PROGRAM ODDZIAŁYWAŃ WYCHOWAWCZYCH DLA DZIECI ODDZIAŁU PRZEDSZKOLNEGO W ZARASZOWIE NA ROK SZKOLNY 2015/2016 Opracowany przez: Annę Sadowską Jolantę Flis
SPIS TREŚCI 1. WSTĘP 2. CELE GŁÓWNE I SZCZEGÓŁOWE PROGRAMU 3. STANDARDY OSIĄGNIĘĆ DZIECKA 4. EWALUACJA 5. PLAN DZIAŁAŃ WYCHOWAWCZYCH 6. ZAKOŃCZENIE 7. LITERATURA 2
WSTĘP Wśród wszystkich pojęć pedagogicznych,,wychowanie jest jednym z trudniejszych do zdefiniowania. Można je rozpatrywać zarówno w węższym, jak i w bardzo szerokim znaczeniu. Wychowanie jest, więc świadomym, celowym i specyficznym działaniem pedagogicznym rodziców lub nauczycieli dokonywanym głównie przez słowo oraz przykład osobisty zmierzającym do osiągnięcia względnie trwałych zmian w rozwoju umysłowym, społecznym, kulturowym i duchowym jednostki ludzkiej. Wychowanie, więc rozpoczyna się w rodzinie, a przedszkole tylko je kontynuuje i ukierunkowuje. Jak powiedział J. Dewey,,przedszkolne życie powinno wyrastać stopniowo z życia domowego [ ] powinno podejmować i kontynuować zachowania, z którymi dziecko oswoiło się już w domu. Dlatego nauczycielwychowawca wraz z rodzicami bierze czynny udział w kształtowaniu osobowości dziecka przygotowując je do samodzielności, do dokonywania właściwych wyborów, odróżniania dobra od zła, bądź ucząc je podejmować ważne decyzje. Ponieważ u już dzieci w wieku przedszkolnym pojawiają się drobne konflikty lub zachowania agresywne, których przyczyną w wielu przypadkach są błędy wychowawcze popełniane przez rodziców, egocentryzm dziecięcy czy chęć dominacji. Dlatego jako nauczyciele nie możemy zamykać oczu i udawać, że wszystko jest w porządku bowiem jest to odpowiedni czas na to, aby z egoisty powstał człowiek tolerancyjny, wrażliwy na drugiego człowieka, troskliwy posiadający własny sposób radzenia sobie z emocjami oraz własny system wartości i oceny. Stąd też rodzi się potrzeba stworzenia programu wychowawczego, który na podstawie powszechnie akceptowanego systemu wartości, wszechstronnie przygotowywałby dziecko do uczestnictwa w życiu społecznym, którego celem będzie poprawa jakości pracy edukacyjnej oddziału przedszkolnego, ujednolicenie oddziaływań wychowawczych nauczycieli i rodziców oraz skierowanie procesu wychowawczego na właściwe tory. Poniższy program oparty jest na wieloletnich obserwacjach zachowań dzieci i osiągnięć związanych z rozwojem społecznym i emocjonalnym. Aby uniknąć ewentualnych możliwych potknięć życiowych naszych wychowanków w życiu społecznym, dać im większe szanse 3
rozwoju pragniemy już teraz wykorzystać każdą chwilę i dany nam czas na pracę nad pełnym rozwojem poznawczym i społecznym. Ugruntowanie pojęć i zasad współżycia w społeczeństwie da mocne podstawy do przyszłego życia zgodnego z obowiązującymi zasadami, jeżeli dziecko uzna je za własne i niepodważalne. Przyjmując panujący powszechnie system wartości społecznych oraz wiek rozwojowy dzieci pragniemy skupić się na zasadach i normach postępowania ważnych dla dziecka i społeczności przedszkolnej oraz poza placówką. CEL NADRZĘDNY Celem głównym niniejszego Programu Wychowawczego jest: stwarzanie warunków do pełnego rozwoju osobowości każdego z naszych wychowanków, zgodnego z ich wrodzonym potencjałem i możliwościami w relacjach ze środowiskiem społeczno - kulturowym i przyrodniczym, tj. uczenie dziecka współżycia z ludźmi; uczenie pozytywnego stosunku do otaczającego świata i siebie; uczenie zachowań społecznie akceptowanych; CELE SZCZEGÓŁOWE: kształtowanie podstawowych powinności moralnych np. życzliwości, tolerancji, uczciwości, sprawiedliwości, odpowiedzialności, tworzenie więzi uczuciowej z rodziną i środowiskiem, w którym dziecko wzrasta, rozwijanie umiejętności polubownego rozwiązywania spraw konfliktowych i dochodzenia do kompromisu, rozwijanie umiejętności rozróżniania dobra od zła, uświadomienie złożoności otaczającego świata i czyhających zagrożeń, uświadomienie dzieciom swoich praw i obowiązków, rozwijanie poczucia własnej wartości. 4
