Ćwiczenie XII. Odruchy warunkowe

Podobne dokumenty
WARUNKOWANIE A POWSTAWANIE ASOCJACJI

John Broadus Watson ( )

TEST - BIOLOGIA WERONIKA GMURCZYK

Główne kierunki teoretyczne w psychologii psychologiczne koncepcje człowieka

Pamięć i uczenie się Behawioryzm. Uczenie się jako wytwarzanie odruchów warunkowych

Układ nerwowy składa się z ośrodkowego (centralnego) i obwodowego układu nerwowego. Zapewnia on stały kontakt organizmu ze środowiskiem zewnętrznym

kurs treser psów moduł 1 teoria uczenia, elementy etologii i psychologii

Poznań Copyright by Danuta Anna Michałowska PRZEGLĄD GŁÓWNYCH TEORII NAUCZANIA I UCZENIA SIĘ

Motywacja PROCESY MOTYWACJI. Teorie treści (co motywować) Podejścia do motywacji. Teoria oczekiwań. Teorie procesu (jak motywować)

MAŁOPOLSKI KONKURS BIOLOGICZNY DLA UCZNIÓW SZKOŁY PODSTAWOWEJ W ROKU SZKOLNYM 2018/2019. Klucz odpowiedzi-etap szkolny 2018/2019

PROCES MOTYWACJI. Podstawowy proces motywacji Zestawienie teorii motywacji. Niezaspokojona potrzeba. Napięcie. Poszukiwanie.

Psychologia finansowa

Akademia Młodego Ekonomisty

Zadanie 5. (0 2) Zadanie 6. (0 2) Zadanie 7. (0-3) Zadanie 8. (0 2) Zadanie 9. (0 1) Zadanie 10. (0 3)

Układ pokarmowy. Ryc. 1. Sterowane spożywania pokarmu przez ośrodki sytości i głodu zlokalizowane w międzymózgowiu: Jedzenie.

Emocje. dr hab. Adriana Schetz IF US

Po co nam uwaga? Podstawowe zadania uwagi to:

Koncepcja behawiorystyczna, czyli manipulacja doskonała.

TEMPERAMENT TEMPERAMENT 12/10/2015 TEMPERAMENT GENEZA TEMPERAMENTU GENEZA TEMPERAMENTU. Wykład 2

PNF służy do :

ZNACZENIE SPECYFICZNYCH CECH BODŹCÓW SŁUCHOWYCH W PROCESACH WARUNKOWANIA OKREŚLENIE PROBLEMU I PODSTAWOWE POJĘCIA.

ĆWICZENIE 1. ĆWICZENIE Podział mięśni; charakterystyka mięśni poprzecznie-prążkowanych i gładkich

Fizjologia z elementami patofizjologii BLOK 1 Wyższe czynności życiowe

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy IIIT

biologia w gimnazjum OBWODOWY UKŁAD NERWOWY

Regulacja nerwowo-hormonalna. 1. WskaŜ strzałkami na rysunku gruczoły i napisz ich nazwy: przysadka mózgowa, tarczyca, jajniki, nadnercza.

biologiczne mechanizmy zachowania seminarium + laboratorium M.Eng. Michal Adam Michalowski

STAROSTWO POWIATOWE W SOKÓŁCE

Kąpiel kwasowęglowa sucha

Percepcja, język, myślenie

LEKCJA 1 DEFINICJE I KONCEPCJE STRESU

Zdolności KOMPLEKSOWE ZWINNOŚĆ

PODSTAWY USPRAWNIANIA NEUROROZWOJOWEGO WEDŁUG BERTY I KARELA BOBATHÓW

SYSTEM MOTYWACYJNY W KLASACH I - III

Ćwiczenie 2 RDZEŃ KRĘGOWY FUNKCJE DRÓG I OŚRODKÓW RDZENIOWYCH

I PORUSZAM SIĘ, ODDYCHAM I CZUJĘ

Gdańska Pracownia Ślubów, Dorota Kurlenda (Janicka) tel. kom

Zadania egzaminacyjne obejmujące materiał z klasy II gimnazjum

grupa a Klasa 7. Zaznacz prawidłowe zakończenie zdania. (0 1)

Autonomiczny układ nerwowy - AUN

STEROWANIE A REGULACJA

Czynność rdzenia kręgowego Odruch

ZAKRES WIEDZY WYMAGANEJ PRZED PRZYSTĄPIENIEM DO ZAJĘĆ:

ZWIĄZEK DYSLEKSJI Z WADAMI WIDZENIA. TERESA MAZUR

Podstawową jednostką budulcowa i funkcjonalną układu nerwowego jest - neuron

Układ wewnątrzwydzielniczy

Jak trafnie wybrać zawód? poznanie siebie.

