najwięcej podróży wśród mieszkańców Obornik odnotowano w granicach miasta aż 356 przejazdów, co stanowi 60% wszystkich podróży deklarowanych przez respondentów. Dość często podróżowano również na trasie Oborniki Poznań (123 podróże). Z Obornik do miejscowości położonych poza II strefą komunikacji miejskiej odbyto 56 podróży, natomiast między strefami II a III oraz między strefą II a Poznaniem nie odbyto ani jednaj podróży. Odnotowano również 21 podróży z Obornik do miast położonych poza Poznaniem i powiatem poznańskim podróżowano między innymi do Gniezna, Piły, Kołobrzegu czy Konina. Tabela 18 Deklarowane trasy podróży z Obornik wewnątrz Obornik (Oborniki +II strefa) Początek podróży Koniec podróży Liczba odnotowanych przejazdów Oborniki Oborniki 356 Oborniki Łukowo 1 Oborniki Żerków 2 Oborniki Szamotuły 10 Oborniki Lubasz 2 Oborniki Rogoźno 2 Oborniki Złotniki 2 Oborniki Bąblinek 2 Oborniki Warzywna Wągrowiec 1 Oborniki Ryczywół 4 Oborniki Parkowo 2

z Obornik poza Poznań i powiat poznański Raport podsumowujący badania ankietowe i pomiary ruchu z Obornik do Poznania ze strefy II do strefy II ze/do strefy II do/z Poznania Początek podróży Koniec podróży Liczba odnotowanych przejazdów Oborniki Tarnowo Podgórne 2 Oborniki Murowana Goślina 4 Oborniki Chludowo 2 Oborniki Dąbrówka Ludomska 2 Oborniki Żerniki 2 Oborniki Pacholewo 2 Oborniki Zielona Góra (koło Obrzycka) 2 Oborniki Bąblin 3 Oborniki Suchy Las 2 Oborniki Wełna 1 Oborniki Wągrowiec 1 Oborniki Złotkowo 1 Oborniki Pniewy 1 Oborniki Kiszewo 1 Oborniki Gołaszyn 1 Oborniki Śrem 1 Oborniki Poznań 123 - - 0 - - 0 Oborniki Gniezno 1 Oborniki Łagów Lubuski 2 Oborniki Konin 2 Oborniki Rawicz 1 Oborniki Gniezno 2 Oborniki Piła 4 Oborniki Łódź 1 Oborniki Hel 1 Oborniki Pniewy 1 Oborniki Wieleń Nadodrzański 1 Oborniki Drezno 1 Oborniki Kołobrzeg 2 Oborniki Ustroń 2 Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych, lipiec/sierpień 2016. W Gminie Skoki spośród 104 odnotowanych przejazdów 23 podróże odbyto w granicach gminy (22%). 27 podróży odnotowano na trasie Skoki Poznań, natomiast 40 przejazdów to podróże ze Skoków do innych gmin. Najczęściej podróżowano do Wągrowca (24 razy), Kozich Głów i Tarnowa Podgórnego (po 3 razy). Podróżowano również poza Poznań i powiat poznański do Piły, Mielna i Gniezna.

z gminy Skoki do innej gminy Raport podsumowujący badania ankietowe i pomiary ruchu Tabela 19 Deklarowane trasy podróży z Gminy Skoki wewnątrz Skoków Początek podróży Koniec podróży Liczba odnotowanych przejazdów Skoki Skoki 23 Skoki Tarnowo Podgórne 3 Skoki Skorzęcin 1 Skoki Wągrowiec 24 Skoki Rogoźno 1 Skoki Potrzanowo 1 Skoki Kozie Głowy 3 Skoki Glinno 2 Skoki Murowana Goślina 2 Skoki Bolchowo 1 Skoki Szczepankowo 1 Skoki Kozielsko 1 Skoki Poznań Skoki Poznań 27 Ze Skoków poza Poznań i powiat poznański Skoki Piła 1 Skoki Mielno 1 Skoki Gniezno 3 Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych, lipiec/sierpień 2016. Mieszkańcy Szamotuł zadeklarowali 515 podróży. Aż 80% z nich odbyto w granicach gminy. Respondenci często podróżowali również do innych gmin i miast (łącznie 48 podróży) najczęściej podróżowano do Obrzycka, Sadów, Wronek, Kaźmierza, Rokietnicy i Tarnowa Podgórnego. Respondenci podróżowali również do lub z Poznania w sumie 27 przejazdów. Podróże z Szamotuł poza Poznań i powiat poznański odbyto do Berlina i Gross-Gerau, natomiast spoza Szamotuł poza Poznań i powiat poznański podróżowano na trasie Kaźmierz Gross-Gerau. Tabela 20 Deklarowane trasy podróży z Szamotuł Początek podróży Koniec podróży Liczba odnotowanych przejazdów wewnątrz Szamotuł Szamotuły Szamotuły 414 z Szamotuł do innej gminy Szamotuły Kaźmierz 5 Szamotuły Rokietnica 4 Szamotuły Wronki 5 Szamotuły Ludwikowo 6 Szamotuły Obrzycko 7 Szamotuły Sady 6 Szamotuły Chojno 2 Szamotuły Gaj Mały 1 Szamotuły Tarnowo Podgórne 4 Szamotuły Jankowice 2 Szamotuły Pęckowo 2 Szamotuły Grzebińsko 2 Szamotuły Szczuczyn 2 z Szamotuł do Poznania Szamotuły Poznań 27 z Szamotuł poza PKP Szamotuły Berlin 2 Poznań i powiat poznański PKP Szamotuły Gross-Gerau 4 spoza Szamotuł Gross-Gerau Kaźmierz 1

ze Śremu poza I strefę Raport podsumowujący badania ankietowe i pomiary ruchu poza Poznań i powiat poznański Początek podróży Koniec podróży Liczba odnotowanych przejazdów Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych, lipiec/sierpień 2016. W Śremie zebrano informacje na temat 560 przejazdów. Najwięcej podróży odbyto w obrębie samego Śremu aż 476 przejazdów, co stanowi 85% wszystkich podróży. 62 podróże odnotowane zostały przez osoby podróżujące ze Śremu poza I strefę komunikacji miejskiej. Respondenci wyjeżdżali również do Poznania. Na trasie Poznań Śrem odnotowano 25 przejazdów. Nie odnotowano natomiast podróży w ramach II strefy komunikacji miejskiej. Tabela 21 Deklarowane trasy podróży ze Śremu Początek podróży Koniec podróży Liczba odnotowanych przejazdów wewnątrz Śremu Śrem Śrem 476 Śrem Psarskie 10 Śrem Środa wielkopolska 2 Śrem Jaszkowo 2 Śrem Nochowo 9 Śrem Jarosławki 2 Śrem Grzymysław 2 Śrem Dąbrowa 4 Śrem Zalesewo 2 Śrem Grodzewo 2 Śrem Pełczyn 2 Śrem Nowa Sól 2 Śrem Pobierowo 2 Śrem Pysząca 2 Śrem Gądki 2 Śrem Gostyń 2 Śrem Dolsk 2 Śrem Żurawiec 2 Śrem poza miasto 2 Śrem Kórnik 2 Śrem Święcko 1 Śrem nad jezioro 1 Śrem Sworzęc 2 Śrem Swarzędz 1 Śrem Praga 1 Śrem Dalewo 1 Śrem Poznań Śrem Poznań 15 ze strefy II do strefy II - - 0 Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych, lipiec/sierpień 2016.

5.3. Motywacje podróży osób Najczęstszym powodem podróży mieszkańców badanych gmin jest wyjazd do pracy prawie połowa ankietowanych najczęściej podróżuje na trasie dom praca. Drugą najczęstszą motywacją podróży są zakupy, wskazywane przez prawie 30% respondentów. Biorąc pod uwagę zróżnicowanie między badanymi gminami, najwięcej osób podróżuje do pracy w Gminie Skoki, najmniej zaś w Gminie Śrem. Warto zauważyć, iż ankietowani zamieszkujący tę gminę wskazywali odpowiedzi szkoła/uczelnia oraz rekreacja/wypoczynek znacznie częściej niż mieszkańcy pozostałych gmin. Tabela 22 Struktura motywacji podróży osób Motywacja podróży Oborniki Skoki Szamotuły Śrem Inne Razem praca 55,2% 59,2% 47,1% 40,6% 66,7% 47,9% szkoła/uczelnia 2,8% 0,0% 4,1% 8,7% 0,0% 5,2% rekreacja/wypoczynek 6,4% 1,4% 6,6% 13,9% 0,0% 8,9% spotkania towarzyskie 7,1% 5,6% 8,3% 6,0% 0,0% 6,8% zakupy 26,3% 31,0% 30,6% 30,5% 33,3% 29,4% inna 2,1% 2,8% 3,3% 0,3% 0,0% 1,8% Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych, lipiec/sierpień 2016. Wykres 11 Struktura motywacji podróży osób 100,00% 2,1% 2,8% 3,3% 1,8% 90,00% 80,00% 26,3% 31,0% 30,6% 30,5% 29,4% 70,00% 60,00% 50,00% 40,00% 30,00% 20,00% 7,1% 6,4% 2,8% 55,2% 5,6% 8,3% 1,4% 6,6% 4,1% 59,2% 47,1% 6,0% 6,8% 13,9% 8,9% 5,2% 8,7% 47,9% 40,6% inna zakupy spotkania towarzyskie rekreacja/wypoczynek szkoła/uczelnia praca 10,00% 0,00% Oborniki Skoki Szamotuły Śrem Razem Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych, lipiec/sierpień 2016. Analizując rozkład odpowiedzi udzielanych przez ankietowanych pod kątem podróżowania określonym środkiem transportu w określonym celu, należy stwierdzić, że ankietowani najczęściej poruszają się prywatnym lub służbowym samochodem. Samochód używany jest głównie podczas podróży do pracy (65% wskazań), na spotkania towarzyskie (42,4%) oraz zakupy (36,4%). Stosunkowo popularnym sposobem podróżowania jest poruszanie się pieszo. Ankietowani docierają w ten sposób przede wszystkim do sklepów, szkoły/uczelni oraz na spotkania towarzyskie. Rower, jako nieco mniej popularny środek transportu, jest wykorzystywany w drodze do miejsca wypoczynku, szkoły/uczelni