STANDARDY OSIĄGNIĘĆ: Dziecko: 1. Dostrzega i rozumie potrzeby innych, akceptuje ich odrębność. 2. Rozumie i przestrzega zasady zgodnego współżycia w grupie. 3. Potrafi kulturalnie zwracać się do innych, używa zwrotów grzecznościowych. 4. Ma poczucie własnej wartości, wiary we własne siły, możliwości i umiejętności. 5. Potrafi nazywać, wyrażać i kontrolować swoje emocje. 6. Szanuje wolność innych, cudze zdanie. 7. Wyraża swoje uczucia, potrzeby i oczekiwania, a także dostrzega je u innych. 8. Rozumie znaczenie dialogu w rozwiązywaniu sporów, potrafi argumentować swoje racje, oceny i odczucia. 9. Zna i kultywuje tradycje rodzinne, lokalne, regionalne i narodowe. 10. Ma świadomość przynależności narodowej: rozpoznaje godło i barwy narodowe, rozumie pojęcie ojczyzna. 11. Rozumie konieczność przestrzegania zasad zgodnego współżycia ze światem przyrody, przejawia postawy proekologiczne. 12. Rozumie potrzebę stosowania profilaktyki prozdrowotnej. 13. Zauważa sytuacje zagrażające bezpieczeństwu własnemu i innych, potrafi unikać zagrożeń. 14. Zna zasady zachowania się na placu szkolnym oraz podczas spacerów i wycieczek. 15. Umie funkcjonować w środowisku zgodnie z przyjętym powszechnie kanonem norm społecznych. 16. Zna swoje prawa i obowiązki. 17. Szanuje wartości: prawdę, dobroć, piękno, sprawiedliwość, uczciwość, życzliwość, szacunek, wyrozumiałość. 18. Rozumie swoje prawo do pomocy ze strony dorosłych w trudnych sytuacjach. 19. Ma poczucie obowiązkowości, odpowiedzialności i wytrwałości decydujące o doprowadzeniu do końca rozpoczętej pracy. 20. Potrafi cieszyć się z własnych sukcesów, docenia sukcesy innych, umie z godnością przyjmować porażki. 21. Interesuje się otaczającym światem, poszukuje odpowiedzi na nurtujące go pytania. 22. Aktywnie uczestniczy w zajęciach ruchowych. 5
EWALUACJA 1. Ewaluacji programu wychowawczego dokonuje się na półrocznej i rocznej radzie pedagogicznej 2. W ewaluacji uwzględnia się opinię wychowanków, rodziców, nauczycieli, pracowników przedszkola, wytwory dzieci 3. Sposoby ewaluacji: a) analiza dokumentów: - Program wychowawczy, - Księga protokołów rady pedagogicznej, - arkusze obserwacji, dzienniki, b) ankiety, c) wytwory dzieci. 6
WARTOŚCI Zadanie główne KULTURA OSOBISTA I SZACUNEK DLA INNYCH 1.,,Bądź kulturalny PLAN DZIAŁAŃ WYCHOWAWCZYCH Zadanie szczegółowe 1. Samodzielne podejmowanie prostych obowiązków w domu i w przedszkolu, sprzątanie swoich zabawek, układanie książek, opieka nad swoim zwierzakiem 2. Uwrażliwienie dzieci na potrzeby innych członków rodziny, 3. Spokojne i ciche zachowanie podczas gdy inni odpoczywają, opiekowanie się osobami chorymi, starszymi 4. Uczenie się używania zwrotów grzecznościowych w określonych sytuacjach (dzień dobry, do widzenia, proszę, dziękuję, przepraszam) 5. Dostarczenie dzieciom wzorców właściwego zachowania się (postawa nauczycielki, postacie z literatury, itp.) 6. Utrwalenie nawyków kulturalnego zachowania się w miejscach publicznych (w sklepie, autobusie, kinie) 7. Poszanowanie własności i wytworów pracy kolegów 8. Uczenie się mówienia miłych słów oraz dziękowania innym za te słowa 9. Rozmawianie z dziećmi na temat prostych przepisów savoir - vivru, stosowanie ich w sytuacjach codziennych 10. Szanowanie wspólnych zabawek i odkładanie ich na wyznaczone miejsce 11. Opanowanie umiejętności kulturalnego jedzenia (np. nie mówienie z pełnymi ustami, używanie serwetki, itp.) Normy postępowania - używaj form grzecznościowych: proszę, dziękuję, przepraszam - nie mów z pełnymi ustami, - okazuj szacunek osobom dorosłym, starszym, - pamiętaj o kulturalnym zachowaniu w trakcie powitań i pożegnań (dzień dobry, do widzenia), - bądź miły dla innych osób (kolegów i dorosłych), - dbaj o porządek wokół siebie (nie śmieć, sprzątaj po zabawie), - słuchaj, kiedy inni mówią, mów kiedy inni słuchają. 7
