Raport miesiąca - Aktywność w okresie poszukiwania pracy Okres pozostawania bez pracy to czas, który warto wykorzystać na zdobycie dodatkowych kwalifikacji. Jak wygląda pod tym względem aktywność osób bezrobotnych? Okres pozostawania bez pracy, przeznaczony na jej poszukiwanie, często bywa określany mianem pełnego etatu. Aktywne poszukiwanie pracy wymaga czasu, który zajmuje codzienny przegląd ogłoszeń o pracy, przygotowywanie dokumentów i wysyłanie aplikacji. Poza portalami zawierającymi tematyczne ogłoszenia, wiele osób samodzielnie szuka ofert na stronach firmowych potencjalnych pracodawców, a nawet osobiście dostarcza dokumenty do siedziby wytypowanych przedsiębiorstw. W czasie poszukiwania pracy wielu bezrobotnych decyduje się na podniesienie swoich kwalifikacji zawodowych, wybierając kolejny kierunek studiów, studia podyplomowe czy szkolenia. Osoby, które tracą pracę, jak również te, które po ukończeniu szkoły mają problem ze znalezieniem zatrudnienia, często podejmują decyzję o rejestracji w urzędzie pracy. Ten krok pozwala bowiem skorzystać z różnych form wsparcia, które pozwalają na szybsze znalezienie pracy, zwiększając szanse osoby bezrobotnej na rynku pracy. Z jednej strony są to więc formy, które ułatwiają nabycie doświadczenia zawodowego, jak np. staż, z drugiej, urząd pracy wspiera pracodawców, którzy zatrudniają osoby bezrobotne w ramach prac interwencyjnych, robót publicznych czy też doposażenia stanowiska pracy. Pracodawcy, którzy zatrudnią osobę zarejestrowaną w urzędzie pracy, posiadającą status osoby bezrobotnej, mogą także ubiegać się np. o refundację składek na ubezpieczenie społeczne. Poza wsparciem w znalezieniu zatrudnienia, powiatowe urzędy pracy pozyskują oferty pracy od pracodawców, a także finansują szkolenia. Osoby, które są zainteresowane podniesieniem swoich kompetencji zawodowych, mogą skorzystać np. z dofinansowania na studia podyplomowe, finansowania kosztów egzaminów i licencji, czy też mogą ubiegać się o stypendium na kontynuację nauki. Warto dodać, że powiatowe urzędy pracy premiują aktywność osób bezrobotnych w szczególny sposób. W sytuacji, gdy osoba bezrobotna, w okresie, gdy posiada prawo do zasiłku dla osób bezrobotnych samodzielnie znajdzie zatrudnienie, ma szansę uzyskać dodatek aktywizacyjny. Jest on wypłacany regularnie, przez połowę okresu, za który przysługiwałby jeszcze zasiłek. W jakim stopniu osoby bezrobotne wykorzystują dostępne formy wsparcia z urzędu pracy? Jak wygląda aktywność osób bezrobotnych w czasie poszukiwania pracy? Konsultanci Zielonej Linii w kwietniu br. przeprowadzili badanie ankietowe wśród klientów infolinii urzędu pracy, dotyczące aktywności w okresie poszukiwania pracy. Zasadniczym celem badania była weryfikacja działań, jakie podejmują osoby bezrobotne w okresie pozostawania bez pracy. Opracowanie składa się z następujących części: 1. Próba badawcza 1.1 Płeć respondentów 1.2 Wiek respondentów
1.3 Status respondentów 1.4 Województwo respondentów 2. Wyniki badań Podsumowanie 1. Próba badawcza Do badania wylosowano 60 osób, które korzystały z usług telefonicznych centrum Zielonej Linii. 1.1 Płeć respondentów Wśród osób ankietowanych przeważały kobiety, które stanowiły 62 proc. respondentów, mężczyźni byli w nieznacznej mniejszości. 1.2 Wiek respondentów Największa grupa osób biorących udział w badaniu, bo aż 42 proc. mieściła się w przedziale wiekowym: 26-35 lat. Osoby w wieku 36-45 lat stanowiły 28 proc. ankietowanych, klienci infolinii urzędu pracy w wieku 45+ to jedna piąta respondentów, natomiast co dziesiąty ankietowany miał mniej niż 25 lat.
