SPIS TREŚCI: INFORMACJE WSTĘPNE RAMY CZASOWE PORZĄDKI ARCHITEKTONICZNE MALARSTWO WAZOWE NAJWAŻNIEJSZE ZABYTKI PAŁAC W KNOSSOS

HTML
DOWNLOAD

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "SPIS TREŚCI: INFORMACJE WSTĘPNE RAMY CZASOWE PORZĄDKI ARCHITEKTONICZNE MALARSTWO WAZOWE NAJWAŻNIEJSZE ZABYTKI PAŁAC W KNOSSOS"

Zbigniew Kurek
9 lat temu
Przeglądów:

1 STAROśYTNOŚĆ

2 SPIS TREŚCI: INFORMACJE WSTĘPNE RAMY CZASOWE PORZĄDKI ARCHITEKTONICZNE MALARSTWO WAZOWE NAJWAŻNIEJSZE ZABYTKI PAŁAC W KNOSSOS

3 Funkcjonują dwa określenia epoki poprzedzającej w dziejach kultury średniowiecze. Są to terminy: antyk (od łac. słowa antiquus dawny) i starożytność. W dawniejszej literaturze przedmiotu zwykło się przyjmować, że antyk oznacza historię i kulturę krajów basenu Morza Śródziemnego, a w szczególności Grecji i Rzymu. Starożytność pojmowano natomiast jako pojęcie szersze, obejmujące swym zasięgiem także pozostałe kręgi kulturowe, takie jak cywilizacje Sumerów, Egiptu czy świat, o którym mówią księgi Starego Testamentu. Dzisiaj podziały te już nie obowiązują, zaś terminy antyk i starożytność są równoprawne i można je stosować wymiennie.

4 Przyjmuje się umowne ramy czasowe kultury antycznej od stopniowego tworzenia się greckich miast-państw (ok lat p.n.e) do końca Cesarstwa Zachodniorzymskiego i detronizacji (pozbawienie panującego władcy jego tronu) ostatniego cesarza Rzymu (476 r.n.e.). Istnieją cztery wielkie okresy w dziejach kultur Istnieją cztery wielkie okresy w dziejach kultur starożytnej Grecji i Rzymu: Okres przedklasyczny (archaiczny) XII-V w. p.n.e. Okres klasyczny V-IV w. p.n.e. Okres hellenistyczny IV-I w. p.n.e. Okres rzymski I w. p.n.e.- VI w. n.e.

ycznej od stopniowego tworzenia się greckich miast-państw (ok. 3500 lat p.n.e) do końca Cesarstwa Zachodniorzymskiego i detronizacji

5 DORYCKI JOŃSKI KORYNCKI

6 Porządek dorycki jest najstarszym porządkiem, w którym elementy drewniane zastąpiono kamiennymi. Cechują go ciężkie proporcje, surowość i monumentalność. Kolumny są grube w stosunku do wysokości i odległości między nimi. Często więc określa się go jako męski. Kolumna dorycka nie ma bazy (stoi bezpośrednio na stylobacie - najwyższym stopniu podbudowy świątyni), a jej trzon (zwężający się ku górze) jest lekko wybrzuszony po środku. Głowica (kapitel) składa się z poduszki przykrytej kwadratową płytą - abakusem. Na abakusie kolumny spoczywa dolna, gładka część belkowania - architraw, nad którą znajduje się część środkowa - fryz. Fryz dorycki składa się z naprzemiennie występujących tryglifów (z pionowymi żłobieniami) i metop - często pokrytych płaskorzeźbami. Górną część belkowania stanowi gzyms zakończony często rynną. Porządek dorycki rozpowszechniony był głównie na greckim stałym lądzie i w koloniach Wielkiej Grecji (południowa Italia, Sycylia). Ze względu na trudności w stosowaniu porządku doryckiego we wielkich budowlach od okresu hellenistycznego zaniechano jego stosowania.

Kolumna dorycka nie ma bazy (stoi bezpośrednio na stylobacie - najwyższym stopniu podbudowy świątyni), a jej trzon (zwężający się ku górze) jest lekko wybrzuszony po środku.

