20-12- 2013 Przemówienie przewodniczcego Parlamentu Europejskiego Martina Schulza w Radzie Europejskiej 19 grudnia 2013 r. Przewodniczcy PE Martin Schulz "W ostatnich latach Parlament Europejski podejmowa intensywne wysiki nad umocnieniem dialogu i demokracji na Ukrainie. Zainicjowana przeze mnie osobicie misja Pata Coxa i Aleksandra Kwaniewskiego przyniosa wiele pozytywnych skutków i wci zgasza gotowo podjcia dziaa, jeeli tylko moe by pomocna. Nasze rozczarowanie decyzj rzdu ukraiskiego o niepodpisaniu w Wilnie ukadu o stowarzyszeniu dorównuje Pastwa rozczarowaniu. Jednak wierzymy, e lepiej pozostawi przed Ukrain drzwi otwarte do rozmów, choby z uwagi na ruchy demokratyczne na Ukrainie, których nie moemy opuci." - powiedzia Martin Schulz w trakcie posiedzienia Rady Europejskiej 19 grudnia 2013 r. Unia bankowa We wczesnych godzinach porannych Pastwa ministrowie finansów przyjli decyzje w sprawie Unii Bankowej, o której chciabym poczyni kilka uwag. W wtorek Parlament Europejski na podstawie sprawozdania Ferreiry ponownie przytaczajc wikszoci gosów, ponad podziaami partyjnymi, zaj jasne stanowisko w tych sprawach. Moim zadaniem jest znowu przedstawi to stanowisko w sposób jasny i jednoznaczny, poniewa Parlament Europejski jest wspóprawodawc. Po pierwsze, chcemy nada Komisji zadania instytucji rozstrzygajcej w sprawie likwidacji banków. Po drugie, domagamy si metody wspólnotowej jako podstawy prawnej unii bankowej, a take w odniesieniu do funduszu restrukturyzacji i uporzdkowanej likwidacji. Odrzucamy pomys kolejnej umowy midzyrzdowej. Chcemy rozwizania na okres przejciowy, w którym fundusz restrukturyzacji i uporzdkowanej likwidacji zasilany ze skadek banków jeszcze nie bdzie zdolny do funkcjonowania lub ewentualnie bdzie za may dla duych lub kilku banków, które to rozwizanie mogoby polega na tym, e EMS staby za funduszem restrukturyzacji i uporzdkowanej likwidacji jako ostateczny gwarant. Jako e wnioski o publiczne rodki z EMS podlegaj rygorystycznym zasadom, ryzyko skorzystania ze rodków z EMS w sytuacji kryzysowej byoby nieznaczne, za korzyci due i oczywiste. Byoby to dodatkowe uspokojenie na rynku i stabilizacja banków, które uczyniyby sytuacje skrajne jeszcze mniej prawdopodobnymi. To zabezpieczenie powinno obowizywa take dugoterminowo. Unia bankowa z prawdziwego zdarzenia ma trzy cechy: - zintegrowany nadzór umoliwiajcy Europejskiemu Bankowi Centralnemu kontrol banków w strefie euro; - jednolity mechanizm likwidacyjny, który szybko, niezalenie i skutecznie rozwizuje problemy stwierdzone przez EBC: szybko, eby unikn sigania do pienidzy podatników; niezalenie, eby by wiarygodnym wobec rynku; skutecznie, eby niepotrzebnie nie zwiksza kosztów; - zabezpieczenie, które uruchamia si w sytuacji najwyszej koniecznoci, kiedy rozpada si cay system i rodki w funduszu nie wystarczaj, w sytuacji gdy grozi znowu kryzys systemowy. Uzgodnienia w Radzie Ministrów w tym tygodniu id w niepokojcym kierunku: zamiast wyposay si w niezalen i szybk instytucj rozstrzygajc, pozostajemy przy kompetencjach decyzyjnych pastw czonkowskich. Financial Times obliczy, e do rozpatrzenia danego przypadku powouje si do dziewiciu gremiów i 126 osób. Jest to sytuacja jak w szpitalu, gdzie dowozi si 1/6
