Przedmowa........................................... XI Wprowadzenie........................................ XVII Wykaz skrótów........................................ XIX Część I. Kodeks pracy Rozdział I. Katalog obowiązków pracowniczych............ 3 Art. 100 KP..................................... 3 I. Sumienne i staranne wykonywanie pracy............... 3 II. Ochrona mienia pracodawcy......................... 4 III. Inne obowiązki pracownika.......................... 6 A. Obowiązek przestrzegania czasu pracy.............. 7 B. Obowiązek przestrzegania regulaminu pracy oraz ustalonego porządku w procesie pracy.............. 7 C. Obowiązek przestrzegania przepisów BHP........... 8 D. Obowiązek zachowania tajemnicy.................. 8 E. Obowiązek przestrzegania zasad współżycia społecznego 10 Rozdział II. Zakaz konkurencji.......................... 11 Art. 101 1 101 4 KP................................ 11 I. Uwagi wstępne................................... 12 II. Przedmiotowy zakres klauzul konkurencyjnych.......... 14 III. Podmiotowy zakres klauzul konkurencyjnych........... 15 IV. Konsekwencje naruszenia umowy..................... 16 V. Odszkodowanie................................... 17 VI. Ustanie zakazu konkurencji.......................... 21 Rozdział III. Odpowiedzialność materialna pracowników.... 23 Art. 114 KP..................................... 23 I. Przesłanki pracowniczej odpowiedzialności materialnej... 23 II. Wyodrębnienie instytucji pracowniczej odpowiedzialności odszkodowawczej................................. 24 III. Naruszenie obowiązków pracowniczych................ 25 IV. Wina............................................ 26 V
V. Szkoda.......................................... 29 VI. Związek przyczynowy.............................. 30 Art. 115 KP..................................... 31 I. Ograniczona odpowiedzialność odszkodowawcza........ 31 II. Adekwatny związek przyczynowy.................... 32 Art. 116 KP..................................... 33 I. Ciężar dowodu i środki dowodowe.................... 34 II. Znaczenie wyroku karnego.......................... 35 Art. 117 KP..................................... 36 I. Wyłączenie (częściowe) odpowiedzialności odszkodowawczej 36 II. Przyczynienie się do powstania szkody................. 37 III. Dopuszczalne ryzyko............................... 39 Art. 118 KP..................................... 41 I. Zróżnicowane zasady odpowiedzialności odszkodowawczej 41 II. Zbieg poszczególnych odpowiedzialności.............. 44 Art. 119 KP..................................... 45 I. Wyrządzenie szkody z winy nieumyślnej............... 45 II. Ustalanie wysokości odszkodowania.................. 47 Art. 120 KP..................................... 48 I. Rodzaje odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną osobie trzeciej.......................................... 48 II. Odpowiedzialność regresowa........................ 53 Art. 121 KP..................................... 58 I. Polubowne załatwienie sporu........................ 58 II. Sądowe miarkowanie odszkodowania.................. 61 Art. 121 1 KP..................................... 62 I. Tytuł wykonawczy ugody zawartej w trybie art. 120 KP... 62 II. Kontrola ugody przez sąd pracy...................... 63 Art. 122 KP..................................... 65 I. Przesłanki pełnej odpowiedzialności odszkodowawczej... 65 II. Wina umyślna.................................... 67 III. Naprawienie szkody............................... 69 Art. 124 KP..................................... 72 I. Podstawa prawna do odpowiedzialności za mienie powierzone pracownikowi z obowiązkiem wyliczenia się.. 72 II. Powierzenie mienia pracownikowi.................... 74 III. Mienie określone w art. 124 1 KP................... 76 IV. Mienie określone w art. 124 2 KP................... 80 V. Odszkodowanie................................... 86 VI
VI. Zabezpieczenie mienia oraz roszczeń pracodawcy........ 87 VII. Przykłady z orzecznictwa sądowego................... 92 Art. 125 KP..................................... 96 I. Uwagi wprowadzające.............................. 97 II. Przesłanki odpowiedzialności materialnej za mienie powierzone łącznie pracownikom..................... 98 III. Łączne powierzenie mienia.......................... 99 IV. Zakres odpowiedzialności odszkodowawczej............ 104 V. Komentarz do przepisów rozp. Rady Ministrów z 4.10.1974 r. w sprawie wspólnej odpowiedzialności materialnej za powierzone mienie (t.j. Dz.U. z 1996 r. Nr 143, poz. 663) 109 VI. Wzory umów dotyczących odpowiedzialności materialnej za powierzone mienie.............................. 135 A. Wzór umowy o indywidualnej odpowiedzialności materialnej za powierzone mienie (art. 124 KP)....... 136 B. Wzór umowy o wspólnej odpowiedzialności materialnej za łącznie powierzone mienie (art. 125 KP).......... 138 VII. Przykłady z orzecznictwa sądowego................... 142 Art. 126 KP..................................... 144 I. Uwagi wprowadzające.............................. 