oraz w celu zrobienia zakupów. Publiczny transport zbiorowy wybierany jest głównie jako środek dotarcia do szkoły/uczelni oraz na spotkanie towarzyskie.

Tabela 23 Struktura motywacji podróży w zależności od środka transportu używanego do codziennego przemieszczania się Środek transportu używany do codziennego przemieszczania się Motywacja podróży Motocykl Nie przemieszczam się wcale lub prawie wcale Pieszo Rower Samochód prywatny lub służbowy Środek publicznego transportu zbiorowego Inny praca 1,1% 0,2% 15,4% 10,2% 65,8% 6,9% 0,4% rekreacja/ wypoczynek spotkania towarzyskie szkoła/ uczelnia 0,0% 3,5% 27,9% 26,7% 31,4% 10,5% 0,0% 0,0% 6,1% 24,2% 13,6% 42,4% 13,6% 0,0% 0,0% 0,0% 30,0% 22,0% 18,0% 30,0% 0,0% zakupy 0,0% 4,2% 38,2% 14,1% 36,4% 6,4% 0,7% inna 0,0% 5,9% 23,5% 0,0% 52,9% 11,8% 5,9% ogółem 0,5% 2,2% 24,7% 13,5% 49,8% 8,8% 0,5% Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych, lipiec/sierpień 2016. 5.4. Podział zadań przewozowych Samochód prywatny lub służbowy jest najczęściej wybieranym środkiem transportu w Gminie Skoki (aż 71,8% wskazań) oraz Gminie Oborniki (53,0%). Dużą popularnością cieszy się również rower, wykorzystywany najchętniej w Gminie Szamotuły (14,5%). Publiczny transport zbiorowy ma zdecydowanie mniej zwolenników w Gminie Szamotuły korzysta z niego na co dzień jedynie 3,3% ankietowanych. Warto zwrócić uwagę na znikomy procent respondentów, którzy nie podróżują wcale największy ich udział zanotowano w Gminie Śrem, gdzie odpowiedzi takiej udzieliło 4,1% ankietowanych. Tabela 24 Podział zadań przewozowych w podróżach w poszczególnych gminach Środek transportu Oborniki Skoki Szamotuły Śrem Inne Razem inny 0,4% 0,0% 0,8% 0,3% 0,0% 0,4% motocykl 0,0% 0,0% 0,0% 1,4% 0,0% 0,5% nie przemieszczam się wcale lub prawie wcale 1,1% 0,0% 1,2% 4,1% 0,0% 2,2% pieszo 21,4% 9,9% 32,6% 25,1% 0,0% 24,7% rower 13,9% 7,0% 14,5% 13,9% 0,0% 13,5% samochód prywatny lub służbowy 53,0% 71,8% 47,1% 44,7% 66,7% 49,8% środek publicznego transportu zbiorowego 10,3% 11,3% 3,3% 10,6% 33,3% 8,8% Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych, lipiec/sierpień 2016.

Wykres 12 Podział zadań przewozowych w podróżach w poszczególnych gminach 100,00% 90,00% 10,3% 11,3% 3,3% 10,6% 8,8% 80,00% środek publicznego transportu zbiorowego 70,00% 60,00% 53,0% 47,1% 44,7% 49,8% samochód prywatny lub służbowy rower 50,00% 71,8% pieszo 40,00% 30,00% 13,9% 14,5% 13,9% 13,5% nie przemieszczam się wcale lub prawie wcale motocykl 20,00% 10,00% 0,00% 32,6% 25,1% 24,7% 21,4% 7,0% 9,9% 4,1% 1,1% 1,2% 2,2% Oborniki Skoki Szamotuły Śrem Razem inny Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych, lipiec/sierpień 2016. Samochód jest wybierany najczęściej przez osoby posiadające stałą pracę (65,5% wskazań). Pieszy sposób poruszania się najczęściej preferują osoby bezrobotne oraz pobierające emeryturę lub rentę. Osoby uczące się/studiujące zwykle podróżują samochodem bądź pieszo. Największy udział wśród osób nieporuszających się wcale lub prawie wcale mają osoby na emeryturze lub rencie oraz osoby bezrobotne. Tabela 25 Podział zadań przewozowych w zależności od sytuacji zawodowej Sytuacja zawodowa Motocykl Środek transportu używany do codziennego przemieszczania się Nie przemieszczam się wcale lub prawie wcale Pieszo Rower Samochód prywatny lub służbowy Środek publicznego transportu zbiorowego bezrobotny 0,0% 5,6% 42,6% 16,7% 27,8% 7,4% 0,0% emerytura, renta 0,0% 6,3% 35,2% 13,7% 33,0% 10,7% 1,1% inne 0,0% 0,0% 38,9% 22,2% 38,9% 0,0% 0,0% praca dorywcza 7,5% 0,0% 34,0% 13,2% 37,7% 7,5% 0,0% stała praca 0,2% 0,2% 15,4% 11,4% 65,9% 6,4% 0,4% uczy się/studiuje 0,0% 0,0% 25,7% 22,9% 28,6% 22,9% 0,0% razem 0,5% 2,2% 24,7% 13,5% 49,8% 8,8% 0,5% Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych, lipiec/sierpień 2016. Samochód jest najpopularniejszym środkiem transportu w przypadku prawie każdej motywacji podróży. Wyjątek stanowią zakupy, po które ankietowani najczęściej chodzą pieszo, oraz szkoła/uczelnia, do której w równym stopniu dojeżdża się przy pomocy roweru i środków transportu publicznego. Najmniej popularnym środkiem transportu jest motocykl. Inny

Tabela 26 Podział zadań przewozowych w zależności od motywacji podróży Motywacja podróży Motocykl Środek transportu używany do codziennego przemieszczania się Nie przemieszczam się wcale lub prawie wcale Pieszo Rower Samochód prywatny lub służbowy Środek publicznego transportu zbiorowego inna 0,0% 5,9% 23,5% 0,0% 52,9% 11,8% 5,9% praca 1,1% 0,2% 15,4% 10,2% 65,8% 6,9% 0,4% rekreacja/wypoczynek 0,0% 3,5% 27,9% 26,7% 31,4% 10,5% 0,0% spotkania towarzyskie 0,0% 6,1% 24,2% 13,6% 42,4% 13,6% 0,0% szkoła/uczelnia 0,0% 0,0% 30,0% 22,0% 18,0% 30,0% 0,0% zakupy 0,0% 4,2% 38,2% 14,1% 36,4% 6,4% 0,7% razem 0,5% 2,2% 24,7% 13,5% 49,8% 8,8% 0,5% Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych, lipiec/sierpień 2016. 5.5. Charakterystyki podróży publicznym transportem zbiorowym Aż 67,0% ankietowanych nie korzysta ze zbiorowego transportu publicznego. Największy odsetek takich osób zanotowano w Gminie Oborniki 73,3%. Ankietowani podróżujący transportem publicznym najczęściej kupują bilet jednorazowy (autobusowy i kolejowy). O ile w Gminie Śrem mieszkańcy podróżują głównie komunikacją autobusową, o tyle w pozostałych gminach mieszkańcy zdecydowanie częściej podróżują koleją (zarówno posiadając bilet jednorazowy, jak i okresowy). Tabela 27 Struktura procentowa mieszkańców według rodzaju posiadanego biletu na transport zbiorowy Rodzaj biletu Oborniki Skoki Szamotuły Śrem Inne Razem bilet jednorazowy (busy, autobusy) 7,8% 2,8% 6,6% 22,1% 33,3% 12,7% bilet jednorazowy (kolejowy) 12,8% 33,8% 16,5% 0,5% 0,0% 10,6% bilet okresowy (busy, autobusy) 2,5% 1,4% 0,4% 4,1% 0,0% 2,5% bilet okresowy (kolejowy) 2,8% 12,7% 4,5% 0,0% 66,7% 3,1% inny 0,7% 2,8% 1,2% 9,0% 0,0% 4,1% nie podróżuje publicznym transportem zbiorowym Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych, lipiec/sierpień 2016. 73,3% 46,5% 70,7% 64,3% 0,0% 67,0% Inny

