Rachunkowość finansowa, podatkowa i zarządcza w podmiotach leczniczych dr Małgorzata Winter Podyplomowe Studia Menadżerskie Zarządzanie w podmiotach leczniczych w dobie przekształceń własnościowych Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego Człowiek najlepsza inwestycja
PODMIOT LECZNICZY - ZAKRES PODMIOTOWY podmiot leczniczy przedsiębiorca sp zoz jednostka budżetowa instytut badawczy fundacja stowarzyszenie kościół, kościelna osoba prawna oraz związek wyznaniowy praktyka zawodowa indywidualna: jednoosobowa działalność gospodarcza grupowa: spółka cywilna, jawna albo partnerska inna jednostka
PRAWO BILANSOWE PRAWO PODATKOWE ZARZĄDZANIE Prawo bilansowe Zarządzanie Prawo podatkowe
RACHUNKOWOŚĆ JAKO SYSTEM INFORMACYJNY SYSTEM INFORMACYJNY RACHUNKOWOŚCI Podsystem rachunkowości finansowej Podsystem rachunkowości podatkowej Podsystem rachunkowości zarządczej
PODSTAWY PRAWNE RACHUNKOWOŚCI FINANSOWEJ Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości, Dz. U. z 2013 r. poz. 330 ze zm. Standardy międzynarodowe Międzynarodowe Standardy Rachunkowości MSR Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej - MSSF
SZCZEGÓLNE REGULACJE PRAWNE RACHUNKOWOŚCI FINANSOWEJ Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej, Dz. U. Nr 112, poz. 654 ze zm. Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, Dz. U. Nr 157 poz. 1240 ze zm. Art. 4. 1. Przepisy ustawy stosuje się do: 1) jednostek sektora finansów publicznych; 2) innych podmiotów w zakresie, w jakim wykorzystują środki publiczne lub dysponują tymi środkami.
PODSTAWY PRAWNE RACHUNKOWOŚCI PODATKOWEJ Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, Dz. U. z 2011 r. Nr 74 poz. 397 ze zm. Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, Dz. U. z 2012 r. poz. 361 ze zm. Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów, Dz. U. Nr 152 poz. 1475 ze zm. Ustawa z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, Dz. U. Nr 144 poz. 930 ze zm.
FORMA ORGANIZACYJNO-PRAWNA A PODATEK DOCHODOWY spółka cywilna i osobowa PODATNIK osoba fizyczna prowadząca samodzielną/jednoosobową działalność gospodarczą wspólnik spółki cywilnej i osobowej inne osoby prawne lub jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej spółka kapitałowa udziałowiec/akcjonariusz spółki kapitałowej PDOF PDOP ZPD
FORMA EWIDENCJI WEDŁUG OPODATKOWANIA PODATKIEM DOCHODOWYM Podatek dochodowy od osób fizycznych Opodatkowanie w formie ryczałtu Wartość uzyskanego przychodu Opodatkowanie na zasadach ogólnych Podatek dochodowy od osób prawnych z limitem zatrudnienia 0-5 pracowników do 150.000 bez limitu zatrudnienia poniżej 1 200.000 od 1 200.000 BRAK *!!! EWIDENCJA PRZYCHODÓW PODATKOWA KSIĘGA PRZYCHODÓW I ROZCHODÓW KSIĘGI RACHUNKOWE EWIDENCJE PODATKOWE RACHUNKOWOŚĆ