144 II. Pracownicza odpowiedzialność odszkodowawcza na podstawie przepisów zawartych w rozp. Rady Ministrów z 10.10.1975..................................... 145 III. Komentarz do przepisów rozp. RM z 10.10.1975 r. w sprawie warunków odpowiedzialności materialnej pracowników za szkodę w powierzonym mieniu (t.j. Dz.U. z 1996 r. Nr 143, poz. 662).................. 147 Art. 127 KP...................................... 164 Rozdział IV. Dochodzenie roszczeń odszkodowawczych od pracowników.................................... 167 I. Bezpieczny pracodawca............................ 167 II. Procedury wewnątrzzakładowe..................... 170 III. Przedawnienie roszczeń............................. 175 IV. Procedury sądowe................................. 178 Art. 242 243 KP................................. 178 I. Prawo do sądu.................................... 179 A. Uwagi wprowadzające........................... 179 B. Powstanie sądownictwa pracy..................... 179 C. Spory indywidualne a spory zbiorowe............... 181 VII
II. Dyrektywa ugodowego załatwiania sporów............. 182 A. Uwagi ogólne.................................. 182 Art. 262 263 KP................................. 183 I. Uruchomienie procedur sądowych.................... 184 II. Skład sądu pracy.................................. 186 III. Właściwość rzeczowa i miejscowa sądów pracy......... 188 IV. Postępowanie..................................... 191 A. Odrębność postępowania......................... 191 B. Zdolność sądowa i procesowa stron................ 193 C. Udział organizacji społecznych.................... 194 D. Legitymacja Państwowej Inspekcji Pracy............ 196 E. Wniesienie powództwa.......................... 197 F. Doręczenia i terminy............................ 199 G. Związanie sądu pracy innymi orzeczeniami.......... 202 H. Zawieszenie postępowania....................... 203 I. Orzeczenie.................................... 205 V. Procedury odwoławcze............................. 207 A. Środki odwoławcze............................. 207 B. Apelacja...................................... 208 C. Skarga kasacyjna............................... 210 VI. Wykonalność orzeczeń............................. 213 VII. Ograniczenie właściwości sądów pracy................ 216 VIII. Koszty sądowe a koszty procesu...................... 217 A. Wprowadzenie................................. 217 B. Koszty sądowe................................. 218 C. Koszty procesu................................. 220 Część II. Kodeks postępowania cywilnego Rozdział V. Postępowanie odrębne z zakresu prawa pracy... 223 Art. 459 477 7 KPC............................... 223 I. Uwagi wstępne................................... 233 II. Procesowe prawo pracy............................. 234 III. Sprawy z zakresu prawa pracy....................... 236 IV. Powództwa pracodawców........................... 238 A. Uwagi wstępne................................. 238 B. Powództwo o odszkodowanie z tytułu odpowiedzialności materialnej pracowników......... 240 VIII
C. Powództwa o odszkodowanie związane z naruszeniem przez pracownika zakazu konkurencji, przewidzianego w umowie....................... 241 D. Powództwa o odszkodowanie w razie nieuzasadnionego rozwiązania przez pracownika umowy o pracę bez wypowiedzenia................................ 241 E. Powództwa o zwrot świadczeń pieniężnych, zasądzonych nieprawomocnym wyrokiem, zaopatrzonym rygorem natychmiastowej wykonalności.................... 242 F. Powództwa prewencyjne......................... 242 G. Powództwo pracodawcy na rzecz pracowników....... 243 Część III. Kodeks postępowania karnego Rozdział VI. Powództwa adhezyjne...................... 247 Art. 62 70 PKP.................................. 247 I. Uwagi wprowadzające.............................. 249 II. Zawiadomienie o przestępstwie....................... 251 III. Przestępstwa skutkujące szkodami w mieniu pracodawców. 252 A. Ochrona mienia pracodawców poprzez Kodeks karny.. 252 B. Kradzieże..................................... 253 C. Przywłaszczenie................................ 254 D. Zniszczenie lub uszkodzenie mienia (art. 288 KP)..... 255 E. Nadużycie zaufania i niegospodarność (art. 296 KK)... 255 IV. Wnoszenie powództwa adhezyjnego................... 256 A. Uwagi wstępne.................................... 256 B. Przyjęcie powództwa adhezyjnego.................... 257 C. Wyrokowanie..................................... 259 D. Ograniczenia w dowodzeniu......................... 259 Rozdział VII. Kazusy.................................. 261 I. Pytania dotyczące rozdziału I........................ 261 II. Pytania dotyczące rozdziału II........................ 263 III. Pytania dotyczące rozdziału III....................... 265 IV. Kazusy dotyczące rozdziału IV....................... 284 V. Pytania dotyczące rozdziału V........................ 288 VI. Pytania dotyczące rozdziału VI....................... 291 Indeks rzeczowy....................................... 295 IX