Wykres 13 Struktura procentowa mieszkańców według rodzaju posiadanego biletu na transport zbiorowy 100,00% 90,00% 80,00% 70,00% 60,00% 50,00% 40,00% 30,00% 20,00% 10,00% 0,00% 46,5% 64,3% 67,0% 73,3% 70,7% 2,8% 12,7% 1,4% 9,0% 4,1% 1,2% 2,8% 4,5% 3,1% 4,1% 2,5% 2,5% 33,8% 10,6% 12,8% 16,5% 22,1% 12,7% 7,8% 6,6% 2,8% Oborniki Skoki Szamotuły Śrem Razem nie podróżuje publicznym transportem zbiorowym inny bilet okresowy (kolejowy) bilet okresowy (busy, autobusy) bilet jednorazowy (kolejowy) bilet jednorazowy (busy, autobusy) Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych, lipiec/sierpień 2016. Prawie połowa ankietowanych mieszkańców Gminy Skoki korzysta z transportu kolejowego, podczas gdy w Gminie Śrem zaledwie 1,4% respondentów regularnie podróżuje pociągiem. Mieszkańcy tej gminy chętniej korzystają z transportu autobusowego (autobusy miejskie i podmiejskie). W Gminie Oborniki, w której najmniejszy odsetek ankietowanych podróżuje zbiorowym transportem publicznym, najczęściej wybieranym środkiem transportu jest kolej (18,5% wskazań respondentów). Podobnie w przypadku Szamotuł, gdzie co piąty mieszkaniec najczęściej wybiera podróżowanie pociągiem. Tabela 28 Struktura procentowa mieszkańców podróżujących zbiorowym transportem publicznym Środek transportu Oborniki Skoki Szamotuły Śrem Inne autobus miejski 12,5% 0,0% 5,0% 16,1% 0,0% autobus podmiejski 5,0% 0,0% 2,1% 15,8% 0,0% autobus PKS 2,8% 4,2% 0,8% 6,3% 0,0% kolej 18,5% 47,9% 21,5% 1,4% 100,0% nie podróżuje 73,3% 46,5% 69,8% 64,3% 0,0% inny 1,4% 2,8% 1,2% 0,0% 0,0% Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych, lipiec/sierpień 2016. Wśród ogółu respondentów największą popularnością cieszy się kolej podróżuje nią ponad 15% osób biorących udział w badaniu. Jest ona również najczęściej wybierana przez uczniów i studentów (37,1%), osoby posiadające stałą pracę (17,4%) oraz osoby pracujące dorywczo (18,9%). Z kolei osoby bezrobotne, emeryci oraz renciści podróżujący transportem publicznym częściej wybierają autobusy miejskie.

Tabela 29 Struktura procentowa mieszkańców podróżujących zbiorowym transportem publicznym według sytuacji zawodowej Środek transportu Uczy się/studiuje Stała praca Sytuacja zawodowa Praca dorywcza Bezrobotny Emerytura, renta Inne Razem autobus miejski 11,4% 7,0% 17,0% 16,7% 16,7% 0,0% 11,0% autobus podmiejski 14,3% 6,0% 3,8% 7,4% 11,1% 5,6% 8,0% autobus PKS 14,3% 2,6% 9,4% 3,7% 2,2% 0,0% 3,7% kolej 37,1% 17,4% 18,9% 11,1% 5,9% 5,6% 15,1% nie podróżuje 35,7% 70,5% 58,5% 70,4% 67,4% 88,9% 66,8% inny 2,9% 1,0% 0,0% 0,0% 0,7% 0,0% 0,9% Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych, lipiec/sierpień 2016. Ankietowani zostali poproszeni o ocenę jakości poszczególnych elementów transportu zbiorowego w oparciu o sześciostopniową skalę, gdzie 1 oznacza najniższą ocenę, natomiast 6 ocenię najwyższą. Średnie oceny prawie wszystkich elementów przekraczały 4. Jedyny wyjątek stanowi częstość kursowania (3,95), nisko oceniona przez mieszkańców gmin Oborniki i Śrem. Elementami najwyżej ocenionymi przez ogół ankietowanych jest łatwość zakupu biletów oraz bezpieczeństwo podróży. Najniżej oceniono natomiast wspomnianą już częstość kursowania oraz czystość i estetykę. Mieszkańcy Gminy Oborniki przyznali najwyższe oceny łatwości zakupy biletów oraz dostępności do przystanków, najniższe natomiast częstości kursowania. Mieszkańcy Szamotuł są najbardziej zadowoleni z szybkości podróży oraz jej bezpieczeństwa, najmniej natomiast z ceny biletów. Respondenci w Gminie Śrem wysoko ocenili cenę biletów, nisko zaś częstość kursowania. W gminie Skoki natomiast najwyższą jakością według ankietowanych odznaczają się częstość kursowania oraz dostęp do przystanków, najniższą bezawaryjność taboru. Biorąc pod uwagę średnie oceny w każdej gminie, najwyżej oceniono publiczny transport zbiorowy w Skokach, najniżej zaś w Gminie Śrem. Tabela 30 Ocena jakości elementów publicznego transportu zbiorowego Element Oborniki Szamotuły Śrem Skoki Inne Razem punktualność 4,54 4,44 4,25 4,61 4,33 4,40 bezawaryjność 4,66 4,61 4,84 4,27 4,00 4,54 szybkość podróży 4,37 5,00 4,31 4,84 5,00 4,57 częstość kursowania 3,58 4,18 3,47 5,00 5,00 3,95 dostęp do przystanków 4,72 4,46 4,19 5,00 4,67 4,50 cena biletów 4,55 4,03 4,96 4,37 4,67 4,49 dostępność wolnych miejsc 4,27 4,39 4,03 4,32 4,33 4,24 czystość i estetyka 3,88 4,30 4,34 4,61 4,67 4,18 bezpieczeństwo podróży 4,66 4,94 4,50 4,95 4,67 4,67 dostęp do informacji 4,42 4,75 4,28 4,50 4,00 4,46 łatwość zakupu biletu 5,13 4,77 4,86 4,59 5,00 4,82 wygoda przesiadki dobre skomunikowanie z innymi rodzajami transportu 4,46 4,59 4,47 4,53 5,00 4,42 Razem 4,44 4,54 4,38 4,63 4,61 - Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych, lipiec/sierpień 2016.

Wykres 14 Średnia ocena elementów publicznego transportu zbiorowego w badanych gminach 4,65 4,60 4,55 4,5 4,6 4,6 4,50 4,45 4,40 4,4 4,4 średnia ocena elementów transportu publicznego 4,35 4,30 4,25 4,20 Oborniki Szamotuły Śrem Skoki inne Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych, lipiec/sierpień 2016. Respondenci niekorzystający z transportu zbiorowego zostali również poproszeni o wskazanie 3 najważniejszych przyczyn takiego stanu rzeczy. Najczęściej skarżono się na zbyt małą częstotliwość kursowania (44,8%), długi czas podróży (32,4%) oraz utrudniony/daleki dostęp do przystanków (30,2%). Najmniej skarg dotyczyło zaś trudności w zakupie biletów, braku poczucia bezpieczeństwa w trakcie podróży oraz awaryjności środków transportu. Mieszkańcy Obornik nie korzystają z transportu publicznego z powodu zbyt małej częstotliwości kursowania pojazdów oraz utrudnionego dostępu do przystanków. Respondenci z Gminy Skoki skarżyli się na długotrwałość podróży oraz utrudniony dostęp do przystanków. Wśród powodów niekorzystania z transportu zbiorowego podawano tu również inne przyczyny, wśród których najczęściej powoływano się na posiadanie własnego samochodu. Ankietowani z Szamotuł wskazywali na zbyt małą częstotliwość kursowania, wysoką cenę biletów oraz brak wolnych miejsc, natomiast mieszkańcy Gminy Śrem również zbyt małą częstotliwość odbywanych kursów oraz długi czas podróży. Tabela 31 Przyczyny niekorzystania z publicznego transportu zbiorowego Przyczyny niekorzystania Oborniki Skoki Szamotuły Śrem Razem niepunktualność 19,2% 4,2% 15,7% 19,6% 17,3% duża awaryjność środków transportu 1,8% 1,4% 3,7% 5,2% 3,5% długotrwałość podróży 27,0% 15,5% 24,0% 45,5% 32,4% zbyt mała częstotliwość kursowania 54,1% 8,5% 38,4% 49,3% 44,8% utrudniony/daleki dostęp do przystanków 40,6% 11,3% 25,6% 29,2% 30,2% wysoka cena biletów 10,0% 9,9% 28,9% 3,5% 12,2% brak wolnych miejsc w takich środkach transportu 2,1% 1,4% 27,3% 2,2% 8,4% brak czystości w takich środkach transportu 2,1% 0,0% 4,5% 8,7% 5,1% brak poczucia bezpieczeństwa podróży 2,5% 0,0% 4,1% 4,1% 3,3% brak odpowiednich informacji 8,5% 0,0% 1,7% 6,3% 5,3% trudność w zakupie biletu 2,8% 0,0% 1,2% 0,5% 1,3% inne 43,8% 70,4% 34,3% 36,5% 40,8% Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych, lipiec/sierpień 2016.

