Niepracujący niepełnosprawni: sytuacja zawodowa, ekonomiczna i psychospołeczna

Transkrypt

1 Niepracujący niepełnosprawni: sytuacja zawodowa, ekonomiczna i psychospołeczna dr Paweł Rydzewski Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Administracji w Lublinie

2 Cele badania Diagnoza stopnia zdolności niepracujących niepełnosprawnych do podjęcia pracy zawodowej. Poznanie podstawowych źródeł dochodów i sytuacji finansowej niepracujących niepełnosprawnych. Diagnoza psychospołecznego funkcjonowania niepracujących niepełnosprawnych przede wszystkim w aspekcie podjęcia pracy zawodowej.

3 Cele badania c.d. Identyfikacja czynników psychospołecznych powodujących niechęć do podjęcia pracy. Określenie różnic między niepracującymi niepełnosprawnymi kobietami mężczyznami ze względu na psychospołeczne bariery zatrudnienia. Poznanie motywów gotowości do podjęcia pracy zawodowej wśród niepracujących niepełnosprawnych.

4 Cele badania c.d. Poznanie preferencji niepracujących niepełnosprawnych dotyczących zakładu pracy warunków zatrudnienia. Poznanie sposobów poszukiwania pracy przez niepracujących niepełnosprawnych. Identyfikacja przyczyn braku aktywności zawodowej i niechęci do podjęcia pracy przez niepracujących niepełnosprawnych.

5 Metoda badania Badania przeprowadzono metodą kwestionariuszową, techniką badawczą był indywidualny wywiad bezpośredni, przebiegający z wykorzystaniem standaryzowanego kwestionariusza wywiadu. W badaniach zastosowano celowy dobór próby, która składa się z 300 osób niepełnosprawnych, z którymi przeprowadzono wywiady na terenie Lublina (200 osób), Puław (50 osób) i Włodawy (50 osób).

6 Metody badań c.d. Ankieterzy przeprowadzali wywiady najczęściej korzystając z pomocy instytucji wspierających osoby niepełnosprawne. Listę takich instytucji w każdym z miast objętych badaniami, ankieterzy otrzymali od koordynatora badań ilościowych. Pewna część wywiadów została zrealizowana niezależnie od tych instytucji. Właściwe badania terenowe zostały przeprowadzone w marcu oraz w kwietniu 2010 roku, przez grupę 19 ankieterów, studentów socjologii WSPA w Lublinie. Badania terenowe zostały poprzedzone szkoleniem ankieterów, z których każdy otrzymał dodatkowo instrukcję dla ankieterów w formie pisemnej.

7 Charakterystyka próby Zbadano 146 mężczyzn i 154 kobiety Średnia wieku wynosiła 36,6 lat. Rodzaj niepełnosprawności: 30,7% - uszkodzenie narządu ruchu 18% - niepełnosprawność psychiczna 16% - niepełnosprawność intelektualna 14% - niewidomi lub niedowidzący 10,7% - osoby ze schorzeniem narządów wewnętrznych 8,3% - niesłyszący lub słabo słyszący 2,3% - z innym rodzajem niepełnosprawności W próbie znalazło się najwięcej osób z wykształceniem średnim (38,5%) oraz zawodowym (32,1%). Znacznie mniej z wykształceniem podstawowym (17,4%) lub wyższym (12%).

8 Wyniki badań Kwalifikacje. Ogólnie biorąc, niepracujący niepełnosprawni posiadają stosunkowo wysokie kwalifikacje zawodowe. Jednak trzeba uwzględnić fakt, iż wysokie kwalifikacje mają osoby starsze, pozostające już poza rynkiem pracy, zaś kwalifikacje zawodowe młodszych niepracujących niepełnosprawnych są znacząco niższe oraz bardzo często niedostosowane do wymogów rynku pracy. Zdolność do podjęcia pracy. Poziom sprawności fizycznej i psychicznej nie jest barierą w wykonywaniu pracy zawodowej. Większość niepełnosprawnych nie potrzebowałaby specjalnie wyposażonego stanowiska pracy, jak również nie najgorzej poradziłaby sobie z dojazdami do pracy. Można więc zaryzykować twierdzenie, że stopień zdolności większości niepracujących niepełnosprawnych do podjęcia pracy zawodowej jest wysoki.

9 Wyniki badań c.d. Źródła utrzymania. Niepracujący niepełnosprawni najczęściej utrzymują się z emerytury lub renty. Znaczącym środkiem utrzymania są również dochody innych członków rodziny. Bariery aktywności zawodowej. Co czwarty niepracujący niepełnosprawny doświadczył niechęci ze strony osób w pełni sprawnych i wiąże to faktem swojej niepełnosprawności. Nie wpływa to jednak na chęć podjęcia pracy zawodowej - nie jest więc barierą zatrudnienia. Jest nią natomiast: zły stan emocjonalny, niski stopień zainteresowania światem zewnętrznym, mała chęć życia, rzadkie kontakty towarzyskie.

10 Wyniki badań c.d. Motywy prozawodowe. Motywem, który wchodzi w grę jako czynnik skłaniający do podjęcia pracy zawodowej jest chęć samodzielnego zarabiania na życie. Dominuje on we wszystkich analizach, niezależnie od płci, poziomu wykształcenia, wieku, doświadczeń zawodowych i rodzaju niepełnosprawności. Preferencje zawodowe. Preferencje niepracujących niepełnosprawnych w zakresie zatrudnienia nie odbiegają od preferencji większości w pełni sprawnych pracowników. Jedynie, zapewne częściej, chcieliby oni 6- godzinnego dnia pracy. Ich wymagania płacowe są niższe niż wymagania pracowników w pełni sprawnych. Ogromna większość gotowa byłaby się przekwalifikować w celu znalezienia pracy

11 Wyniki badań c.d. Poszukiwanie pracy. Jednak tylko niespełna 1/3 niepełnosprawnych, którzy chcą podjąć pracę, poszukiwało jej w ostatnim roku. Niepełnosprawni najczęściej nie korzystają z pomocy instytucji (np. UP, PFRON, itp.) w poszukiwaniu pracy. Natomiast korzystają oni z pomocy rodziny lub znajomych, szukają ofert w Internecie lub w prasie. Czyli poszukują pracy raczej kanałami nieformalnymi i na własną rękę. Tylko co czwarty korzysta z pomocy organizacji wspierających osoby niepełnosprawne. Przyczyny braku aktywności zawodowej. To najczęściej studia lub nauka lub brak chęci podjęcia pracy przez osoby, które nigdy wcześniej nie pracowały. Najczęstszymi przyczynami niechęci podjęcia pracy zawodowej przez osoby niepełnosprawne są: zły stan zdrowia, brak wiary w możliwość znalezienia pracy i obawa, że nie sprostają wymaganiom stawianym w pracy.

12 Dziękuję za uwagę