Mgr Joanna Dyczkowska Prof. dr hab. Stanisław Piocha Wydział Ekonomii i Zarządzania, Politechnika Koszalińska OPTYMALIZACJA PRZEPŁYWÓW TOWARÓW W CENTRUM LOGISTYCZNYM NA POMORZU ŚRODKOWYM ( NA PRZYKŁADZIE FIRMY SPEDPOL) Logistyka w nowoczesnym gospodarowaniu w przypadku przedsiębiorstw znajdujących się na rynkach lokalnych staje się elementem zarządzania, decydującym o zwycięstwie nad konkurencją. Wzrastająca podaż usług logistycznych przez firmy spedycyjne dostarczane przedsiębiorstwom pozwala na osiąganie dodatkowych korzyści z konkurencji na rynkach rzeczowych. Ekonomiczne i technologiczne przemiany rynkowe nie umknęły branży spedycyjnej, która w świadomy sposób wyszła naprzeciw zarówno postulatom podwyższenia poziomu obsługi bez względu na usytuowanie klientów oferując zintegrowane pakiety usług logistycznych. Ich obecne oferty wykraczają daleko poza tradycyjne przemieszczanie ładunków środkami transportu, obejmując dodatkowo różnorodne usługi informacyjne, doradcze w tym konsultingowe posiadając wykwalifikowaną kadrę logistyczną. Rola lokalnych centrów logistycznych firm spedycyjnych Ze względu na planowane centra logistyczne pierwsze w regionie Trójmiasta i drugie w regionie Szczecin Świnoujście, podstawą rozwoju pod kątem logistycznym dla terenu Pomorza Środkowego stają się lokalne centra logistyczne firm spedycyjnych. Analiza podmiotów świadczących kompleksowe pakiety usług logistycznych pozwala wyróżnić pięć podstawowych oferentów: firmy powstałe na bazie działów logistycznych przedsiębiorstw przemysłowych i handlowych, przewoźnicy, firmy spedycyjne, przedsiębiorstwa składowe i handlowe. Wielu ze spedytorów międzynarodowych na rynkach lokalnych oferuje swoim klientom możliwość przejęcia kompleksowego zarządzania systemami logistycznymi ich przedsiębiorstw, co z reguły wiąże się z rozszerzeniem zarządzania logistycznego w porównaniu z wykonywanymi dotychczas przez wewnętrzne służby przedsiębiorstwa. Do takich dodatkowych usług można zaliczyć np. kompleksową obsługę transportową systemów JIT, analizę lokalizacji składów i centrów dystrybucji, zarządzanie taborem własnym klientów, koordynację międzynarodowych przepływów towarowych, a nawet kierowanie na zlecenia klientów jego towarów do innych przewoźników. Dzięki takiej ofercie przedsiębiorstwa spedycyjne zdominowały rynek kompleksowych usług logistycznych w wielu krajach europejskich, jak i Polsce [4]. W Polsce operatorzy logistyczni zbudowali nowoczesne centra dystrybucyjne od podstaw. Mają one znaczenie w europejskiej sieci łańcucha dostaw. Świadczy to o efektywnym modelu funkcjonowania operatorów logistycznych. Przy takich założeniach nie muszą oni posiadać w jednym miejscu dużej infrastruktury technicznej, umożliwiającej realizację wszystkich potrzeb klientów. Wyposażeniem technicznym operatora logistycznego w tym modelu powinna być odpowiednia infrastruktura telekomunikacyjna oraz specjalistyczny personel. Najwyżej oceniane atuty spedytora na rynku Pomorza Środkowego pokazuje tabl. 1. 1