2.,,Bądź koleżeński 12. Przyzwyczajanie dzieci do przestrzegania zasad dotyczących utrzymywania porządku i szanowania zieleni w najbliższym otoczeniu (segregujemy śmieci, nie depczemy trawników i skwerków, nie niszczymy drzew, krzewów) 1. Zawieranie umów (kodeksów) z dziećmi dotyczących właściwego zachowania w przedszkolu, konsekwentne ich przestrzeganie 2. Interesowanie się wytworami swoich kolegów, dostrzeganie wysiłku włożonego w ich powstanie, poszanowanie własności i wytworów pracy kolegów 3. Rozumienie, że inni mają takie same potrzeby jak ja: uczestnictwa w zabawach, korzystania z zabawek, spożywania słodyczy (w związku z tym dzielenie się nimi) 4. Uczenie się właściwego zachowania podczas rozwiązywania zaistniałego konfliktu - używanie zwrotów grzecznościowych, korzystanie z pomocy i doradztwa nauczycielki, zrozumienie tego, co przeżywają inni 5. Słuchanie kolegów pełniących dyżur w grupie, podporządkowywanie się ich poleceniom i uwagom 6. Wyrabiane nawyku uprzejmego witania się z kolegami spotkanymi w szatni lub na podwórku (mówienie dzień dobry, skinienie ręką, itp.) 7. Sprawianie radości choremu koledze przez: wspólne napisanie listu, przygotowanie upominku, odwiedziny 8. Dostrzeganie i przeciwstawianie się przejawom samolubstwa, okrucieństwa, przeżywania, dokuczania (rozumienie przeżyć z tym związanych) 9. Sprawianie radości innym dzieciom przez składanie życzeń imieninowych, urodzinowych, wykonywanie dla nich upominków 9. Opiekowanie się nowymi kolegami oraz tymi, którzy tej pomocy potrzebują (rozumienie ich zagubienia i nieporadności) - zgodnie baw się z kolegami, - szanuj cudzą własność, - dziel się z innymi tym co masz, - nie bądź zawzięty w kontaktach z innymi, - nie wyrządzaj krzywdy innym, - nie rób drugiemu, co tobie nie miłe (nie wyśmiewaj się, nie przedrzeźniaj, nie przezywaj), - pomagaj tym, którzy tej pomocy potrzebują 8
3.,,Kontroluj swoje zachowanie 1. Ustalenie reguł i norm życia w grupie, przestrzeganie ich: 2. Zgodnego zachowania się podczas zabaw 3. Kulturalnego włączani się do zabaw kolegów 4. Korzystania ze sprzętu i zabawek 5. Mądrego rozwiązywania zaistniałych konfliktów 6. Porozumiewania się umiarkowanym głosem 7. Przestrzeganie zasad podporządkowania się 8. Ponoszenie konsekwencji łamania przyjętych umów 9. Reagowanie na umówione sygnały np. sygnał kończący zabawę 10. Uczenie dzieci właściwego zachowania w stosunku do innych ( nie stosujemy obraźliwych słów) 11. Uczenie dzieci umiejętności określania swoich uczuć, wyrażania swoich oczekiwań w sposób zrozumiały dla innych 12. Zapoznawanie z bezpiecznymi sposobami rozładowywania emocji nie wyrządzając krzywdy innym (np. gryzmolenie po kartce, zgniatanie gazety, darcie papieru) 13. Poznawanie wzorców właściwego zachowania (postawa nauczyciela, postacie z literatury) 14. Uczenie właściwego przyjmowania pochwał i krytyki 16. Poszukiwanie sposobów nagradzania sukcesów innych 17. Udział w inscenizacjach dziecięcych z wykorzystaniem literatury: 18. Rozróżnianie prawdy, fałszu, fantazji, kłamstwa w utworach literackich i w sytuacjach codziennych 19. Podejmowanie prób oceny i ocenianie postępowania bohaterów bajek i opowiadań 20. Układanie