5.6. Preferencje transportowe osób Respondenci zostali poproszeni również o wskazanie przyczyn wyboru własnego samochodu jako głównego środka transportu (respondenci potraktowali to pytanie jako pytanie wielokrotnego wyboru). Jeśli chodzi o różnice miedzy badanymi gminami, mieszkańcy wszystkich gmin są zdania, iż samochód jest wygodniejszy niż środki transportu publicznego. We wszystkich gminach wskazywano również, iż jest on zdecydowanie szybszy. Warto zwrócić uwagę, iż w gminach Szamotuły i Śrem prawie co czwarty ankietowany nie podróżuje własnym samochodem. Wśród innych przyczyn wyboru własnego samochodu respondenci podawali między innymi brak konieczności przesiadania się, możliwość zabrania dużej ilości bagażu, bezpośredni dojazd do dowolnego obiektu czy też stan zdrowia. Tabela 32 Przyczyny wyboru własnego samochodu jako głównego środka transportu Przyczyny Oborniki Skoki Szamotuły Śrem Inne Razem wygodniejszy 56,6% 57,7% 61,6% 55,9% 66,7% 57,8% szybszy 36,7% 35,2% 19,8% 52,3% 33,3% 38,3% tańszy 1,4% 4,2% 2,5% 2,2% 0,0% 2,2% nie ma alternatywnego środka transportu 7,5% 8,5% 5,4% 7,9% 0,0% 7,2% nie korzysta 12,1% 15,5% 24,0% 23,4% 0,0% 19,6% inne 7,5% 11,3% 0,8% 1,1% 0,0% 3,6% Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych, lipiec/sierpień 2016. Ankietowani podróżujący własnym samochodem ocenili również warunki używania owego środka transportu według sześciostopniowej skali (1 ocena najniższa, 6 ocena najwyższa). Najwyżej oceniono jakość dróg, najniżej natomiast warunki parkowania (ogólna ocena tego elementu nie przekroczyła 3). Respondenci w Gminie Oborniki są najbardziej zadowoleni z jakości dróg, najmniej natomiast z warunków parkowania. Mieszkańcy Gminy Skoki najwyżej oceniają warunki ruchu, najniżej zaś możliwość współkorzystania z dróg z rowerzystami. Najwyższe oceny w Szamotułach przyznano bezpieczeństwu ruchu, najniższe możliwości współkorzystania z dróg z rowerzystami, natomiast w Śremie najwyżej oceniono możliwość dzielenia dróg z pojazdami publicznego transportu zbiorowego, natomiast najniższe oceny przyznano warunkom parkowania. Biorąc pod uwagę ogólne średnie oceny transportu publicznego w poszczególnych gminach należy stwierdzić, iż w ocenie ankietowanych najlepsze warunki do korzystania z własnego samochodu występują w Skokach, najgorsze zaś w Gminie Szamotuły. Tabela 33 Ocena warunków do korzystania z indywidualnego transportu samochodowego Element Oborniki Skoki Szamotuły Śrem Inne Razem jakość dróg 3,91 4,00 3,72 3,67 4,00 3,76 warunki ruchu 3,47 4,15 3,85 3,59 4,33 3,64 bezpieczeństwo ruchu 3,61 3,78 3,95 3,69 4,33 3,75 warunki parkowania 2,85 3,18 3,00 2,89 3,67 2,91 możliwość współkorzystania z dróg z rowerzystami możliwość współkorzystania z dróg z pojazdami publicznego transportu zbiorowego 3,54 2,89 2,63 3,38 3,67 3,20 3,83 3,95 3,71 3,73 3,67 3,75

Element Oborniki Skoki Szamotuły Śrem Inne Razem Razem 3,54 3,66 3,48 3,49 3,95 - Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych, lipiec/sierpień 2016. Wykres 15 Ocena warunków korzystania z własnego samochodu w badanych gminach 4,00 3,9 3,90 3,80 3,70 3,7 3,60 3,50 3,5 3,5 3,5 ocena warunków do korzystania z własnego samochodu 3,40 3,30 3,20 Oborniki Skoki Szamotuły Śrem inne Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych, lipiec/sierpień 2016. Zapytano respondentów również o przyczyny korzystania z roweru podczas codziennych podróży. Mieszkańcy wszystkich gmin uznali, iż korzystanie z roweru jest przede wszystkim zdrowe. Respondenci z Gminy Śrem uznają również, iż jest to także tani i wygodny sposób poruszania. Mieszkańcy Szamotuł doceniają jego szybkość, natomiast mieszkańcy gmin Oborniki i Skoki wygodę. Część respondentów uznała podróżowanie rowerem jako sposób na relaks i rekreację oraz formę hobby. Warto jednak zaznaczyć, iż w każdej z badanych gmin udział osób niekorzystających z roweru jest bardzo wysoki w Obornikach jest to ponad 60% udzielonych odpowiedzi. Tabela 34 Przyczyny korzystania z roweru w badanych gminach Przyczyny Oborniki Skoki Szamotuły Śrem Inne tani 6,8% 8,5% 4,5% 19,1% 33,3% zdrowy 24,9% 36,6% 36,8% 34,9% 33,3% wygodny 9,6% 12,7% 14,9% 17,2% 0,0% modny 1,8% 0,0% 0,4% 4,9% 0,0% szybki 6,8% 7,0% 17,4% 9,0% 0,0% nie mam innej alternatywy 1,1% 0,0% 0,0% 1,6% 0,0% nie korzystam z roweru 60,5% 49,3% 40,9% 53,1% 66,7% inne 2,5% 14,1% 0,4% 1,4% 0,0% Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych, lipiec/sierpień 2016. Ankietowani mieli również możliwość ustosunkowania się do zjawiska, jakim jest carpooling, czyli podróż jednym samochodem kilku osób o zbliżonym celu podróży. 38,6% ogółu respondentów nie jest zainteresowanych taką formą podróżowania, natomiast 35% wyraża takie zainteresowanie, a zatem proporcje są niemal wyrównane. 10% ankietowanych dopuszcza taką możliwość

podróżowania jedynie pod warunkiem bycia pasażerem, 2,7% natomiast pod warunkiem bycia kierowcą. 13,8% respondentów nie ma zdania na ten temat. Carpooling budzi największe zainteresowanie w Gminie Skoki (aż 70,4% wskazań), najmniejsze zaś w Obornikach (61,2% respondentów niezainteresowanych). W Szamotułach prawie połowa ankietowanych jest zainteresowana wspólnym podróżowaniem, natomiast w Gminie Śrem 38,7%. Tabela 35 Zainteresowanie wspólnym podróżowaniem (carpooling) w badanych gminach Czy jest Pan/Pani zainteresowana carpooling? Inne Oborniki Skoki Szamotuły Śrem Razem Nie mam zdania 33,3% 16,4% 2,8% 2,9% 21,0% 13,8% Nie, nie jestem zainteresowany taką formą podróży 33,3% 61,2% 23,9% 27,3% 31,6% 38,6% Tak, jestem zainteresowany 33,3% 8,9% 70,4% 49,2% 38,7% 35,0% Tak, jestem zainteresowany, ale tylko w przypadku bycia kierowcą Tak, jestem zainteresowany, ale tylko w przypadku bycia pasażerem Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych, lipiec/sierpień 2016. 0,0% 3,9% 2,8% 1,2% 2,7% 2,7% 0,0% 9,6% 0,0% 19,4% 6,0% 10,0% Wykres 16 Zainteresowanie wspólnym podróżowaniem (carpooling) w badanych gminach 100,00% 90,00% 9,6% 3,9% 2,8% 19,4% 6,0% 2,7% 10,0% 2,7% 80,00% 8,9% 1,2% 70,00% 60,00% 50,00% 61,2% 70,4% 49,2% 38,7% 35,0% tak, jestem zainteresowany, ale tylko w przypadku bycia pasażerem tak, jestem zainteresowany, ale tylko w przypadku bycia kierowcą tak, jestem zainteresowany 40,00% 30,00% 31,6% 38,6% nie, nie jestem zainteresowany taką formą podróży nie mam zdania 20,00% 10,00% 0,00% 23,9% 27,3% 16,4% 21,0% 13,8% 2,8% 2,9% Oborniki Skoki Szamotuły Śrem Razem Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych, lipiec/sierpień 2016.