1.3 Status respondentów Wśród osób zarejestrowanych w urzędzie pracy, które wzięły udział w badaniu, 47 proc. zadeklarowało (na dzień przeprowadzania ankiety) posiadanie statusu osoby bezrobotnej, a 53 proc. poszukującej pracy. 1.4 Województwo respondentów Ponad połowa uczestników badania pochodziła z woj. mazowieckiego 58 proc. Na kolejnym miejscu znalazło się województwo dolnośląskie i małopolskie, skąd pochodziło po 10 proc. respondentów. Wśród osób biorących udział w ankiecie 8 proc. uczestników stanowili mieszkańcy woj. śląskiego. Natomiast po 3 proc. osób biorących udział w badaniu mieszka na terenie województw: łódzkiego, oraz warmińsko-mazurskiego. Najmniej ankietowanych osób, zaledwie po 2 proc., pochodziło z województw: lubelskiego, podlaskiego, świętokrzyskiego i zachodniopomorskiego.
2. Wyniki badań Większość uczestników badania ankietowego zna zjawisko poszukiwania pracy z autopsji. W związku z tym konsultanci Zielonej Linii poprosili respondentów, aby opierając się na doświadczeniach własnych oraz swoich znajomych, odpowiedzieli, czy ich zdaniem osoby bezrobotne potrafią aktywnie szukać pracy. Wśród uzyskanych odpowiedzi przeważały głosy na tak (45 proc.). Przeciwnego zdania było natomiast 38 proc. respondentów. Zdaniem 17 proc. osób biorących udział ankiecie, trudno jednoznacznie ocenić, czy osoby bezrobotne są aktywne w okresie poszukiwania pracy. Analizując formy wsparcia oferowane osobom bezrobotnym przez powiatowe urzędy pracy, konsultanci Zielonej Linii zapytali ankietowanych o to, czy ich zdaniem urzędy pracy oferują osobom bezrobotnym pomocne formy aktywizacji.
Jedna czwarta osób biorących udział ankiecie Zielonej Linii przyznała, że ich zdaniem, urzędy pracy w Polsce oferują pomocne formy aktywizacji osób bezrobotnych. Przeciwnego zdania było natomiast 40 proc. ankietowanych, 35 proc. respondentów stwierdziło, że trudno im się wypowiedzieć na ten temat. Taki wynik może oznaczać, że nadal istnieje stosunkowo niski poziom świadomości form pomocy, jakie są oferowane przez urzędy pracy. W związku z tym, że wielu respondentów przyznało, iż środki wsparcia z PUP-ów są przydatne, konsultanci Zielonej Linii zapytali także o to, jakie sposoby aktywizacji, spośród wymienionych, ankietowani uznają za najbardziej skuteczne. Najprzychylniej respondenci wypowiedzieli się o szkoleniach zawodowych ponad połowa z ankietowanych osób (58 proc.) uznało je za najbardziej atrakcyjną formę wsparcia. Na drugim miejscu znalazła się taka forma przygotowania zawodowego jak staż (37 proc.). Pozytywną opinię wśród respondentów Zielonej Linii uzyskały też prace interwencyjne i roboty publiczne, które zostały wymienione przez 15 proc. osób biorących udział w ankiecie jako najbardziej skuteczne. Warto podkreślić, że 12 proc. respondentów uznało szkolenia z zakresu umiejętności poszukiwania pracy za szczególnie istotne w ofercie PUP-ów. Co dziesiąty ankietowany uznał natomiast poradnictwo zawodowe i informację zawodową za ważne elementy oferty urzędów. Dodatek aktywizacyjny jako skuteczna forma aktywizacji został wymieniony przez 5 proc respondentów. Tyle samo osób biorących udział w badaniu
