Ćwiczenia i zabawy dla dzieci chorych na astmę wskazówki dla nauczycieli prowadzących zajęcia wychowania fizycznego Opracował mgr Roman Wierzbicki Chorowanie na astmę oskrzelową nie oznacza, iż nie możesz wykonywać ćwiczeń fizycznych. Większość osób z dobrze kontrolowaną astmą oskrzelową może brać czynny udział w sporcie, z niewielkimi jedynie ograniczeniami. Nawet osoby z astmą indukowaną wysiłkiem mogą i powinny ćwiczyć regularnie. Większość rodzajów zajęć sportowych jest dostępna dla osób chorujących na astmę, choć są i takie, które mogą być ryzykowne (na przykład nurkowanie). W trakcie ćwiczeń fizycznych stosuj się do poniższych wskazówek: przyjmij leki przed planowanym wysiłkiem, co zapobiegnie wystąpieniu objawów astmy indukowanych wysiłkiem zawsze poprzedź ćwiczenia fizyczne właściwą rozgrzewką unikaj narażenia na czynniki środowiskowe nasilające objawy choroby tj. pyłek roślin, zanieczyszczenie powietrza, zimne powietrze. 1 Dzieci chore na astmę powinny brać czynny udział w zajęciach wychowaniafizycznego. Wskazówki do prowadzenia zajęć z dziećmi chorymi na astmę: przy ćwiczeniach oddechowych należy: nauczyć dzieci oddychania torem brzusznym (przeponowym), skupić się na nauczaniu pełnego, głębokiego, przedłużonego wydechu (zapewni on automatycznie głęboki wdech) uczyć dzieci pogłębionego oddychania, zwłaszcza w przerwach między ćwiczeniami, wdech zawsze wykonuje się nosem a wydech ustami, stosunek wdechu do wydechu 3 do 1, Cel ćwiczeń oddechowych: nauka prawidłowego rytmu oddychania, rozwinięcie i usprawnienie układu oddechowego, utrzymanie kondycji i sprawności fizycznej, zachowanie prawidłowej postawy ciała, zapobieganie deformacjom klatki piersiowej, poprawa ruchomości i kształtu klatki piersiowej, zwiększenie pojemności życiowej i wentylacji płuc Stosując ćwiczenia oddechowe należy pamiętać o dwóch zasadach: 1. Nie powinno się stosować ćwiczeń pogłębionego oddychania w narzuconym, wspólnym dla całego zespołu rytmie, niezgodnym z indywidualnym 1 cyt. dr n. med. Agnieszka Lipiec pneumonolog alergolog
by Roman Wierzbicki zapotrzebowaniem tlenowym organizmu dzieci wykonują ćwiczenia oddechowe we własnym tempie! 2. Nie powinno się stosować jednorazowo dużej ilości ćwiczeń pogłębionego oddychania. Dzieci chore na astmę tak jak dzieci zdrowe powinny brać udział w grach i zabawach prowadzonych na zajęciach wychowania fizycznego. Zabawy i gry: Zabawy ze śpiewem, Zabawy i gry orientacyjno porządkowe, Zabawy i gry na czworakach, Zabawy i gry z mocowaniem, Zabawy i gry bieżne, Wyścigi na wesoło, Zabawy i gry rzutne, zabawy i gry skoczne, Zabawy i gry kopne, Gry drużynowe. Dzieci chore na astmę mogą również wykonywać ćwiczenia związane z intensywnym wysiłkiem: trening interwałowy (przerywany) krótki czas wysiłku 1-2 minuty i dłuższy czas przerwy. Przykłady ćwiczeń oddechowych: 1. Pozycja wyjściowa: leżenie tyłem. Nogi ugięte, stopy oparte o podłogę. W palcach dłoni nad ustami trzymana piłeczka do tenisa stołowego. Ruch: wdech nosem a następnie wydech ustami z utrzymaniem piłeczki w wąskim strumieniu powietrza nad palcami. 