podatkowe za 2014 rok

Sławomir Liżewski Rozliczenie podatkowe za 2014 rok Obowiązki płatnika do końca stycznia i końca lutego 2015 r. VADEMECUM PŁATNIKA Książka zawiera gotowe instrukcje, jak krok po kroku rozliczyć z podatku za 2014 rok pracowników i współpracowników

Rozliczenie podatkowe za 2014 rok Obowiązki płatnika do końca stycznia i końca lutego 2015 r. Vademecum płatnika

Publikacja Rozliczenie podatkowe za 2014 rok to starannie wybrane przykłady i zebrane informacje oraz wskazówki, jak wypełniać formularze podatkowe do urzędu skarbowego oraz dla pracowników i współpracowników. Autor Sławomir Liżewski specjalista w zakresie podatków Kierownik grupy wydawniczej Agnieszka Konopacka-Kuramochi Wydawca Agnieszka Gorczyca Redaktor Renata Kajewska Korekta Monika Rychalska Druk Miller Druk Skład i łamanie Triograf, Dariusz Kołacz Nakład: 300 egz. ISBN 978-83-269-3425-4 Copyright by Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. Warszawa 2014 Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. ul. Łotewska 9a, 03-918 Warszawa, tel. 22 518 29 29, faks 22 617 60 10, e-mail: cok@wip.pl NIP: 526-19-92-256, KRS: 0000098264 Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie, XIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, Wysokość kapitału zakładowego 200.000 zł. Publikacja Rozliczenie podatkowe za 2014 rok została opracowana we współpracy z Wydawnictwem VNR Verlag für die Deutsche Wirtschaft AG z Niemiec. Rozliczenie podatkowe za 2014 rok chronione jest prawem autorskim. Przedruk materiałów zamieszczonych w publikacji Rozliczenie podatkowe za 2014 rok oraz w innych dostępnych elementach subskrypcji bez zgody wydawcy jest zabroniony. Zakaz nie dotyczy cytowania publikacji z powołaniem się na źródło. Publikacja Rozliczenie podatkowe za 2014 rok została przygotowana z zachowaniem najwyższej staranności i wykorzystaniem wysokich kwalifikacji, wiedzy i doświadczenia autorów oraz konsultantów. Zaproponowane w publikacji Rozliczenie podatkowe za 2014 rok oraz w innych dostępnych elementach subskrypcji wskazówki, porady i interpretacje nie mają charakteru porady prawnej. Ich zastosowanie w konkretnym przypadku może wymagać dodatkowych, pogłębionych konsultacji. Publikowane rozwiązania nie mogą być traktowane jako oficjalne stanowisko organów i urzędów państwowych. W związku z powyższym redakcja nie może ponosić odpowiedzialności prawnej za zastosowanie zawartych w publikacji Rozliczenie podatkowe za 2014 rok lub w innych dostępnych elementach subskrypcji wskazówek, przykładów, informacji itp. do konkretnych przykładów. Wydawca nie odpowiada za treść zamieszczonej reklamy; ma prawo odmówić zamieszczenia reklamy, jeżeli jej treść lub forma są sprzeczne z linią programową bądź charakterem publikacji oraz interesem Wydawnictwa Wiedza i Praktyka. Informacje o prenumeracie tel.: 22 518 29 29 e-mail: cok@wip.pl

Spis treści Rozdział 1. Podatki w wynagrodzeniach w 2014 roku najważniejsze zmiany... 7 Niezawodowa służba wojskowa... 7 Odszkodowania i zadośćuczynienia nowe zwolnienie podatkowe... 7 Rozdział 2. Zmiany planowane w 2015 roku... 15 Ograniczanie dokumentów papierowych... 15 Poszerzenie liczby e-druków... 17 Rozdział 3. Wypłaty na przełomie roku... 18 Wypłata ekwiwalentu urlopowego... 18 Ustalenie momentu wypłaty... 19 Rozdział 4. Obowiązki płatnika do końca stycznia 2015 r.... 20 Oświadczenia składane płatnikowi (PIT-12, PIT-2 i PIT-2A)... 20 Deklaracja roczna o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy PIT-4R... 22 Wynagrodzenie dla płatnika... 23 Zakłady pracy chronionej (zakłady aktywności zawodowej) oraz komornicy... 25 Kwota z ugody wypłacona byłemu pracownikowi... 34 Zaliczka od świadczeń zwolnionych z podatku w deklaracji PIT-4R... 35 Wartość abonamentu medycznego dla członków rodziny pracownika... 35 Deklaracja roczna o zryczałtowanym podatku dochodowym PIT-8AR... 37 Nagrody dla uczestników programu promocyjnego... 43 Świadczenia dla byłych żołnierzy... 44 Rozdział 5. Obowiązki płatnika do końca lutego 2015 r.... 46 Roczne rozliczenie pracownika PIT-40... 46 Informacja o dochodach i o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy PIT-11... 52 Informacja o wypłaconych podatnikowi kwotach z tytułu pełnienia obowiązków społecznych i obywatelskich PIT-R... 58 Informacja PIT-8C... 61 Informacja IFT-1/IFT-1R... 64 Rozdział 6. Przechowywanie dokumentów. Odpowiedzialność księgowej... 67 Niezłożenie formularzy przez płatnika... 67 Odpowiedzialność karna... 68 Kary za wykroczenia skarbowe w 2015 roku... 68 Kary za nieterminowe wpłacanie pobranego podatku... 70 3

Rozliczenie podatkowe za 2014 rok Kary za niepobranie podatku... 71 Kary za niezłożenie w terminie deklaracji oraz niewyznaczenie osoby odpowiedzialnej... 71 Kary za uchybienia w obowiązkach zgłoszeniowych... 72 Odsetki za zwłokę... 73 Przedawnienie terminu zapłaty odsetek od zaliczek... 74 Osoby odpowiedzialne karnie... 75 Wyznaczenie osób, które obliczają podatki... 76 Czynny żal... 76 Uniknięcie kary za przestępstwo skarbowe lub złagodzenie jej wymiaru... 77 Rozdział 7. Rozliczanie zleceniobiorców za 2014 rok... 79 Opodatkowanie umów zlecenia... 79 Oskładkowanie umów zlecenia... 79 Nowe zasady oskładkowania zleceń w 2015 i w 2016 roku... 80 Błędne pobranie ryczałtu zamiast zaliczki... 80 Zleceniobiorcy prowadzący działalność gospodarczą... 81 Zleceniobiorcy będący menedżerami... 81 Rozdział 8. Formularze składane przez płatnika za 2014 rok... 82 Rozdział 9. Wskaźniki i stawki... 86 Rozdział 10. Najważniejsze przepisy prawne... 88 Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.)... 88 Ustawa z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz.U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.)... 104 Rozporządzenie ministra finansów z 24 grudnia 2002 r. w sprawie wynagrodzenia płatników i inkasentów pobierających podatki na rzecz budżetu państwa (Dz.U. nr 240, poz. 2065)... 106 Rozporządzenie ministra finansów z 22 sierpnia 2005 r. w sprawie właściwości organów podatkowych (Dz.U. nr 165, poz. 1371 ze zm.)... 107 Ustawa z 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy (tekst jedn.: Dz.U. z 2014 r. poz. 186 ze zm.)... 114 4