wskazało inne formy wsparcia, oferowane przez urzędy pracy, jako najbardziej skuteczne. Wśród tych form najczęściej były wymieniane jednorazowe środki na rozpoczęcie działalności gospodarczej i pomoc związana z pośrednictwem pracy oraz wszelkiego rodzaju inna pomoc finansowa. Wśród uczestników ankiety 23 proc. osób stwierdziło, że nie ma zdania w tym temacie. Analizując wypowiedzi można zauważyć, że popularność form wsparcia może być wynikiem ich skuteczności. Szkolenia to ważny instrument, który pozwala osobom bezrobotnym przekwalifikować się i dzięki temu znaleźć zatrudnienie. Aby jednoznacznie zweryfikować, z jakich form wsparcia, oferowanych przez powiatowe urzędy pracy, korzystały osoby biorące udział ankiecie, konsultanci Zielonej Linii zapytali o to respondentów. Wśród osób, które zadeklarowały, że były zarejestrowane w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotne, największą popularnością cieszyły się takie formy aktywizacji jak: staż oraz szkolenia zawodowe. Tego zdania było po 14 proc. ankietowanych. Osoby bezrobotne chętnie korzystają z form subsydiowanego zatrudnienia, takich jak prace interwencyjne i roboty publiczne, jak stwierdziło po 4 proc. ankietowanych. Pracodawcy, którzy zatrudnią osoby bezrobotne, w ramach wymienionych form pomocy, otrzymują dodatkowe wsparcie finansowe z urzędu pracy. To powoduje, że osoby zarejestrowane w urzędzie mają szansę szybciej znaleźć zatrudnienie oraz nabyć dodatkowe doświadczenie zawodowe. Pozostałe z ankietowanych osób bezrobotnych stwierdziły, że dotychczas nie korzystały z form wsparcia oferowanych przez urząd pracy. Poza wymienionymi wyżej formami wsparcia, jakie oferują urzędy pracy, osoby bezrobotne mogą w okresie poszukiwania pracy wykonywać inne aktywności, które pozytywnie wpływają na szanse znalezienia zatrudnienia. Konsultanci Zielonej Linii zapytali respondentów o to, jak można samodzielnie wykorzystać okres pozostawania bez pracy.
Ponad połowa ankietowanych w odpowiedzi na to pytanie przyznała, że czas poszukiwania pracy warto przeznaczyć na kształcenie, np. w formie dodatkowych szkoleń (58 proc.) i studiów podyplomowych (47 proc.). Dużym powodzeniem wśród ankietowanych cieszył się także wolontariat. Zdaniem 30 proc. respondentów jest to bardzo dobry sposób na zagospodarowanie wolnego czasu w okresie poszukiwania pracy. 37 proc. osób biorących udział w badaniu wymieniło natomiast inne formy aktywności, które mogą pozytywnie wpływać na sytuację osoby bezrobotnej w okresie poszukiwania zatrudnienia. Wśród nich najczęściej pojawiało się szeroko pojęte, samodzielne poszukiwanie pracy oraz działania zmierzające do założenia własnej działalności gospodarczej. Ponadto ankietowani wymieniali także działania w obszarze wsparcia emocjonalnego i rozwoju duchowego, polegające na skorzystaniu z porady psychologa. Część odpowiedzi respondentów dotyczyła także działań w obszarze rozwoju osobistego, związanych z nabywaniem nowych kwalifikacji. Podsumowanie Okres poszukiwania pracy to czas, który warto dobrze wykorzystać. Osoby, które zarejestrują się w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotne, mogą w tym okresie korzystać z szerokiego wachlarza form wsparcia. Zdaniem uczestników ankiety przeprowadzonej przez konsultantów Zielonej Linii, osoby bezrobotne zazwyczaj potrafią aktywnie poszukiwać pracy (45 proc.). Przy tych poszukiwaniach, warto jednak skorzystać z pomocy urzędu pracy. Co czwarty respondent stwierdził, że polskie urzędy pracy oferują pomocne formy wsparcia dla