Tabl. 1 Atuty spedytora i korzyści dla klienta ATUTY SPEDYTORA -kompleksowa sieć informatyczna integrująca wszystkie terminale -rozbudowany system informatyczny -certyfikat ISO 9002 -elastyczna i kompleksowa obsługa -wyspecjalizowana kadra fachowców, -kompleksowe ubezpieczenie Źródło: Opracowanie własne KORZYŚCI DLA KLIENTA -szybka informacja, monitorowanie drogi przesyłki w internecie -nowoczesne rozwiązania informacyjne dla klientów, wysoka jakość współpracy z klientem -gwarancja najwyższej jakości -indywidualne rozwiązania dopasowane do potrzeb klienta -sprawna, profesjonalna obsługa, -korzystanie z dobrych, sprawdzonych rozwiązań, -gwarancja bezpieczeństwa Rynek usług spedycyjno logistycznych rozwija się w Polsce nadal dynamicznie, chociaż spada tempo wzrostu w przypadku firm oferujących proste usługi transportowe. Zdecydowanie najlepszą dynamiką mogą się pochwalić przedsiębiorstwa z udziałem kapitału zagranicznego o przewadze usług logistycznych, specjalizujących się w drobnicy i paczkach. Zainteresowanie kapitału niemieckiego polskim rynkiem jest bardzo wyraźne. Polski rynek jest traktowany jako baza do rozwinięcia działalności na wschód lub też tworzenia rozwiązań sieciowych połączeń krajowych. Na Pomorzu Środkowym wiele firm niemieckich i szwedzkich ze względu na bliskość granicy i stwarzane możliwości zainwestowało swój kapitał w przedsiębiorstwa produkcyjne i to te firmy właśnie oczekują na obsługę logistyczną oferowaną przez spedytorów. Czynnik czasu jako determinanta rozwoju firmy Przedsiębiorstwa znajdują się obecnie na bardzo zmieniających się rynkach zbytu i podlegają wpływom silnej konkurencji. Produkty zaczynają się różnić w coraz mniejszym stopniu między sobą ceną oraz jakością wykonania. Logistyka w takiej sytuacji staje się decydującym czynnikiem konkurencyjności i instrumentem wyróżniającym ofertę przedsiębiorstwa. Efektywna logistyka wymaga długoterminowego ukierunkowania strategicznego, które umożliwiłoby elastyczną reakcję na zmiany na rynku, gdzie główną determinantą staje się czas przyczyniający się do rozwoju przedsiębiorstwa i wzrostu jego zysku. Czas, w jakim odbywa się dostawa w szczególny sposób wpływa na obniżenie kosztów. Przy wyborze właściwej strategii dostaw konieczne jest dokonanie analizy pozycji przedsiębiorstwa i jego swobody oraz możliwości działania na poszczególnych rynkach. Zróżnicowane możliwości działania wymagają zróżnicowanych sposobów zachowań w zakresie wyboru strategii. System harmonogramowania dostaw w przedsiębiorstwach handlowych zależy od gospodarki zapasami i organizacji transportu lub przerzucenie tej funkcji na spedytora lub wraz z konfekcjonowaniem na operatora logistycznego. W przypadku firmy produkcyjnej, gdy dla surowca mamy określony okres rotacji, potrzebny jest parametr czasu, który pozwoliłby urealnić wielkość dostawy. Natomiast w polityce 2
magazynowania podstawową rolę odgrywa wielkość dostawy, niezbędne są parametry o okresie realizacji zamówienia oraz momencie jego składania. Wskutek skracania czasu realizacji zamówień (rys. 1) nastąpił wzrost kosztów transportu częstsze i mniejsze partie towarów oraz na tym samym poziomie nakłady administracyjne z możliwością ich obniżenia poprzez outsourcing z wykorzystaniem operatora logistycznego. Jeżeli potraktujemy czas dostawy jako model analogowy w oparciu o zasadę szybciej jest lepiej i taniej, osiągniemy pewne granice, gdzie krótki czas należy do standardu i musi być realizowany ze wzrostem jakości usług. Rys. 1 Obniżenie czasu dostaw w okresie 1995 2001 Czas dostawy w dniach 2001- plan 7 2000 10 1998 1995 12 15 Czas dostawy w dniach Źródło: Opracowanie własne Zapewnienie jakości w logistycznej obsłudze klienta Czynnik jakości w logistyce przejawia się nie tylko w klasie samych produktów, ale przede wszystkim w jakości obsługi rynku. Wiąże się to z jakością procesów logistycznych, gdyż standardy jakościowe samych produktów stają się czymś oczywistym, natomiast jakość obsługi