Wykaz skrótów i aktów prawnych użytych w książce kp ustawa z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 2014 r. poz. 1502) kc ustawa z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz.U. z 2014 r. poz. 121) kpc ustawa z 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (tekst jedn.: Dz.U. z 2014 r. poz. 101) kks ustawa z 1 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy (tekst jedn.: Dz.U. z 2013 r. poz. 186 ze zm) ustawa o PIT ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.) SN Sąd Najwyższy ZUS Zakład Ubezpieczeń Społecznych MPiPS Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej PIP Państwowa Inspekcja Pracy GIP Główny Inspektorat Pracy Uwaga. W rozliczeniu za 2014 rok deklaracje i informaje podatkowe są składane: styczniowe do 2 lutego 2015 r. (31 stycznia przypada w sobotę), lutowe do 2 marca 2015 r. (28 lutego przypada w sobotę) 5

Wsytuacji gdy pracodawca spóźnia się z wystawieniem i przekazaniem PIT-8C czy PIT-11 albo nie odprowadza w terminie zaliczek na podatek, naraża się na wysokie kary finansowe określone w Kodeksie karnym skarbowym. Odpowiedzialności karnej podlega nie tylko sam płatnik, ale także osoba upoważniona na podstawie umowy m.in. do naliczania i wpłacania zaliczek. Kary mogą być dotkliwe, ale istnieje możliwość ich złagodzenia albo nawet uniknięcia. W ustawie o rachunkowości w art. 4 ust. 5 podano, że za wykonanie obowiązków w zakresie rachunkowości odpowiedzialność ponosi kierownik jednostki. Jeżeli kierownik jednostki powierzy obowiązki w zakresie rachunkowości innej osobie za jej zgodą, to odpowiada z tytułu nadzoru nad tą osobą. Przyjęcie odpowiedzialności przez inną osobę powinno być stwierdzone w formie pisemnej. W przypadku gdy kierownikiem jednostki jest organ wieloosobowy, a nie została wskazana osoba odpowiedzialna, odpowiedzialność ponoszą wszyscy członkowie tego organu. Księgowa czy kadrowa, która podpisała umowę o pracę lub zlecenia, odpowiada za szkodę wyrządzoną pracodawcy z racji popełnionych błędów lub uchybień i jest zobowiązana do naprawienia tej szkody. Księgowa zatrudniona na umowę o pracę jako pracownik odpowiada za należyte wykonanie obowiązków na zasadach ogólnych zawartych w Kodeksie pracy. Natomiast księgowa zatrudniona na umowę zlecenia odpowiada bez ograniczeń za całą szkodę. Odpowiedzialność ta wynika z art. 471 Kodeksu cywilnego. Zakres odpowiedzialności cywilnej powinien wynikać przede wszystkim z zawartej umowy. 6

Rozdział 2. Zmiany podatkowe w 2015 roku ROZDZIAŁ 1. Podatki w wynagrodzeniach w 2014 roku najważniejsze zmiany Niezawodowa służba wojskowa W Dz.U. z 2014 r. pod poz. 773 opublikowano ustawę z 24 kwietnia 2014 r. o zmianie ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej oraz niektórych innych ustaw. Zmiana dotyczy zwolnienia od podatku świadczeń otrzymywanych z tytułu odbywania lub pełnienia: niezawodowej służby wojskowej lub jej form równorzędnych, z wyjątkiem okresowej służby wojskowej oraz służby przygotowawczej (art. 21 ust. 1 pkt 15 lit. a ustawy o PIT). Przed zmianą zwolnienie dotyczyło także świadczeń z tytułu odbywania nadterminowej zasadniczej służby wojskowej. Odszkodowania i zadośćuczynienia nowe zwolnienie podatkowe Od 4 października 2014 r. wprowadzono zmianę korzystną dla pracowników. Zwolniono z opodatkowania podatkiem dochodowym wypłaty odszkodowań lub zadośćuczynień dokonane na podstawie postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów. Nowe zwolnienie ma zastosowanie do dochodów uzyskanych od 1 stycznia 2014 r. W postanowieniu z 29 marca 2013 r. Trybunał Konstytucyjny (sygn. akt S 2/130) uznał, że istnieje niezgodność z Konstytucją RP polegająca na tym, że ustawodawca nie uwzględnił w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT innych poza ustawami i wydanymi na ich podstawie przepisami wykonawczymi normatywnych źródeł prawa pracy. Tymczasem art. 59 ust. 2 Konstytucji RP stanowi, że związki zawodowe oraz pracodawcy i ich organizacje mają prawo do rokowań, w szczególności w celu rozwiązywania sporów zbiorowych, oraz do zawierania układów zbiorowych pracy i innych porozumień. Wdrożeniem tej konstytucyjnej zasady jest art. 9 kp. Przepis ten ustanawia jako źródła prawa pracy nie tylko przepisy Kodeksu pracy oraz przepisy innych ustaw i aktów wykonawczych (o ile określają prawa i obowiązki pracowników 7

Rozliczenie podatkowe za 2014 rok i pracodawców). W pojęciu prawa pracy mieszczą się także postanowienia układów zbiorowych. WAŻNE Pomimo korzystnych dla pracowników zapisów Konstytucji RP oraz art. 9 kp otrzymanie przez pracownika np. odszkodowania na podstawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów powodowało konieczność zapłaty przez niego podatku pracy dochodowego. i innych opartych Dnia 29 na marca ustawie 2013 porozumień r. Trybunał zbiorowych, Konstytucyjny regulaminów wskazał, że i taka statutów sytuacja może być określających prawa niezgodna i obowiązki z Konstytucją stron stosunku RP. pracy. Ponieważ nie chodziło tu o niekonstytucyjny przepis (bo tego przepisu właśnie brakowało w zakresie ustanowienia zwolnienia dla pracowników), Trybunał Konstytucyjny wezwał Sejm do zmiany przepisów podatkowych. Taka zmiana została właśnie wprowadzona przez parlament i dotyczy dochodów uzyskanych od 1 stycznia 2014 r. Konsekwencje wyroku TK W efekcie rozstrzygnięcia Trybunału Konstytucyjnego wolne od podatku dochodowego są otrzymane w 2014 roku odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 l Kodeksu pracy. Zmiany wprowadziła ustawa z 29 sierpnia 2014 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2014 r. poz. 1328). Ryzyko stosowania nowego zwolnienia Samo nazwanie w układzie zbiorowym pracy lub regulaminie danego świadczenia dla pracownika odszkodowaniem albo zadośćuczynieniem nie oznacza, że będzie można korzystać z nowego zwolnienia. Należy się liczyć, że organy podatkowe będą sprawdzać, czy mamy rzeczywiście do czynienia z odszkodowaniem lub zadośćuczynieniem. PRZYKŁ AD Regulamin pracy przyznawał prawo do odszkodowania pracownikowi, który z uwagi na nagłe, niezaplanowane sytuacje musiał zostać w pracy dłużej, niż wynikało to z umowy o pracę. Sytuacjami tymi mogły być np. choroba albo wypadek innego pracownika i konieczność natychmiastowego przejęcia jego obowiązków. Jan Kowalski przez 2 tygodnie zostawał na dodatkowe 3 godziny w pracy, aby wykonać zadania kolegi, który w czasie podróży służbowej do Francji miał wypadek samochodowy i leżał w szpitalu w okolicach Paryża. Pracodawca wypłacił pracownikowi na podstawie regulaminu pracy odszkodowanie 1.700 zł. Organ podatkowy nie uznał tej kwoty za zwolnioną z opodatkowania, gdyż zdaniem kontrolerów była to wypłata wynagrodzenia za nadgodziny nazwana odszkodowaniem. Kontrolerzy podnieśli, 8