MINIMALNE WYMOGI EWIDENCYJNE WEDŁUG FORMY ORGANIZACYJNO-PRAWNEJ I ROZMIARU PROWADZONEJ DZIAŁALNOŚCI przychody poniżej 1 200 000 EUR oraz nie korzystanie lub dysponowanie środkami publicznymi (brak umowy z NFZ) przychody poniżej 1 200 000 EUR oraz korzystanie lub dysponowanie środkami publicznymi (umowa z NFZ) przychody powyżej 1 200 000 EUR samodzielna działalność gospodarcza osoby fizycznej spółka jawna osób fizycznych spółka partnerska PODATKOWA KSIĘGA PRZYCHODÓW I ROZCHODÓW EWIDENCJA PODATKOWA KSIĘGI RACHUNKOWE KSIĘGI RACHUNKOWE pozostałe podmioty lecznicze KSIĘGI RACHUNKOWE KSIĘGI RACHUNKOWE KSIĘGI RACHUNKOWE
Forma ewidencji a rodzaj informacji RODZAJ INFORMACJI GENEROWANE INFORMACJE przychody koszty aktywa pasywa wpływy wydatki RODZAJ EWIDENCJI Karta podatkowa nie nie nie nie nie Ewidencja przychodów Podatkowa księga przychodów i rozchodów Ewidencja na potrzeby podatku od towarów i usług (VAT) tak * nie nie nie nie tak * tak * nie nie nie tak * nie nie nie nie Księgi rachunkowe tak tak tak tak tak
Forma ewidencji a dostęp otoczenia do informacji DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA jednoosobowa działalność gospodarcza osoby fizycznej oraz spółki cywilne inne formy organizacyjnoprawne Ewidencje podatkowe w tym: VAT informacje niedostępne informacje niedostępne Rachunkowość: księgi rachunkowe informacje niedostępne informacje dostępne *!!!
ZAKRES PRZEDMIOTOWY RACHUNKOWOŚCI FINANSOWEJ polityka rachunkowości prowadzenie ksiąg rachunkowych inwentaryzacja wycena Sprawozdawczość w tym: sprawozdania finansowe archiwizacja
ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA RACHUNKOWOŚĆ FINANSOWĄ Odpowiedzialność za wykonywanie obowiązków w zakresie rachunkowości ponosi Kierownik jednostki powierzenie innej osobie odpowiedzialności za prowadzenie rachunkowości główny księgowy forma pisemna odpowiedzialność Kierownika za nadzór kierownictwo wieloosobowe odpowiedzialność solidarna lub osoby wskazanej
KIEROWNIK JEDNOSTKI Organ jedno lub wieloosobowy (zarząd), który zgodnie z obowiązującymi jednostkę przepisami prawa, statutem, umową lub na mocy prawa własności uprawniony jest do zarządzania jednostką, z wyłączeniem pełnomocników ustanowionych przez jednostkę
CZŁONEK ORGANU JEDNOSTKI członek zarządu członek innego organu zarządzającego członek rady nadzorczej członek innego organu nadzorującego członek innego organu administrującego
ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA JAKOŚĆ SPRAWOZDAŃ FINANSOWYCH Kierownik jednostki oraz członkowie rady nadzorczej lub innego organu nadzorującego jednostki są zobowiązani do zapewnienia, aby sprawozdanie finansowe oraz sprawozdanie z działalności spełniały wymagania przewidziane w ustawie. Powyższe osoby odpowiadają solidarnie wobec spółki za szkodę wyrządzoną działaniem lub zaniechaniem stanowiącym naruszenie tego obowiązku.
