Word (2007 i 2010) czyli komputerowe pisanie

Redakcja (praca zbiorowa) Word (2007 i 2010) czyli komputerowe pisanie Samouczek dla dinozaurów Nowe połączone wydanie samouczków Word 2007 PL+EN SAMOUCZEK/KURS i Word 2010 SAMOUCZEK/KURS przygotowane specjalnie dla dinozaurów Dotyczy komputera (stacjonarnego lub laptopa) z zainstalowanym Microsoft Office 2007 PL lub Microsoft Office 2010 PL Komputerowa Oficyna Wydawnicza HELP

Praca zbiorowa pod redakcją Piotra Gomolińskiego by Piotr Gomoliński & Komputerowa Oficyna Wydawnicza HELP Michałowice 2008, 2009, 2011 Pisania na komputerze można się nauczyć w każdym wieku, również po pięćdziesiątce w wieku dinozaura. Wystarczy dostęp do komputera z zainstalowanym Wordem 2007 lub 2010, podstawowa znajomość Windows (na poziomie jakiegoś innego samouczka z tej serii dotyczącego Windows) i... ten samouczek. Kolejne kroki zilustrowane rysunkami pozwolą Ci szybko opanować podstawy programu! Nudna informatyczna teoria zredukowana do niezbędnego minimum. Wydawca: Komputerowa Oficyna Wydawnicza HELP, Piotr Gomoliński ul. Dworcowa 8 05-816 Michałowice (pod Warszawą) tel./faks (0-22) 723 89 21, 723 87 64 tel. awaryjne: 0-604 298 099, 0-602 633 452, 0-602 248 550 poczta elektroniczna: piotr@besthelp.pl www.dladino.pl www.besthelp.pl Druk cyfrowy ISBN-13 978-83-7603-054-8

Spis treści Wstęp... 7 Lekcja 1. Podstawy... 13 Uruchamianie Worda... 13 Elementy okna programu Word... 15 Elementy okna Worda ćwiczenia... 18 Suwak powiększania... 20 Zamykanie Worda... 21 Uruchamianie Worda za pomocą skrótu na pulpicie... 22 Zapisanie dokumentu na dysku... 24 Piszemy tekst... 26 Automatyczne sprawdzanie pisowni... 30 Polskie litery... 32 Lekcja 2. Dalej do przodu... 35 Otwarcie zapisanego dokumentu... 35 Pomoc elektroniczna... 39 Wydawanie poleceń za pomocą przycisków na wstążce... 44 Cofanie wykonanej operacji... 46 Wydawanie poleceń za pomocą klawiatury... 48 Najczęściej używane klawisze skrótu... 49 Widok Backstage (za kulisami)... 49 Opcje Worda... 52 Zaznaczanie fragmentu tekstu... 54 Przesuwanie i kopiowanie metodą przeciągnij i upuść... 56 Schowek... 59 Drukowanie w Word 2010... 65 Drukowanie w Word 2007... 66 Pasek szybkiego dostępu i Szybkie drukowanie... 67 Blaski i cienie automatyzacji... 68 Lekcja 3. Formatowanie... 71 Ustawienia strony... 72 Marginesy... 74 3

Pisanie tekstu średniej długości... 76 Jak Word interpretuje wpisywany tekst... 78 Formatowanie akapitu... 80 Malarz formatów... 86 Wyliczanki... 87 Czcionki, czyli formatowanie znaków... 89 Czcionki, czyli formatowanie znaków ćwiczenia... 91 Podział na strony i widoki... 94 Miękkie a twarde zakończenie strony... 96 Dzielenie wyrazów... 97 Automatyczne dzielenie wyrazów... 98 Lekcja 4. Długi dokument... 101 Poruszanie się po dokumencie za pomocą klawiatury... 102 i za pomocą polecenia Przejdź do... 103 Poruszanie się za pomocą myszy i paska przewijania... 104 Znajdowanie w Word 2010... 106 Znajdowanie w Word 2007 i inny sposób dla Worda 2010 107 Zamiana... 108 Numeracja stron... 109 Lekcja 5. Kilka ułatwień... 113 Tworzenie tabel... 114 Zaznaczanie komórek w tabeli... 115 Szablony tworzenie życiorysu... 117 Tworzenie życiorysu... 120 Wstawianie i usuwanie komórek tabeli... 121 Tworzymy nowy szablon... 122 Wstawianie rysunku... 124 Wpisywanie dat... 126 Obramowanie... 128 Własny szablon zapisanie... 129 Jak utworzyć dokument oparty na utworzonym szablonie?. 130 Adresowanie kopert... 132 4 Word (2007 i 2010) czyli komputerowe pisanie

Lekcja 6. Automatyzacja pracy... 135 Autoformatowanie podczas pisania... 136 Autokorekta... 138 Makropolecenia... 144 Tworzenie makropolecenia... 146 Makropolecenia uruchamianie... 150 Dodatek: Co pominęliśmy... 153 Dalsza nauka... 158 Ta książka jest dla Ciebie jeśli:... 160 Word (2007 i 2010) czyli komputerowe pisanie 5