zakończeń historyjek obrazkowych, przewidywanie skutków złego postępowania, wyciąganie wniosków 21. Rozumienie konsekwencji kłamstwa dla siebie i innych 22. Podejmowanie oceny postępowania własnego i kolegów w konkretnych sytuacjach - unikaj krzyku, kłótliwości, - przestrzegaj zawartych umów, reguł, - oceniaj zachowanie, a nie osoby, - wyrażaj swoje emocje w sposób kontrolowany, - korzystaj z pomocy dorosłych w trudnych sytuacjach, - ciesz się z sukcesów, przyjmuj z godnością porażki, - wystrzegaj się kłamstwa, - odróżniaj dobro od zła, - mów o swoich uczuciach (odczuciach) 9
BEZPIECZEŃ STWO 4.,,Dbaj o bezpieczeństwo 23. Włączanie zabaw dramowych jako element bloku integracyjnego określającego samopoczucie dziecka 24. Systematyczne prowadzenie rozmów, wyjaśnień, wymiany zdań i przedstawienie argumentów dotyczących własnych ocen i odczuć, liczenie się z odczuciami drugiej osoby 25. Uczenie się mówienia o rzeczach miłych, wyrażanie dezaprobaty dla zachowań negatywnych 1.Rozmowy na temat: "Bądź ostrożny na drodze", "Obcy niebezpieczny", "Policjant moim przyjacielem", "Bezpieczna zima', "Bezpieczne wakacje" 2. Ustalenie zasad warunkujących bezpieczeństwo podczas pobytu w przedszkolu (sala, teren) oraz na wycieczkach 3. Przestrzeganie zakazu spożywania produktów nieznanego pochodzenia (owoce, rośliny, grzyby, słodycze otrzymywane od obcych) 4. Omówienie sposobu postępowania w razie złego samopoczucia, skaleczenia, określonej dolegliwości 5. Zapamiętanie własnego imienia i nazwiska oraz adresu zamieszkania 6. W toku zajęć scenek rodzajowych, dramy poznanie konsekwencji niebezpiecznych zabaw i zachowań 7. Poznanie niektórych możliwości radzenia sobie w sytuacjach zagrażających własnemu bezpieczeństwu 8. Oglądanie slajdów, filmów o właściwym zachowaniu w miejscach publicznych. 9. Omówienie zachowań zwierząt, gdy: zwierzę jest zdenerwowane, boi się, gdy jest chore 10. Rozumienie przestrzegania zasad kodeksu drogowego dla pieszych 11. Dostarczenie wzorców właściwego zachowania na ulicy (wycieczki na skrzyżowanie, filmy edukacyjne, książki) 12. Zorganizowanie quizu "Umiem się bezpiecznie poruszać po drodze" -nie oddalaj się od grupy z miejsca zabaw, -nie próbuj nieznanych ci produktów i potraw nieznanego pochodzenia, -informuj dorosłych o swoich dolegliwościach: skaleczenie, złe samopoczucie, -pamiętaj swój adres zamieszkania, -unikaj niebezpiecznych zabaw i zachowań, -zachowaj ostrożność w kontaktach z obcymi, -nie zbliżaj się do nieznanych zwierząt, -przestrzegaj zasad ruchu drogowego dla pieszych, 10
ZDROWIE 5.,,Dbaj o swoje zdrowie 1. Dostarczanie dzieciom wzorców właściwego zachowania w różnych sytuacjach (E. Burakowska "Cicho... głośno") 2. Czynne uczestnictwo dzieci w zabawach organizowanych przez nauczycielkę (zabawy ruchowe, zestawy ćwiczeń gimnastycznych, spacery, wycieczki, pobyt na świeżym powietrzu) 3. Uczenie się umiejętności dokonywania wyboru odpowiedniego ubrania stosownie do pogody (wykorzystanie pomocy dydaktycznych "Ubieram się sam") 4. Kształtowanie nawyku zjadania śniadania, udział w programie Szklanka mleka 5. Systematyczne mobilizowanie dzieci do stosowania zabiegów higienicznych oraz mycia rąk przed posiłkami i po wyjściu z ubikacji 6. Rozumienie potrzeby wizyt kontrolnych u lekarza pediatry oraz stałego kontrolowania i leczenia zębów - spotkania z lekarzem, wizyta w gabinecie stomatologicznym 7. Stosowanie w zajęciach różnych form sprzyjających zrozumieniu potrzeb własnych i kolegów (drama, pedagogika zabawy, itp.) 8.Uświadamianie dzieciom konieczności spożywania owoców i warzyw jako źródła witamin (poprzez spożywanie posiłków w przedszkolu, zajęcia dydaktyczne, zajęcia gospodarcze, hodowle prowadzone w kąciku przyrody, filmy edukacyjne, udział w programie Owoce i warzywa w szkole, itp.) 9. Kształtowanie sprawności fizycznej, odporności i hartu poprzez gimnastykę poranną, ćwiczenia gimnastyczne, spacery i pobyt na świeżym powietrzu. 