główna przyczyna śmierci i inwalidztwa u osób < 40 roku życia
W przypadku ciężko poszkodowanych przeżycie zależy od czasu!
Złota godzina Od chwili urazu Do rozpoczęcia ostatecznego leczenia Platynowe 10 minut w pogotowiu Badanie i leczenie Wszystkie działania ukierunkowane na ratowanie życia Uporządkowane, dokładne, selektywne, szybkie
1. OCENA MIEJSCA ZDARZENIA 2. OCENA WSTĘPNA ( load and go ) 3. SZYBKIE BADANIE URAZOWE lub BADANIE MIEJSCOWE ( load and go ) 4. BADANIE SZCZEGÓŁOWE 5. BADANIE DALSZE
Decydująca część oceny urazowej Rozważ, co zastaniesz w miejscu wypadku Przygotuj niezbędne wyposażenie, zastanów się nad dodatkowymi siłami i środkami Przygotuj plan w czasie dojazdu Bądź przygotowany na zmianę planu Niewłaściwa ocena miejsca wypadku może doprowadzić do utraty życia.
1. Środki ochrony własnej 2. Bezpieczeństwo miejsca wypadku 3. Wstępna segregacja (całkowita liczba poszkodowanych) 4. Potrzeba dodatkowej pomocy lub wyposażenia 5. Mechanizm urazu
Środki ochrony osobistej są zawsze konieczne przy poszkodowanym urazowym.
Ustawienie karetki -Bezpieczne miejsce -W gotowości do odjazdu Ocena przed wyjściem z karetki -Zagrożenia dla zespołu -Zagrożenia dla pacjentów -Zagrożenia dla świadków
Całkowita liczba poszkodowanych Wezwij wsparcie Zarządzaj dostępnym personelem medycznym Rozpocznij postępowanie jak w zdarzeniu masowym Poszukuj poszkodowanych
Wyposażenie podstawowe Weź na miejsce zdarzenia oszczędzaj czas Zmieniaj rękawiczki pomiędzy pacjentami Dodatkowe środki/służby Wezwij jak najwcześniej Zgłoś potrzeby do CPRu
Energia zachowuje się zgodnie z prawami fizyki. Urazy można przewidzieć Duża energia to ryzyko poważnych urazów. Zakładaj uraz do chwili wykluczenia Czynniki do rozważenia: Kierunek i prędkość uderzenia, ruch i wielkość poszkodowanego, uwolniona energia
-CIAŁO BĘDĄCE W SPOCZYNKU POZOSTANIE W SPOCZYNKU -CIAŁO BĘDĄCE W RUCHU POZOSTAJE W RUCHU -CHYBA ŻE..
Każde zderzenie to trzy kolizje: 1 Zderzenie pojazdu Uderzenie 2 ciała 3 Uderzenie narządów Scene Size-up - 15
Wtórne obrażenia Przedmioty stają się pociskami o pierwotnej prędkości Dodatkowe uderzenia Pojazd uderza o inne obiekty Inne pojazdy uderzają w dany pojazd
Uszkodzenia pojazdu Jakie siły zostały wyzwolone w czasie kolizji? Uszkodzenia wnętrza pojazdu O co poszkodowany mógł uderzyć? Rany lub ślady po urazach u pacjenta Którymi częściami ciała uderzył poszkodowany?
Badanie i wstępne zaopatrzenie pacjenta urazowego
Etapy badania pacjenta wg ITLS ITLS Badanie wstępne ITLS Badanie powtórne ITLS Badanie dalsze Na etapie badania wstępnego jest przeprowadzane szybkie badanie urazowe lub badanie miejscowe Kiedy można przerwać badanie wstępne? Stany i interwencje krytyczne
ITLS badanie pacjenta I T L S OCENA MIEJSCA WYPADKU Ochrona własna Bezpieczeństwo miejsca Liczba poszkodowanych Potrzebna pomoc lub wyposażenie Mechanizm urazu B A D A N I Badanie wstępne Wrażenie ogólne Stan świadomości Drogi oddechowe Oddech Krążenie E W S T Ę P N E Uogólniony lub nieznany Mechanizm urazu Miejscowy Szybkie badanie urazowe Badanie miejscowe Sytuacja Load-and-Go ITLS badanie powtórne ITLS BADANIE DALSZE
Ocena miejsca wypadku Ocena wstępna- stan świadomości + ABC Szybkie badanie urazowe lub badanie miejscowe
Nie powinno przekraczać 2 minut Ocena wstępna i szybkie badanie urazowe Zlecaj interwencje Badanie przerywa tylko: Zagrożenie w miejscu wypadku Niedrożność dróg oddechowych Zatrzymanie krążenia
bezpieczeństwo własne bezpieczeństwo na miejscu zdarzenia liczba poszkodowanych niezbędny sprzęt mechanizm urazu
Ocena wstępna Wrażenie ogólne Ręczne zabezpieczenie kręgosłupa szyjnego Stan świadomości ABC Pacjent priorytetowy Określenie istniejących stanów bezpośredniego zagrożenia życia
Wrażenie ogólne Przybliżony wiek, płeć, masa ciała Ogólny wygląd Pozycja pacjenta, otoczenie Aktywność poszkodowanego Widoczne poważne urazy i krwawienia Jeśli istnieje konieczność segreguj poszkodowanych.
