Autorki: Irina Kuzmina, Bożena Śliwińska Konsultacja metodyczna: Małgorzata Gawron Redakcja i korekta: Iwona Cyrankiewicz Korekta: Olena Głuszcz, Julia Celer Koordynacja projektu: Joanna Szeligowska Projekt okładki: Grażyna Ficenes Produkcja: Marzena Baranowska Skład: GABO s.c. Milanówek Druk i oprawa: Zakład Graficzny COLONEL 2008 Langenscheidt Polska Sp. z o.o., Warszawa 02-548 Warszawa ul. Grażyny 13 Wszystkie teksty opracowań, ogłoszeń, listów, reklam, itp., wykorzystane w niniejszej publikacji, wymyślone są przez autorki lub zaadaptowane przez nie na potrzeby książki. ISBN: 978-83-7476-359-2 Cena: 29,90 zł
WSTÊP Z wielką przyjemnością oddajemy w ręce czytelników książkę Język rosyjski 365 zadań i ćwiczeń, która powstała w wyniku dogłębnej analizy potrzeb osób uczących się języka rosyjskiego, popartej kilkuletnim doświadczeniem intensywnej pracy dydaktycznej wśród uczniów, maturzystów i studentów. Zarówno osoby uczące się języka naszych wschodnich sąsiadów, jak i nauczyciele rusycyści wielokrotnie podkreślali potrzebę wprowadzenia na nasz rynek wydawniczy nowoczesnych podręczników do gramatyki języka rosyjskiego. Takich, które porządkowałyby wiedzę dotychczas zdobytą przez uczniów, ale również stanowiłyby inspirację do dalszej nauki języka. Dlatego też wybrałyśmy ćwiczenia, które najbardziej podobały się naszym uczniom, a poruszane w nich zagadnienia gramatyczne były na tyle różnorodne, by zawierały słownictwo charakterystyczne dla różnych warstw stylistycznych języka rosyjskiego. Podczas pracy nad książką starałyśmy się pamiętać, że nadrzędną umiejętnością językową jest skuteczne porozumiewanie się w typowych sytuacjach życia codziennego. Struktura 365 zadań i ćwiczeń odzwierciedla tę potrzebę. Oferuje nie tylko ćwiczenia o dużej wartości komunikacyjnej, ale prezentuje też słownictwo, z którym możemy mieć do czynienia w typowych czynnościach: podczas przeglądania rosyjskiej prasy, słuchania wiadomości w rosyjskiej telewizji, rezerwowania pokoju w hotelu w Moskwie, zamawiania herbaty w kawiarni na Arbacie czy podczas rozmowy z rosyjskojęzycznym współtowarzyszem podróży. Książka obejmuje pełen zakres gramatyki języka rosyjskiego. Każdy z jej rozdziałów, w sposób możliwie wyczerpujący a zarazem zrozumiały i zwięzły, przedstawia najważniejsze zagadnienia związane z konkretną częścią mowy. Osoby, które dopiero rozpoczynają swoją przygodę z językiem rosyjskim powinny sięgnąć do ćwiczeń dla poziomu początkującego, oznaczonych symbolem J. Tym, którzy pragną odświeżyć znajomość języka rosyjskiego bądź ją doskonalić na poziomie średnio zaawansowanym, polecamy ćwiczenia oznaczone symbolem JJ. Natomiast ci, którzy posługują się językiem Puszkina w stopniu umożliwiającym odkrywanie niuansów językowych z pewnością znajdą ku temu inspirację w ćwiczeniach oznaczonych JJJ. Starałyśmy się pokazać, jak barwny jest język rosyjski i dlatego włączyłyśmy do ćwiczeń rosyjskie przysłowia, związki frazeologiczne, a także słownictwo z gwary młodzieżowej. Dzięki temu Polacy uczący się języka rosyjskiego poznają nie tylko słownictwo książkowe, ale również wyrażenia wywodzące się z języka potocznego. Wśród ćwiczeń gramatycznych znajduje się także sporo anegdot i dowcipów, gdyż zagadnienia gramatyczne podane z przymrużeniem oka o wiele łatwiej jest. Zapomnieć czy zapamiętać? Odpowiedź znajdą Państwo w książce Język rosyjski 365 zadań i ćwiczeń. Autorki