NADRZĘDNE ZASADY RACHUNKOWOŚCI RZETELNEGO I JASNEGO OBRAZU PRZEWAGI TREŚCI NAD FORMĄ PODMIOTU GOSPODARCZEGO CIĄGŁOŚCI PRZYJĘTYCH ZASAD KONTYNUACJI DZIAŁANIA ISTOTNOŚCI MEMORIAŁU WSPÓŁMIERNOŚCI OSTROŻNOŚCI
ZASADA JASNEGO I RZETELNEGO OBRAZU obraz jasny czytelny dla odbiorcy zewnętrznego obraz rzetelny (wierny) zgodny z rzeczywistością i przepisami ustawy wszelkie rozwiązania, zapisy księgowe i kształt sprawozdania podporządkowane są tej właśnie zasadzie
ZASADA PRZEWAGI TREŚCI NAD FORMĄ Operacje gospodarcze, ujmuje się w księgach rachunkowych i wykazuje w sprawozdaniach finansowych adekwatnie nie tylko do formy prawnej, ale do ich treści ekonomicznej i ich wpływu na rzeczywistość finansową
ZASADA PODMIOTU GOSPODARCZEGO obserwacja i opis dokonywane przez system rachunkowości finansowej dotyczą działalności konkretnego podmiotu gospodarczego rachunkowość zawsze ma jednostkowy charakter zasada powinna być zawsze przestrzegana zasada znajduje odzwierciedlenie w ustawie o rachunkowości, gdzie został określony zakres podmiotowy tego aktu prawnego
POLITYKA RACHUNKOWOŚCI: OPIS PRZYJĘTYCH ZASAD RACHUNKOWOŚCI Wszystkie ustalenia związane z realizacją obowiązków księgowych, zarówno te narzucone przez przepisy, jak i wszystkie dokonane przez jednostkę wybory, do których miała umocowania
ZASADA CIĄGŁOŚCI wybrane zasady (politykę) rachunkowości należy stosować w sposób ciągły, przez wszystkie kolejne lata
POLITYKA RACHUNKOWOŚCI forma pisemna zawartość rok obrotowy i okresy sprawozdawcze metody wyceny aktywów i pasywów oraz ustalania wyniku sposób prowadzenia ksiąg rachunkowych opis systemu ochrony danych zasada ciągłości dopuszczalność zmian polityki rachunkowości możliwość zastosowania KSR i MSR
INWENTARYZACJA Pod pojęciem inwentaryzacji kryje się szereg czynności, których zadaniem jest wiarygodne ustalenie rzeczywistego stanu majątku i zobowiązań jednostki gospodarczej, skonfrontowanie go ze stanem księgowym, wyjaśnienie ewentualnych różnic i doprowadzenie danych w ewidencji księgowej do zgodnych ze stanem faktycznym
Co jednostka posiada? lokal, meble, samochód, surowce, pracownicy, komputery, telefony, maszyny, kapitał, klienci, znajomości, NIP, REGON, gotówka, koncesje, towary, logo, kredyt
Co jednostka posiada? lokal, meble, samochód, surowce, pracownicy, komputery, telefony, maszyny, kapitał, klienci, znajomości, NIP, REGON, gotówka, koncesje, towary, logo, kredyt
Zasoby majątkowe: lokal, meble, samochód, surowce, komputery, telefony, maszyny, gotówka, koncesje, towary, logo AKTYWA
AKTYWA ZASOBY MAJĄTKOWE: kontrolowane przez jednostkę gospodarczą o wiarygodnie określonej wartości powstałe w wyniku przeszłych zdarzeń spowodują w przyszłości wpływ do jednostki korzyści ekonomicznych
PASYWA ŹRÓDŁA FINANSOWANIA SKŁADNIKÓW AKTYWÓW
RÓWNOWAGA BILANSOWA AKTYWA =PASYWA
WYCENA wycena aktywów i pasywów cena nabycia koszt wytworzenia umorzenie i amortyzacja odzwierciedlające zmniejszenie wartości początkowej trwałych składników majątku
SPRAWOZDAWCZOŚĆ elementy sprawozdania bilans rachunek zysków i strat informacja dodatkowa rachunek przepływów pieniężnych zestawienie zmian w kapitale własnym obowiązek prezentacji danych za ubiegły rok możliwość wykazywania pozycji w tysiącach zł szczegółowość prezentacji kryteria klasyfikujące obowiązki sprawozdawcze podmiotowe: forma organizacyjno-prawna wielkościowe