7 1 - STYLOBAT 2 - BRAK BAZY 3 - TRZON 4 - KAPITEL 5 - ARCHITRAW 6 - FRYZ 7 - GZYMS

9 AKROPOL W ATENACH

10 ŚWIĄTYNIA ARTEMIDY W EFEZIE

11 ŚWIĄTYNIA ARTEMIDY W EFEZIE

12 Porządek joński powstał w tym samym okresie co dorycki, na terenie Azji Mniejszej. Cechuje go lekkość, smukłość proporcji i ozdobność. Kolumny jońskie są smuklejsze od doryckich stąd też stosuje się ich więcej. Styl joński określany jest często jako kobiecy. Kolumna stoi na profilowanej bazie, a jej trzon jest również lekko wybrzuszony po środku - ale mniej niż w kolumnie doryckiej. Pionowe żłobkowania trzonu (kanelury) są gęstsze i drobniejsze niż w kolumnie doryckiej. Również zwężenie górnej części trzonu kolumny jest mniej wyraźne. Głowica kolumny posiada charakterystyczne woluty w kształcie zwiniętych liści. Przypomina to trochę rogi baranie. Belkowanie składa się z kilkustopniowego architrawu, rzeźbionego fryzu - biegnącego wokół całego budynku (bez podziału na tryglify i metopy) oraz gzymsu. Styl joński dominował głównie w miejscu swego powstania (Azja Mniejsza). Czasem też budowano świątynie doryckie, które miały joński wystrój wnętrza.

Kolumna stoi na profilowanej bazie, a jej trzon jest również lekko wybrzuszony po środku - ale mniej niż w kolumnie doryckiej.

13 1 - STYLOBAT 2 - BAZA 3 - TRZON 4 - GŁOWICA 5 - ARCHITRAW 6 - FRYZ 7 - GZYMS

14 GŁOWICA PORZĄDKU JOŃSKIEGO

15 ŚWIĄTYNIA NIKE W ATENACH

16 Porządek koryncki wykształcił się na przełomie V i IVw. p.n.e., a rozwinął się w okresie panowania rzymskiego. Trzon i podstawa kolumny korynckiej są podobne do jońskich, zupełnie inna jest jednak głowica. Ma ona kształt kosza okrążonego rzędami liści akantu, z małymi wolutami przypominającymi jońskie. Być może taki wyraźny element roślinny jest nawiązaniem do drzewa i gaju, związanych z genezą świątyni greckiej. Kilkuwarstwowe belkowanie świątyni korynckiej niekiedy pozbawione jest rzeźbienia. Porządek koryncki określany jest czasem jako dziewczęcy.

Ma ona kształt kosza okrążonego rzędami liści akantu, z małymi wolutami przypominającymi jońskie.

17 1 - STYLOBAT 2 - BAZA 3 - TRZON 4 - GŁOWICA 5 - BELKOWANIE 6 - BELKOWANIE 7 - BELKOWANIE

18 GŁOWICA PORZĄDKU KORYNCKIEGO

19 ŚWIĄTYNIA ZEUSA OLIMPIJSKIEGO W ATENACH

20 Jest to jeden z rodzajów malarstwa, służący do ozdabiania (najczęściej firnisem-rodzaj pokostu do wytwarzania wyrobów) naczyń wykonanych z ceramiki, przede wszystkim greckiej. Dlatego też często używa się obocznego terminu ceramika malowana lub po prostu ceramika. Malarstwo wazowe jest najlepiej znanym nam rodzajem malarstwa antycznego. Wynika to z wielkiej, idącej w miliony, liczby zachowanych naczyń (lub ich fragmentów) ozdobionych malowidłami. Ze względu na jego historyczny rozwój wyróżniamy malarstwo wazowe: minojskie, mykeńskie i greckie. Stosuje się także podział ze względu na warsztaty, w jakich powstawały naczynia. Szczególnym przypadkiem jest tutaj ceramika attycka. Dzięki posiadanej wiedzy potrafimy obecnie określić nie tylko attyckie pochodzenie naczynia, ale często także warsztat, z jakiego pochodzi, oraz autora malowidła. Ceramika malowana jest dla nas dobrym źródłem informacji na temat kultury, rzemiosła, obyczajów i najróżniejszych dziedzin życia starożytnych Greków, w tym także zaginionych obrazów malarstwa ściennego i sztalugowego, którego wzory powielała. Malarstwo wazowe zanika pod koniec IV w. p.n.e.

Wynika to z wielkiej, idącej w miliony, liczby zachowanych naczyń (lub ich fragmentów) ozdobionych malowidłami.

21 Bardzo rzadka scena porwania Orejtyi przez Boreasza; hellenistyczna hydria - czyli dzban do noszenia wody - z kręgu Malarza Iksjona.

22 Tondo czerwonofiguroweg o kyliksu sygnowanej przez malarza Onesimosa, jednego z najwybitniejszych twórców późnoarchaicznego malarstwa wazowego, specjalizującego się w ozdabianiu kyliksów.