Rozdział 1. Podatki w wynagrodzeniach w 2014 roku najważniejsze zmiany że w prawie polskim nazwa świadczenia nie ma znaczenia dla jego kwalifikacji cywilnoprawnej czy podatkowej. Jeżeli wypłata 1.700 zł ma cechy wynagrodzenia za nadgodziny, to nie zmieni tego nazwanie świadczenia odszkodowaniem. PRZYKŁ AD Układ zbiorowy przyznaje prawo do odszkodowania pracownikowi, który w efekcie wypadku przy pracy poniósł uszczerbek na zdrowiu w wymiarze większym niż 10% (według ustaleń komisji lekarskiej). Pracownik spadł z rusztowania. Uszczerbek na zdrowiu wyniósł 35%. Pracownik otrzymał od pracodawcy 47.000 zł (niezależnie od świadczeń dla pracowników z tytułu wypadku przy pracy). Świadczenie jest wolne od podatku dochodowego. Wcześniejsze zwolnienia podatkowe dla pracowników Ustawodawca utrzymał zwolnienia dla odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Nowelizacja nie zmieniła więc zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT wielu innych świadczeń wypłacanych w związku ze stosunkiem pracy. Tak jak przed nowelizacją zwolnieniem z podatku dochodowego nie są jednak objęte: określone w prawie pracy odprawy i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę, odprawy pieniężne wypłacane na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, odprawy i odszkodowania z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym, odszkodowania przyznane na podstawie przepisów o zakazie konkurencji. Ustawodawca utrzymał także zwolnienie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o PIT, które obejmuje inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie. Przykłady stosowania powołanych przepisów Odszkodowanie z tytułu zakazu konkurencji jest traktowane jako rodzaj wynagrodzenia, a nie odszkodowanie wyrównujące szkodę. Dlatego to świadczenie jest opodatkowane. PRZYKŁ AD Pracodawca i pracownik podpisali umowę o zakazie konkurencji obowiązującą przez 12 miesięcy po ustaniu zatrudnienia. Minimalna wartość odszkodowania dla tego pracownika, wyznaczona według art. 101 2 1 kp, wynosi 25.000 zł. Pracodawca zgodził się przyznać pracownikowi odszkodowanie w wyższej wartości 31.000 zł. Kwota ta podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym. 9

Rozliczenie podatkowe za 2014 rok Jedno z najczęściej przyznawanych przez sądy odszkodowań wynika z wypowiedzenia przez pracodawcę z naruszeniem przepisów o okresach wypowiedzenia. Jest ono zwolnione z opodatkowania. PRZYKŁ AD Pracodawca rozwiązał zawartą umowę o pracę na czas nieokreślony w trybie zwolnienia dyscyplinarnego bez zachowania okresu wypowiedzenia. Uzasadnieniem było ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych, polegające na złożeniu przez pracownika niezgodnego z prawdą oświadczenia o wyborze pracodawcy jako jedynego miejsca pracy. Pracownik nie poinformował pracodawcy, że pracuje jeszcze w innej firmie. Spowodowało to, że pracodawca niewłaściwie rozliczył wolną kwotę podatku dochodowego przy obliczaniu zaliczek na podatek dochodowy (powinien to zrobić inny pracodawca). Sąd nie zgodził się z tezą pracodawcy, że ten błąd pracownika był uzasadnieniem dla dyscyplinarnego zwolnienia. Sąd pracy zasądził odszkodowanie w kwocie 10.426,25 zł za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia przez pracodawcę wraz z ustawowymi odsetkami. Pracodawca potrącił kwotę zaliczki na podatek dochodowy. Okazało się to błędem. Zasądzone odszkodowanie nie stanowiło utraconego wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy. Było to odszkodowanie z tytułu niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę. Przyznano je na podstawie wyroku sądowego, a jego wysokość i zasady ustalania wynikają wprost z przepisów Kodeksu pracy. Dlatego zasądzone wyrokiem sądu odszkodowanie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych. Wiele sporów między pracownikami a pracodawcami kończy się ugodą. PRZYKŁ AD W dniu 13 czerwca 2012 r. pracodawca (spółka z o.o.) rozwiązał umowę o pracę z zachowaniem 3-miesięcznego terminu wypowiedzenia, podając jako przyczynę niewystarczający profil wykształcenia pracownika (dyrektor działu sprzedaży). Pracownik domagał się przed sądem przywrócenia do pracy. Ostatecznie strony sporu zawarły ugodę. Na tej podstawie pracodawca zobowiązał się, że zapłaci pracownikowi kwotę 135.000 zł jako odszkodowanie z tytułu niezgodnego z prawem rozwiązania umowy o pracę płatne w pięciu równych ratach (po 27.000 zł). Wysokość i zasady ustalania odszkodowania wynikały wprost z przepisów prawa pracy dotyczących niezgodnego z prawem rozwiązania umowy o pracę (art. 44, art. 45, art. 47 1 Kodeksu pracy). Dlatego ugoda jest zwolniona z opodatkowania. PRZYKŁ AD Pracownik był zatrudniony w spółce jawnej na podstawie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony na stanowisku dyrektora oddziału. Otrzymał listem poleconym pismo z informacją o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika. Przed sądem pracownik podniósł, że rozwiązanie umowy o pracę było bezpodstawne, z uwagi na to, że w tym okresie był już pracownikiem chronionym w rozumieniu przepisu art. 39 Kodeksu pracy. Pracownik podnosił, że pracodawca nie mógł mu wypowiedzieć umowy o pracę, gdyż pracownikowi brakowało 2 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, a okres zatrudnienia umożliwiał mu 10