6 Word (2007 i 2010) czyli komputerowe pisanie

Wstęp Niniejszy samouczek jest przeznaczony dla osób, które lubią się uczyć samodzielnie. Wymagany jest dostęp do komputera z zainstalowanym programem Word 2007 lub 2010 w wersji polskiej. Zakładamy, że czytelnicy znają podstawy systemu operacyjnego Windows, najlepiej w zakresie jakiegoś innego samouczka z tej serii. Wymagana jest umiejętność posługiwania się myszą i klawiaturą, uruchamiania programów, zapisywania danych na dysku i korzystania z systemu pomocy. Potrzebna jest także znajomość takich pojęć jak: system operacyjny, aplikacje Windows, okna, menu, przycisk Start, pliki, foldery czy skróty. Czynności i pojęcia wymienione powyżej są takie same we wszystkich programach komputerowych napisanych dla Windows. Jeśli ich nie znasz, to zachęcamy do wcześniejszego przerobienia któregoś z samouczków dotyczących Windows. Założenia samouczka Znasz podstawy systemu Windows przynajmniej w zakresie naszych innych samouczków. Polecamy szczególnie: 7

Chcesz się nauczyć podstaw obsługi programu Word w zakresie niezbędnym do rozpoczęcia z nim samodzielnej pracy. Nie interesują Cię na razie zaawansowane funkcje tego edytora. W tym samouczku nauczysz Cię tylko absolutnych podstaw! Nauczysz się natomiast, jak i gdzie znaleźć w razie potrzeby dodatkowe informacje. Masz, najlepiej nieskrępowany, dostęp do komputera. Samouczek ten nie jest książką do poduszki! Ćwiczenia samouczka musisz przerobić osobiście na komputerze. Nauczenie się pracy z komputerem na sucho jest tak samo realne jak nauczenie się prowadzenia samochodu jedynie za pomocą książki. Na komputerze, do którego masz dostęp, jest prawidłowo zainstalowany program do redagowania tekstów Microsoft Office Word 2007 PL lub 2010 PL. (Literki PL oznaczają wersję polskojęzyczną.) Poprzednie wersje Worda obsługuje się w nieco inny sposób, więc trudno Ci będzie nauczyć się ich przy pomocy tego samouczka. Powinieneś kupić samouczek dotyczący Twojej wersji Worda. Oficyna HELP dysponuje samouczkami do wszystkich wersji Worda dla Windows poczynając od Worda 97 PL. Teorię komputerową i informatyczną ograniczamy do niezbędnego minimum. Minimum to musi być jednak zachowane. Zasadniczą ideą samouczka jest nauka przez ćwiczenia, dlatego jesteś proszony o wykonywanie na komputerze poszczególnych czynności związanych z omawianym zagadnieniem. W wykonywaniu tych czynności pomagają Ci ilustracje. Możesz porównać wygląd ekranu Twojego komputera z ilustracją w podręczniku. Wyraźny wskaźnik pokazuje miejsce na ekranie związane z czynnością oznaczoną kolejnym numerem. 8 Word (2007 i 2010) czyli komputerowe pisanie

W Wordzie (jak to jest typowe w systemie Windows) większość czynności można wykonać na wiele różnych sposobów. W tym samouczku pokazujemy Ci zwykle tylko jeden sposób wykonania danej czynności. W ten sposób nie jesteś na wstępie obciążany zbyt dużą ilością informacji. Word jako edytor tekstów Program Word (ang. słowo) to najpopularniejszy (zarówno w Polsce jak i na świecie) edytor tekstów. Jego producentem jest znana firma programistyczna Microsoft (ta sama, która jest także producentem Windows). Jego pełna nazwa brzmi właściwie Microsoft Office Word, w skrócie MS Word lub po prostu Word. Służy do pisania i redagowania (edycji) dowolnych tekstów, ich formatowania (nadawania odpowiedniego wyglądu) i ich udostępniania innym (poprzez wydrukowanie lub wysłanie pocztą elektroniczną). Możliwości Worda są ogromne i nawet najbardziej zaawansowani użytkownicy nie znają ich wszystkich. W tym samouczku nauczymy Cię najbardziej podstawowych umiejętności. Jedną z nich będzie umiejętność szukania dalszych informacji. Nie ma potrzeby uczenia się dużej ilości funkcji Worda na wyrost. Większość z nich nigdy nie będzie Ci potrzebna. Musisz jednak zdawać sobie sprawę, że Word potrafi znacznie więcej, niż pokażemy to w tym samouczku, i w razie potrzeby może Ci ułatwić pracę na wiele innych sposobów. Word a Office Word jest programem, który można kupić i zainstalować samodzielnie, ale przede wszystkim jest nabywany jako część pakietu (zestawu) programów o nazwie Office. Zestaw programów to sprzedawany razem zbiór samodzielnych programów zawierający także mechanizmy ułatwiające ich współdziałanie. Word (2007 i 2010) czyli komputerowe pisanie 9