logistycznej stanowi główny element oddziaływania na klienta. W przypadku produktów wyższa jakość oznacza obniżenie kosztów poprzez ograniczenie zwrotów i napraw gwarancyjnych, w przypadku obsługi logistycznej ich wzrost. Przez pojęcie jakość rozumiemy ogół cech i właściwości wyrobu lub usługi decydujących o zdolności wyrobu lub usługi do zaspokojenia stwierdzonych lub przewidywanych potrzeb. Potrzeby z punktu widzenia logistyki mogą dotyczyć dostępności w określonym miejscu i czasie, pewności, bezpieczeństwa, wygody itd. Realizacja tak pojętych wymogów jakościowych wymaga nowego podejścia do efektywności i konkurencyjności oraz zmian w zarządzaniu firmą [2]. Zarządzanie logistyczne niesie nowe podejście do problematyki jakości, co szczególnie uwydatnia się w zorganizowanych systemach logistycznych. Należy podkreślić, że do pewnego momentu w łańcuchach logistycznych mamy do czynienia tylko z kształtowaniem 3
jakości, potem dochodzi jej ochrona. Istnienie wzajemnych relacji między logistyką a koncepcją kompleksowego zarządzania jakością ilustruje tabl. 2. Tabl. 2 Relacje pomiędzy TQM a logistyką TQM Środowisko zarządzania jakością Redukcja chronicznego marnotrawstwa Angażowanie każdego i wszystkiego Wykształcenie partnerskich relacji z dostawcami i odbiorcami System ciągłego doskonalenia Zawiera jakość jako element projektu Założenie ciągłego szkolenia Prowadzi w długim okresie do ciągłego doskonalenia w kierunku zapobiegania Zachęta do działania zespołowego Logistyka Systematyczne, zintegrowane, spójne, całościowe podejście w celu zadowolenia klienta Nacisk na zasadę zrób to dobrze za pierwszym razem Angażowanie do niemal każdego procesu Podnoszenie wagi partnerskich relacji z dostawcami i kształtowanie relacji z odbiorcami, na które bezpośrednio wpływają szkolenia, dokumentacja, dostawy, urządzenia pomocnicze, transport, utrzymanie dobrego stanu technicznego, praca, zasoby, sprzęt komputerowy Wykorzystanie narzędzi analitycznych w celu ciągłego ulepszania systemu Wykorzystanie optymalną kombinację pracy ludzkiej i technologii wpływa nie na proces projektowania przez nacisk na niezawodność, wspomaganie i łatwość obsługi Założenie ciągłego szkolenia technicznego wszystkich osób Koncentracja na obniżaniu kosztów cyklu życia przez ulepszenie jakościowe zorientowane na zapobieganie Akcent na połączony wysiłek wszystkich pracowników Źródło: J. H. Saylor: What Total Quality Management Means to the Logistician. Wyd. Logistics Spectrum, 1990, nr 4, s. 22 Punktem ciężkości logistycznych programów jakości są funkcje, które są wykonywane na styku z klientami i podlegają bezpośredniej ocenie przez klientów. Stosowanie koncepcji TQM w całkowitym łańcuchu dostaw wiąże się z dążeniem do osiągnięcia tzw. doskonałości logistycznej. Programy jakości sfery logistyki są integrowane w ogólnych programach jakości w przedsiębiorstwie. Podstawowymi czynnikami tych programów, a zarazem kryteriami TQM, są orientacje na klienta i powiązanie wszystkich płaszczyzn oraz współpracowników w przedsiębiorstwie. U spedytorów takimi kryteriami jakości są (tabl.3): terminowość przewozu od nadawcy do odbiorcy w czasie 24 godzin, liczba nieprawidłowości na 1000 przesyłek, dostępność telefoniczna (% odebranych telefonów w ciągu 30 sekund). Wykonanie założonych kryteriów zapewnia utrzymanie klientów, ale uwarunkowane jest to wysoką dyscypliną na wszystkich szczeblach zarządzania. Certyfikat ISO staje się wymogiem, bez którego nie można świadczyć usług