rannego i najpierw zwouje si zarzd szpitala, zamiast udzieli pierwszej pomocy! Jednoczenie kryterium jest jasne: jeeli bank w cigu weekendu nie moe zosta uzdrowiony lub zlikwidowany, tak by unikn szturmu na banki, to system jest zbyt skomplikowany. Mówimy przecie o "single" resolution mechanism, a nie o "multiple" resolution mechanism. Innymi sowy: to Komisja musi tu odgrywa zasadnicz rol, a nie nieprzejrzyste gremia o nieprzejrzystych interesach. W przeciwnym razie na kocu wydamy komunikat: operacja udana, pacjent martwy. Zamiast wyposay si w jednolity fundusz restrukturyzacji i uporz¹dkowanej likwidacji, w okresie przejciowym zmierzamy w kierunku funduszu z narodowymi portfelami. W ten sposób przynajmniej przez nastpne dziesi lat to pastwa siedziby ponosz odpowiedzialno. Na kocu jednak znowu musi paci podatnik. Sprzeciwia si to gównej idei unii bankowej banki ratuj banki! Banki i instytucje kredytowe powinny odpowiada za popenione bdy. Jeeli decyzje Rady ECOFIN stan si rzeczywistoci, pozbawimy si nie tylko pozytywnych skutków unii bankowej, ale moemy wywoa nawet skutki negatywne: - wiksze koszty dla pastw czonkowskich w wyniku przymusowych restrukturyzacji i ewentualnego dokapitalizowania; w ten sposób zwikszy si zaduenie; - zachta dla banków w kierunku zmniejszenia zapotrzebowania na dokapitalizowanie poprzez ograniczenie ryzyka, czyli wypowiedzenie istniejcych kredytów lub ograniczenie udzielania nowych kredytów; w ten sposób pogbi si kryzys kredytowy jedna z najwikszych przeszkód dla oywienia gospodarczego; - utrata zaufania rynków, skoro nie ma rozwizania awaryjnego w postaci EMS, który mona uruchomi w razie kryzysu; - naruszenie wiarygodnoci EBC, akurat tej instytucji, która dziki szybkiemu i skutecznemu dziaaniu antykryzysowemu cieszy si najwikszym zaufaniem! bez solidnego mechanizmu restrukturyzacji i uporzdkowanej likwidacji EBC mógby obawia si ujawniania kopotów banków i skania si do utrzymywania banków przez zasilanie ich gotówk; - jeeli mechanizm restrukturyzacji i uporzdkowanej likwidacji bdzie opatrzony prawem weta krajowego, jak zaproponowa to Ecofin, przyniesie to szkod dla przejrzystoci i legitymacji dziaa UE. Wspólnota nie moe cigle popada w sprzeczno midzy wielkimi i maymi, silnymi i sabymi pastwami czonkowskimi. Celem UE musi pozosta równowaenie interesów wszystkich. Ponadto naley mie na uwadze, e im wolniejszy i nieskuteczny jest system, tym droszy staje si ostatecznie dla wszystkich. Jeeli w taki sposób wdroymy decyzje rady ECOFIN w sprawie unii bankowej, stracimy tylko szans. Byby to najwikszy bd w dotychczasowym przeciwdziaaniu kryzysowi. Jeeli restrukturyzacja i uporzdkowana likwidacja nie funkcjonuje naleycie, moe to zagrozi stabilnoci finansowej. Uni bankow robi si prawidowo albo wcale. Dlatego Parlament Europejski nie przystanie na decyzje ECOFIN w obecnej formie. Koordynacja polityki gospodarczej Kryzys unaoczni nam, e potrzebujemy cilejszej koordynacji polityki gospodarczej. Jednak droga do osignicia tego celu jest jeszcze bardzo daleka. Musimy skoczy z wzajemnym obwinianiem si. Nie moe by tak, e tutaj w Radzie przyjmuje si w ramach rocznej analizy wzrostu gospodarczego zalecenia dla poszczególnych krajów, a nastpnie na poziomie krajowym prowadzi si polemik z dyktatem Brukseli. Semestr europejski jest dobrym instrumentem cilejszej koordynacji polityki