SZTUKA STAROŻYTNEGO RZYMU
UWAGA! czerwoną gwiazdką oznaczyłam zabytki, które należy umieć rozpoznawać (nazwa, autor o ile jest podany, miejscowość o ile jest podana, epoka) Funkcje sztuki: - umocnienie i gloryfikowanie władzy (pałace, pomniki), - służba religii (świątynie), - zaspokajanie potrzeb obywateli (amfiteatry, cyrki, łaźnie, bazyliki), - dekoracyjność.
ARCHITEKTURA - planowanie miast (ulice przecinające się pod kątem prostym, w centrum rynek (forum) - osiągnięcia techniczne: łuk półkolisty pozwolił na budowę stabilnych mostów, akweduktów, łuków triumfalnych, sklepienia kolebkowego, krzyżowego i kopuły, zaprawa murarska z wapna, piasku/popiołu wulkanicznego i wody - typy budowli rzymskich: domy prywatne są połączeniem architektury, wody i zieleni (pomieszczenia mieszkalne zgrupowane były wokół 2 ośrodków: atrium holu z sadzawką pośrodku i otworem w dachu nad nią, perystylu wewnętrznego ogródka otoczonego kolumnowym portykiem).
atrium perystyl
Dom Westalek, Rzym
świątynie: - budowane na planie koła, prostokąta - przywiązywano dużą wagę do zdobień: popularny był porządek koryncki oraz nowy kompozytowy (głowica o motywach korynckich i jońskich) oraz toskański odmiana porządku doryckiego z kolumną o gładkim trzonie, nowością były pilastry płaskie półfilary zrośnięte z trzonem ściany, wsporniki konsole elementy w kształcie wolut podpierające gzyms kasetony porządek kompozytowy porządek toskański wspornik
Świątynia Westy w Rzymie, VI w. p.n.e.
bazyliki: - służyły do rozpraw sądowych, zawierania umów handlowych - zbudowane na planie prostokąta podzielonego wzdłuż na 3 lub 5 części kolumnadą, w najszerszej części znajdowało się podwyższenie dla urzędnika trybunał,
amfiteatry: - przeznaczone były do oglądania walk gladiatorów i dzikich zwierząt, - miały formę kilkupiętrowych kolistych budynków, - pod areną mieściły się pomieszczenia dla zwierząt i urządzenia kanalizacyjne. Amfiteatr Flawiuszów Koloseum mieścił 45 tys. widzów
Pompeje - najstarszy amfiteatr we Włoszech, budowę rozpoczęto w 80 r. p.n.e., nigdy go nie ukończono.
teatry: - inspirowane były teatrami greckimi, - wznoszono je na płaskim terenie, - półkolista orchestra otoczona była z 3 stron siedziskami dla widzów i zamknięta od tyłu stałą dekoracją, - mniejszych rozmiarów odeony służyły do popisów muzycznych i przykryte były dachami. Orange w Prowansji, Francja teatr sprzed 2 tysięcy lat, ze słynną fasadą, liczącą przeszło 100 metrów szerokości, II w. n.e.
Aspendos, największy teatr powstał zarządów Marka Aureliusza w latach 161-180
cyrk: - zbliżony kształtem do dzisiejszego stadionu służyły do wyścigów rydwanów - na obu krzywiznach toru ustawiano słupy mety, oznaczające początek i koniec biegu Circus Maximus, Rzym
łaźnie = termy: - miejsce spotkań towarzyskich, - wyposażone w biblioteki, boiska sportowe, baseny, ogrody - ozdabiane były barwnymi marmurami, malowidłami ściennymi, mozaikami termy Karakali, Rzym
pomniki: - łuki triumfalne wolnostojące bramy z 1/3/5 przejściami zwieńczonymi półkolistymi łukami, w centralnej części widniał napis opowiadający o bohaterskich czynach i zwycięstwach cesarza, - kolumny, ustawiane na placach zwieńczone figurą cesarza, trzon z płaskorzeźbami przedstawiającymi jego czyny, Łuk Tytusa, Rzym Łuk Trajana, Rzym
Kolumna Marka Aureliusza, Rzym Kolumna Trajana, Rzym
grobowce: - mauzolea na planie koła - kamienne grobowce lub grobowce kute w tufie wulkanicznym dla zwykłych obywateli mauzoleum Cecylii Meteii katakumby
akwedukty Aqua Appia - najstarszy akwedukt w Rzymie. Akwedukt Pont-du-Gard, Nimes, Francja, zbudowany w latach 26 16 p.n.e. na polecenie Agrypy
RZEŹBA - rodzaje: popiersia portretowe (realistyczne, ukazujące szczegóły anatomiczne, niedoskonałości, cechy charakteru, usposobienie), relief o tematyce mitologicznej, historycznej, rodzajowej, alegorycznej, rzeźba figuralna (przedstawiająca mówców, bogów i władców), pomnik konny, - materiały - głównie biały marmur. relief na Ołtarzu Pokoju - przedstawia członków rodziny cesarskiej biorących udział w procesji
Neron Oktawia Młodsza portret Karakalii portret Seneki
Posąg cesarza Augusta 20 r p.n.e. Pomnik konny Marka Aureliusza wykonany ze złoconego brązu między 166-180 rokiem n.e.
MALARSTWO - rodzaje malarstwa: malowidła ścienne wykonywane na suchym tynku (Herculanum, Pompeje), malarstwo sztalugowe wykonane w technice eukaustycznej malowidła na kości, marmurze, drewnianej desce, wykonywane były barwnikami rozrobionymi w pszczelim wosku Malowidła z willi Livii w Prima Porta
Rzymskie bikini, Sycylia
Mozaika podłogowa z głową Satyra 138 192 r. p.n.e.