logistycznych u klienta. Wynika to z narzuconej konkurencji jakościowej przez firmy z kapitałem zagranicznym, takie jak Spedpol, Raben, Kűhne und Nagel czy Servisco. W praktyce każda firma bez względu na umiejscowienie potrzebuje wysokiej jakości z indywidualnymi rozwiązaniami jak chociażby godziny podstawiania samochodów czy ich ładowność. Firmy logistyczne posiadające normy ISO kładą nacisk na mierniki jakościowe nie zapominając o systemach i działaniach informatycznych. System informatyczny ze względu na konieczność strukturalizowania działań firmy pomaga w budowaniu systemu jakości. 4
Tabl. 3 Programy jakości wg kryteriów spedytora i klientów w rejonie Pomorza Środkowego Kryteria Program spedytor a na 1999r Program klientów Pomorza Śr. na 1999r Program spedytora na 2000r Program klientów Pomorza Śr. Na 2000r Terminowość przewozu od 93,7% 96,5% 94,5% 97% nadawcy do odbiorcy 24H Liczba nieprawidłowości na 3,2% 1,5% 2,5% 1,2% 1000 przesyłek Dostępność telefoniczna ( % 75% 85% 80% 95% odebranych telefonów w ciągu 30s) Źródło: Opracowanie własne na podstawie panelu 100 firm Pomorza Środkowego Znaczenie informatyki w przepływach towarów Nowoczesna i sprawna usługa logistyczna nie obejdzie się obecnie bez wsparcia systemów informatycznych. W ostatnich latach na znaczeniu zyskują usługi informatyczne, które są oferowane przez spedytora a nie zawsze muszą mieć bezpośredni związek z procesami transportowymi. Czołową rolę wśród nich odgrywają usługi informatyczne niezbędne do efektywnego zarządzania zapasami, służące do okresowego sporządzania statystyk i zestawień liczbowych o charakterze kontrolnym czy związanych ze sprzedażą. Szybki rozwój technik informatycznych przyspieszył zastosowanie logistyki jako samodzielnej funkcji w obrębie działalności gospodarczej przedsiębiorstw. System logistyczny wymaga pozyskania dużej ilości zróżnicowanych pod względem treści informacji i szybkiej reakcji ze strony konkretnych podmiotów decyzyjnych. Obecnie oferowane rozwiązania CRM (Customer Relationship Management) możemy zaliczyć do systemów zawierających większość z następujących funkcji: sprzedaż zarządzanie kontaktami, struktura klientów instytucjonalnych, historia kontaktów sprzedaży, zamówienia, transakcja handlowe, całokształt analiz w ramach cyklu sprzedaży; zarządzaniem terminarzem i korespondencją kalendarz i baza danych, obsługa poczty tradycyjnej i elektronicznej; marketing zarządzanie kampanią, katalog produktów, konfigurator produktów, cenniki i oferty; serwis i wsparcie klienta po sprzedaży kontrola zamówień, obsługa gwarancyjna i pogwarancyjna; zarządzanie finansami, księgowość, produkcja, dystrybucja, zarządzanie zasobami ludzkimi; synchronizacja danych dotyczy współdziałania pomiędzy urządzeniami przenośnymi a centralną bazą danych lub różnymi bazami danych i serwerami aplikacji; E-commerce realizacja handlu elektronicznego [1]. Spedpol wśród spedytorów i innych operatorów logistycznych wyróżnia się oprogramowaniem i bazą sprzętową. Spedpol stosując strategię innowacji wdrożył scentralizowany system administrowania spedycją SoftSped, sprzężonego z centralną bazą danych i systemem ewidencji oraz planowania realizacji zleceń spedycyjnych Opal-Pl. Spedpol korzysta również z systemu finansowego Pro/Mis, programu do elektronicznej wymiany danych z bankiem Kontakt (stworzonego przez PBI), systemu informacji 5