gospodarczej. Parlament Europejski pragnie politycznego zobowizania do wspópracy w zakresie polityki gospodarczej, a jednoczenie ubolewa z powodu niewystarczajcego uwzgldnienia w niej aspektów spoecznych. Parlament Europejski wykorzystuje w peni prawa, jakie przysuguj mu w ramach europejskiego semestru. W tygodniu parlamentarnym konsultujemy si z parlamentami krajowymi, poniewa chcemy zwikszy udzia parlamentów krajowych w fazie krajowej. Uwaamy jednak zarazem, e naley zwikszy przejrzysto i odpowiedzialno demokratyczn na poziomie europejskim, aby zwikszy poziom akceptacji i dziki temu przyczyni si do wikszego sukcesu europejskiego semestru. 2/6
Partnerstwa na rzecz konwergencji EP io default website W pakcie fiskalnym zobowizali si Pastwo do zadbania o wiksz konwergencj polityk gospodarczych pastw czonkowskich oraz do koordynacji ex ante wszystkich waniejszych reform gospodarczych. Rok temu na szczycie owiadczyli Pastwo, e opowiadaj si Pastwo za zawieraniem wicych porozumie midzy pastwami czonkowskimi, Rad i Komisj w ramach europejskiego semestru na rzecz koordynacji polityki gospodarczej oraz za utworzeniem mechanizmu solidarnoci, który moe zapewni wsparcie finansowe pastwom czonkowskim dowiadczajcym trudnoci socjalnych w trakcie realizacji programów reform. Kolejnym krokiem jest zadbanie o konkretne okrelenie sposobu realizacji tej procedury. Parlament Europejski zwraca szczególn uwag na trzy kwestie: Po pierwsze legitymacja demokratyczna. Wolimy mówi o partnerstwach na rzecz konwergencji zamiast o porozumieniach umownych. Te partnerstwa na rzecz konwergencji bd posiaday legitymacj demokratyczn jedynie wówczas, kiedy Parlament Europejski oraz parlamenty krajowe bd w peni zaangaowane w ten proces jako prawodawcy oraz kiedy bd mogy sprawowa swoje funkcje kontrolne. Dlatego partnerstwa na rzecz konwergencji musz by zintegrowane z semestrem europejskim, a Parlament Europejski musi uczestniczy jako wspóprawodawca w opracowywaniu kryteriów i wytycznych dla takich partnerstw. Jestemy zdania, e wytyczne dotyczce konwergencji powinny ogranicza si do kilku gównych celów reform i uwzgldnia w zrównowaony sposób wymiar spoeczny. Parlamenty narodowe powinny publicznie omawia i przyjmowa narodowe programy reform opracowywane na podstawie tych wytycznych w sprawie konwergencji. Tylko w ten sposób moemy zachowa obowizek demokratycznej odpowiedzialnoci w tym procesie. Tylko w ten sposób osignita zostanie akceptacja ze strony parlamentów narodowych, niezbdna do skutecznego wdroenia tyche programów. Jeeli partnerstwa na rzecz konwergencji nie uzyskaj penej legitymacji demokratycznej, a nawet wród ludzi powstanie wraenie, e s to rodki narzucone przez Bruksel, to Unii grozi dalszy powany spadek zaufania. Z dowiadczenia zreszt wiemy, e cigle grozi nam sytuacja, w której za dziaania postanowione przez siebie rzdy zrzucaj win na UE. Po drugie solidarno Posowie do Parlamentu Europejskiego s przekonani, e lepszej koordynacji polityki gospodarczej musi towarzyszy mechanizm solidarnoci, by agodzi spoeczne trudnoci w procesie reform. Taki mechanizm solidarnoci musi skada si na budet UE, jednak z zastrzeeniem puapów WRF. Konkretnie: potrzebne s nowe rodki pienine, które mog pochodzi od pastw czonkowskich lub take ze rodków wasnych, takich jak podatek od transakcji