Rozdział 1. Podatki w wynagrodzeniach w 2014 roku najważniejsze zmiany uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku. Pracownik wskazał przed sądem art. 41 1 kp, który zawęża możliwość wypowiedzenia mu umowy o pracę jedynie do przypadków upadłości lub likwidacji pracodawcy, co nie nastąpiło. Ostatecznie przed sądem została zawarta ugoda. Na tej podstawie pracownik otrzymał od byłego pracodawcy 46.000 zł. Wypłata tej kwoty jest zwolniona z podatku dochodowego. Zwolnieniu z opodatkowania podlegają także odszkodowania wypłacone na bazie art. 18 3d kp. Na tej podstawie osoba, wobec której pracodawca naruszył zasadę równego traktowania w zatrudnieniu, ma prawo do odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę. PRZYKŁ AD Byłemu pracownikowi, na podstawie ugody sądowej, zostało przyznane i wypłacone odszkodowanie w związku z naruszeniem przez pracodawcę zasady równego traktowania w zatrudnieniu. Wartość odszkodowania to 28.000 zł. Świadczenie to było odszkodowaniem mającym na celu wyrównanie poniesionej przez pracownika szkody. Przyznane odszkodowanie, jak też zasady jego ustalania wynikają wprost z przepisu art. 18 3 d Kodeksu pracy. Dlatego odszkodowanie otrzymane w wyniku zawartej ugody sądowej będzie korzystało ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT. Nie zawsze pracownik skorzysta ze zwolnienia. Na podstawie art. 36 1 kp jeżeli wypowiedzenie pracownikowi umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony następuje z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy albo z innych przyczyn niedotyczących pracowników, pracodawca może, w celu wcześniejszego rozwiązania umowy o pracę, skrócić okres trzymiesięcznego wypowiedzenia (najwyżej jednak do 1 miesiąca). W takim przypadku pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za pozostałą część okresu wypowiedzenia. PRZYKŁ AD Została rozwiązana z pracownikiem umowa o pracę na mocy porozumienia stron i na podstawie art. 1 ust. 1 i 2 ustawy z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (tekst jedn.: Dz.U. nr 90, poz. 844 ze zm.). W związku z rozwiązaniem umowy o pracę pracodawca wypłacił pracownikowi: odszkodowanie za skrócony okres wypowiedzenia, odprawę pieniężną na podstawie art. 8 powołanej ustawy w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia. Oba świadczenia są opodatkowane. Wynika to z tego, że odprawa pieniężna z art. 8 ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy jest traktowana jako świadczenie majątkowe zakładu, związane z pozostawaniem przez pracownika w stosunku pracy i z okresem świadczenia pracy. Odprawa nie ma charakteru odszkodowawczego. Dlatego stanowi przychód podlegający opodatkowaniu na pod- 11

Rozliczenie podatkowe za 2014 rok stawie art. 12 ust. 1 ustawy o PIT (zob. wyrok WSA w Warszawie z 1 kwietnia 2009 r., sygn. akt III SA/Wa3530/08). Natomiast świadczenie wypłacane z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę, pomimo że jest odszkodowaniem o czym mowa w art. 36 1 1 zd. 2 Kodeksu pracy jest opodatkowane, gdyż na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. a ustawy o PIT nie podlega ono zwolnieniu. Zaliczka pobrana przed wprowadzeniem zwolnienia podatkowego Jeżeli pracodawca pobrał zaliczkę na podatek dochodowy od zadośćuczynień lub odszkodowań wypłaconych pracownikowi na podstawie układu zbiorowego, porozumienia zbiorowego, regulaminu lub statutu, nie musi korygować swoich rozliczeń z fiskusem, pomimo że te przychody pracownika zostały z mocą wsteczną zwolnione z opodatkowania. Data wejścia w życie nowego zwolnienia jest o tyle bez znaczenia, że każdy dochód podlegający nowelizacji jest zwolniony z opodatkowania z mocą wsteczną od 1 stycznia 2014 r. Jest to możliwe dlatego, że tylko obciążenia podatkowe muszą być wprowadzane z odpowiednim wyprzedzeniem (aby podatnicy mogli się do nich przygotować). Jest to jednak kłopotliwa sytuacja dla pracodawcy, który przed 4 października 2014 r. wypłacił pracownikowi ww. zadośćuczynienie lub odszkodowanie i pobrał zaliczkę na podatek dochodowy według zasad obowiązujących w poprzednim stanie prawnym. Załóżmy, że pracodawca wypłacił w lutym 2014 roku zadośćuczynienie pracownikowi na podstawie zakładowego układu zbiorowego (np. zadośćuczynienie w związku z wypadkiem przy pracy) i pobrał od tego zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych. Nie mógł wtedy zastosować zwolnienia podatkowego, które zostało uchwalone w II połowie 2014 roku. Czy powinien korygować rozliczenia w zakresie podatku dochodowego jako płatnik? Płatnik wpłacając zaliczkę od dochodów pracownika, nie składa żadnej miesięcznej deklaracji do urzędu skarbowego. Nie może więc skorygować tej deklaracji i na tej podstawie wystąpić do urzędu skarbowego o zwrot nadpłaconych pieniędzy. O jego ewentualnym uprawnieniu do wystąpienia do urzędu skarbowego w sprawie tych pieniędzy decydują przepisy Ordynacji podatkowej o zwrocie nadpłaty. Przepisy te regulują przede wszystkim prawo podatnika do zwrotu nadpłaty. Jeżeli podatnik kwestionuje zasadność pobrania przez płatnika podatku albo wysokość pobranego podatku, może złożyć wniosek o stwierdzenie nadpłaty podatku. Na mocy art. 75 2 pkt 2 Ordynacji podatkowej uprawnienie to przysługuje płatnikom lub inkasentom, jeżeli: a) w złożonej deklaracji wykazali oraz wpłacili podatek w wysokości większej od wysokości pobranego podatku (art. 75 2 pkt 2 lit. a Ordynacji podatkowej), b) w złożonej deklaracji wykazali oraz wpłacili podatek w wysokości większej od należnej (art. 75 2 pkt 2 lit. b Ordynacji podatkowej), c) nie będąc obowiązanymi do składania deklaracji, wpłacili podatek w wysokości większej od należnej (art. 75 2 pkt 2 lit. c Ordynacji podatkowej). Punkt c) wskazuje uprawnienie płatników, którzy np. zapłacili w zawyżonej wysokości zaliczkę na podatek dochodowy od dochodów pracowniczych. Artykuł 75 2 pkt 2 lit. a b Ordynacji podatkowej nie ma zastosowania dla tych sytuacji, gdyż warunkiem zastosowania tych przepisów jest złożenie deklaracji. Natomiast zdaniem organów 12

Rozdział 1. Podatki w wynagrodzeniach w 2014 roku najważniejsze zmiany podatkowych i większości sądów administracyjnych płatnik, który nienależnie pobrał zaliczkę wypłaconą pracownikowi, nie może także skorzystać z art. 75 2 pkt 2 lit. c Ordynacji podatkowej. Stanowisko organów podatkowych Płatnik może złożyć wniosek o stwierdzenie nadpłaty tylko w sytuacjach powodujących uszczerbek w jego majątku, gdy na skutek własnych błędów zadeklarował oraz wpłacił podatek w wysokości większej od należnej albo większej od pobranej. Ten pogląd wyraził w interpretacji indywidualnej z 17 maja 2013 r. dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie (nr IPPB1/415-378/13-2/EC). Takiego uszczerbku płatnik nie ponosi, gdy wypłacił pracownikowi zwolnione z mocą wsteczną z opodatkowania zadośćuczynienie o wartości np. 5.000 zł, pobierając od tej kwoty zaliczkę na podatek dochodowy. Uszczerbek ponosi w tej sytuacji podatnik, gdyż otrzyma wypłatę po odprowadzeniu zaliczki. PRZYKŁ AD Pracodawca pobrał 1.000 zł zaliczki od dochodu pracownika, ale wpłacił do urzędu skarbowego 1.100 zł. Ponieważ 100 zł pochodzi z majątku płatnika, a nie pracownika, to pracodawca może złożyć wniosek o stwierdzenie nadpłaty o wartości 100 zł. Zdaniem organów podatkowych nie ma cechy uszczerbku majątku płatnika sytuacja, gdy pracodawca pobrał kosztem majątku podatnika zawyżoną zaliczkę albo pobrał zaliczkę od pieniędzy pracownika, gdy nie było do tego podstawy (pracownik korzystał ze zwolnienia). Jedynym poszkodowanym jest pracownik. PRZYKŁ AD W lutym 2014 roku pracodawca wypłacił pracownikowi 5.000 zł zadośćuczynienia na podstawie zakładowego układu zbiorowego. Pracodawca pobrał zaliczkę na podatek dochodowy, zmniejszając kwotę do wypłaty dla pracownika. Zaliczka na podatek obciążyła więc tylko majątek pracownika. Dlatego, zdaniem organów podatkowych, prawo do złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty będzie miał tylko pracownik (w praktyce składając go poprzez zeznanie roczne za 2014 rok). To pracownik jest osobą poszkodowaną i oddanie pracodawcy przez fiskusa nienależnie pobranych pieniędzy z tytułu zaliczki nie zlikwiduje tej szkody. Pracodawca musiałby po otrzymaniu zwrotu z urzędu przekazać pieniądze pracownikowi. Pracodawca byłby więc zbędnym pośrednikiem co do likwidacji powstałej szkody w majątku pracownika. Dodatkowo pojawiałoby się ryzyko, że po zwrocie z urzędu skarbowego pieniędzy pracodawca nie przekazałby ich pracownikowi (np. z uwagi na problemy finansowe firmy). Dlatego organy podatkowe uważają, że wniosek o stwierdzenie nadpłaty może złożyć tylko pracownik jako podatnik. Organy podatkowe zajmują więc następujące stanowisko: jeżeli nadpłata powstała na skutek pobrania przez płatnika od pieniędzy należnych podatnikowi podatku w wysokości wyższej od należnej, to w takim przypadku nie wystąpiły okoliczności, o których mowa w art. 75 2 pkt 2 lit. c Ordynacji podatkowej. Po stronie płatnika nie powstała nadpłata, wobec czego nie jest on uprawniony do wystąpienia z żądaniem stwierdzenia nadpłaty. 13