kierowniczej SIK i systemu kadrowo płacowego KaPla. Większość tych programów została zbudowana przy użyciu Progress 4GL. W firmie tej wykorzystanych jest 31 serwerów oraz ponad 450 komputerów osobistych i terminali znakowych połączonych w sieć korporacyjną WAN. W każdym z 18 terminali Spedpolu zainstalowany jest serwer HP i serwer SunSPARC Solaris. Jednocześnie we wszystkich jednostkach działa sieć lokalna Ethernet lub Fast Ethernet, a sieci lokalne połączone są w sieć rozległą, opartą na łączach Frame Relay i X.25 na sprzęcie Cisco. System jest otwarty i umożliwia wymianę danych z innymi systemami, jak przykładowo SAP R3 [3]. W trakcie projektowania należy podjąć decyzje o poziomie organizacyjnym systemu informatycznego, który zamierza się wdrażać na użytek logistyki. Niektóre firmy logistyczne, takie Masterlink Express, Stolica oraz opisany wcześniej Spedpol wykorzystują Internet do sprawdzania, w którym miejscu znajdują się przesyłki wysyłane przez klientów. Dzięki temu udogodnieniu możliwe jest lepsze prowadzenie ewidencji wszystkich przesyłek. W Polsce daje o sobie znać zły stan infrastruktury telekomunikacyjnej, utrudniający transmisję danych, a szybka informacja warunkuje powodzenie i użyteczność systemów logistycznych. Optymalizacja przepływów towarów u spedytora Założeniem logistyki są optymalne przepływy towarów i informacji w obrębie przedsiębiorstwa i poza nim. Istnieje wówczas wiele punktów wyjścia dla działań racjonalizujących przebieg pracy, których celem jest obniżanie kosztów. W logistyce chodzi o optymalizację przepływu materiałów i towarów w odniesieniu do produkcji i klienta. Oprócz tego logistyka zajmuje się możliwie jak największym ograniczeniem magazynowania surowców, materiałów pomocniczych i eksploatacyjnych oraz półfabrykatów i produktów gotowych. Przedsiębiorcy powinni zauważyć, że globalna orientacja logistyczna jest konieczna. Stosując logistykę można otworzyć znaczne możliwości obniżenia kosztów, co daje przedsiębiorstwom w perspektywie przewagę nad konkurencją. Zasadniczymi celami świadczenia usług logistycznych są [2]: 1. bieżące wyrównywanie skutków sezonowości popytu na produkty logistyczne drogą zawierania kontraktów z producentami, dotyczącymi gromadzenia i obsługi zapasów w magazynach regionalnych o nie wykorzystanej pojemności składowej. 2. udoskonalenie rozmieszczania infrastruktury logistycznej, przez zróżnicowanie lokalizacji baz magazynowych oraz stosowanie geograficznych uwarunkowań wyrównywania popytu i podaży na rynku. 3. redukowanie kosztów transportu drogą wykorzystywania multimodalnego, intermodalnego lub bimodalnego transportu w miejsce rozdrobnionego przewozu ładunków. 4. wprowadzenie nowych produktów na rynek drogą testowania popytu, poprzez szybkie dostarczanie małych partii produktu, jednocześnie w wielu punktach sprzedaży w krótkim czasie. Ta forma usług logistycznych stanowi alternatywę dla dużych, kapitałochłonnych kampanii reklamowych, organizowanych przez producentów towarów. Integralna częścią procesu zarządzania logistyką globalną jest optymalizacja relacji koszt usługa mix. Działanie to ma miejsce wtedy, gdy firma w globalnym systemie logistycznym jest w stanie należycie zidentyfikować, rozwijać i wdrażać oczekiwany przez klienta poziom relacji koszt usługa mix. Szczególnie ważne dla logistyki globalnej w odniesieniu do kosztów i usług warunkach obsługi przez spedytora jest zróżnicowanie czasu dostawy, 6