finansowych, i które w budecie UE zostan ujte w specjalnej linii. Naley przy tym w peni przestrzega uprawnie budetowych Parlamentu Europejskiego. Z tego wzgldu domagamy si uczestnictwa we wszystkich debatach dotyczcych ksztatowania mechanizmu solidarnoci. W Parlamencie Europejskim intensywnie dyskutowalimy o tym, jak sfinansowa ten mechanizm solidarnoci. Pojawiy si wtpliwoci, czy rzeczywicie uda si uzyska wystarczajce i szybkie finansowanie. Jeeli jednak gotowe do dziaania bd tylko partnerstwa na rzecz konwergencji, bez mechanizmu solidarnoci, podejcie oparte na kiju i marchewce bdzie bezskuteczne. Obecnie kij ley na stole, a marchewki nawet nie zasadzono. Parlament Europejski sprzeciwia si partnerstwom na rzecz konwergencji bez mechanizmu solidarnoci. Po trzecie jedno Unii Parlament Europejski przypomina, e wszelkie wysiki nad wzmocnieniem unii gospodarczej i walutowej nie mog prowadzi do podziau w UE. Przeciwnie, udzia w cilejszej koordynacji polityki gospodarczej musi pozosta otwarty dla wszystkich pastw spoza strefy euro na zasadzie dobrowolnoci. 3/6
Jako e wszystkie te zagadnienia nie zostay jeszcze wyjanione i budz wród Pastwa kontrowersje, rozumiemy, e temat ten zostanie wyczony z konkluzji i przeoony na szczyt czerwcowy. Ukraina W ostatnich latach Parlament Europejski podejmowa intensywne wysiki nad umocnieniem dialogu i demokracji na Ukrainie. Zainicjowana przeze mnie osobicie misja Pata Coxa i Aleksandra Kwaniewskiego przyniosa wiele pozytywnych skutków i wci zgasza gotowo podjcia dziaa, jeeli tylko moe by pomocna. Nasze rozczarowanie decyzj rzdu ukraiskiego o niepodpisaniu w Wilnie ukadu o stowarzyszeniu dorównuje Pastwa rozczarowaniu. Jednak wierzymy, e lepiej pozostawi przed Ukrain drzwi otwarte do rozmów, choby z uwagi na ruchy demokratyczne na Ukrainie, których nie moemy opuci. Wspólna polityka bezpieczestwa i obrony czenie zasobów i dzielenie si nimi Parlament Europejski z zadowoleniem przyjmuje fakt, e obecny szczyt powicony jest wspólnej polityce bezpieczestwa i obrony. W zmieniajcym si szybko wiecie, w którym powstaj nowe mocarstwa i pojawiaj si nowe zagroenia, Unia Europejska musi przyj na siebie wiksz odpowiedzialno, by chroni ludzi w Europie. Stoimy w obliczu nowego rodzaju zagroe. Zagroe, które przekraczaj granice. Zagroe, które przenikaj do codziennego ycia ludzi. Zagroe, z którymi adne pastwo nie jest w stanie upora si samodzielnie. - Nowych asymetrycznych zagroe w odniesieniu do bezpieczestwa cybernetycznego, midzynarodowego terroryzmu, zorganizowanej przestpczoci oraz midzynarodowego piractwa. - Niestabilnoci regionalnej u naszych bram, np. na Bliskim Wschodzie i w Afryce Pónocnej. - Nowego rodzaju zagroe wynikajcych z nowych form wspózalenoci, np. w zakresie bezpieczestwa energetycznego, migracji i zmian klimatu. Pojawia si coraz wicej zada, lecz wydatki na bezpieczestwo i obron s coraz mniejsze. Od zakoczenia zimnej wojny budety obronne pastw UE byy ustawicznie zmniejszane. W 2001 r. pastwa czonkowskie UE wyday na obron 251 mld euro, w 2012 r. byo to 190 mld euro. To cigle duo pienidzy. Jednak mimo tych imponujcych inwestycji wyniki s niezadowalajce. W zakresie polityki wojskowej jestemy wci zaleni od USA. W wielu przypadkach nie jestemy w stanie prowadzi operacji wojskowych bez wsparcia USA. Czsto nie