Microsoft Office to najpopularniejszy, zarówno na świecie, jak i w naszym kraju, pakiet programów. Każdy z wielu wariantów Office zawiera Worda oraz Excel (arkusz kalkulacyjny). Poza tym niektóre bardziej zaawansowane wersje Office mogą także zawierać takie programy jak: PowerPoint (program do przygotowywania prezentacji), Outlook (program do zarządzania pracą indywidualną i zespołową), Access (program do zarządzania bazami danych), Publisher (program to tworzenia broszur, ulotek, zaproszeń itd.) i kilka innych. Samouczek ten jest przeznaczony zarówno dla osób, które posiadają cały zestaw Microsoft Office 2007 lub Microsoft Office 2010 (tych na pewno będzie większość), jak i dla tych, którzy mają samego Worda. Tam, gdzie będziemy chcieli pokazać jakąś funkcję właściwą dla Worda funkcjonującego w całym zestawie, będziemy to wyraźnie zaznaczać. Word a Windows Program Word jest aplikacją Windows. Oznacza to, że został przystosowany do działania w tym systemie operacyjnym a jego obsługa jest podobna do obsługi innych aplikacji Windows. Jak już powiedzieliśmy powyżej, zakładamy, że znasz podstawy Windows (choć na pierwszej lekcji króciutko je przypomnimy). W tym samouczku skoncentrujemy się na czynnościach specyficznych dla Worda. Nawet, jeśli Word jest jedynym programem, z którego korzystasz, to nie powinieneś rozpoczynać przerabiania tego samouczka bez opanowania Windows przynajmniej w zakresie odpowiedniego samouczka HELP. Organizacja samouczka Samouczek niniejszy podzielony jest na kilka lekcji. Każda lekcja zawiera w założeniu materiał na jedno posiedzenie. Przerabianie materiału jednej lekcji może trwać od kilkunastu do kilkudziesięciu minut. Sugerujemy, żebyś przy pierwszym przerabianiu samouczka ograniczył się do ścisłego wykonywania naszych 10 Word (2007 i 2010) czyli komputerowe pisanie

poleceń. Lekcje są tak skonstruowane, że jedna wynika z drugiej i samowolne eksperymenty na jednej lekcji mogą spowodować, że w następnej coś Ci nie będzie wychodzić. Zastrzeżenie to obowiązuje tylko w stosunku do pierwszego przerobienia samouczka. Potem możesz zacząć wszystko od początku i pogłębiać swą wiedzę samodzielnymi eksperymentami, do których bardzo zachęcamy. Mamy nadzieję, że Pan się nie obrazi że zwracamy się do Pana... na Ty. Tak jest po prostu prościej i chyba dla większości osób nie jest to obraźliwe. Redukuje to naszym zdaniem niepotrzebny dystans między kursantami a uczącymi i w konsekwencji czyni wiedzę łatwiej przyswajalną. Mamy także nadzieję, że Pani się nie obrazi, że tam, gdzie gramatyka języka polskiego zmusza nas do tego typu wyboru, zwracamy się do Ciebie w rodzaju męskim. Po prostu musimy dokonać jakiegoś wyboru a bardzo niepraktyczne byłoby pisać np. jeśli kursancie/kursantko nacisnąłeś/nacisnęłaś już klawisz Enter, to.... W każdym razie samouczek ten jest w równym stopniu przeznaczony dla kobiet, jak i dla mężczyzn. Word (2007 i 2010) czyli komputerowe pisanie 11

12 Word (2007 i 2010) czyli komputerowe pisanie

Lekcja 1. Podstawy Na tej i na następnej lekcji powtórzymy wiadomości z samouczków HELP dotyczących Windows w zakresie uruchamiania programów, zapisywania dokumentów (plików) na dysku i innych podstawowych dla systemu Windows czynności. Przypomnimy także podstawy maszynopisania komputerowego. W tamtych samouczkach omawialiśmy to na przykładzie prostego edytora WordPad (i Notatnika). Na tej lekcji pokażemy, jak czynności te przebiegają w Wordzie. 1. Na początku lekcji włącz komputer i uruchom Windows. Uruchamianie Worda Uruchamianie programu komputerowego polega na jego załadowaniu z twardego dysku do pamięci operacyjnej komputera (więcej na ten temat powiedzieliśmy w samouczkach dotyczących Windows). Dopiero wtedy można rozpocząć pracę z programem. Jakby dobrze policzyć, to Worda uruchomić można chyba na co najmniej kilkanaście sposobów. Nie musisz ich znać wszystkich. Na tej i następnej lekcji podamy Ci tylko kilka. Generalnie rzecz biorąc, metody uruchamiania programów Windowsowych i ładowania do nich dokumentów (danych) podzielić można na dwie podstawowe grupy: 1. Najpierw uruchamiamy program, a potem ładujemy do niego dokument albo tworzymy nowy dokument. 2. Znajdujemy plik dokumentu i otwieramy go, co automatycznie spowoduje uruchomienie programu, w którym ten dokument został utworzony. 13