kompletność zamówienia, sposobu załadunku i jakości przemieszczonego produktu. Sprzedaż i koszty są mniej wrażliwe na dłuższy czas dostawy logistyce globalnej, gdyż klienci zdają sobie sprawę z dłuższego cyklu zamówień i mniejszej pewności co do realizacji zamówienia (rys. 2). Wynika to z faktu znacznych odległości miedzy producentem a klientem, zróżnicowania szybkości taboru transportowego, a także większej liczby dokumentów. Rys. 2 Cykl realizacji zamówienia u spedytora Dzień Pierwszy Fax klienta z Pomorza Środkowego z danymi odbioru przesyłki i jej charakterystyka Dzień Drugi Realizacja zlecenia odbioru w oddziale korespondującym. a) wysłanie przesyłki Dzień Trzeci a) dowóz przesyłki do klienta zamawiającego b) wysłanie przesyłki z oddziału korespondującego i odwóz w tym wypadku na czwarty dzień Źródło: Opracowanie własne Podejmując próby optymalizacji organizacji transportu, należy rozpocząć od analizy wstępnej, a następnie przejść do analizy szczegółowej, aby w efekcie opracować założenia do projektowanych rozwiązań, pamiętając przy tym o ich sprzęgnięciu z organizacją transportu i cyklem dostaw uwzględniających sezonowość, co właściwie dopiero w pełni ukazuje podejście logistyczne w całym łańcuchu zarządzania logistycznego. Tabl. 4 Porównanie kosztów przypadających na przesyłkę przy wykorzystaniu transportu własnego lub spedytora Strefa Transport własny 01-03.2001r. Spedytor 04-06.2001r. Klient A 51204 45573 Klient B 61205 43302 Średnio na l przesyłkę 3,58 3,91 Źródło: Opracowanie własne na podstawie panelu dwóch firm Pomorza Środkowego Należy zwrócić uwagę, że głównymi odbiorcami klienta A są hurtownie i sklepy, gdzie przesunięcie jeden dwa dni jest dopuszczalne. Stąd optymalizacja tras i wysyłanych samochodów, czyli zbierania i realizacja zamówień po trasie pięciu samochodów. W przypadku klienta B różnica w wysokości 29,25% w kosztach transportu wynika z tego, iż odbiorcami są sieci marketów, które życzą sobie dostawy w danym dniu w całej sieci, a często również dodatkowo określone są dostawy w przedziałach godzinowych jak to ma miejsce w marketach Auchen. 7
Stabilizacja gospodarcza przy zmniejszeniu tempa wzrostu PKB i zdecydowanym zmniejszeniu popytu wewnętrznego, przy jednoczesnym wzroście zapasów i narastającym bezrobociu tworzy niezbyt korzystny klimat gospodarczy dla przedsiębiorstw. Utrzymanie pozycji konkurencyjnej wymaga przede wszystkim poświęcenia coraz większej uwagi konieczności obniżenia kosztów, przy wysokiej jakości i zwiększeniu wartości dodanej oferowanych usług. Przeformułowanie strategii staje się kluczowym czynnikiem efektywnego funkcjonowania w przyszłości. Rola logistyki w adaptacji firmy do warunków gospodarki rynkowej nie ogranicza się do sprawowania kontroli nad kształtowaniem się kosztów, które nie koniecznie muszą przejawiać się w ich absolutnej obniżce, lecz pozwala przede wszystkim na taką obsługę całego łańcucha logistycznego, która jest źródłem przewagi konkurencyjnej nowoczesnego przedsiębiorstwa. Wzrastająca integracja kompetentnych usługodawców logistycznych zwiększa efektywność procesów logistycznych i prowadzi do obniżenia kosztów. Wdrażanie nowych koncepcji stwarza dalsze możliwości optymalizacji procesów, które wymagają dość często nakładów inwestycyjnych. Konsekwentne zorientowanie procesowe i współbieżność przepływów warunkują skracanie czasu czynności procesowych. Efektywne zarządzanie łańcuchem procesowym w sferze zaopatrzenia jest istotnym zadaniem logistyki, a trend redukcji liczby dostawców jest korzystny dla spedytorów i pogłębia wzajemne uzależnienia. Innowacyjne koncepcje zarządzania zapasami są w stanie minimalizować zapasy w