6. ANKIETY / WYWIADY W MIEJSCACH HANDLU / CENTRACH HANDLOWYCH 6.1. Technika badawcza Badanie w miejscach handlu/centrach handlowych zostało przeprowadzone przy użyciu ankiet papierowych (PAPI) przed sklepem/centrum handlowym wśród osób odwiedzających sklep/centrum. 6.2. Dobór próby Próba w tym badaniu objęła 330 respondentów rekrutujących się spośród osób odwiedzających sklep/centrum handlowe. Próba ta została zrealizowana w 4 gminach objętych badaniem. Tabela 36 Liczba ankiet w miejscach handlu/centrach handlowych Gmina % ankiet Minimalna liczba Zrealizowana liczba ankiet ankiet Miasto i Gmina Oborniki 30 42 54 Miasto i Gmina Skoki 8 12 91 Miasto i Gmina Szamotuły 26 37 42 Miasto i Gmina Śrem 36 52 143 RAZEM 100 143 330 Źródło: opracowanie własne. W gminach, których dotyczy badanie, zlokalizowane są w sumie 23 większe obiekty handlowe. Nazwy obiektów oraz ich lokalizację podano w tabeli poniżej. Tabela 37 Obiekty handlowe w gminach będących przedmiotem badania Lp. Gmina Nazwa obiektu i adres 1 Oborniki Kaufland, Oborniki 2 Oborniki Biedronka, Oborniki, Powstańców Wielkopolskich 20 3 Oborniki Biedronka, Oborniki, Czarnkowska 48 4 Oborniki Biedronka, Oborniki, Obrzycka 58 5 Oborniki Lidl, Obornikil, Lipowa 16A 6 Oborniki POLOmarket, Oborniki, Piłsudskiego 41 7 Oborniki ABC, Oborniki, Czarnkowska 42 8 Oborniki Intermarche, Oborniki, 11 Listopada 2 9 Skoki MILA, Skoki, Wągrowiecka 4B 10 Szamotuły Biedronka, Szamotuły, Wojska Polskiego 11 Szamotuły Lidl, Szamotuły, Dworcowa 39A 12 Szamotuły Biedronka, Szamotuły, Aleja Jana Pawła II 13 Szamotuły Biedronka, Szamotuły, Dworcowa 6 14 Szamotuły POLOmarket, Szamotuły, Sportowa 15 Szamotuły ABC, Szamotuły, Dworcowa 33 16 Szamotuły Galeria handlowa INBAG

Lp. Gmina Nazwa obiektu i adres 17 Szamotuły TESCO, Szamotuły, Aleja Jana Pawła II 18 Śrem Biedronka, Śrem, Gostyńska 19 Śrem Biedronka, Śrem, Kilińskiego 30 20 Śrem Lidl, Śrem, Zamenhofa 22 21 Śrem Dino, Śrem, Malczewskiego 2 22 Śrem ABC, Śrem, Moniuszki 23 Śrem Intermarche, Śrem, Szkolna 15 Źródło: opracowanie własne. 6.3. Realizacja badania Badanie zostało przeprowadzone w okresie 12-26 lipca br. Badanie zostało przeprowadzone przed następującymi 5 sklepami w dniach jak podano poniżej: Biedronka, Oborniki, Powstańców Wielkopolskich 20 13 lipca, MILA, Skoki, Wągrowiecka 4B 26 lipca, Biedronka, Szamotuły, Wojska Polskiego 19 lipca, Biedronka, Śrem, Gostyńska 12 i 13 lipca, Biedronka, Śrem, Kilińskiego 30 12 i 13 lipca. Badania prowadzone były w godzinach od otwarcia do zamknięcia obiektu handlowego. 6.4. Narzędzie badawcze W badaniu wykorzystana została ankieta, której projekt znajduje się w załączniku 3 do Metodyki przeprowadzenia badań ankietowych i pomiarów ruchu.

7. ANKIETY / WYWIADY W MIEJSCACH HANDLU / CENTRACH HANDLOWYCH WYNIKI 7.1. Charakterystyka próby ankietowanych Wśród 330 respondentów najliczniejszą grupę wiekową stanowiły osoby poniżej 25. roku życia 21,0% ankietowanych. Najwięcej z nich przebadano w Śremie (11 osób), natomiast nie było respondentów tej grupy w Skokach. Najmniej liczną grupą biorącą udział w badaniu były osoby w wieku 25-34 lata i stanowiły one 12,6% wszystkich badanych. Najwięcej z nich przebadano w Szamotułach i Śremie (po 6 osób), najmniej w Skokach 2 osoby. W Obornikach, Skokach i Śremie było więcej osób ankietowanych powyżej 45. roku życia, odwrotnie w Szamotułach. W tej gminie była również ta sama ilość przebadanych osób w 4 grupach wiekowych od 25 do 64 lat. Wykres 17 Charakterystyka wiekowa ankietowanych w badaniu osób podróżujących do sklepów 100,0% 90,0% 80,0% 70,0% 60,0% 50,0% 40,0% 30,0% 20,0% 9,5% 16,7% 28,6% 16,7% 14,3% 41,7% 14,3% 9,5% 8,3% 10,8% 16,2% 16,2% 16,2% 16,2% 18,2% 30,8% 17,5% 9,6% 16,1% 11,5% 15,4% 14,7% 11,5% 12,6% powyżej 65 55-64 45-54 35-44 25-34 poniżej 25 10,0% 0,0% 23,8% 24,3% 21,2% 21,0% 16,7% Oborniki Skoki Szamotuły Śrem Razem Źródło: opracowanie własne na podstawie wywiadów w miejscach handlu, lipiec 2016. 7.2. Sposób dotarcia (wybór środka transportu) Klienci sklepów najczęściej dotarli do nich samochodem prywatnym lub służbowym, spośród wszystkich ankietowanych ten środek transportu zadeklarowało 42%. Jest to również najczęściej wskazywany sposób dotarcia w każdej z gmin, kolejno w Obornikach 47,6%, Skokach 41,7%, Szamotułach 37,8% i Śremie 40,4% badanych. Najrzadziej wybierany był motocykl 2,1% wszystkich odpowiedzi. Nie pojawił się on w ogóle w Szamotułach, najczęściej w Obornikach 2,4% ankietowanych tej gminy. Pieszo do sklepów dotarło 23,8% wszystkich ankietowanych i jest to o 2,8 punktu procentowego więcej niż rowerem. W Skokach ta sama liczba osób wybierała dotarcie pieszo,

jak i rowerem, w Obornikach i Śremie częściej wybierano drogę pieszą, w Szamotułach natomiast rower. Publiczny transport zbiorowy był używany najczęściej w Śremie, nikt nie wybrał go w Skokach. Tabela 38 Wybór środka transportu w podróżach do sklepów Sposób dotarcia Oborniki Skoki Szamotuły Śrem Razem środek publicznego transportu zbiorowego 9,5% 0,0% 5,4% 19,2% 11,2% samochód prywatny lub służbowy 47,6% 41,7% 37,8% 40,4% 42,0% motocykl 2,4% 8,3% 0,0% 1,9% 2,1% rower 19,0% 25,0% 32,4% 13,5% 21,0% pieszo 21,4% 25,0% 24,3% 25,0% 23,8% Źródło: opracowanie własne na podstawie wywiadów w miejscach handlu, lipiec 2016. 7.3. Napełnienia w pojazdach indywidualnych (carpooling) Wszyscy ankietowani zostali zapytani o ilość osób podróżujących z nimi w jednym aucie. 58% ankietowanych dotarło do sklepu innym środkiem transportu lub nie udzieliło odpowiedzi. We wszystkich gminach ogółem najwięcej ankietowanych przyjechało do sklepu z jeszcze jedną osobą 15,4%. Tak odpowiadali respondenci w Obornikach, Śremie i w Skokach, w Szamotułach natomiast więcej badanych przyjechało pojedynczo. Na zakupy z czterema lub więcej osobami przyjechali tylko kierowcy w Szamotułach. We wszystkich gminach więcej osób przyjechało do sklepu z dwoma niż z trzema osobami. W Skokach nikt nie zadeklarował przyjazdu z dwiema, trzema, czterema lub więcej osobami. Tabela 39 Liczba osób podróżujących jednym pojazdem do sklepów Napełnienia w pojazdach Oborniki Skoki Szamotuły Śrem Razem brak odpowiedzi lub podróżował innym środkiem transportu 52,4% 58,3% 62,2% 59,6% 58,0% oprócz mnie 1 osoba 16,7% 16,7% 8,1% 19,2% 15,4% oprócz mnie 2 osoby 7,1% 0,0% 8,1% 5,8% 6,3% oprócz mnie 3 osoby 11,9% 0,0% 5,4% 1,9% 5,6% oprócz mnie 4 osoby lub więcej 0,0% 0,0% 5,4% 0,0% 1,4% tylko ja 11,9% 25,0% 10,8% 13,5% 13,3% Źródło: opracowanie własne na podstawie wywiadów w miejscach handlu, lipiec 2016. 7.4. Trasa podróży Najwięcej osób do sklepów przyjechało bezpośrednio z domu 64,3% wszystkich odpowiedzi. Są to również najczęściej deklarowane odpowiedzi w każdej z gmin. Kolejnym najczęstszym miejscem rozpoczęcia podróży jest inny sklep, za wyjątkiem gminy Śrem, gdzie 32,7% ankietowanych przyjechało na zakupy z biura lub pracy. Z tego miejsca na zakupy przyjechało po 5% badanych w Obornikach i Szamotułach, nikt nie przyjechał z pracy lub biura w Skokach. Trasy podróży 4,9% badanych rozpoczęły się w innych miejscach, takich jak: lekarz, znajomi i boisko.