SPRAWOZDAWCZOŚĆ Bilans, Rachunek zysków i strat, Informacja dodatkowa szczegółowo Bilans, Rachunek zysków i strat, Informacja dodatkowa, Rachunek przepływów pieniężnych, Zestawienie zmian w kapitale własnym badanie W poprzednim i danym roku obrotowym 2 spośród 3 limitów: > 50 os. zatrudnionych > 2 mln EUR suma bilansowa > 4 mln EUR przychodów ze sprzedaży produktów i towarów + operacji finansowych W poprzednim roku obrotowym 2 spośród 3 limitów: 50 os. zatrudnionych 2,5 mln EUR suma bilansowa 5 mln EUR przychody ze sprzedaży produktów i towarów + operacji finansowych
Sprawozdanie z działalności podmioty zobligowane do sporządzania sprawozdania spółki kapitałowe spółki komandytowo-akcyjne towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych spółdzielnie przedsiębiorstwa państwowe zawartość sprawozdania istotne zdarzenia w roku obrotowymi po jego zakończeniu przewidywany rozwój jednostki ważniejsze osiągnięcia w dziedzinie badań i rozwoju aktualna i przewidywana sytuacja finansowa informacje o nabyciu udziałów (akcji) własnych informacje o posiadanych oddziałach (zakładach) informacje o instrumentach finansowych (ryzyko i metody zarządzania ryzykiem) informacje o zasadach ładu korporacyjnego inne informacje: środowisko naturalne, zatrudnienie, wskaźniki finansowe
SPRAWOZDAWCZOŚĆ JEDNOSTEK SEKTORA FINANSÓW PUBLICZNYCH jednostki budżetowe są zobligowane do sporządzania sprawozdań: finansowych bilans rachunek zysków i strat zestawienie zmian w funduszu jednostki sprawozdania budżetowe
TERMIN SPORZĄDZENIA SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO termin sporządzenia sprawozdania podpis pod sprawozdaniem wraz z datą podpisu osoba odpowiedzialna za kierownik jednostki odmowa podpisu
BADANIE SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO podmioty uprawnione do badania sprawozdań termin zawarcia umowy o badanie koszty badania współpraca z biegłym udostępnianie ksiąg rachunkowych udostępnianie dokumentów udzielanie wyjaśnień upoważnianie biegłych do uzyskania informacji od kontrahentów
PUBLIKACJA SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO termin złożenia sprawozdania do rejestru sądowego zakres składanego sprawozdania roczne sprawozdanie finansowe opinia biegłego uchwała o zatwierdzeniu sprawozdania i podziale zysku/pokryciu straty sprawozdanie z działalności jednostki termin i miejsce publikacji sprawozdania zakres ogłaszanego sprawozdania
ZASADA KONTYNUACJI DZIAŁANIA ogólne zasady i przepisy rachunkowości dotyczą jednostek kontynuujących działalność w okresie co najmniej jednego roku oświadczenie kierownika jednostki we wprowadzeniu do sprawozdania finansowego
UJĘCIE MEMORIAŁOWE I KASOWE Przychód Wpływ Koszt Wydatek
ZASADA MEMORIAŁU ZASADA WSPÓŁMIERNOŚCI memoriał wszystkie zdarzenia gospodarcze, a w szczególności przychody i koszty ewidencjonowane są w okresie, którego dotyczą, niezależnie od terminu zapłaty współmierność ujmowanie kosztów, które przyczyniły się do powstania przychodów aktywowanie kosztów: zapasy, rozliczenia międzyokresowe (RMK) czynne rozliczenia międzyokresowe (RMK) bierne, rezerwy
ZASADA OSTROŻNOŚCI istota zasady: prezentacja najgorszego z realnych wariantów realizacja zasady poprzez: aktualizację wartości aktywów (obniżenie) uwzględnianie jedynie niewątpliwych pozostałych przychodów operacyjnych i zysków nadzwyczajnych uwzględnianie wszystkich pozostałych kosztów operacyjnych i strat nadzwyczajnych
ZASADA ISTOTNOŚCI możliwość dokonywania uproszczeń obowiązek umieszczenia rozwiązań w polityce rachunkowości warunek dokonywania uproszczeń zachowanie zasady jasnego i rzetelnego obrazu
BUDOWA BILANSU AKTYWA PASYWA aktywa trwałe = kapitał własny aktywa obrotowe kapitał obcy