Rozliczenie podatkowe za 2014 rok Organy podatkowe a linia orzecznicza sądów Przykładem stanowiska sądu administracyjnego, który poparł przedstawiony pogląd organów podatkowych, jest wyrok WSA w Gdańsku z 11 lutego 2014 r. (sygn. akt I SA/Gd 1690/13). Sąd ten odwołał się m.in. do wyroku WSA w Gdańsku z 15 lipca 2010 r. (sygn. akt I SA/Gd 452/10), w którym znajdziemy pogląd, że nadpłata w podatku w przypadku płatnika dotyczy jedynie tych przypadków, w których dochodzi do uszczerbku majątku u płatnika. Jeżeli bowiem wadliwość postępowania płatnika prowadzi do uszczuplenia majątku podatnika na skutek spełnienia przez niego nienależnego świadczenia (lub wysokości większej od należnej) w następstwie błędnego obliczenia, pobrania oraz odprowadzenia podatku, nadpłata powstaje u podatnika, który w takim przypadku jest jedynym podmiotem uprawnionym do jej zwrotu. Złożenie wniosku o stwierdzenie nadpłaty Niektóre sądy przyznają jednak pracodawcy prawo do złożenia wniosku w sprawie nadpłaty. Następnie organ podatkowy zawiadamia o takim wniosku pracownika i decyduje, czy pracownik, czy jednak raczej pracodawca ma prawo do otrzymania zwrotu nadpłaty. Przykładem takiej interpretacji przepisów jest wyrok NSA z 10 lutego 2012 r. (sygn. akt II FSK 289/11). Wyrok odnosi się do art. 75 2 pkt 2 lit. b i c Ordynacji podatkowej stosowanego pod kątem prawa do wystąpienia przez płatnika z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty od wpłaty przez niego podatku w wysokości większej od należnej. NSA zauważył, że przepisy te nie uzależniają tego prawa od tego, aby po stronie płatnika doszło do uszczuplenia majątku z powodu wpłaty podatku w kwocie wyższej od należnej. W tym uregulowaniu zawarte jest prawo płatnika do złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty nawet wówczas, gdy pobrał on podatek w wysokości wyższej od należnej, a więc gdy doszło do uszczerbku majątkowego po stronie samego podatnika. WAŻNE NSA stwierdził, że jeśli z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty wystąpi podatnik lub płatnik, to organ podatkowy jest zobowiązany, stosownie do art. 165 3a Ordynacji podatkowej, zawiadomić o wszczęciu postępowania na wniosek jednej ze stron wszystkie pozostałe podmioty będące stroną w sprawie. W postępowaniu takim organ podatkowy jest zobowiązany ustalić, z czyją nadpłatą w konkretnym przypadku ma do czynienia (podatnika czy płatnika), ponieważ w razie nadpłaty podatnika na jego rzecz powinna być wydana decyzja stwierdzająca nadpłatę (podobnie w razie nadpłaty płatnika na rzecz płatnika powinna być wydana decyzja stwierdzająca nadpłatę). Jakie jest praktyczne znaczenie tego wyroku? Pracodawca składając wniosek o stwierdzenie nadpłaty, nie musi wykazywać, że poniósł uszczerbek w swoim majątku. Po złożeniu wniosku dowie się od organu podatkowego, kto ma prawo otrzymać nadpłatę pracodawca czy pracownik. 14

ROZDZIAŁ 2. Zmiany planowane w 2015 roku Resort finansów przygotował nowe formularze podatkowe, które będą zawierały pouczenie o możliwości składania ich w drodze elektronicznej. Zmiany będą obowiązywać płatników oraz podmioty niebędące płatnikami, a także biura rachunkowe pośredniczące w składaniu tych dokumentów. Nowe rozporządzenie dotyczące wzorów oświadczeń, deklaracji i informacji podatkowych zostało przygotowane w związku ze zmianami, które mają obowiązywać od 1 stycznia 2015 r. w ustawie o PIT. Ograniczanie dokumentów papierowych Nowe rozwiązanie ma ograniczyć wpływ do administracji podatkowej powszechnych dotychczas dokumentów papierowych, które są przez nią przetwarzane. Pozwoli to na natychmiastowe gromadzenie w systemach informatycznych administracji podatkowej danych niezbędnych do uruchomienia usługi generowania wstępnie wypełnionych zeznań podatkowych dla niektórych podatników podatku dochodowego od osób fizycznych (pre-filed tax return PFR). WAŻNE Niektóre grupy płatników i innych podmiotów nadal będą mogły składać druki w formie papierowej, ale termin na przekazanie administracji podatkowej informacji oraz rocznego obliczenia podatku ulegnie skróceniu o miesiąc, co skutkuje koniecznością odzwierciedlenia tej zmiany we wzorach formularzy podatkowych. Ponadto, w ramach Programu e-podatki, planowane jest wprowadzenie instytucji portalu podatkowego, który jest systemem teleinformatycznym administracji podatkowej służącej do kontaktu organów podatkowych z obywatelami oraz doręczenia pism elektronicznie. Jednocześnie ze względu na to, że za pośrednictwem portalu podatkowego będą składane druki obowiązujące w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych, niezbędne stało się wskazanie tej informacji przez podanie właściwego adresu na wzorach formularzy. 13 nowych wzorów formularzy Wzory formularzy, które stanowią 13 załączników do projektu rozporządzenia, będą miały zastosowanie do przychodów, dochodów (strat) uzyskanych (poniesionych) od 1 stycznia 2014 r. Tylko niektóre będą stosowane do dochodów (strat) uzyskanych (poniesionych) od 1 stycznia do 31 grudnia 2014 r. lub od 1 stycznia 2015 r. 15