Tabela 40 Trasa podróży do sklepów 100,0% 90,0% 80,0% 11,9% 4,8% 8,3% 8,1% 5,8% 4,9% 8,3% 16,1% 19,2% 18,9% 70,0% 5,4% 14,7% 60,0% 32,7% inne 50,0% z innego sklepu 40,0% 30,0% 83,3% 83,3% 67,6% 64,3% z biura/pracy z domu 20,0% 42,3% 10,0% 0,0% Oborniki Skoki Szamotuły Śrem Razem Źródło: opracowanie własne na podstawie wywiadów w miejscach handlu, lipiec 2016.

8. WYWIADY W WYBRANYCH SZKOŁACH 8.1. Technika badawcza Badanie w wybranych szkołach ponadpodstawowych zostało przeprowadzone przy użyciu ankiet papierowych (PAPI). Ankiety te były rozesłane do dyrektorów placówek z prośbą o wypełnienie przez uczniów i grono pedagogiczne, a następnie zebrane przez Wykonawcę. 8.2. Dobór próby Próba w tym badaniu objęła 893 respondentów rekrutujących się spośród grona pedagogicznego i uczniów szkół ponadpodstawowych. Próba ta została zrealizowana w 4 gminach objętych badaniem. Tabela 41 Liczba ankiet w wybranych szkołach Gmina % ankiet Minimalna liczba Zrealizowana liczba ankiet ankiet Miasto i Gmina Oborniki 30 42 169 Miasto i Gmina Skoki 8 12 90 Miasto i Gmina Szamotuły 26 37 111 Miasto i Gmina Śrem 36 52 523 RAZEM 100 143 893 Źródło: opracowanie własne. W gminach, których dotyczy badanie, zlokalizowanych jest w sumie 21 obiektów szkolnych. W przypadku 3 szkół dyrektorzy złożyli odmowę w sprawie przeprowadzenia badania, w związku z tym ankietyzacja została przeprowadzona w 18 placówkach. Nazwy obiektów, w których przeprowadzono badania, oraz ich lokalizację podano w tabeli na kolejnej stronie.

Tabela 42 Szkoły w gminach będących przedmiotem badania Lp. Gmina Rodzaj szkoły Nazwa szkoły Miejscowość Adres 1 Miasto i Gmina Oborniki gimnazjum Gimnazjum nr 3 64-600 Oborniki ul. Piłsudskiego 28 2 Miasto i Gmina Oborniki gimnazjum Zespół Szkół 64-600 Oborniki ul. Obrzycka 88 3 Miasto i Gmina Oborniki gimnazjum Zespół Szkół w Kiszewie 64-607 Kiszewo ul. Kiszewo 51 4 Miasto i Gmina Oborniki gimnazjum Zespół Szkół w Objezierzu 64-600 Oborniki Objezierze 3 5 Miasto i Gmina Oborniki gimnazjum Prywatne Gimnazjum nr 1 w Obornikach 64-600 Oborniki ul. Adama Mickiewicza 3 6 Miasto i Gmina Skoki gimnazjum Gimnazjum nr 1 im. Polskich Olimpijczyków w Skokach 62-085 Skok ul. Rogozińska 1 7 Miasto i Gmina Szamotuły gimnazjum Gimnazjum nr 1 im. Powstańców Wielkopolskich 64-500 Szamotuły ul. Piotra Skargi 2 8 Miasto i Gmina Szamotuły gimnazjum Zespół Szkół w Pamiątkowie 64-514 Pamiątkowo ul. Szkolna 13 9 Miasto i Gmina Śrem ponadgimnazjalna Liceum Ogólnokształcące im. gen. J. Wybickiego Zespół Szkół Ogólnokształcących 63-100 Śrem ul. Poznańska 11 10 Miasto i Gmina Śrem ponadgimnazjalna Zespół Szkół Ekonomicznych im. Cyryla Ratajskiego 63-100 Śrem ul. Wybickiego 2 11 Miasto i Gmina Śrem ponadgimnazjalna Zespół Szkół Technicznych im. Hipolita Cegielskiego 63-100 Śrem ul. Staszica 3 12 Miasto i Gmina Śrem ponadgimnazjalna Zespół Szkół Politechnicznych im. Powstańców Wielkopolskich 63-100 Śrem ul. ks. Popiełuszki 30 13 Miasto i Gmina Śrem gimnazjum Gimnazjum nr 1 im. Polskich Noblistów w Śremie 63-100 Śrem ul. Dezyderego Chłapowskiego 12a 14 Miasto i Gmina Śrem gimnazjum Zespół Szkoły Podstawowej i Gimnazjum w Śremie 63-100 Śrem ul. Szkolna 4 15 Miasto i Gmina Śrem gimnazjum 16 Miasto i Gmina Śrem gimnazjum 17 Miasto i Gmina Śrem gimnazjum Zespół Szkoły Podstawowej i Gimnazjum w Dąbrowie im. Jana Pawła II Niepubliczne Gimnazjum z klasami przysposabiającymi do pracy Gimnazjum Dwujęzyczne Zespół Szkół Ogólnokształcących im. gen. Józefa Wybickiego 63-100 Śrem Dąbrowa, ul. Śremska 2 63-100 Śrem ul. Racławicka 7a 63-100 Śrem ul. Poznańska 11 18 Miasto i Gmina Śrem gimnazjum Katolickie Publiczne Gimnazjum 63-100 Śrem ul. Staszica 1 Źródło: opracowanie własne.

8.3. Realizacja badania Ze względu na koniec roku szkolnego przypadający na dzień 24.06.2016 badanie zostało rozpoczęte wcześniej niż pozostałe badania ankietowe i przeprowadzono je w okresie 16 czerwca 23 czerwca br. Badanie zostało zrealizowane w szkołach znajdujących się w 4 wskazanych gminach, w których dyrektorzy nie złożyli odmowy w sprawie wykonania badania ankietowego. 8.4. Narzędzie badawcze W badaniu została wykorzystana ankieta, której projekt znajduje się w załączniku 4 do Metodyki przeprowadzenia badań ankietowych i pomiarów ruchu. Obejmowała pytania dotyczące sposobu podróży do i ze szkoły. Badanie realizowane zostało wg zasady day after. Ze względu na fakt, że ankieta była przekazywana respondentom bez obecności ankietera, w treści samej ankiety znalazło się zapewnienie, że informacje podane w ankiecie będą wykorzystane jedynie w celu opracowania Planu Zrównoważonej Mobilności Miejskiej dla Obszaru Funkcjonalnego Poznania na lata 2016-2025 oraz że będą traktowane jako poufne i nikomu nie zostaną udostępnione informacje umożliwiające identyfikację osoby badanej, zaś wyniki badania prezentowane będą jedynie w postaci zbiorczych zestawień statystycznych. 8.5. Opis sposobu realizacji badania Ze względu na sztywne ramy czasowe przeprowadzenia badania (zbliżający się koniec roku szkolnego), wydrukowana ankieta wraz ze specjalnie opracowanym w tym celu listem intencyjnym oraz pełnomocnictwem Stowarzyszenia Metropolii Poznań została rozesłana do dyrektorów szkół w celu rozdystrybuowania jej wśród uczniów i grona pedagogicznego. Wcześniej każdy z dyrektorów placówek szkolnych został poinformowany telefonicznie o realizacji projektu i celu badania. Do każdej ze szkół wysłanych zostało ok. 80 egzemplarzy ankiety. Wypełnione formularze ankiet zostały odebrane przez Wykonawcę od dyrektorów placówek oświatowych 23 czerwca br. Zgodnie z deklaracjami ankietowanych, wypełnienie ankiety przez respondenta nie zajęło więcej niż 10 minut.