Stan świadomości Ręczne zabezpieczenie kręgosłupa szyjnego A V P U Alert (przytomny) Verbal (reaguje na głos) Pain (reaguje na ból) unresponsive
-Mam na imię David, A ty? Bond, James Bond -Jak się czujesz? Byle jak -Co się stało samochód mnie potrącił -Co ci dolega? boli mnie lewa noga Równoczasowo oglądami pacjenta, oceniamy tętno na tętnicy promieniowej, wilgotność skóry, oglądamy ruchy klatki piersiowej.
Co nam daje ten krótki wywiad? -Pacjent jest przytomny -jego drogi oddechowe są drożne -oddech wydolny -ciśnienie tętnicze krwi min. 80-90mmHg -wiemy jaka jest jego główna dolegliwość -wiemy gdzie jest zlokalizowana -skóra jest ciepła i sucha- nie jest we wstrząsie -tętno jest prawidłowe i dobrze wypełnione- nie ma hipowolemii.
Wystarczy wiele lat doświadczenia, czujne oko, troche intuicji i 30 sekund Aby wstępnie ocenić pacjenta Wszystko inne jest ważne, Ale póżniej
Drożność dróg oddechowych: patrz, słuchaj, czuj Zleć: udrożnienie i odessanie Jeśli nadal brak drożności Przerwij badanie, zastosuj techniki zaawansowane
Krążenie: tętno obwodowe Gdy brak na obwodzie sprawdź na tętnicy szyjnej Za szybkie, za wolne, napięcie Przerwij badanie gdy NZK Skóra Kolor, temperatura, stan Poszukiwanie dużych krwawień Zalecenia: kontrola krwawienia
Niebezpieczny, uogólniony lub nieznany Szybkie badanie urazowe Miejscowy Badanie miejscowe Bez znaczenia Ocena wstępna bez odchyleń Badanie miejscowe
Niebezpieczny mechanizm urazu Wywiad Utrata przytomności Problemy z oddychaniem Silny ból w zakresie głowy, szyi, klatki piersiowej, brzucha Grupy wysokiego ryzyka Obniżony stan świadomości Trudności w oddychaniu Nieprawidłowa perfuzja Nieprawidłowości w ocenie wstępnej
Głowa i szyja Duże urazy twarzy, zasinienia, obrzęki, rany, rozedma podskórna poszerzenie żył szyjnych?, przesunięcie tchawicy?
Klatka piersiowa Asymetria, stłuczenia, rany, ruchy paradoksalne, niestabilność, trzeszczenia Szmery oddechowe Obecne?, symetryczne? (asymetryczne opukiwanie) Tony serca
Brzuch Zasinienia, rany/wytrzewienie, bolesność palpacyjna, napięcie, powiększenie obwodu Miednica Bolesność, zniekształcenia, trzeszczenia
Kończyny dolne/górne Obrzęk, zniekształcenia, patologiczna ruchomość, czucie i ruchy Umieszczenie pacjenta na desce Plecy Rany, zniekształcenia, obrzęk w okolicy krzyżowej
Podstawowe czynności życiowe Zmierzenie tętna, oddechów, ciśnienia? Źrenice Wielkość, reakcja, równość W przypadku zaburzeń świadomości Ocena skali Glasgow
S A M Symptoms (objawy) Allergies (alergie) Medications (leki) P Past medical history chorobowa) (przeszłość L Last oral intake (ostatni posiłek) E Events preceding incident (zdarzenie przed wypadkiem)
Ocena wstępna Zaburzenia świadomości Nieprawidłowy oddech Zaburzenia krążenia Zagrożenie wstrząsem Nieprawidłowości w badaniu klatki piersiowej Bolesny, napięty brzuch Niestabilna miednica Obustronne złamanie kości udowych Niebezpieczny mechanizm urazu lub/i zły stan ogólny
Działania w miejscu wypadku Zabezpieczenie dróg oddechowych Wspomaganie wentylacji Podanie tlenu Rozpoczęcie RKO Zabezpieczenie dużych krwawień Zabezpieczenie ran ssących klatki piersiowej Stabilizacja wiotkiej klatki piersiowej Odbarczenie odmy prężnej Stabilizacja wbitych ciał obcych Unieruchomienie na desce
Działania, które nie ratują życia w miejscu wypadku Szynowanie, bandażowanie, dostęp dożylny Intubacja dotchawicza (zazwyczaj) Kontakt z CPR/Oddziałem Ratunkowym Jak najwcześniej Spodziewany czas przybycia (ETA) Stan pacjenta Dodatkowy sprzęt/specjaliści w Oddziale Ratunkowym
Badanie bardziej szczegółowe Poszukiwanie wszystkich urazów, nie tylko zagrażających życiu Stworzenie podstawy do działań terapeutycznych Przeprowadzane Pacjenci w stanie krytycznym w czasie transportu Krótki transport może nie być czasu Pacjenci w stanie dobrym w miejscu wypadku