osób, które szukają zatrudnienia. Bardzo ważnym elementem aktywności w okresie poszukiwania pracy jest nabywanie dodatkowych kwalifikacji. Szkolenia zawodowe to, zdaniem respondentów, jedna z najskuteczniejszych form aktywizacji, jakie proponują urzędy pracy w Polsce. Tego zdania było bowiem aż 58 proc. osób biorących udział w ankiecie Zielonej Linii. Taka sytuacja może wynikać z faktu, iż wiele urzędów corocznie przygotowuje harmonogram szkoleń grupowych, które uwzględniają potrzeby zarejestrowanych osób bezrobotnych i w możliwie najwyższym stopniu starają się na nie odpowiedzieć. Dodatkowo, zarejestrowane osoby bezrobotne oraz niektóre grupy osób poszukujących pracy mogą korzystać także ze szkoleń indywidualnych, dobierając je bezpośrednio do swoich potrzeb. Tego rodzaju szkolenia pozwalają podnieść swoje kompetencje zawodowe na rynku pracy lub też przekwalifikować się. Niekiedy może
to być jedyny sposób na znalezienie zatrudnienia na dynamicznie zmieniającym się rynku pracy. Poza szkoleniami osoby biorące udział ankiecie najczęściej korzystały także ze stażu (14 proc.). Ta forma wsparcia jest popularna zarówno wśród osób bezrobotnych, jak też pracodawców, ze względu na obustronne korzyści. Osoby bezrobotne dzięki odbyciu stażu mogą nabyć niezbędne doświadczenie zawodowe, co ułatwi im lub też w ogóle umożliwi powrót na rynek pracy. Pracodawcy dzięki tej formie wsparcia mają szansę przygotować przyszłego pracownika do wykonywania obowiązków służbowych, bez ponoszenia dodatkowych kosztów. Prace interwencyjne oraz roboty publiczne, które zaliczamy do wspieranych przez urząd pracy form zatrudnienia, to dość popularne rodzaje wsparcia, oferowane przez PUP. Korzystało z nich po 4 proc. osób biorących udział w ankiecie Zielonej Linii. Pracodawcy stosunkowo chętnie zatrudniają osoby bezrobotne w ramach prac interwencyjnych, gdyż w tym wypadku otrzymują oni, na mocy specjalnej umowy podpisanej z urzędem pracy, zwrot części kosztów, jakie ponoszą na wynagrodzenie osoby bezrobotnej i opłatę niezbędnych składek. Efektywne spędzenie czasu, w którym pozostajemy bez zatrudnienia, jest możliwe także bez wsparcia urzędu. Co więcej, taki okres jest doskonałą okazją na podniesienie kwalifikacji zawodowych poprzez udział w różnego rodzaju szkoleniach (co potwierdza 58 proc. ankietowanych) oraz studiach podyplomowych (47 proc. respondentów). Warto w tym czasie skorzystać z możliwości wolontariatu, który ma nie tylko ogromny wymiar etyczny, ale pozwala nam zdobyć niezbędne doświadczenie zawodowe tego zdania było 30 proc. osób biorących udział w ankiecie Zielonej Linii. Mając więcej wolnego czasu i poszukując pracy, można także pomyśleć o założeniu własnej działalności. Taki okres pozwala na udział w dodatkowych szkoleniach związanych z prowadzeniem własnej firmy. Warto wówczas pomyśleć też o szeroko pojętym rozwoju osobistym. Od tego, w jaki sposób zostanie wykorzystany okres pozostawania bez zatrudnienia zależy zazwyczaj to, jak szybko osobie bezrobotnej uda się pracę znaleźć. Warto w tym czasie skorzystać z oferty przygotowanej przez powiatowe urzędy pracy, jak też podejmować indywidualne działania, które pozwolą efektywnie wykorzystać czas poszukiwania pracy. Joanna Niemyjska, Paulina Krawczyk (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjno- Konsultacyjne Służb Zatrudnienia)