2. Pozycja wyjściowa: siad skrzyżny. Ręce w pozycji skrzydełek. Ruch: maksymalny wdech nosem a następnie wydech ustami z jak najdłuższym wymawianiem litery s. 3. Pozycja wyjściowa: leżenie tyłem. Nogi ugięte, stopy oparte na podłodze. Ruch: wdech nosem a następnie wydech ustami. 4. Pozycja wyjściowa: klęk podparty. Ruch: wdech nosem z uwypukleniem brzucha a następnie wydech ustami z wciągnięciem brzucha. 5. Pozycja wyjściowa: siad skrzyżny. Ręce w pozycji skrzydełek. Dłonie zaciśnięte w pięść. Palce wskazujące ustawione pionowo. Ruch: wdech nosem ze skrętem głowy w bok a następnie dmuchnięcie na palec/jakby gasiło się świeczkę/
6. Pozycja wyjściowa: siad skrzyżny. W jednej dłoni szarfa, której wolny koniec wisi przed ustami. Ruch: wdech nosem a następnie silne dmuchnięcie na szarfę/szarfa powinna poruszyć się/ 7. Pozycja wyjściowa: pozycja średnia Klappa. Przed głową na podłodze leży piłeczka do tenisa stołowego. Ruch: wdech nosem a następnie silne dmuchnięcie w piłeczkę tak, aby potoczyła się jak najdalej. Uwaga: klatka piersiowa powinna być blisko podłogi. 8. Pozycja wyjściowa: pozycja średnia Klappa. Przed głową na podłodze leży piłeczka do tenisa stołowego. W odległości 1-2 m przed ćwiczącym ustawiona lub narysowana jest bramka. Ruch: wdech nosem a następnie silne dmuchnięcie w piłeczkę tak aby potoczyła się po podłodze i wpadła do bramki. 9. Pozycja wyjściowa: pozycja średnia Klappa. W narysowanym na podłodze torze o szerokości około 50 cm. Przed głową na podłodze leży piłeczka do tenisa stołowego. Ruch: wdech nosem a następnie silne dmuchnięcie w piłeczkę tak, aby potoczyła się jak najdalej po podłodze, nie opuszczając wyrysowanego toru. 10. Pozycja wyjściowa: pozycja średnia Klappa. Przed głową na podłodze leży obręcz a w niej piłeczka do tenisa stołowego. Ruch: wdech nosem a następnie silne dmuchnięcie w piłeczkę tak, żeby potoczyła się przy obręczy zataczając koło. 11. Pozycja wyjściowa: stanie na czworakach. Przed głową na podłodze leży piłeczka do tenisa stołowego. Ruch: marsz na czworakach z dmuchaniem w piłeczkę przed sobą. Uwaga: w momencie dmuchnięcia w piłeczkę, klatka piersiowa powinna być blisko podłogi. 12. Pozycja wyjściowa: siad klęczny na kocyku. Ręce w pozycji skrzydełek. Przed kocykiem na podłodze leży piłeczka do tenisa stołowego. Ruch: ślizg na kocyku z dmuchaniem w piłeczkę przed sobą. 13. Pozycja wyjściowa: pozycja średnia Klappa przodem do skośnie ustawionych ławeczek. Dłonie oparte na ławeczkach, przytrzymują piłeczkę do tenisa stołowego. Ruch: wdech nosem a następnie silne dmuchnięcie ustami w piłeczkę tak, aby potoczyła się po ławeczkach jak najwyżej. Uwaga: klatka piersiowa powinna być blisko ławeczek. 14. Pozycja wyjściowa: dwaj ćwiczący w pozycji średniej Klappa, twarzami do siebie w odległości ok. 1 m. Między nimi, w równej odległości od każdego leży piłeczka do tenisa stołowego.