SPIS TREŒCI..................... 5............. 5,..... 7 8................ 9,........... 11,........ 12....... 13......................... 13......................... 20......................... 25.. 29................... 29............ 31 False friends.......................... 32............................... 32................................ 33...................... 46 46.............................. 47.............................. 48 -, -, -, -.......................... 49 -, -, -... 49 2, 3, 4 5, 6........... 50. 51......... 57....... 58....................... 58 59............................. 59 False friends.......................... 60. 60.......................... 61................................ 62.................................. 69........................... 69..................... 69..................... 71. 72.............. 73................................. 75................... 78.................... 80................ 81................ 82............. 83.................. 84.................... 85......... 87................... 87..................... 88................... 88.................. 89................... 90.................... 91........... 92 False friends.......................... 92........ 93................................ 94 e e................. 103...... 103..... 105............................. 106............................. 108............................. 109............................. 110 112................................ 112............................. 116.................. 116......... 117............ 118.......... 119.......... 120........ 121......... 122........... 123................................ 123........................ 127................................ 133................................. 138............... 141......... 142............................ 143................................ 144................................. 147................................ 150.................................... 152................................ 154..................... 156.................... 156 -........... 160................. 166................................ 183
1. J Określ rodzaj podanych niżej rzeczowników. 2. J Spośród podanych niżej rzeczowników kończących się na -a/- wybierz te, które oznaczają osoby płci męskiej. 3. J Poniżej podane są zdrobniałe formy popularnych rosyjskich imion żeńskich i męskich. Podkreśl imiona żeńskie i napisz, od jakich imion zostały utworzone. 4. JJ Poniżej podane są pary rzeczowników mających podobne końcówki. Jeden z podanych w parze rzeczowników jest rodzaju męskiego, drugi rodzaju żeńskiego. Podkreśl rzeczowniki rodzaju żeńskiego. 1. 6. 11. 2. 7. 12. 3. 8. 13. 4. 9. 14. 5. 10. 15. 5. JJ Poniżej podane są rzeczowniki rodzaju męskiego. Niektóre spośród nich powinny kończyć się na -. Wstaw - tam, gdzie jest to konieczne. 1. 6. 2. 7. 3. 8. 4. 9. 5. 10. 6. JJJ Znajdź wyraz, który pod względem rodzaju nie pasuje do pozostałych. 1.,,,,, ; 2.,,,,, ; 3.,,,,,,,. 5
7. JJ Połącz podane niżej rzeczowniki w pary. 1. ) 2. ) 3. ) 4. ) 5. ) 6. ) 7. ) 8. ) 9. ) 10. ) 8. JJJ Uzupełnij przysłowia podanymi niżej rzeczownikami rodzaju męskiego i żeńskiego kończącymi się na -. m m m m m Wzór:,. 1.,. 2.. 3.. 4. :,. 5.. 6.,. 7.,. 8.,. 9.. 9. JJ Połącz rzeczowniki charakteryzujące pewne typy ludzi z objaśnieniem. 1. ),. 2. ),. 3. ),. 4. ),. 5. ),. 6. ),. 7. ),. 8. ),. 9. ),,. 10. ),? 6
