Postępowanie administracyjne

Postępowanie administracyjne

Co to jest postępowanie administracyjne? Postępowanie administracyjne to określona przez prawo procedura, w której organ administracji publicznej załatwia indywidualną sprawę strony tego postępowania.

Zasady ogólne postępowania administracyjnego By postępowanie przebiegało prawidłowo, obowiązują w nim zasady ogólne, do których zalicza się przede wszystkim: z. praworządności, z. prawdy obiektywnej, z. uwzględniania interesu społecznego i słusznego interesu strony, z. pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa, z. czynnego udziału strony w postępowaniu, z. pisemnej lub elektronicznej formy postępowania, z. dwuinstancyjności, z. trwałości decyzji administracyjnej.

Podmioty postępowania administracyjnego Podmiotami postępowania administracyjnego są: organ administracji publicznej czyli podmiot prowadzący postępowanie oraz strona postępowania administracyjnego czyli osoba, której interesu prawnego dotyczy postępowanie. W postępowaniu mogą brać udział także inni uczestnicy: świadkowie, biegli, podmioty na prawach strony.

Organ prowadzący postępowanie administracyjne Rozstrzygnięcie sprawy administracyjnej Strona postępowania administracyjnego Pozycja prawna organu administracji publicznej oraz strony w postępowaniu administracyjnym nie jest równorzędna organ podejmuje w stosunku do strony rozstrzygnięcie w sposób jednostronny i władczy. Sam rozpatruje okoliczności świadczące zarówno na korzyść jak i niekorzyść strony oraz wydaje rozstrzygnięcie na koniec postępowania.

Bezstronność urzędnika i jego wyłączenie Skoro organ wykonuje wszystkie role procesowe, urzędnik działający w jego imieniu nie może być stronniczy na korzyść ani na niekorzyść strony. Urzędnik w ten czy inny sposób blisko związany ze stroną podlega wyłączeniu od udziału w postępowaniu: z mocy samej ustawy albo na uprawdopodobniony wniosek strony.

Forma postępowania Postępowanie administracyjne toczy się w formie: pisemnej jako tradycyjna wymiana papierowych pism pomiędzy organem a stroną; albo elektronicznej jako wymiana elektronicznych pism.

Najwygodniej prowadzić postępowanie w formie elektronicznej za pośrednictwem epuap elektronicznej platformy usług administracji publicznej. W epuap urzędy mogą oferować swoje publiczne usługi i otwierać elektroniczne skrzynki podawcze, a obywatele mogą z nich korzystać posługując się swoistym, darmowym podpisem elektronicznym profilem zaufanym epuap.

Wszczęcie postępowania administracyjnego Postępowanie jest wszczynane: na wniosek strony; albo z urzędu z własnej inicjatywy organu administracji publicznej. Strona ma prawo (ale nie obowiązek) czynnego udziału w postępowaniu, również wszczętego z urzędu. Nie może się więc o nim dowiedzieć dopiero otrzymując kończącą ją decyzję.

Cel postępowania administracyjnego Celem postępowania jest ustalenie stanu faktycznego sprawy i dokonanie jego oceny w świetle obowiązującego prawa a następnie wydanie rozstrzygnięcia, przyznającego stronie prawa lub nakładającego na nią obowiązki. Inaczej mówiąc celem postępowania jest rozstrzygnięcie czyjeś sprawy administracyjnej.

Ustalanie stanu faktycznego Organ (nie zaś strona) jest obowiązany ustalić fakty, mające wpływ na rozstrzygnięcie sprawy. W tym celu organ przeprowadza dowody. Dowodem w postępowaniu administracyjnym może być wszystko, co przyczyni się do wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem.

Najczęściej wykorzystywanym dowodem są dokumenty (urzędowe albo prywatne). Inne dopuszczalne dowody to np. zeznania świadków, opinie biegłych, nagrania dźwięku lub obrazu, oględziny.

Rozstrzygnięcie w postępowaniu administracyjnym Gdy ustalone zostaną wszystkie istotne dla sprawy okoliczności, organ dokonuje ich prawnej oceny i wydaje rozstrzygnięcie w sprawie w postaci decyzji administracyjnej. Decyzja administracja w sensie formalnym kończy postępowanie administracyjne a w sensie materialnym rozstrzyga sprawę administracyjną. Decyzja o umorzeniu postępowania kończy je bez rozstrzygnięcia sprawy.