Powyższe uwagi odnoszą się również do uruchamiania programu Word. W samouczku tym przypomnimy najpierw jeden ze sposobów z pierwszej grupy za pomocą przycisku Start umieszczonego standardowo w lewym dolnym rogu ekranu. 1. Wydaj polecenie Start Wszystkie programy Microsoft Office Microsoft Word 2010 (lub 2007). (Takim skrótem myślowym oznaczamy w SAMOUCZKACH HELP następujący ciąg czynności: kliknięcie przycisku Start, wybranie pozycji Wszystkie programy, wybranie pozycji Microsoft Office, kliknięcie pozycji Microsoft Word.) W tym miejscu możesz ustalić, czy masz Worda 2007, czy 2010. Zwróć po prostu uwagę, czy w menu startowym przedstawia się jako Word 2010, czy jako Word 2007. UWAGA! Pozycja Microsoft Word może być umieszczona w innym miejscu menu startowego (na przykład: Start Wszystkie programy Microsoft Word). Będziesz ją musiał wtedy poszukać. System Windows jest systemem bardzo plastycznym i wygląd menu startowego (oraz inne rzeczy) można bardzo łatwo modyfikować. My podajemy zawsze ustawienia standardowe. Powyższa uwaga odnosić się jeszcze będzie do wielu innych ustawień Windows i Worda. W toku przerabiania samouczka może się czasem zdarzać, że pewne rzeczy będą się u Ciebie różniły od stanu w nim opisywanego. W większości wypadków wynikać to będzie ze zmiany ustawień standardowych. Będziemy się starać ostrzegać o takich możliwościach, lecz nie zrobimy tego w każdym możliwym wypadku. Po uruchomieniu programu na ekranie ukaże się jego okno. Na rysunku na następnej stronie przedstawimy jego podstawowe elementy. Pokazujemy okno Worda w jego ustawieniu standardowym. Twoje okno może się od niego nieco różnić. 14 Word (2007 i 2010) czyli komputerowe pisanie

Elementy okna programu Word Na poniższym rysunku pokazujemy typowy wygląd okna Worda. W związku z niejednokrotnie przypominaną plastycznością programów Windowsowych, okno to może się nieco różnić od okna na Twoim ekranie. Spójrz na rysunek i porównaj go z wyglądem Twojego Worda. karta Plik pasek szybkiego dostępu pasek tytułowy i jego przyciski wstążka z kartami na rysunku wybrana jest karta Narzędzia główne w ramach każdej karty jest mnóstwo przycisków zgrupowanych w grupy (np. grupa Czcionka) przycisk pomocy przełączanie linijek paski przewijania: tu pionowy pasek zadań Windows pasek stanu, przyciski widoków i suwak powiększenia Na górze widać poczynając od lewej: karta Plik jej kliknięcie powoduje przejście do widoku Backstage (za kulisami), w którym wykonuje się działania na plikach, a który szerzej omówimy na stronie 49; Word (2007 i 2010) czyli komputerowe pisanie 15

UWAGA W WORD 2007 INACZEJ W programach Office 2007 zamiast karty Plik mamy przycisk pakietu Office (będziemy go nazywać krócej przyciskiem Office) jego kliknięcie spowoduje rozwinięcie się menu znacznie uboższego od widoku Backstage w wersji 2010. pasek szybkiego dostępu umieszczone są na nim przyciski do wykonywania najczęściej używanych czynności; są one cały czas widoczne i dostępne; pasek tytułowy Worda (z nazwą dokumentu i napisem Microsoft Word). Po prawej stronie paska tytułowego znajdują się trzy standardowe przyciski okna ( Minimalizuj, Maksymalizuj lub Przywróć oraz Zamknij). Jeśli nie znasz działania tych przycisków, to rekomendujemy powtórzenie naszego samouczka dotyczącego Windows. Jeśli okno Worda nie jest zmaksymalizowane, to proszę kliknąć środkowy przycisk ( Maksymalizuj), tak by zajęło ono cały ekran (poza Wordem widoczny być powinien jedynie pasek zadań Windows). Wstążka Poczynając od wersji 2007 Worda zastąpiła znane z poprzednich (do Worda 2003 włącznie) wersji programu system menu oraz paski narzędziowe. Zawiera przyciski, za pośrednictwem których można wydawać polecenia programowi. Za pomocą kliknięcia w karty na górze wstążki przełączasz się do innego zestawu przycisków. W ramach jednej karty przyciski pogrupowane są w grupy, których nazwy umieszczone są na dole wstążki. 16 Word (2007 i 2010) czyli komputerowe pisanie