mamy odpowiedniego wyposaenia, by sprosta rosncym wyzwaniom w sytuacjach konfliktu. Trudnoci potguje jeszcze fakt, e nie jest jasne, czy USA, postrzegajc si w coraz wikszym stopniu jako mocarstwo na Pacyfiku, nie bd si coraz bardziej wycofywa z roli mocarstwa chronicego Europ. Tym bardziej, e w swej US Defence Directive z 2012 r. USA domagaj si od nas wikszego zaangaowania twierdzc, e nie powinnimy ju duej by konsumentami, lecz producentami bezpieczestwa. My Europejczycy nie mamy adnego innego wyboru, jak tylko przyj na siebie wiksz odpowiedzialno za nasze wasne bezpieczestwo. Bdziemy musieli uczyni wicej przy mniejszych zasobach. Moemy dokona tego tylko razem. Dziki zintensyfikowanej wspópracy moemy zwikszy efektywno i skuteczno naszej polityki bezpieczestwa i obrony. Albowiem obecne podejcie kady dla siebie prowadzi do dodatkowych kosztów, równolegych struktur i zwizanych z tym problemów z kompatybilnoci przy wspólnych misjach. 4/6
Parlament Europejski wspiera w zwizku z tym podejcie pooling and sharing, tzn. czenia zasobów i dzielenia si nimi, bowiem przyszo polityki obrony to: wydawa wspólnie mniej pienidzy, lecz lepiej, dzieli si tym co posiadamy i wykorzystywa to skuteczniej. W chwili obecnej w Europie mamy 28 oddzielnych przemysów i rynków. Trzy czwarte przetargów nie jest rozpisywanych na szczeblu europejskim, poniewa pastwa powouj si na odstpstwa w imi bezpieczestwa narodowego. W praktyce oznacza to, e utrzymujemy 16 duych stoczni do budowy okrtów wojennych USA dwie. Mamy 19 rónych typów wozów bojowych i 14 typów czogów USA po jednym. Naley zauway, e USA wydaj na obron trzy razy wicej ni UE! Efektem tego podzielonego rynku wewntrznego jest to, e w perspektywie krótkoterminowej nie odnosimy korzyci w zakresie kosztów dziki czeniu zamówie i produkcji masowej, w perspektywie dugoterminowej mamy wysokie koszty utrzymania. To si musi zmieni! Rachunek za dodatkowe koszty i struktury równolege paci ostatecznie podatnik. Analiza sporzdzona przez Parlament Europejski pokazuje, e dziki wspópracy mona byoby zaoszczdzi kadego roku co najmniej 26 mld euro. A prawdopodobnie nawet o wiele wicej. W czasach ograniczonych rodków publicznych takie marnotrawstwo jest nie do zaakceptowania! Równie w odniesieniu do wojska i potencjau czenie zasobów i dzielenie si nimi ley w naszym interesie. Europejskie jednostki wojskowe s obecnie wci jeszcze organizowane na poziomie krajowym. Kade pastwo szkoli i utrzymuje swój personel na szczeblu krajowym. W nastpstwie tego doktryna, logistyka i struktury dowodzenia po czci róni si znacznie. Prowadzi to do problemów z kompatybilnoci przy wspólnych misjach, kosztownych nadwyek zasobów i powielania dziaa. Nasi onierze w coraz wikszym stopniu odczuwaj braki w obszarach, które czyni armi nowoczesn, szybk i mobiln: latajce cysterny, transport, technologia informacyjna, rozpoznanie, komunikacja. adne europejskie pastwo nie jest ju w stanie samodzielnie wystawi wojsk o takiej liczebnoci, moliwociach i wyposaeniu technicznym, które byyby odpowiednie w przypadku dzisiejszych konfliktów. Ale razem moemy to zrobi. W przypadku operacji wielonarodowych nikt nie musi sam robi wszystkiego. Kady wnosi swój wkad. Jeeli kade pastwo wyspecjalizuje si w okrelonych zdolnociach i konkretnym sprzcie, mog by one przy misjach