ZASADY WYZNACZANIA BEZPIECZNYCH ODSTĘPÓW IZOLACYJNYCH WEDŁUG NORMY PN-EN 62305 Henry Boryń Politechnia Gdańsa ODSTĘPY IZOLACYJNE BEZPIECZNE Zadania bezpiecznego odstępu izolacyjnego to: ochrona przed bezpośrednim uderzeniem pioruna nieprzewodzących elementów budynu znajdujących się na dachu, tóre taiej ochrony wymagają, ochrona przed bezpośrednim uderzeniem pioruna wszystich urządzeń eletrycznych i eletronicznych zainstalowanych na dachu lub na ścianach budynu w strefie 0, eliminacja niebezpieczeństwa przesoów odwrotnych, czyli wyładowań, tóre mogą wystąpić na zbliŝeniach między elementami LPS a innymi częściami przewodzącymi instalacji lub wyposaŝenia budynu w dowolnym jego miejscu. 1
ODSTĘPY IZOLACYJNE BEZPIECZNE s Przyład ochrony przed bezpośrednim uderzeniem pioruna urządzeń eletronicznych (elementy PV) zainstalowanych na dachu budynu ODSTĘPY IZOLACYJNE BEZPIECZNE s Przyład wymaganego bezpiecznego odstępu izolacyjnego s w strefie 0 na zewnątrz budynu, np.: o nadwieszanej onstrucji 2
ODSTĘPY IZOLACYJNE BEZPIECZNE s Przyłady niebezpiecznych zbliŝeń między elementami LPS a instalacjami przewodzącymi wewnątrz obietu (strefa 1). Wsazane strzałami odstępy powinny być więsze od bezpiecznego odstępu izolacyjnego s RZECZYWISTOŚĆ BUDOWLANA Przyłady brau zachowania odstępów bezpiecznych między urządzeniami i instalacjami eletrycznymi a elementami ochrony odgromowej 3
OGÓLNE WARUNKI WYZNACZANIA ODSTĘPU BEZPIECZNEGO Oreślenie bezpiecznego odstępu izolacyjnego s w metrach: i jest współczynniiem zaleŝnym od wybranej lasy LPS, c jest współczynniiem zaleŝnym od wartości prądu płynącego w elementach LPS, m jest współczynniiem zaleŝnym od rodzaju materiału izolacyjnego w odstępie s, l jest długością w metrach, mierzoną wzdłuŝ zwodu lub przewodu odprowadzającego od puntu, w tórym jest rozpatrywany odstęp izolacyjny s, do puntu najbliŝszego połączenia wyrównawczego. s = i c m l ODSTĘP IZOLACYJNY - współczynnii Wartości współczynnia i Klasa LPS I 0,08 II 0,06 III, IV 0,04 s = i c m l Wartości współczynnia m Materiał izolacyjny powietrze 1,0 beton, cegły 0,5 jeŝeli występuje szeregowo ila róŝnych materiałów, to naleŝy przyjąć mniejszą wartość Wartości współczynnia c przy liczbie przewodów odprowadzających n n = 1 c = 1 n = 2 c = 1 0,5 n = 4 i więcej c = 1 1/n 4
OBLICZENIA WSPÓŁCZYNNIKA c Współczynni c fizycznie oznacza stosune wartości części prądu piorunowego płynącego w danym przewodzie do całowitej wartości prądu wyładowania atmosferycznego Nie ma problemów obliczeniowych w przypadu zwyłych, prostych LPS: norma PN EN 62305 podaje zasady wyznaczania c na przyład wg rysunu obo JeŜeli: c /h = 0,5 to: c = 0,33. OGÓLNE WARUNKI WYZNACZANIA WSPÓŁCZYNNIKA c Wartości współczynnia c w przypadu innych budynów z dachem pochyłym i ze zwodem na alenicy oraz uziemieniem typu A fragment rysunu E.2 (12 róŝnych uładów LPS) normy PN-EN 62305-3:2009) 5
OGÓLNE WARUNKI WYZNACZANIA WSPÓŁCZYNNIKA c typ A uziemienie typ B Dla obu typów uziemienia wartości współczynnia c równe 1. OGÓLNE WARUNKI WYZNACZANIA WSPÓŁCZYNNIKA c R 1 R 2 Typ A uziemienie Typ B c c = 0,66 = 1 R1 R 2 R1 R 2 c + f c = 2 c + f 6
OGÓLNE WARUNKI WYZNACZANIA ODSTĘPU s Wartość współczynnia c w przypadu budynu z dachem płasim ze zwodami poziomymi w postaci sieci i uziemieniem typu B c = 1 + 0,1 + 0,2 2n 3 c h c odstęp między przewodami odprowadzającymi h wysoość budynu n ilość przewodów odprowadzających OGÓLNE WARUNKI WYZNACZANIA ODSTĘPU s Nie ma problemów obliczeniowych w przypadu zwyłych, prostych LPS: norma PN EN 62305 podaje zasady wyznaczania c wg rysunów poazanych poprzednio Dla sompliowanych uładów LPS, tóre nie mogą być analizowane według zasad przedstawionych w atualnej wersji normy bra zalecanych rozwiązań. 7
OBLICZENIA WSPÓŁCZYNNIKA c Inne sposoby obliczeń to: fizyczny model LPS i znane metody obliczeń obwodowych sposób nieprzydatny do zastosowań w projetowaniu technicznym. szacowanie wartości współczynnia c na podstawie fizycznej interpretacji współczynnia, czyli: oreślenia najrótszej drogi w sieci zwodów i przewodów odprowadzających, tórą spływa do ziemi zasadnicza część prądu piorunowego, przyjęcia zasady, Ŝe do olejnego odcina drogi spływu prądu piorunowego wpływa połowa prądu w odcinu poprzednim. PRZYKŁAD OBLICZEŃ SZACUNKOWYCH ODSTĘPU s najrótsza droga prądu piorunowego to: h l1 l2 l3 l4 l5 olejne prądy płynące w odcinach tej drogi to: i p i p 0,5i p 0,25i p 0,125i p 0,0625i p olejne szuane wartości c to: 1 1 0,5 0,25 0,125 0,0625, czyli: s = i m ( 1 h + 1 l + 0,5 l + 0,25 l + 0,125 l + 0, l ) 1 2 3 4 0625 5 8