Przycisk pomocy. Wywołuje system pomocy Worda, który omówimy szerzej później (na stronie 39.). Kliknięcie tego przycisku równoznaczne jest z naciśnięciem klawisza F1 na klawiaturze. Paski przewijania. Służą do przewijania okna dokumentu wg ogólnych reguł przewijania obowiązujących w Windows. Pasek stanu. Informuje o różnych aspektach pracy w dokumencie (np. na której stronie się znajdujesz). Po prawej stronie paska znajdują się przyciski przełączające widoki wygląd dokumentu na ekranie oraz suwak powiększania (nie mają one wpływu na wygląd wydruku dokumentu). Pasek zadań Windows. Nie należy do okna Worda, ale do pulpitu Windows. Powinieneś go dobrze znać z naszego samouczka dotyczącego Windows. Word (2007 i 2010) czyli komputerowe pisanie 17

Elementy okna Worda ćwiczenia 1. Kliknij kartę Plik (w WORD 2007 przycisk Office ). Zaobserwuj, że otworzył się widok Backstage (lub proste menu). Kliknij ponownie Plik (Office), by go zamknąć. 2. Kliknij przycisk pomocy. Otworzy się okienko pomocy. 3. Zamknij okienko pomocy kliknij jego przycisk Zamknij. 18 Word (2007 i 2010) czyli komputerowe pisanie

4. Ustaw widok na Wersja robocza. Na razie będziemy pracować w takim widoku. Pamiętaj, że rodzaj widoku określa tylko widok na ekranie, nie na wydruku. 5. Zaobserwuj, jaka karta wybrana jest na wstążce. U nas na rysunku jest to Narzędzia główne. Kliknij jakąś inną kartę np. Wstawianie. Zauważ, że zmienił się zestaw przycisków na wstążce. Wybierz ponownie Narzędzia główne. 6. Klikaj przycisk przełączający widoczność linijki i obserwuj jak linijka pojawia się i znika. W widoku Wersja robocza dostępna jest tylko linijka pozioma. 7. Napisz coś. (Naciskaj klawisze na klawiaturze a tekst powinien się pojawiać w miejscu kursora tekstowego. Więcej o pisaniu tekstu od str. 26.) Word (2007 i 2010) czyli komputerowe pisanie 19

Suwak powiększania 2. Przesuwaj suwak powiększania (kliknij suwak i nie zwalniając przycisku poruszaj myszką; zwolnij przycisk w miejscu docelowym). Zaobserwuj jak powiększa (lub pomniejsza) się obraz. Procent powiększenia wyświetlany jest na lewo od suwaka. 3. Po zakończeniu eksperymentów ustaw suwak na standardowe 100%. Powiększanie dotyczy tylko wyświetlania dokumentu na ekranie. Nie ma wpływu na wydruk. 20 Word (2007 i 2010) czyli komputerowe pisanie

Zamykanie Worda Pokazaliśmy już, jak uruchomić program Word. Teraz powiemy, jak go zamknąć. Robi się to w ten sam sposób jak w innych aplikacjach Windows. Najwygodniej za pomocą przycisku Zamknij umieszczonego zawsze w prawym górnym rogu okna programu. 1. By zamknąć program Word, kliknij przycisk Zamknij. 2. Word pyta się, Czy chcesz zapisać zmiany... Odpowiedz Nie. (Odpowiedź Zapisz (lub Tak) spowoduje zapisanie dokumentu przed jego zamknięciem, Anuluj powrót do dokumentu bez jego zamykania.) Word (2007 i 2010) czyli komputerowe pisanie 21

Uruchamianie Worda za pomocą skrótu na pulpicie Jeśli przewidujesz, że będziesz często korzystać z Worda i chcesz sobie ułatwić życie, to najwygodniej jest uruchamiać program za pomocą skrótu umieszczonego w tym celu na pulpicie. 1. Kliknij prawym przyciskiem myszy dowolne puste miejsce pulpitu Windows. 2. Z menu podręcznego wybierz Nowy Skrót. 3. Trzeba teraz podać (w polu Wpisz lokalizację elementu) nazwę pliku Worda (Winword.exe) wraz ze ścieżką dostępu. Standardowo jest to: "C:\ Program Files\Microsoft Office\Office 14\Winword.exe". Do znalezienia pliku Winword.exe i wypełnienia pola możesz także wykorzystać przycisk Przeglądaj. Kliknij przycisk Dalej. 22 Word (2007 i 2010) czyli komputerowe pisanie

4. Wpisz nazwę programu, która pokazywać się będzie jako podpis ikony skrótu (na przykład Word 2010) i kliknij przycisk Zakończ. Zakończyłeś proces tworzenia skrótu do programu Word. Na pulpicie pokazała się nowa ikona. By uruchomić Worda, wystarczy ją teraz podwójnie kliknąć. Word (2007 i 2010) czyli komputerowe pisanie 23