ELEMENTY BILANSU - AKTYWA aktywa trwałe wartości niematerialne i prawne rzeczowe aktywa trwałe należności długoterminowe inwestycje długoterminowe RMK długoterminowe aktywa obrotowe zapasy należności krótkoterminowe inwestycje krótkoterminowe RMK krótkoterminowe
ELEMENTY BILANSU - PASYWA kapitał (fundusz) własny kapitał powierzony: podstawowy, należne wpłaty, udziały (akcje) własne kapitał zapasowy kapitał z aktualizacji wyceny pozostałe kapitały rezerwowe zysk/strata z lat ubiegłych zysk/strata netto odpisy z zysku netto w ciągu roku bieżącego zobowiązania i rezerwy na zobowiązania rezerwy na zobowiązania zobowiązania długoterminowe zobowiązania krótkoterminowe RMP
RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT przychody - koszty = wynik finansowy Prawo bilansowe zysk strata dochód strata Prawo podatkowe
BUDOWA RACHUNKU ZYSKÓW I STRAT drabinkowa budowa rachunku zysków i strat wyniki działalności wynik ze sprzedaży wynik z działalności operacyjnej wynik z działalności gospodarczej wynik finansowy
WARIANT PORÓWNAWCZY RZIS prezentacja kosztów w układzie rodzajowym prezentacja kosztów poniesionych zmiana stanu produktów koszt wytworzenia produktów na potrzeby własne zysk/strata ze sprzedaży
WARIANT KALKULACYJNY RZIS prezentacja kosztów w układzie kalkulacyjnym prezentacja kosztów współmiernych zysk brutto ze sprzedaży zysk ze sprzedaży
RACHUNEK PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH zasada kasowa metoda: bezpośrednia pośrednia cele rachunku przepływów pieniężnych: ocena: źródeł pochodzenia oraz wielkości uzyskanych przez jednostkę środków pieniężnych i ich ekwiwalentów kierunków i wielkości ich wykorzystania w toku działalności wykazanie jakości wyniku finansowego ocena wypłacalności podmiotu jeżeli jednostka zdecyduje się na sporządzanie przepływów pieniężnych metodą bezpośrednią, to ma obowiązek wykazania w informacji dodatkowej przepływów z działalności operacyjnej według metody pośredniej ułatwienie porównań sytuacji finansowej różnych jednostek (eliminuje skutki różnych rozwiązań dotyczących ewidencji i prezentacji zdarzeń gospodarczych)
DZIAŁALNOŚĆ OPERACYJNA podstawowy rodzaj działalności jednostki oraz inne rodzaje działalności, nie zaliczone do działalności inwestycyjnej lub finansowej np. dla jednostek zajmujących się obrotem instrumentami finansowymi jest to działalność operacyjna, dla pozostałych finansowa głównie to, co ujmuje się w rachunku zysków i strat jako wynik ze sprzedaży wynik finansowy jako podstawa w metodzie pośredniej tytuły wpływów i wydatków w metodzie bezpośredniej
DZIAŁALNOŚĆ INWESTYCYJNA nabywanie lub zbywanie składników aktywów trwałych i krótkoterminowych aktywów finansowych oraz wszystkie z nimi związane pieniężne koszty i korzyści rozbieżność pojęcia inwestycje w bilansie i przepływach wszelkie inwestycje podmiotu w... nabywanie i zbywanie inwestycji korzyści z inwestycji
DZIAŁALNOŚĆ FINANSOWA pozyskiwanie lub utrata źródeł finansowania oraz wszystkie z nimi związane pieniężne koszty i korzyści rozbieżność pojęcia działalność finansowa w RZiS i przepływach wszelkie inwestycje w podmiot w tym także dotacje otrzymane zadłużanie podmiotu i spłata zadłużenia koszty pozyskania środków
metoda bezpośrednia metoda pośrednia A. działalność operacyjna 1. Wpływy 2. Wydatki 3. Przepływy A. działalność operacyjna 1. Wynik finansowy netto 2. Korekty 3. Przepływy B. działalność inwestycyjna 1. Wpływy 2. Wydatki 3. Przepływy C. działalność finansowa 1. Wpływy 2. Wydatki 3. Przepływy D. przepływy pieniężne netto razem E. bilansowa zmiana stanu środków pieniężnych