Rozliczenie podatkowe za 2014 rok WAŻNE Wzory oświadczeń PIT-2, PIT-2A, PIT-12 nie zawierają zmian. 16 Wzór PIT-3 zawiera zmianę polegającą na dodaniu pod częścią A, pod wykropkowaniem dotyczącym wskazania płatnika właściwego do zmniejszenia zaliczki na podatek dochodowy o 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, wyrazów: (nazwa pełna organu rentowego). W formularzu PIT-4R w treści pouczenia w górnej części formularza: Można składać w wersji elektronicznej www.e-deklaracje.gov.pl, zastąpiono pouczeniem w brzmieniu: Składanie w wersji elektronicznej: www.portalpodatkowy.mf.gov. pl. Zmiana ma na celu upowszechnienie informacji o obowiązku składania deklaracji przez Internet, a także o utworzeniu portalu podatkowego platformy elektronicznej, za pośrednictwem której będą składane deklaracje i informacje podatkowe. Określenie Miejsce składania zastąpiono wyrazem Otrzymuje zmiana dostosowuje do nazewnictwa używanego w innych wzorach formularzy. Podobne modyfikacje wprowadzono we wzorach deklaracji PIT-8AR oraz informacji PIT-8C, PIT-11, PIT-R, IFT-1/IFT-1R. Deklaracja PIT-8AR W PIT-8AR dodano wiersz: 5. Kwoty wypłat z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego (art. 30 ust. 1 pkt 14 ustawy) oraz poz. 57 68, w związku z czym dostosowano numerację dalszych wierszy i pozycji formularza. Zmiany te wynikają z konieczności uwzględnienia obowiązujących od 15 stycznia 2014 r. zmian w ustawie o PIT w związku z określeniem zasad wypłaty emerytur ze środków zgromadzonych w otwartych funduszach emerytalnych. Nowe przepisy zmieniły zasady opodatkowania wypłat z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego w tym wypłat na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego. Obecnie pobiera się zryczałtowany podatek dochodowy w wysokości 10% (wcześniej obowiązywało opodatkowanie według skali podatkowej). PIT-8C, PIT-11, IFT-1/IFT-1R W formularzach tych w zakresie Terminu składania przeredagowano treść informacji w sposób uwzględniający zmiany proponowane w nowelizacji ustawy o PIT. Wskazano, że termin do końca lutego roku następującego po roku podatkowym dotyczy informacji składanych urzędom skarbowym wyłącznie przy zastosowaniu środków komunikacji elektronicznej oraz podatnikom. Z kolei, w przypadku składania urzędowi skarbowemu informacji w formie pisemnej, zgodnie z art. 45ba ust. 2 ustawy (płatnik nie będzie obowiązany do złożenia urzędowi skarbowemu informacji za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej), termin do złożenia informacji upływać będzie z końcem stycznia roku następującego po roku podatkowym. Źródło Projekt z 25 września 2014 r. rozporządzenia ministra finansów w sprawie określenia niektórych wzorów oświadczeń, deklaracji i informacji podatkowych obowiązujących w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych.

Poszerzenie liczby e-druków Rozdział 2. Zmiany planowane w 2015 roku W 2015 roku kolejne formularze podatkowe będą składane przez Internet bez podpisu elektronicznego weryfikowanego za pomocą kwalifikowanego certyfikatu. Elektroniczne formularze podatkowe, czyli deklaracje i podania mogą być opatrzone: bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu albo innym podpisem elektronicznym zapewniającym autentyczność deklaracji i podań. E-formularze bez certyfikatu W projekcie rozporządzenia rozszerzono wykaz deklaracji, które mogą być przesyłane bez konieczności stosowania bezpiecznego podpisu elektronicznego o następujące druki składane m.in. przez płatników podatku dochodowego od osób fizycznych: PIT-4R, PIT-8AR, PIT-8C, PIT-11, IFT-1/IFT-1R, IFT-3/IFT-3R, PIT-40. Deklaracje te złożą wyłącznie podatnicy albo płatnicy będący osobami fizycznymi. Bez konieczności stosowania bezpiecznego podpisu elektronicznego będą również przesyłane korekty tych deklaracji. Osoby prawne i jednostki niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, tak jak dotychczas, mogą składać e-formularze opatrując je bezpiecznym podpisem elektronicznym. Kwota przychodów Elementem podpisu elektronicznego bez certyfikatu jest kwota przychodu za rok podatkowy o dwa lata wcześniejszy niż rok przesyłania deklaracji lub podań albo wartość 0 (zero), gdy za ten rok nie złożono zeznania. Oznacza to, że w podpisie elektronicznym stosowanym w 2015 roku musi być podawana kwota przychodu wykazana w zeznaniach PIT za rok 2013. Za ten rok zostały określone nowe wzory zeznań (PIT-36, PIT-36L, PIT-37) oraz rocznego obliczenia podatku (PIT-40). W związku z tym w rozporządzeniu poprawiono pozycje, które należy wykazać z tych druków. Zastosowanie nowych druków Rozporządzenie ma wejść w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia. Od 1 stycznia 2015 r. zaczną jednak obowiązywać przepisy: dotyczące składania deklaracji PIT przez płatników, będących osobami fizycznymi, opisujące kwotę przychodów, które będą elementem podpisu elektronicznego nieweryfikowanego za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu. W przypadku druków składanych w podatku dochodowym (PIT-4R, PIT-8AR, PIT- -8C, PIT-11, IFT-1/IFT-1R, IFT-3/IFT-3R, PIT-40) będą one miały zastosowanie do przychodów, dochodów (strat) uzyskanych (poniesionych) od 1 stycznia 2014 r. Źródło Projekt z 21 października 2014 r. rozporządzenia ministra finansów zmieniającego rozporządzenie w sprawie sposobu przesyłania deklaracji i podań oraz rodzajów podpisu elektronicznego, którymi powinny być opatrzone. 17

ROZDZIAŁ 3. Wypłaty na przełomie roku Wynagrodzenia należne za rok poprzedni wypłaca się w takiej wysokości, w jakiej były należne za dany miesiąc tego roku, bez względu na to, kiedy zostały wypłacone. Jednak wypłacając należności za rok poprzedni w kolejnym roku, stosuje się stawki procentowe składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz stawkę podatku dochodowego obowiązującą w tym roku, w którym dokonuje się wypłaty. Dotyczy to również kosztów uzyskania i kwoty zmniejszającej podatek. WAŻNE Wynagrodzenia wypłacone w kolejnym roku za rok poprzedni ujmuje się w PIT-11 dla tego roku, w którym zostały wypłacone. Dla zaliczenia wynagrodzeń do przychodu wystarczy pozostawienie ich w dyspozycji pracownika. Nie ma znaczenia faktyczne podjęcie wynagrodzenia przez pracownika. Wynagrodzenie minimalne za rok poprzedni wypłacane w kolejnym roku nalicza się w wysokości ustalonej dla poprzedniego roku (za grudzień 2014 r., w przypadku wypłaty w styczniu 2015 r. podstawę naliczeń stanowi kwota 1.680 zł). 18 Pensję za dany miesiąc wypłaca się zawsze według wysokości obowiązującej w tym miesiącu, którego dotyczy, bez względu na datę faktycznej wypłaty. Zatem bez względu na to, czy wynagrodzenie za grudzień było płatne w tym samym miesiącu, czy w styczniu, należy je wypłacić w kwocie należnej za grudzień. Wypłata ekwiwalentu urlopowego Ekwiwalent za urlop nalicza się z zastosowaniem współczynnika ustalonego dla roku, w którym prawo do świadczenia zostało nabyte. W przypadku niewykorzystania przez pracownika przysługującego urlopu w całości lub w części z powodu rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy, pracownikowi przysługuje ekwiwalent pieniężny (art. 171 1 kp). Co do zasady ekwiwalent za urlop powinien zostać wypłacony w ostatnim dniu zatrudnienia, bowiem w tym dniu prawo do urlopu przekształca się w prawo do ekwiwalentu (wyrok SN z 15 października 1976 r., sygn. akt I PRN 71/76). W praktyce zdarzają się jednak sytuacje, gdy nie jest możliwe wypłacenie ekwiwalentu za urlop w tym dniu. Wypłacając ekwiwalent za urlop w późniejszym miesiącu niż nastąpiło rozwiązanie stosunku pracy, należy pamiętać o konieczności zastosowania kosztów uzyskania.