Zapisanie dokumentu na dysku Jeśli przerobiłeś nasz samouczek dotyczący Windows, to wiesz już, że pracując z komputerem operujesz na danych komputerowych (w naszym przypadku na tekstach dokumentów), które są na bieżąco przechowywane w pamięci operacyjnej komputera. Pamięć ta jest pamięcią ulotną zapomina wszystko po zamknięciu programu a tym bardziej po (zamierzonym lub spowodowanym na przykład awarią elektryczną) wyłączeniu komputera. Aby zachować napisane teksty na dłużej, musisz zapisać je w pamięci stałej najwygodniej na twardym dysku komputera. Dokumenty zapisywane są w formie plików w wybranym folderze. 1. Uruchom ponownie Worda i w nowym dokumencie wpisz tekst: To jest pierwszy dokument 2. Kliknij przycisk Zapisz na pasku szybkiego dostępu. Ukaże się teraz okienko dialogowe Zapisz jako. Najpierw musimy zdecydować, w którym folderze chcemy zapisać nasz plik. Word (i inne programy Office) sugeruje standardowo zapisanie plików w folderze Moje dokumenty. Dobrze jest tworzyć oddzielne foldery na pliki związane z danym zagadnieniem. Na potrzeby tego samouczka stworzymy folder Kurs Worda będący podfolderem foldera Moje dokumenty. 3. Kliknij przycisk Nowy folder. 24 Word (2007 i 2010) czyli komputerowe pisanie

4. W panelu pojawi się nowy folder z podświetloną nazwą Nowy folder, z podświetloną, tak abyś od razu mógł ją zmienić. Wpisz Kurs Worda i naciśnij Enter. 5. Podwójnie kliknij nowoutworzony folder, żeby do niego wejść. 3 4 6. Musisz teraz podać nazwę dokumentu. Nie musisz zgadzać się na nazwę sugerowaną przez Worda. Wpisz Pierwszy dokument. W okienku tym możesz także zmienić typ zapisywanego dokumentu. Zwykle będzie to Dokument programu Word. Jeśli współpracujesz z osobami, które używają starszych niż wersja 2007 wersji Worda, to zapisuj pliki jako typ Dokument programu Word 97-2003. Ty nie odczujesz różnicy a bez problemu odczytają go posiadacze starszych wersji programu. Więcej na ten temat i jak to ustawić na stałe na stronie 52. 7. Kliknij przycisk Zapisz. Po pierwszym zapisaniu dokumentu, z czym wiąże się nadanie mu nazwy i przypisanie do określonego folderu, następne zapisania będą znacznie prostsze. Wystarczy kliknąć przycisk Zapisz, by aktualna wersja dokumentu została zapisana bez żadnych dalszych pytań. Tylko wtedy, gdy chcemy zapisać dokument w innym folderze, jako inny typ lub pod inną nazwą, musimy wydać polecenie Plik Word (2007 i 2010) czyli komputerowe pisanie 25

Zapisz jako. Przechodzimy wtedy tę samą procedurę, co przy zapisywaniu pliku po raz pierwszy. WAŻNE!!! Musisz pamiętać o systematycznym zapisywaniu dokumentów na dysku, w przeciwnym wypadku możesz (np. w wypadku przerwy w zasilaniu) stracić swoją pracę. Piszemy tekst Omówimy teraz absolutne podstawy pisania komputerowego. Będzie to w dużym stopniu powtórzenie informacji z samouczka dotyczącego Windows, choć zakładamy, że znasz już dobrze klawiaturę komputera omówioną dokładnie w tamtym samouczku. Większość obszaru ekranu zajmuje biała płaszczyzna. Jest to miejsce na wpisywany tekst, jakby pusta kartka. Migająca mała pionowa pałeczka to kursor tekstowy, zwany także punktem wstawiania, gdyż określa on miejsce, w którym ukaże się wpisywany tekst. Nie myl kursora tekstowego z kursorem (wskaźnikiem) myszy. Wskaźnik myszy przesuwasz za pomocą ruchów myszy. Kursor tekstowy przesuwany jest za pomocą naciskania odpowiednich klawiszy klawiatury. Przesuwanie kursora tekstowego za pomocą klawiatury 1. Za pomocą klawiszy ze strzałkami poziomymi ( i ) przesuwaj kursor tekstowy. Zauważ, że można przesuwać kursor tylko w obrębie napisanego tekstu. Ponieważ cały nasz tekst mieści się w jednym wierszu, nie możemy użyć klawiszy ze strzałkami pionowymi. 26 Word (2007 i 2010) czyli komputerowe pisanie

Przesuwanie kursora tekstowego za pomocą myszy 2. Przesuń teraz kursor tekstowy w dowolne miejsce napisanego tekstu za pomocą myszy. Trzeba przesunąć wskaźnik myszy we właściwe miejsce i tam kliknąć. Przesuń kursor na koniec napisanego tekstu. Pisanie 3. Dopisz do dotychczas napisanego tekstu: napisany przeze mnie Robi się to oczywiście przez naciskanie odpowiednich klawiszy na klawiaturze. W naszym przykładzie musisz najpierw nacisnąć klawisz spacji długi klawisz na dole klawiatury. Zauważ, jak wraz z pisaniem tekstu przemieszcza się kursor tekstowy. Usuwanie klawisz Delete a klawisz Backspace 4. Ustaw teraz kursor tekstowy na początku wyrazu napisany. Naciśnij klawisz Delete (oznaczony często skrótem Del). Niknie litera n litera na prawo od kursora tekstowego. Przesuń teraz kursor o jedną pozycję w prawo ( ) za literę a. Naciśnij klawisz Backspace (oznaczony jako strzałka skierowana w lewo). Uwaga! Jest to inny klawisz niż klawisz do przesuwania kursora w lewo. Zauważ, że usunąłeś literę na lewo od kursora tekstowego. Word (2007 i 2010) czyli komputerowe pisanie 27