23 Orszak dionizyjski ze czarnofigurowej sceny powrotu Hefajstosa na Olimp (bóg jedzie na ośle pośrodku przedstawienia) na kyliksie sygnowanym przez Amasisa, prawdopodobnie zarówno garncarza jak i malarza, który być może - sądząc po imieniu, będącym zhellenizowaną wersją imienia Ahmosis - był egipskim Grekiem, tworzącym w Atenach, specjalizującym sie w kyliksach.

24 Hydrie Hadra były naczyniami związanymi z pogrzebowym obrządkiem.

25 Krater z Derveni odkryto kilkadziesiąt lat temu

26 Wazy dipylońskie znalezione w Atenach.

27 Malarstwo wazowe.

28 RZEŹBA MALARSTWO

29 RELIEFY W ŚWIĄTYNI HORUSA W EGIPCIE

30 HARAKLES FARNESE, marmurowy posąg Heraklesa odpoczywającego po zdobyciu złotych jabłek.

31 POJEDYNEK APOLLA Z MARSJASZEM

32 GRUPA LAOKOONA, jedna z najsławniejszych rzeźb greckich przedstawiająca agonię Laokoona i jego 2 synów w uściskach wężów morskich.

33 MYRON, DYSKOBOL

34 GRECCY FILOZOFOWIE W MUZEUM ARCHEOLOGICZNYM W DIONIE

35 FIDIASZ

36 KALCHU, POSĄG LAMASSU

37 OZYRYS I HORUS Z GROBOWCA W DOLINIE KRÓLÓW

38 GĘSI Z MEIDUM-FRAGMENT

39 Obraz namalowany na podstawie historii Apellesa przez Sandro Botticelli (Oszczerstwo Apellesa)

40 PORTRET MUMIOWY

41 W wyniku prac wykopaliskowych prowadzonych przez Arthura Evansa w latach , zostały odsłonięte ruiny pałacu o powierzchni około 17,5 tysiąca m². Ustalono, że sam pałac był wielokrotnie przebudowywany i rozbudowywany. Przypuszcza się też, że uległ częściowym zniszczeniom podczas trzęsień ziemi. Mimo około 600 lat historii budowla zachowała jedność funkcjonalną. Nie odnaleziono śladów fortyfikacji (umocnienia do działań obronnych), zatem przyjęto, że pałac ich nie posiadał. Do wnętrza prowadziły dwa wejścia: od strony południowej przez monumentalne schody, portyk (poprzedza wejście) i salę kolumnową, oraz od strony północnej (starsze wejście) przez labirynt korytarzy. Piętrowe zabudowania zostały dostosowane do ukształtowania terenu. Dolny poziom składał się z licznych małych pomieszczeń oddzielonych wąskimi korytarzami. Odkrywcom mocno zagęszczony układ ścian nasunął skojarzenia z labiryntem. Te liczne pomieszczenia pełniły funkcje magazynowe, gospodarcze i produkcyjne. Odnaleziono w nich pozostałości warsztatów kamieniarskich i garncarskich z zapasami materiałów. W magazynach, umieszczonych w najniższej części, odkryto zapasy zboża, oliwy, wina, umieszczone w glinianych beczkach (zwanych pitos). Kondygnacje rozdzielały płaskie stropy oparte na ścianach i kolumnach. Przypuszcza się, że niezachowane pomieszczenia umieszczone na wyższych poziomach były bardziej przestronne. O wielopiętrowej zabudowie świadczą częściowo zachowane klatki schodowe. W centrum tej budowli umieszczono dziedziniec. Przy nim zgrupowano pomieszczenia reprezentacyjne i kultowe, z salą tronową i sanktuarium po stronie zachodniej. Po jego wschodniej stronie umieszczono megaron królowej i tzw. Salę Toporów Podwójnych Posadzki w pomieszczeniach reprezentacyjnych wyłożone były płytami z kamienia. Ściany pokryto freskami, a kolumny pomalowano na kolor czerwony. W pałacu umieszczono też łazienki, wodociągi i kanalizację. Wnętrza oświetlały studnie świetlne. W ruinach pałacu odkryto również liczne zabytki, m.in. ceramiczne figurki, naczynia, gliptykę (rzeźby w kamieniach szlachetnych lub półszlachetnych) oraz tabliczki pokryte pismem linearnym.

57 KONIEC

Podobne dokumenty

Architektura starożytnej Grecji. Agnieszka Ślęczkowska

Architektura starożytnej Grecji Agnieszka Ślęczkowska Wiadomości ogólne Dzieje starożytnej Grecji rozgrywały się na Półwyspie Bałkańskim, na wyspach Morza Egejskiego w zachodniej części Azji Mniejszej,