Ruch: równocześnie dmuchają tak, aby piłeczka potoczyła się za linię rąk partnera. 15. Pozycja wyjściowa: stanie. W dłoniach nad głową trzymane piórko /lub kawałek waty/ Ruch: silne dmuchnięcie w piórko tak, aby szybowało jak najdłużej w powietrzu. Uwaga: w czasie ćwiczenia powinna być zachowana postawa 16. Pozycja wyjściowa: leżenie tyłem, nogi ugięte, stopy oparte na podłodze. Ręce w bok, przedramiona ustawione pionowo. Ruch: wdech nosem z położeniem przedramion na podłodze przy głowie/grzbiet dłoni dotyka podłogi/ a następnie wydech ustami z przeniesieniem przedramion do pozycji wyjściowej. 17. Pozycja wyjściowa: leżenie tyłem. Nogi ugięte, stopy oparte na podłodze. Ręce wyprostowane leżą na podłodze przy biodrach. Ruch: wdech nosem z przeniesieniem wyprostowanych rąk górą do położenia na podłodze przy głowie a następnie wydech ustami z jednoczesnym przeniesieniem rąk do pozycji wyjściowej. 18. Pozycja wyjściowa: leżenie tyłem. Nogi ugięte, stopy oparte na podłodze. Ręce w pozycji skrzydełek leżą na podłodze. Ruch: wdech nosem a następnie wydech ustami z przyciągnięciem kolan do klatki piersiowej. Uwaga: w czasie ćwiczenia nie powinno nastąpić oderwanie łopatek od podłogi. 19. Pozycja wyjściowa: leżenie tyłem. Nogi ugięte, stopy oparte na podłodze. Ręce wyprostowane leża na podłodze przy biodrach. Ruch: wdech nosem z przesunięciem rąk na podłodze w stronę głowy a następnie wydech ustami z jednoczesnym przeniesieniem rąk do pozycji wyjściowej. Uwaga: w czasie ćwiczenia ręce powinny przylegać do podłogi. 20. Pozycja wyjściowa: siad skrzyżny. Ruch: wdech nosem z uniesieniem rąk w górę na skos, a następnie wydech ustami z opuszczeniem rąk. Uwaga: w czasie ćwiczenia powinna być zachowana postawa 21. Pozycja wyjściowa: leżenie tyłem. Nogi ugięte, stopy oparte na podłodze. Ręce wyprostowane w bok leżą na podłodze. Ruch: wdech nosem a następnie wydech ustami z objęciem i uciskiem rękoma klatki piersiowej. 22. Pozycja wyjściowa: siad klęczny. Ruch: wdech nosem z uniesieniem rąk w górę a następnie wydech ustami z przejściem do pozycji Klappa i maksymalnym wyciągnięciem rąk w przód.
23. Pozycja wyjściowa: leżenie tyłem. Nogi ugięte, stopy oparte na podłodze. Na brzuchu umieszczona piłka trzymana oburącz. Ruch: wdech nosem z przeniesieniem rąk z piłką w górę do położenia na podłodze za głową. A następnie wydech ustami z przeniesieniem rąk z piłką do pozycji wyjściowej. Uwaga: zamiast piłki można użyć np. laski gimnastycznej. 24. Pozycja wyjściowa: siad skrzyżny. W dłoniach trzymana oburącz laska. Ruch: wdech nosem z uniesieniem rąk z laską w górę a następnie wydech ustami z opuszczeniem laski na uda. Uwaga: w czasie ćwiczenia powinna być zachowana postawa 25. Pozycja wyjściowa: siad skrzyżny. W dłoniach trzymana oburącz laska. Ruch: wdech nosem z przeniesieniem laski na plecy/na łopatki/ a następnie wydech ustami przeniesieniem laski przed klatkę piersiową. Uwaga: w czasie ćwiczenia powinna być zachowana postawa 26. Pozycja wyjściowa: leżenie tyłem. Nogi ugięte, stopy oparte na podłodze. Jedna dłoń leży na klatce piersiowej, druga dłoń na brzuchu. Ruch: wdech nosem- dłoń na brzuchu unosi się, a następnie wydech ustami- dłoń na brzuchu opada wraz z brzuchem. Uwaga: dłoń na klatce piersiowej powinna zostać nieruchoma. 27. Pozycja wyjściowa: leżenie tyłem. Nogi ugięte, stopy na podłodze. Ręce w pozycji skrzydełek leża na podłodze. Ruch: wdech nosem z uwypukleniem brzucha a następnie wydech ustami- brzuch opada. Uwagi: w czasie ćwiczenia klatka piersiowa powinna być nieruchoma. 28. Pozycja wyjściowa: leżenie tyłem. Nogi ugięte, stopy oparte na podłodze. Ręce w pozycji skrzydełek leżą na podłodze. Na klatce piersiowej leży woreczek z piaskiem. Ruch: wdech nosem z uwypukleniem klatki piersiowej- woreczek unosi się, a następnie wydech ustami- klatka piersiowa z woreczkiem opada. 29. Pozycja wyjściowa: leżenie tyłem. Nogi ugięte, stopy oparte na podłodze. Na brzuchu leży woreczek z piaskiem. Ruch: wdech nosem z uwypukleniem obciążonego woreczkiem brzucha a następnie wydech ustami- brzuch z woreczkiem opada. 30. Pozycja wyjściowa: siad skrzyżny. W dłoniach balonik. Ruch: nadmuchiwanie balonika. Uwaga:w czasie ćwiczenia powinna być utrzymana postawa Ćwiczenia oddechowe służą odpoczynkowi i uspokojeniu organizmu po intensywnym treningu i przygotowaniu do dalszych ćwiczeń.