całym łańcuchu dostaw, a tym samym również zaangażowanie kapitału. Przedsiębiorstwa handlowe przy współpracy ze spedytorami, którzy są operatorami logistycznymi planują wzmocnić integrację z klientem przy zastosowaniu Efektywnej Obsługi Klienta. Operatorzy logistyczni jakimi są Raben czy Schenker BTL rozszerzają zakres swoich usług na administracyjne czynności logistyczne, będąc jednocześnie integratorami systemowymi, muszą działać w skali międzynarodowe. Stąd wejście Spedpolu do grupy kapitałowej Schenkera oraz Servisco do Deutsche Post. Integratorzy systemowi z własnej inicjatywy i przy swobodzie w konfiguracji łańcucha dostaw tworzą rdzeń powiązań pionowych. Informatyczne wyposażenie przedsiębiorstw pozwala wykorzystać technologie internetowe. Dla operatorów logistycznych przewiduje się szybki rozwój w e-zaopatrzeniu i e-sprzedaży, gdzie spedytor łączy istotne segmenty e-biznesu i stanowi tym samym platformę integracyjną e-biznesów typu biznes w relacji z klientem i biznes w relacji z biznesem. Podsumowanie Analizując sytuację w branży spedytorów zauważa się tendencję spadkową dynamiki sprzedaży w 1999 r. w stosunku do 1998r. o 14,4% i wzrost w 2000r. o 3,6%. Potwierdza to tezę o nasileniu się konkurencji w ciągu ostatnich dwóch lat, w szczególności widocznej spadkiem cen umownych u spedytorów. Dzięki tej sytuacji firmy Pomorza Środkowego zyskują na jakości obsługi przez lokalne centra logistyczne przy krótkim czasie realizacji zlecenia i po cenie wynegocjowanej ze spedytorem. Firmy te dzięki obniżaniu kapitału w zapasy, coraz częściej stają się widoczne na rynku polskim i europejskim. Spedytor może zwiększyć udział w rynku w większości kosztem innych (brak nowych przedsiębiorstw produkcyjnych i handlowych na rynku polskim), co oznacza strategię zabierania klientów swoim konkurentom bądź też zaspakajaniem nowych oczekiwań klientów. Rynek jest nadal wrażliwy na ruchy cenowe polegające na oferowaniu pakietu porównywalnego do bezpośredniego konkurenta usług po cenach niższych 20-40%. W zarządzaniu łańcuchem dostaw podstawową i najważniejszą determinantą stał się czas, który jest główną funkcją 8
każdego ze składników kosztu logistycznego koszty magazynowania, koszty zamrożonego kapitału, koszty administracyjne i koszty transportu. Każdy z nich ulega zwiększeniu w funkcji czasu. Coraz większe znaczenie uzyskuje sprawność i szybkość dostaw bez zbędnych strat czasu. Wzrost tempa przepływu towarów jest możliwy dzięki zastosowaniu nowych technologii, w tym głównie informatycznych. Pozwalają one lepiej planować produkcję opierając się na rzetelnych informacjach płynących z rynku. W oparciu o bezpośrednią wymianę informacji w łańcuchu dostaw, można monitorować procesy u jego wszystkich uczestników. Operator logistyczny uczestniczący w łańcuchu monitoruje proces kompletacji dostaw u poddostawców, ich procesy produkcyjne, dostawy do głównego producenta w łańcuchu oraz dystrybucje do odbiorców. Literatura [1] Adamczewski P.: CRM jako ogniowo łańcucha logistycznego. Logistyka a Jakość, nr 3/2000 [2] Gołembska: Kompendium wiedzy o logistyce. Wyd. PWN, Warszawa Poznań, 1999 [3] Lider informatyki wśród spedytorów i operatorów logistycznych wywiad z Januszem Górskim, prezesem Spedpolu. Logistyka nr 1/2000 [4] Rutkowski K.: Oferenci zintegrowanych pakietów usług logistycznych. Materiały konferencyjne, TRANS 95 Warszawa, 1995 [5] Saylor J.H.: What Total Quality Management Means to the Logistician. Wyd. Logistics Spectrum, 1990, nr 4 9