Rozdział 3. Wypłaty na przełomie roku Koszty stosuje się w wysokości obowiązującej w roku, w którym dokonywana jest wypłata świadczenia ze stosunku pracy. Natomiast nie należy już stosować kwoty zmniejszającej podatek, bowiem zgodnie z art. 32 ust. 3 ustawy o PIT kwotę tę stosuje się wyłącznie przy obliczaniu zaliczki na podatek dochodowy pracownika. Oznacza to, że możliwość stosowania ulgi jest bezpośrednio związana z pozostawaniem w stosunku pracy. Kwotę wypłaconego w 2014 roku ekwiwalentu za urlop należy ująć w PIT-11 za rok 2014, bez względu na to, za jaki rok ekwiwalent przysługiwał. Ustalenie momentu wypłaty Zgodnie z art. 11 ustawy o PIT przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Oznacza to, że przychód powstaje w chwili złożenia list płac i gotówki w kasie, bądź przekazania należności na rachunek bankowy pracownika, nie zaś moment faktycznego podjęcia tych środków przez pracownika PRZYKŁ AD Wypłata wynagrodzenia za grudzień 2014 roku nastąpiła 29 grudnia. Jeden z pracowników, który pobiera wynagrodzenie gotówką, do końca grudnia przebywał na urlopie wypoczynkowym i wynagrodzenie podjął dopiero 7 stycznia 2014 r. W takim przypadku dla kwalifikacji składkowo-podatkowej nie jest istotne faktyczne podjęcie gotówki w kasie firmy. Było ono bowiem pozostawione do dyspozycji pracownika już 29 grudnia i ten dzień stanowi datę otrzymania przychodu przez pracownika. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne stanowi przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowych od osób fizycznych, a nie wynagrodzenie. Przychód zaś powstaje w tym miesiącu, w którym należności ze stosunku pracy były pozostawione w dyspozycji pracownika (art. 11 ustawy o PIT). Do celów składkowo-podatkowych nie ma zatem znaczenia, za jaki okres i w ilu częściach wynagrodzenie zostało wypłacone. Liczy się jedynie data jego wypłaty. Podstawa prawna Art. 151 8, art. 171 1 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.). Art. 11, art. 22 ust. 2, art. 32 ust. 3 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.). Art. 18 ust. 1. art. 19 ust. 1. ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2009 r. nr 205, poz. 1585 ze zm.). 15 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz.U. nr 2, poz. 14 ze zm.). 19

ROZDZIAŁ 4. Obowiązki płatnika do końca stycznia 2015 r. Oświadczenia składane płatnikowi (PIT-12, PIT-2 i PIT-2A) Złożenie przez podatnika oświadczenia PIT-12 w wymaganym terminie, tj. przed 10 stycznia roku następującego po roku podatkowym, spowoduje, że pracodawca będzie miał obowiązek rozliczenia podatku dochodowego pracownika w zeznaniu PIT-40 (art. 37 ust. 1 ustawy o PIT). W 2015 roku 10 stycznia przypada w sobotę. WAŻNE Jeżeli ostatni dzień terminu przypada na sobotę lub dzień ustawowo wolny od pracy, za ostatni dzień terminu uważa się następny dzień po dniu lub dniach wolnych od pracy (art. 12 5 Ordynacji podatkowej). 20 Skoro PIT-12 trzeba złożyć przed 10 stycznia, który przypada w sobotę, formularz ten na druku PIT-12 (6) należałoby złożyć najpóźniej w piątek 9 stycznia 2015 r. Wtedy jest pewność, że termin przed 10 stycznia następnego roku podatkowego zostanie zachowany. Istotne jest, że oświadczenie PIT-12 trzeba składać w podanym terminie co roku, jeśli podatnik chce, aby jego podatek rozliczył płatnik. Nie ma tu znaczenia okoliczność, że sytuacja podatnika nie uległa zmianie. Przypomnijmy, że do złożenia PIT-12 są uprawnieni m.in.: pracownicy, tymczasowo aresztowani lub skazani, osoby otrzymujące świadczenie integracyjne lub premię integracyjną, stypendyści. Z oświadczenia PIT-12 powinno wynikać, że osoba je składająca: 1) poza dochodami uzyskanymi od płatnika nie uzyskała dochodów z innych źródeł. Przy czym ograniczenie to nie dotyczy dochodów:

Rozdział 4. Obowiązki płatnika do końca stycznia 2015 r. opodatkowanych zryczałtowanym podatkiem dochodowym (art. 30 i 30a ustawy o PIT), z kapitałów pieniężnych (art. 30b ustawy o PIT), opodatkowanych podatkiem liniowym według stawki 19% (art. 30c ustawy o PIT), z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości (art. 30e ustawy o PIT); 2) nie korzysta z odliczeń, poza wymienionymi w art. 37 ust. 1a pkt 2 4 ustawy o PIT. Chodzi tu o: potrącone przez płatnika w ciągu roku składki na ubezpieczenia społeczne, a także zapłacone składki zagraniczne, tj. zgodnie z przepisami obowiązującymi w innych niż Polska krajach UE, krajach EOG oraz Szwajcarii (art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b lub pkt 2a ustawy o PIT), zwrócone płatnikowi nienależnie pobrane świadczenia, które uprzednio zwiększyły dochód do opodatkowania, jeżeli nie zostały one potrącone od dochodu przy poborze zaliczek. Z oświadczenia PIT-12 powinno wynikać, że osoba je składająca: 1) odlicza od podatku kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne, pobranej w roku podatkowym ze środków podatnika chodzi o składki krajowe i zagraniczne określone w art. 27b ustawy o PIT, 2) nie korzysta z możliwości opodatkowania dochodów na zasadach określonych w art. 6 ust. 2 lub 4 ustawy o PIT, tj. łącznie z małżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dzieci, 3) nie ma obowiązku doliczenia kwot uprzednio odliczonych, z zastrzeżeniem art. 37 ust. 1a pkt 5 ustawy o PIT (chodzi tu o doliczenie zwrotu uprzednio zapłaconej i odliczonej składki na ubezpieczenie zdrowotne). Jeśli pracownik złoży pracodawcy oświadczenie PIT-2 (3), pracodawca będzie pomniejszał zaliczki na podatek o kwotę wolną, która wynosi 46,33 zł miesięcznie. Jak wynika z art. 32 ust. 3 ustawy o PIT, z oświadczenia tego powinno wynikać, że: pracownik nie otrzymuje emerytury lub renty za pośrednictwem płatnika, pracownik nie osiąga dochodów z tytułu członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, pracownik nie osiąga dochodów, od których jest obowiązany opłacać zaliczki na podstawie art. 44 ust. 3 ustawy o PIT, tj. z działalności gospodarczej oraz z najmu lub dzierżawy opodatkowanych według skali podatkowej, pracownik nie otrzymuje świadczeń pieniężnych od organu zatrudnienia lub od biura terenowego Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, ten zakład pracy jest właściwy do stosowania tego zmniejszenia. Poza tym w odniesieniu do oświadczenia PIT-2: należy je złożyć przed pierwszą wypłatą wynagrodzenia w roku podatkowym, nie składa się go, jeśli stan faktyczny wynikający z oświadczenia złożonego w latach poprzednich nie uległ zmianie; jeśli pracownik powiadomił pracodawcę 21