Decyzja administracyjna musi określać: organ, który ją wydał; adresata stronę postępowania; datę wydania; podstawę prawną przytoczenie przepisów prawa, które wykorzystano przy wydaniu decyzji; rozstrzygnięcie orzeczenie o prawach i obowiązkach strony; uzasadnienie faktyczne i prawne przedstawienie udowodnionych faktów sprawy i ich prawnej oceny; pouczenie o środkach odwoławczych; podpis urzędnika, który ją wydał.

Postanowienia Drobne kwestie (tzw. kwestie wpadkowe) niekończące całego postępowania rozstrzyga się postanowieniami, np. zawieszenie postępowania i podjęcie postępowania zawieszonego, przywrócenie terminu, ukaranie grzywną niestawiającego się świadka.

Środki prawne w postępowaniu administracyjnym Zwyczajne środki prawne w postępowaniu administracyjnym to sposoby kwestionowania treści nieostatecznych aktów administracyjnych (decyzji i postanowień).

Odwołanie od decyzji Od każdej nieostatecznej decyzji administracyjnej można się odwołać (albo skorzystać z wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy w przypadku decyzji ministrów i SKO). Odwołanie składa się w terminie 14 dni od dnia otrzymania (a nie wydania) decyzji do organu wyższego stopnia, ale za pośrednictwem organu, który decyzję wydał. Służy to możliwości tzw. samokontroli. W odwołaniu wystarczy wskazać, że jest się niezadowolonym z decyzji (nie ma koniecznych, sformalizowanych zarzutów).

Uwzględniając odwołanie, organ odwoławczy wydaje decyzję, którą uchyla decyzję organu pierwszej instancji i rozstrzyga sprawę nowe rozstrzygnięcie. Decyzja organu odwoławczego nie może być co do zasady mniej korzystna dla strony, niż decyzja organu pierwszej instancji (zakaz zmiany na gorsze). Nie uwzględniając odwołania, organ odwoławczy wydaje decyzję utrzymującą w mocy decyzję organu pierwszej instancji.

Zażalenie na postanowienie Zażalenie przysługuje na postanowienie, jeżeli KPA to przewiduje (a więc nie zawsze inaczej niż przy odwołaniu od decyzji). Postanowienia, na które nie przysługuje zażalenie, można kwestionować tylko przy okazji odwołania się od decyzji kończącej postępowanie, w którym postanowienie zapadło.

Nadzwyczajne środki prawne Nadzwyczajne środki prawne to sposoby kwestionowania aktów administracyjnych już ostatecznych czyli takich, od których nie przysługuje odwołanie lub zażalenie (na tym polega tych środków nadzwyczajność). Zalicza się do nich przede wszystkim: wznowienie postępowania administracyjnego oraz stwierdzenie nieważności decyzji administracyjnej.

Wznowienie postępowania administracyjnego Wznowienie postępowania zmierza do ponownego wydania decyzji w sprawie, w której wcześniej przeprowadzono wadliwe postępowanie.

Stwierdzenie nieważności decyzji administracyjnej Stwierdzenie nieważności decyzji administracyjnej prowadzi do wyeliminowania z obrotu prawnego decyzji obarczonych najpoważniejszymi wadami.

Doręczenia Pisma kierowane przez organ do uczestników postępowania (przede wszystkim do strony), takie jak np. decyzje, muszą być prawidłowo doręczone.

Pisma papierowe doręcza się co do za zasady za pośrednictwem poczty na adres zamieszkania adresata. Doręczenie powinno być dokonane do rąk własnych adresata, ale np. też pełnoletniemu domownikowi, jeśli adresata nie zastano. Jeśli nikogo nie ma w domu, zostawia się dwukrotnie zawiadomienie, że pismo można odebrać z poczty. Jeśli adresat odmawia przyjęcia pisma lub jego pokwitowania, doręczenie i tak zostanie uznane za skutecznie dokonane.

Pisma elektroniczne doręcza się na adres elektroniczny adresata. Doręczenie elektroniczne jest możliwe tylko wtedy, gdy uczestnik postępowania wystąpił o taką formę doręczenia lub wyraźnie wyraził na nią zgodę.