, 10. J Podkreśl wyrazy, które mają w języku rosyjskim inny rodzaj niż w języku polskim. 11. JJ W poniższych zdaniach podkreśl właściwy zaimek wskazujący w zależności od rodzaju rzeczownika. 1., (,, ). 2., : (,, )?. 3. (,, ). 4., (,, ). 5. (,, ),,,,. 6. (,, ),,. 12. JJJ Przetłumacz na język rosyjski wyrazy znajdujące się w nawiasach, zwracając uwagę na ich rodzaj. 1. (System). 2. (Problem). 3. (dylemat):,.? 4. (Witamina) y, c. 5. (margaryna). 6. (prognozę),. 7. (Analiza),. 7
13.JJ Przeczytaj list. Podkreśl te rzeczowniki rosyjskie, które w języku polskim mają inny rodzaj.!..,.,,,,.,. :,..,,.,,,,.,,. 14. J Od podanych niżej rzeczowników utwórz formy liczby mnogiej. 1. 7. 2. 8. 3. 9. 4. 10. 5. 11. 6. 12. 15. JJ Od podanych niżej rzeczowników utwórz formy liczby mnogiej, wpisując -, -, - lub -. 1. 6. 11. 16. 2. 7. 12. 17. 3. 8. 13. 18. 4. 9. 14. 19. 5. 10. 15. 20. 16. JJ Pogrupuj podane niżej czasowniki według końcówek liczby mnogiej. - - - -,,,,,,,,,,,,,,,,. 17. JJ Użyj podanych w nawiasie rzeczowników w formie liczby mnogiej. 1. : ( )?. ( )?. ( )?,,! 8
2. : ( )?,. 3. : p p ( ) 43- p p?, p ( p)!, ( p )?! 18. JJ Użyj podanych w nawiasie rzeczowników w liczbie mnogiej. 1. ( ). 2. ( ). 3. ( ),. 4. ( ),. 5. ( ),,,,. 6. ( )?! 7., ( ). 19. JJ Wybierz poprawną końcówkę liczby mnogiej rzeczowników rodzaju męskiego i nijakiego. 1. - (,,, ),. 2. - (,,, ), -. 3. - (,,, ),. 4. - (,,, ),,. 5. - (,,, ):,,. 6. - (,,, ),. 20. JJ Użyj podanych w nawiasie rzeczowników w liczbie mnogiej. 1. ( ),. 9
2. ( ). 3. ( ),,. 4. ( ),,. 5. ( ),. 6. ( ). 21. JJ Utwórz liczbę mnogą od podanych rzeczowników. 1. ( ),,,. 2. ( ),. 3. ( ),. 4. ( ) ( ),. 5. ( ),. 6. ( ). 7., ( ). 22. JJJ Wybierz odpowiednią formę liczby mnogiej rzeczowników. 1. (,, ). 2. -, (, ) -. 3.,, (, ). 4. (,, ). 5. (, ),. 6., (,, ),. 7., (, ) -. 8. (,, ). 9.,, (,, ). 23. JJJ Niektóre rzeczowniki rodzaju męskiego mają dwie formy liczby mnogiej o różnym znaczeniu. Wstaw podane niżej rzeczowniki w odpowiednim zdaniu. 1.. 2.,. 10
3.,. 4.,,. 5.,,.,,. 6.,. 7.,. 8.,. 9., 500 000.? 10.. 11.,. 12.,,. 13.,,,. 14.., 24. J Rzeczowniki występujące tylko w liczbie pojedynczej można ze względu na ich znaczenie podzielić na grupy. Pogrupuj poniższe wyrazy według podanych grup. 1. Rzeczowniki zbiorowe: 2. Artykuły spożywcze: 3. Owoce i warzywa: 4. Czynności: 5. Pojęcia abstrakcyjne: 11
25. JJJ Znajdź w tekście rzeczowniki występujące tylko w liczbie pojedynczej.... -,,..,,,,...,...?,,,.,,!,.,,.,,,,,,, ;,.,,,.?,.,.,. O tempora o mores,,., 26. J Poniżej podane są rzeczowniki występujące tylko w liczbie mnogiej. Spróbuj odtworzyć ich formę. _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 27. JJ W poniższych zdaniach podkreśl wyrazy, które występują tylko w liczbie mnogiej. 1.,. 2.. 3.. 4. :,. 5.. 6.,,. 28. JJJ Przetłumacz poniższe zdania na język rosyjski. 1. Babcia zawsze szuka swoich okularów, a one za każdym razem leżą na telewizorze. 2. Nie każda kobieta uważa, że najlepszym prezentem są perfumy. 3. Najbardziej na świecie nie lubię stawać na wagę. 4. W godzinach szczytu w autobusie trzeba bardzo uważać, by nie podrzeć pończoch. 5. W tym roku na wakacje chcielibyśmy pojechać do Chorwacji. 12