wykorzystywane jak moduy. Pozwoli to zaoszczdzi pienidze i przyniesie lepsze rezultaty. Zwaszcza, e pastwa UE wci przeznaczaj najwiksz cz swego budetu obronnego na personel. Tych pienidzy brakuje na sprzt. W ten sposób naraamy onierzy podczas ryzykownych misji, poniewa braki w wyposaeniu mog kosztowa ycie. Tych pienidzy brakuje na innowacje. W ten sposób dziaamy ze szkod dla naszej konkurencyjnoci, szczególnie w odniesieniu do technologii podwójnego zastosowania. Prosz pozwoli mi wymieni kilka projektów, którymi naley si zaj jak najszybciej z myl o technologii podwójnego zastosowania: helikopter transportowy, latajce cysterny, nadzór morski, a take ochrona przed zagroeniami chemicznymi, biologicznymi i atomowymi. W szczególnoci Europejska Agencja Obrony mogaby odegra wan rol w zapewnianiu lepszej koordynacji zasobów, aby unikn dublowania pracy i równolegego funkcjonowania programów w pastwach czonkowskich, a tym samym zaoszczdzi pienidze podatników. Prawdziwym utrudnieniem jest równie w dalszym cigu brak elastycznoci w procesie decyzyjnym w Unii. Wci w niewystarczajcy sposób wdraamy instrumenty wspópracy strukturalnej przewidziane w Traktacie z Lizbony (art. 46). Parlament Europejski popiera ide powoania rady ministrów obrony. Aby sprosta nowym wyzwaniom, naley w szczególnoci wzmocni prewencyjny aspekt naszej polityki bezpieczestwa i obrony. Brutalne konflikty nie wybuchaj z dnia na dzie. Przewanie poprzedza je stopniowe pogarszanie sytuacji. UE jako soft power ma wszelkie moliwoci, aby przyj kompleksowe podejcie obejmujce instrumenty dyplomatyczne, gospodarcze i wojskowe 5/6
do zapobiegania kryzysom, szybkiego reagowania kryzysowego oraz wspierania dziaa stabilizacyjnych i demokratyzacyjnych, szczególnie w szeroko pojtym ssiedztwie. Co rusz jednak okazuje si, e Europa nie wykorzystuje w peni swoich moliwoci. W wietle coraz mniej stabilnej sytuacji w krajach ssiednich wysyanie w odpowiednich momentach kolejnych misji i operacji w ramach WPBiO oraz zwikszanie zasobów cywilno-wojskowych to po prostu za mao. Jeeli chcemy to zmieni, jeeli chcemy broni naszych interesów i wartoci, jeeli chcemy zapewni bezpieczestwo naszym obywatelom, to zdaniem wikszoci w Parlamencie Europejskim potrzebujemy kwatery gównej dla misji cywilnych i wojskowych w Brukseli, a take gotowych do dziaania wojsk. Rozumiem, e nie jest atwo wyjani ludziom w Pastwa krajach, e w tak delikatnej kwestii, jak jest polityka bezpieczestwa i obrony, musimy cilej wspópracowa na szczeblu europejskim. Tradycyjnie jednym z gównych zada pastw narodowych, a tym samym jedn z podstaw ich legitymacji, jest ochrona swoich obywateli. Nie moemy jednak zamyka oczu na rzeczywisto. wiat si zmieni, a my jestemy z tym wiatem egzystencjalnie zwizani. Moemy chroni naszych obywateli jedynie poprzez wspólne dziaania. Ludzie to wiedz. Trzech na czterech Europejczyków opowiada si za europejsk polityk obrony. Obecny szczyt moe by pocztkiem nowej europejskiej polityki bezpieczestwa i obrony. Przystpmy do realizacji nowej europejskiej strategii bezpieczestwa. Strategii, która koncentruje si na gównych interesach, gównych zadaniach i gównych moliwociach UE. Strategii, która opiera si na czeniu zasobów i dzieleniu si nimi. Wspópraca jest lepsza ni rywalizacja midzy krajami. Dzikuj Pastwu za uwag. 6/6