9. WYWIADY W WYBRANYCH SZKOŁACH WYNIKI 9.1. Charakterystyka próby ankietowanych 68% ankiet zostało przeprowadzonych w gimnazjach, najwięcej w gminie Skoki 100% ankiet, a także w gminie Szamotuły 99,1% ankiet. Jedynie w gminie Śrem ankiety zostały przeprowadzone we wszystkich rodzajach szkół: gimnazjach (52,1% ankiet), liceach (9,3%), szkołach podstawowych (0,8%), technikach (21,3%), zasadniczych szkołach zawodowych (16,3%). Tabela 43 Wielkość próby badawczej w poszczególnych rodzajach szkół Rodzaj szkoły Oborniki Skoki Szamotuły Śrem Rrazem gimnazjum 91,1% 100,0% 99,1% 52,1% 68,0% liceum 0,6% 0,0% 0,0% 9,3% 5,9% szkoła podstawowa 7,1% 0,0% 0,0% 0,8% 2,0% technikum 1,2% 0,0% 0,0% 21,5% 13,7% zasadnicza szkoła zawodowa 0,0% 0,0% 0,9% 16,3% 10,3% Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych, czerwiec 2016. W większości na ankietę odpowiadały osoby młode, w wieku poniżej 15 lat 50,3% ankietowanych. Liczna była także grupa osób w wieku 16-19 lat 36,0% ankietowanych. Najmniej liczną grupę stanowiły osoby w wieku 20 i więcej lat. W poszczególnych gminach rozkład wiekowy ankietowanych był nierówny. Zdecydowanie najwięcej osób w wieku poniżej 15 lat udzieliło odpowiedzi w gminie Skoki (94,4%), natomiast najmniej w gminie Śrem (38,9%). W gminie Śrem najliczniejszą grupę ankietowanych stanowiły osoby w wieku 16-19 lat (44,1%). Szczegółowy rozkład wiekowy ankietowanych podaje tabela poniżej. Tabela 44 Wiek ankietowanych w szkołach w poszczególnych gminach Wiek ankietowanych Oborniki Skoki Szamotuły Śrem Razem poniżej 15 69,8% 94,4% 66,7% 38,9% 50,3% 16-19 17,2% 5,6% 31,5% 44,1% 36,0% 20 i więcej 13,0% 0,0% 1,8% 17,0% 13,7% Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych, czerwiec 2016.

Wykres 18 Wiek ankietowanych w szkołach 100,0% 90,0% 13,0% 5,6% 1,8% 17,0% 13,7% 80,0% 17,2% 31,5% 70,0% 36,0% 60,0% 50,0% 40,0% 30,0% 20,0% 69,8% 94,4% 66,7% 44,1% 38,9% 50,3% 20 i więcej 16-19 poniżej 15 10,0% 0,0% Oborniki Skoki Szamotuły Śrem Razem Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych, czerwiec 2016. 9.2. Sposób dotarcia/powrotu Gros ankietowanych dociera do szkoły pieszo 33,7%. W gminach Oborniki, Szamotuły i Śrem jest to najpopularniejszy sposób dostania się do szkoły. Duża ilość osób dociera do szkoły publicznym transportem zbiorowym (23,0%) w szczególności w Skokach (55,6%) bądź samochodem prywatnym (23,4%) w szczególności w Śremie (26,3%). Podobnie pieszo wraca ze szkoły najwięcej z ankietowanych 39,9%. Także w gminie Skoki, gdzie do szkoły najczęściej podróżowano publicznym transportem zbiorowym, 44,4% ankietowanych zadeklarowało powrót ze szkoły pieszo; tyle samo wraca publicznym transportem zbiorowym. Bardzo mało osób korzysta w podróżach do i ze szkoły z autobusu szkolnego 1,3% oraz 0,9% odpowiednio, a także z pociągu 1,1% i 0,7% odpowiednio. Zwraca uwagę fakt, że rodzaje środków transportu wybierane przez ankietowanych nie są takie same w drodze do szkoły i w drodze powrotnej. Pieszo dociera do szkoły 33,7% osób, ale wraca już 39,9%. Oznacza to, ze osoby podróżujące do szkoły autobusem szkolnym, podwożone, podróżujące pociągiem drogę powrotną odbywają pieszo.

Tabela 45 Sposób dotarcia i powrotu do/ze szkoły Środek transportu Oborniki Skoki Szamotuły Śrem Razem dotarcie powrót dotarcie powrót dotarcie powrót dotarcie powrót dotarcie powrót inne: autobusem szkolnym 4,3% 2,9% 0,0% 0,0% 3,1% 1,1% 0,0% 0,2% 1,3% 0,9% byłem podwieziony 0,7% 0,0% 11,1% 11,1% 3,1% 2,1% 4,6% 3,3% 3,8% 2,7% motocyklem 0,7% 0,7% 0,0% 0,0% 2,1% 2,1% 3,7% 3,7% 2,8% 2,8% pieszo 41,3% 52,2% 33,3% 44,4% 45,4% 53,7% 28,9% 33,1% 33,7% 39,9% pociągiem 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 4,1% 4,2% 0,9% 0,2% 1,1% 0,7% publicznym transportem zbiorowym 27,5% 24,3% 55,6% 44,4% 9,3% 6,3% 23,2% 23,5% 23,0% 21,8% rowerem 3,6% 3,7% 0,0% 0,0% 16,5% 14,7% 12,3% 12,5% 10,9% 10,8% samochodem 21,7% 16,2% 0,0% 0,0% 16,5% 15,8% 26,3% 23,5% 23,4% 20,4% Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych, czerwiec 2016. Wykres 19 Sposób dotarcia i powrotu ze szkoły 100,0% 90,0% 80,0% 70,0% 60,0% 50,0% 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% 0,0% 16,2% 21,7% 16,5% 15,8% 26,3% 23,5% 23,4% 20,4% 3,7% 3,6% 44,4% 16,5% 14,7% 55,6% 10,8% 24,3% 6,3% 12,3% 12,5% 10,9% 27,5% 9,3% 4,2% 4,1% 21,8% 23,2% 23,5% 23,0% 44,4% 52,2% 45,4% 53,7% 41,3% 33,3% 28,9% 33,1% 33,7% 39,9% 2,1% 11,1% 11,1% 3,1% 4,3% 2,1% 3,7% 2,8% 3,7% 2,8% 2,9% 3,1% 2,1% 4,6% 3,3% 3,8% 2,7% dotarcie powrót dotarcie powrót dotarcie powrót dotarcie powrót dotarcie powrót Oborniki Skoki Szamotuły Śrem Razem samochodem rowerem publicznym transportem zbiorowym pociągiem pieszo motocyklem byłem podwieziony inne: autobusem szkolnym Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych, czerwiec 2016.

9.3. Czas dotarcia/powrotu Zazwyczaj czas dotarcia i powrotu do/ze szkoły jest krótszy niż 15 minut. Takich odpowiedzi udzieliło 51,1% ankietowanych jeżeli chodzi o czas dotarcia do szkoły i 43,4% ankietowanych jeżeli chodzi o czas powrotu ze szkoły. Najwięcej takich odpowiedzi otrzymano w Obornikach i Szamotułach, a najmniej w Śremie. Dla znacznej części osób droga do i ze szkoły zabiera 15-30 minut (40,6% do szkoły i 42,3% ze szkoły). Takich odpowiedzi najwięcej udzielono w Śremie. Tylko dla nielicznych osób droga do i ze szkoły trwa ponad 60 minut (0,4% i 1,1% odpowiednio). Dotyczy to Śremu, a w przypadku powrotu ze szkoły także ankietowanych w Obornikach.

Tabela 46 Czas dotarcia i powrotu do/ze szkoły Czas Oborniki Skoki Szamotuły Śrem Razem dotarcia powrotu dotarcia powrotu dotarcia powrotu dotarcia powrotu dotarcia powrotu poniżej 15 minut 66,3% 54,8% 50,0% 44,4% 60,7% 57,0% 44,1% 36,9% 51,1% 43,4% 15-30 minut 31,9% 38,0% 38,9% 44,4% 32,7% 32,7% 45,1% 45,7% 40,6% 42,3% 31-45 minut 1,2% 4,8% 11,1% 11,1% 3,7% 6,5% 8,8% 13,3% 6,6% 10,6% 46-60 minut 0,6% 1,8% 0,0% 0,0% 2,8% 3,7% 1,4% 2,5% 1,4% 2,5% powyżej 60 minut 0,0% 0,6% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,6% 1,6% 0,4% 1,1% Suma końcowa 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych, czerwiec 2016. Wykres 20 Czas dotarcia i powrotu ze szkoły 100,0% 90,0% 80,0% 70,0% 60,0% 1,2% 31,9% 4,8% 11,1% 11,1% 3,7% 32,7% 38,0% 38,9% 44,4% 6,5% 8,8% 32,7% 45,1% 13,3% 45,7% 6,6% 40,6% 10,6% 42,3% powyżej 60 minut 50,0% 46-60 minut 40,0% 30,0% 20,0% 66,3% 54,8% 50,0% 44,4% 60,7% 57,0% 44,1% 36,9% 51,1% 43,4% 31-45 minut 15-30 minut poniżej 15 minut 10,0% 0,0% dotarcia powrotu dotarcia powrotu dotarcia powrotu dotarcia powrotu dotarcia powrotu Oborniki Skoki Szamotuły Śrem Razem Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych, czerwiec 2016.