10. Udział dzieci w konkursach dotyczących zdrowia. - nie krzycz, mów umiarkowanym głosem, - często korzystaj z pobytu na świeżym powietrzu, hartuj swój organizm, - ubieraj się odpowiednio do temperatury, - zjadaj przygotowane dla ciebie posiłki, - pamiętaj o korzystaniu z zabiegów higienicznych, - zasłaniaj nos i usta przy kichaniu i kasłaniu, - nie obawiaj się wizyty u lekarza, - mów o tym, czego się boisz, - unikaj hałasu. 6.,,Poznaj swoje tradycje rodzinne i narodowe 1. Pobudzanie ciekawości do interesowania się historią i tradycjami swojej rodziny 2. Wzmacnianie więzi rodzinnych poprzez udział rodziców i dziadków w uroczystościach organizowanych w przedszkolu, zajęciach - kultywuj tradycje swojej rodziny - rozmawiaj z rodzicami o ich pracy 11
otwartych, festynach. 3. Wykonanie drzewa genealogicznego swojej rodziny 4. Prowadzenie rozmów i zajęć dotyczących poznawania pracy zawodowej rodziców i dziadków, zapraszanie przedstawicieli na zajęcia do przedszkola 5. Realizowanie tematów kompleksowych dotyczących poznawania zawodów: np. strażaka, policjanta, lekarza, nauczyciela 6. W trakcie zajęć oraz przy każdej nadarzającej się okazji uświadamianie dzieciom ich przynależności narodowej - jesteśmy Polakami, mówimy po polsku, rozumiemy znaczenie słowa ojczyzna 7. Zapoznawanie dzieci z barwami narodowymi, godłem i hymnem Polski 8. Pomaganie w orientowaniu się na mapie Polski. - pamiętaj o uroczystościach rodzinnych - bądź dumny z kraju, w którym mieszkasz - szanuj język ojczysty i tradycje narodowe - poznaj piękno swojego kraju, regionu, miasta 12
ZAKOŃCZENIE,, PROGRAM ODDZIAŁYWAŃ WYCHOWAWCZYCH DLA DZIECI ODDZIAŁU PRZEDSZKOLNEGO w Zaraszowie opracowany został w oparciu o :. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej Powszechna Deklaracja Praw Człowieka Podstawę programową wychowania przedszkolnego dla przedszkoli, oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych oraz innych form wychowania przedszkolnego (Dziennik Ustaw z dnia 15 stycznia 2009 r. Nr 4,poz.17). Statut Szkoły Podstawowej w Zaraszowie Program Wychowawczy Program Profilaktyczny Program ten jest opracowaniem własnym adresowanym dla dzieci 3-6 letnich naszego oddziału przedszkolnego. Zawiera on propozycje zadań zmierzających do osiągnięcia założonych celów zapewniających wypracowanie u wychowanków pożądanych norm postępowania i zachowania ułatwiających im prawidłowe funkcjonowanie w środowisku zgodnie z przyjętymi normami społecznymi. W roku szkolnym 2014/2015 program będzie realizowany podczas zabaw i zajęć z dziećmi 3-6 letnimi, a dokumentowany zapisami w dziennikach zajęć. Działania obejmować powinny również rodziców w celu ujednolicenia oddziaływań i osiągnięcia sukcesów. LITERATURA 1. Nasze przedszkole.program Edukacji Przedszkolnej.W.Żaby-Żabińskiej 2. Faber A. Mazlish E. Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały. Jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły. 3. Obuchowska I. Kochać i rozumieć- jak pomóc swojemu dziecku przeżyć szczęśliwe dzieciństwo. Poznań 2000r. 4. Peters R. Szczęśliwa rodzina, 25 zasad rodzicielstwa. Warszawa 2003r. 5. Portmann R. Gry i zabawy przeciwko agresji. Kielce 1999r. 6. Prus Wiśniewska H. Zanim dziecko pójdzie do szkoły. Warszawa 1995r. 7. Sękowska Z. Współzależność wychowania i rozwoju dziecka. Kraków 1998r. 13
8. Ziemska M. Rodzina i dziecko. Warszawa 1986r. 14