Rozliczenie podatkowe za 2014 rok o zmianach stanu faktycznego wynikającego z oświadczenia, pracodawca przestaje zmniejszać WAŻNE Jeśli pracownik złoży PIT-2 w 2015 roku przed pierwszą styczniową wypłatą wynagrodzenia, pracodawca uwzględni kwotę wolną w rozliczeniu zaliczki na podatek zaliczki o kwotę wolną od podatku. już za styczeń 2015 roku. Warto też wspomnieć o oświadczeniu PIT-2A, które dotyczy zmniejszenia miesięcznej zaliczki o kwotę wolną od podatku w przypadku świadczeń osób m.in. otrzymujących stypendium, tymczasowo aresztowanych otrzymujących należności za pracę, otrzymujących świadczenie integracyjne (art. 35 ust. 4 ustawy o PIT). Obecnie jest to formularz PIT-2A (3). Deklaracja roczna o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy PIT-4R W terminie do końca stycznia roku następującego po roku podatkowym płatnicy mają obowiązek przesłać deklarację PIT-4R do właściwego urzędu skarbowego ze względu na swoje miejsce zamieszkania, siedzibę lub miejsce prowadzenia działalności, jeśli płatnik nie posiada siedziby. Za 2014 rok deklarację na formularzu PIT-4R (4) składa się do 2 lutego 2015 r. (poniedziałek), ponieważ 31 stycznia 2015 r. przypada w sobotę. Do złożenia PIT-4R są zobowiązani m.in. płatnicy określeni w: art. 31, 33 35 i 42e ustawy o PIT, tj. będący m.in. pracodawcami, oddziałami Wojskowej Agencji Mieszkaniowej, aresztami śledczymi i zakładami karnymi, centrami integracji społecznej oraz podmiotami przyjmującymi na praktyki absolwenckie, komornikami, art. 41 ustawy o PIT, tj. będący zleceniodawcami zlecającymi wykonanie dzieła oraz dokonujący innych świadczeń z tytułu działalności wykonywanej osobiście, a także przychodów z tytułu praw majątkowych (art. 38 ust. 1a i 1b, art. 42 ust. 1a ustawy o PIT). Jeśli płatnik zobowiązany do złożenia PIT-4R zaprzestanie prowadzenia działalności przed końcem stycznia roku następującego po roku podatkowym, deklarację tę powinien przekazać w terminie do dnia zaprzestania tej działalności (art. 38 ust. 1b ustawy o PIT). A co się stanie, gdy płatnik zaprzestanie prowadzenia działalności przed końcem roku podatkowego, tj. przed 31 grudnia danego roku? Wówczas odprowadzenie ostatniej zaliczki i przekazanie PIT-4R powinno nastąpić także do dnia zakończenia tej działalności. 22

Rozdział 4. Obowiązki płatnika do końca stycznia 2015 r. PRZYKŁ AD Działalność płatnika została zakończona 16 czerwca 2014 r., a 10 czerwca wypłacono wynagrodzenie. Termin odprowadzenia zaliczki do 21 lipca 2014 r. (20 lipca przypadał w niedzielę) w takiej sytuacji nie obowiązywał, ponieważ 16 czerwca płatnik przestał istnieć jako podmiot. Odprowadzenie zaliczki i przekazanie PIT-4R powinno nastąpić do 16 czerwca 2014 r. Nie dotyczy to oczywiście przejęcia zakładu pracy zgodnie z przepisami art. 23 1 kp, ponieważ w tej sytuacji mamy do czynienia z sukcesją obowiązków, które przechodzą na nowy podmiot. W PIT-4R płatnik wykazuje m.in.: liczbę podatników i wysokość należnych zaliczek na podatek dochodowy za każdy miesiąc roku podatkowego ze stosunku pracy; pobrany podatek na PFRON, zakładowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych lub zakładowy fundusz aktywności; zaliczki na podatek, pobrane od świadczeń z tytułu działalności określonej w art. 13 pkt 2 i 4 9 oraz art. 18 ustawy o PIT; dotyczy to działalności wykonywanej osobiście (m.in. przychody z działalności sportowej, trenerskiej, publicystycznej, artystycznej, literackiej, oświatowej, z udziału w konkursach z dziedziny nauki, kultury, sztuki, stypendia sportowe czy przychody z uprawiania sportu, przychody z umów zlecenia lub o dzieło, a także z tytułu pełnienia obowiązków społecznych i obywatelskich, kontraktów menedżerskich) oraz praw majątkowych (np. praw autorskich), a także wynagrodzenie przysługujące płatnikowi za terminowe potrącanie zaliczek, o którym mowa w art. 28 Ordynacji podatkowej. Wynagrodzenie dla płatnika Jak wynika z art. 28 1 Ordynacji podatkowej, płatnikom (i inkasentom) przysługuje zryczałtowane wynagrodzenie z tytułu terminowego wpłacania podatków pobranych na rzecz budżetu państwa. Wynosi ono 0,3% kwoty podatków pobranych przez płatników na rzecz budżetu państwa. Kwota tego wynagrodzenia jest potrącana z kwoty podatków pobranych przez płatników. Przy czym płatnik, który pobrał podatek nienależnie lub w wysokości wyższej od należnej, jest obowiązany dokonać zwrotu nienależnego wynagrodzenia na rachunek właściwego urzędu skarbowego wraz z odsetkami za zwłokę. W deklaracji PIT-4R wspomniane wynagrodzenie płatnika należy wykazać w części C formularza, wiersz 12, poz. 145 156. Płatnik, który pobrał podatek nienależnie lub o wysokości wyższej od należnej, jest obowiązany dokonać zwrotu nienależnego wynagrodzenia na rachunek właściwego urzędu skarbowego wraz z odsetkami za zwłokę. Jak wspomniano wyżej, płatnik nie musi jednak potrącać należnego mu wynagrodzenia w odniesieniu do każdego miesiąca. Można potrącać to wynagrodzenie raz w roku najczęściej w grudniu za cały rok. Taka forma może być stosowana np. w przypadku potrącania drobnych kwot zaliczek na podatek. 23