Wstawianie 5. Umieść kursor tekstowy za słowem dokument i napisz Worda (pamiętaj o spacji). Nowe litery zostały wpisane między litery istniejące. Znaki z prawej strony kursora przesunęły się w prawo, robiąc miejsce dla wpisywanych. Shift a znaki interpunkcyjne 6. Nasze pierwsze zdanie zakończymy wykrzyknikiem. Wykrzyknik umieszczony jest na tym samym klawiszu, co cyfra 1, tzn. w lewym górnym rogu klawiatury. Gdy na jednym klawiszu umieszczone są dwa znaki, to górny znak (jak w naszym przykładzie wykrzyknik) uzyskujemy przy jednoczesnym naciśnięciu klawisza Shift a dolny (w naszym przykładzie cyfrę 1) bez wciskania tego klawisza. Klawisz Enter ( ) 7. Kolejne zdanie chcemy rozpocząć w następnym wierszu. Aby zakończyć pisanie w danym wierszu i przejść do następnego, należy nacisnąć klawisz Enter (oznaczony także często symbolem ). Duże litery Kolejne zdanie rozpoczniemy z dużej litery. Przypominamy, że aby uzyskać dużą literę, trzeba wcisnąć klawisz właściwej litery przy wciśniętym klawiszu Shift. Można także uzyskać możliwość pisania dużymi literami na stałe. Trzeba w tym celu za pomocą klawisza Caps Lock włączyć na klawiaturze diodkę Caps Lock. Paląca się dioda Caps Lock oznacza, że odwrócone jest znaczenie Shift bez wciśniętego Shifta uzyskujemy duże litery, a z wciśniętym małe. Włączenie diody Caps Lock nie wpływa na uzyskiwanie znaków interpunkcyjnych. Czy jest ona włączona czy nie, Shift powoduje uzyskiwanie górnego znaku klawisza, na którym są dwa znaki. 28 Word (2007 i 2010) czyli komputerowe pisanie

Przejście do następnego wiersza 8. Napisz kolejne zdanie (pamiętając wstawiać spację także po przecinkach; dlaczego? wyjaśnimy to na stronie 78.): To jest bardzo, ale to bardzo, ale to bardzo, ale to bardzo, ale to bardzo fajny dokument. Słowa ale to bardzo powtórz tyle razy, by osiągnąć prawy margines i by choć jedno słówko przeniosło się do następnego wiersza. W ten sposób chcemy Ci pokazać, że (w odróżnieniu do pisania na maszynie) nie musisz naciskać Enter za każdym razem, gdy osiągniesz koniec wiersza. Jest to nie tylko zbędne, ale wręcz szkodliwe. Enter powinieneś naciskać tylko wtedy, gdy chcesz wymusić przeniesienie tekstu na początek następnego wiersza, np. gdy chcesz przejść do następnego akapitu. Word (2007 i 2010) czyli komputerowe pisanie 29

Automatyczne sprawdzanie pisowni W czasie pisania na pewno zdarzyło Ci się popełnić tzw. literówkę. W takim wypadku nieprawidłowo napisane słowo zostało podkreślone falistą czerwoną linią. Dla celów dydaktycznych z premedytacją napisz następne słowa błędnie. 1. Napisz dwa słowa: Blad bubabuba po obu z nich (również po drugim) wstaw spację. Przy właściwych ustawieniach językowych powinny one zostać podkreślone czerwoną linią. 2. Upewnij się, że wybrany jest język Polski, jako język sprawdzania pisowni. Kliknij w oznaczenie języka i w okienku dialogowym, które się ukaże, wybierz język Polski oraz upewnij się, że nie jest oznaczone ptaszkiem pole Nie sprawdzaj pisowni ani gramatyki. Na koniec kliknij OK. 30 Word (2007 i 2010) czyli komputerowe pisanie