10. ANKIETY / WYWIADY W ŚRODKACH KOMUNIKACJI ZBIOROWEJ ORAZ POMIARY LICZBY OSÓB KORZYSTAJĄCYCH Z KOMUNIKACJI ZBIOROWEJ 10.1. Techniki badawcze Badanie ankietowe wśród osób korzystających z komunikacji zbiorowej (w środkach komunikacji zbiorowej oraz wśród osób oczekujących na przystankach autobusowych i kolejowych) zostało przeprowadzone przy użyciu ankiet papierowych (PAPI). Pomiar liczby osób korzystających z komunikacji zbiorowej został zrealizowany metodą obserwacji bezpośredniej na punktach pomiarowych zlokalizowanych na dworcach i przystankach autobusowych i kolejowych. 10.2. Dobór próby Próba w badaniu ankietowym osób korzystających z komunikacji zbiorowej objęła 533 respondentów podróżujących autobusami i pociągami oraz oczekujących na te środki na dworcach i przystankach. Próba ta została zrealizowana w 4 gminach objętych badaniem. Tabela 47 Liczba ankiet wśród osób korzystających z komunikacji zbiorowej Gmina % ankiet Minimalna liczba Zrealizowana liczba ankiet ankiet Miasto i Gmina Oborniki 30 68 68 Miasto i Gmina Skoki 8 19 87 Miasto i Gmina Szamotuły 26 60 147 Miasto i Gmina Śrem 36 84 231 RAZEM 100 232 533 Źródło: opracowanie własne. Równocześnie z badaniem ankietowym przeprowadzony został pomiar liczby pasażerów wsiadających do pojazdów publicznego transportu zbiorowego/wysiadających z nich lub korzystających z dworców i przystanków. 10.3. Realizacja badania ankietowego i pomiaru Badanie ankietowe i pomiary zostały przeprowadzone w okresie 12-26 lipca br. Badania i pomiary były realizowane w najbardziej istotnych dla rozpatrywanych gmin miejscach komunikacyjnych: dworcach i przystankach kolejowych, dworcach autobusowych i przystankach komunikacji lokalnej i międzymiastowej, punktach przesiadkowych pociąg autobus czy autobus lokalny jednej gminy autobus lokalny innej gminy. Z powyższych względów badania i pomiary zostały zrealizowane na 17 punktach pomiarowych zlokalizowanych jak poniżej, we wskazanych dniach: w gminie Oborniki PP1 Dworzec PKP Oborniki 14 lipca

PP2 Dworzec PKP Miasto 13 lipca PP3 Dworzec Autobusowy Oborniki 13 lipca PP4 przystanek linii 25 Zielątkowo 12 lipca PP5a przystanek linii 25 Wargowo Stacja PKP 20 lipca PP5b Wargowo Stacja PKP 20 lipca PP6 przystanek linii29 Chludowo szkoła 12 lipca w gminie Szamotuły PP7 Dworzec INBAG, ul. Nowowiejskiego 3 19 lipca PP8 przystanek Szamotuły Rynek 19 lipca PP9 Dworzec PKP Szamotuły 19 lipca w gminie Skoki PP10 Dworzec PKP Skoki 26 lipca w gminie Śrem PP11 Dworzec Autobusowy, ul. Powstańców Wielkopolskich 12 lipca PP12 przystanek ul. Piłsudskiego 13 lipca PP13 przystanek ul. Kilińskiego 12 lipca PP14 przystanek ul. Gostyńska 13 lipca PP15 przystanek Psarskie 14 lipca PP16 przystanek Zbrudzewo 14 lipca. Zmiany punktów pomiarowych w stosunku do zaproponowanych w Metodyce przeprowadzenia badań ankietowych i pomiarów ruchu : 1. Ze względu na minimalny ruch podróżnych na punkcie pomiarowym PP5 przystanek linii 25 Wargowo Stacja PKP, przeprowadzono pomiary na dodatkowym punkcie PP5b Wargowo Stacja PKP, 2. Ze względu na zerowy ruch podróżnych na punkcie PP9 przystanek linii 4 Przecław (lub przystanek Pamiątkowo do uzgodnienia) zmieniono lokalizację punktu na PP9 Dworzec PKP Szamotuły. Pomiary na ww. punktach zrealizowane zostały metodą obserwacji zewnętrznej (zliczanie podróżnych korzystających z komunikacji zbiorowej) w dni powszednie wtorek, środę lub w czwartek, w godzinach szczytu porannego (06:00-10:00) i szczytu popołudniowego (14:00-18:00) w czasie 8 godzin dla każdego punktu. 10.4. Narzędzie badawcze W badaniu wykorzystana została ankieta, której projekt znajduje się w załączniku 5 do Metodyki przeprowadzenia badań ankietowych i pomiarów ruchu. Ankieta ta obejmowała pytania dotyczące preferencji transportowych oraz jakości transportu publicznego.

Pomiary liczby podróżnych korzystających z komunikacji zbiorowej zostały odnotowywane na specjalnie w tym celu przygotowanych kartach pomiarowych, osobno dla każdego punktu pomiarowego. 10.5. Opis sposobu realizacji badania Pomiary na dworcach kolejowych i autobusowych były realizowane metodą globalnego ruchu osób w stronę dworca, jak i wychodzących z dworca poprzez zliczenie pasażerów wchodzących na dworzec i wychodzących z niego. Pomiary na przystankach były realizowane poprzez zliczanie osób wsiadających do autobusów i wysiadających z nich zatrzymujących się na przystanku. Osoba dokonująca pomiarów zliczała w karcie pomiaru liczbę osób w cogodzinnych przedziałach. Zliczanie podróżnych było realizowane dla obu kierunków ruchu i wszystkich tras w przypadku przystanków, na których krzyżowały się trasy. Wyjątek stanowią punkty PP13 Śrem Kilińskiego II, PP14 Śrem Gostyńska i PP15 Śrem Psarskie. Na tych przystankach, ze względu na znaczne oddalenie przystanków w obu kierunkach, pomiar był realizowany w jednym kierunku, a następnie wyniki pomiaru zostały pomnożone przez 2. Ankiety zostały zrealizowane na tych samych punktach pomiarowych, na których realizowany był pomiar liczby osób.

11. ANKIETY / WYWIADY W ŚRODKACH KOMUNIKACJI ORAZ POMIARY LICZBY OSÓB KORZYSTAJĄCYCH Z KOMUNIKACJI ZBIOROWEJ WYNIKI 11.1. Potoki ruchu pasażerskiego na dworcach kolejowych i węzłach autobusowych Ruch na dworcach kolejowych mierzony był metodą globalnego ruchu osób w stronę dworca, jak i wychodzących z dworca poprzez zliczenie ilości pasażerów wchodzących i wychodzących. Badanie zostało wykonane na 4 dworcach: Oborniki (linia kolejowa 354 Poznań Piła), Oborniki Miasto (linia kolejowa 354), Szamotuły (linia kolejowa 351 Poznań Szczecin) i Skoki (linia kolejowa 356 Poznań Bydgoszcz). Wykonano także pomiary na przystanku PKP Wargowo (linia kolejowa 354 Poznań Piła), ale ze względu na niewielką liczbę pasażerów jedynie 17 osób w ciągu 8-godzinnego pomiaru tego punktu pomiarowego nie wskazano w poniższej tabeli. Tabela 48 Potoki ruchu pasażerskiego na dworcach kolejowych Oborniki Oborniki Miasto Szamotuły Skoki Razem godzina zliczenie osób 6:00-7:00 12 72 185 37 306 7:00-8:00 6 29 149 41 225 8:00-9:00 9 92 128 18 247 9:00-10:00 1 50 15 10 76 6:00-10:00 28 243 477 106 854 godzina zliczenie osób 14:00-15:00 3 39 94 48 184 15:00-16:00 11 47 77 38 173 16:00-17:00 9 87 108 56 260 17:00-18:00 5 58 171 37 271 14:00-18:00 28 231 450 179 888 Razem 56 474 927 285 1742 Źródło: opracowanie własne na podstawie pomiarów ruchu, lipiec 2016. Spośród wymienionych w tabeli największe obciążenie zanotowano na dworcu PKP Szamotuły (927 podróżnych), a najmniejsze na dworcu PKP Oborniki (56 podróżnych). Duże obciążenie zanotowano także na dworcu PKP Oborniki-Miasto (474 podróżnych). Badanie ruchu podróżnych na węzłach autobusowych realizowane było poprzez zliczanie osób wsiadających do autobusów i wysiadających z autobusów wszystkich kierunków zatrzymujących się w węźle. Badanie zostało wykonane na 5 dworcach i węzłach autobusowych: Dworzec Autobusowy Oborniki, Przystanek Szamotuły Rynek, Dworzec Autobusowy w Śremie przy ul. Powstańców Śląskich i na przystanku w Śremie przy ul. Piłsudskiego. Badanie przeprowadzone na Dworcu INBAG w Szamotułach przy ul. Nowowiejskiego 3 (PP7) wykazało zerowy ruch pasażerski na tym obiekcie.