Podkreślenie słowa oznacza, że program podejrzewa, że jest ono napisane błędnie. Word sprawdza, czy napisane przez Ciebie słowo ma swój odpowiednik w specjalnym słowniku polskich wyrazów, który jest częścią programu. Może się zdarzyć, że słowo napisałeś prawidłowo, ale Word go po prostu nie zna. Pierwsze ze słów napisaliśmy ewidentnie błędnie. Zobaczmy, czy Word potrafi nam zasugerować pisownię poprawną: 3. Kliknij słowo Blad prawym (koniecznie prawym!) przyciskiem myszy. Pojawi się lista sugerowanych przez Word słów, z której wybierz (lewym kliknięciem) słowo Błąd. 4. A teraz kliknij prawym przyciskiem myszy słowo bubabuba. Słowa tego Word nie zna, ale my chcemy, żeby pozostało niezmienione. Z podręcznego menu wybierz pozycję Zignoruj wszystkie. Mówisz w ten sposób Wordowi, że w całym dokumencie ma traktować to słowo jako prawidłowe. W Wordzie, oprócz sprawdzania pisowni, działa również mechanizm sprawdzania gramatyki. Wyrażenia podejrzane o błąd gramatyczny podkreślane są nie czerwonym, ale zielonym wężykiem. Korekta błędów gramatycznych jest podobna do korekty pisowni: klikamy podejrzane wyrażenie prawym przyciskiem myszy i z menu podręcznego wybieramy wyrażenie poprawne. Word (2007 i 2010) czyli komputerowe pisanie 31

Polskie litery Problem ten omówiliśmy szeroko w samouczku dotyczącym Windows. W tym miejscu tylko go przypomnimy. Dotychczasowy przykładowy tekst pisaliśmy wyłącznie przy użyciu liter alfabetu łacińskiego. Jak wiadomo, w języku polskim używa się kilku liter specyficznych dla tego języka. Jest ich dokładnie dziewięć: ą, ć, ę, ł, ń, ó, ś, ź oraz ż (i te same duże litery razem 18 znaków). W Windows (i wszystkich programach uruchomionych pod kontrolą tego systemu, w tym oczywiście Wordzie) istnieje także możliwość pisania tych liter, które tutaj nazywać będziemy w uproszczeniu polskimi literami. W systemie Windows musi być wybrany odpowiedni (czyli w naszym wypadku polski) język klawiatury, co spowoduje, że klawiatura będzie przystosowana do uzyskiwania liter danego języka. Określenie języka klawiatury ukazuje się zwykle po prawej stronie paska zadań Windows. Jeśli w Twoim wypadku określeniem tym jest Pl, znaczy to, że możesz pisać polskimi literami. Drugim warunkiem jest korzystanie z zestawów czcionek zawierających polskie znaki. określenie Polski na pasku stanu Worda dotyczy języka sprawdzania pisowni Pl na pasku zadań Windows dotyczy języka klawiatury możliwości pisania polskich znaków 32 Word (2007 i 2010) czyli komputerowe pisanie

Układy klawiatury Aby nam bardziej utrudnić życie, możliwe są w obrębie polskiego języka dwa różne układy klawiatury. Układy te mają w dodatku wprowadzające w błąd nazwy: polski i polski (programisty). Układ Polski (programisty). Układ stosowany przez większość osób piszących po polsku, nie tylko programistów. W układzie tym polskie litery uzyskuje się przez równoczesne naciśnięcie prawego Alt i odpowiedniej litery łacińskiej. Schemat jest bardzo prosty: ą uzyskujemy przez naciśnięcie Alt+a, ć to Alt+c, ę Alt+e, ł Alt+l, ń Alt+n, ó Alt+o, ś Alt+s, ź Alt+x (Uwaga wyjątek!!!) oraz ż Alt+z. Uzyskanie dużej polskiej litery wymaga już pewnej zręczności, bo trzeba nacisnąć jednocześnie trzy klawisze, np. w przypadku Ą prawe Alt+Shift+a. Układ Polski (214). Drugim układem klawiatury przeznaczonym do uzyskiwania polskich liter jest układ Polski (214), nieoficjalnie nazywany układem maszynistki. Nazwa ta pochodzi stąd, że układ polskich liter na klawiaturze odpowiada w przybliżeniu (ale nie w pełni!) układowi występującemu w polskich maszynach do pisania. Uwaga! W układzie Polskim (maszynistki/214) przestawione są w stosunku do standardowej klawiatury komputerowej litery Z i Y. 3. Sprawdź (próbując pisać polskie litery), jaki masz układ. 4. Możesz zmienić układ klawiatury klikając ikonkę klawiatury obok ikonki języka i wybierając z rozwiniętego menu właściwy układ. Word (2007 i 2010) czyli komputerowe pisanie 33

5. Spróbuj dopisać do naszego przykładowego tekstu fragment zawierający polskie litery, np.: Niechaj to narodowie wżdy postronni znają, Iż Polacy nie gęsi, swe litery mają. 6. Zauważ, że Word zaznaczył, że nie zna słowa narodowie. Ma do tego prawo, bo jest to przecież forma archaiczna. Kliknij prawym przyciskiem myszy słowo narodowie i z menu podręcznego wybierz pozycję Zignoruj wszystkie. To już koniec pierwszej lekcji. Przypominamy o obowiązku zapisania dokumentu: 7. Kliknij przycisk Zapisz. 8. Zamknij program Word przycisk Zamknij okna Worda. 9. Jeśli skończyłeś już pracę, to zamknij Windows i wyłącz komputer. 34 Word (2007 i 2010) czyli komputerowe pisanie