Skąd się biorą emocje? Dlaczego w konkretnej sytuacji czujemy się tak, a nie inaczej?

Irena Sosin Wydział Medyczny WSM P+Sychar. Opracowane Irena Sosin 1

NEUROFIZJOLOGIA WYKŁAD 9 Kontrola ruchów u kręgowców. Prof. dr hab. Krzysztof Turlejski Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego

METODA TOMATISA. Stymulacja audio psycho. Trening uwagi słuchowej Stymulacja słuchowa

Rozkład materiału z biologii dla klasy III AD. 7 godz / tyg rok szkolny 2016/17

Finał konkursu Piramida 2018 Biologia

Temat: Świat ssaków. Ssaki gromadą królestwa zwierząt lądowych wodnych stałocieplności Hibernację Estywację

STRESORY, inaczej źródła stresu

Wstęp. Przedmowa. 2o Psychologia rozwoju człowieka 63

Autonomiczny i Ośrodkowy Układ Nerwowy

Podstawowe zagadnienia. Mgr Monika Mazurek Instytut Psychologii Uniwersytet Jagielloński

SYLABUS. Fizjologia ogólna człowieka i fizjologia wysiłku. Studia Kierunek studiów Poziom kształcenia Forma studiów

UKŁAD MIĘŚNIOWY. Slajd 1. Slajd 2. Slajd 3 MIOLOGIA OGÓLNA BUDOWA MIĘŚNIA

I. Behawioryzm czyli teoria uczenia się zakłada:

SYLABUS. DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (skrajne daty) Fizjologia ogólna i fizjologia wysiłku

Pamięć i uczenie się. Pamięć utajona. Pamięć utajona. Pamięć utajona. Pamięć utajona W 10

Prezentacja Dlaczego tworzymy plan? Slajd 1. Slajd 2.

Ćwiczenia w autokorektorze

BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA I UKŁADY WYKONAWCZE SYSTEM MOTORYCZNY. SYSTEMY ZSTĘPUJĄCE Korowe ośrodki motoryczne

UKŁAD NERWOWY I HORMONALNY - PRZYKŁADOWE PYTANIA POWTORZENIOWE

MOTYWOWANIE W ZARZĄDZANIU

Prof.dr hab. Bronisława Woźniczka-Paruzel. Osoby z niesprawnościami czytelniczymi - adresatami biblioterapii

BIOTERMODYNAMIKA. PODSTAWY BIOENERGETYKI I TERMOKINETYKI

Środki stosowane do znieczulenia ogólnego

Psychologiczne podstawy interpretacji zachowań niepożądanych/niepokojących u osób z rozpoznanym autyzmem. Autor: Dr Jadwiga Kamińska-Reyman


2. Plan wynikowy klasa druga

Biologiczne podstawy zachowań Kod przedmiotu

Fizjologia człowieka

Trener Marcin Węglewski ROZGRZEWKA PRZEDMECZOWA W PIŁCE NOŻNEJ

Zachowania trudne to zachowania niefunkcjonalne, które ograniczają lub nawet uniemożliwiają uczenie się i codzienne funkcjonowanie zgodnie z

2. 1 Prawidłowa odpowiedź -C Za zaznaczenie poprawnej odpowiedzi 1 pkt

Sprawozdanie ze szkolenia dotyczącego trudności wychowawczych

Zarządzanie czasem - zarządzanie stresem - Trening kontroli emocji

Człowiek żyje życiem całego swojego ciała, wszystkimi jego elementami, warstwami, jego zdrowie zależy od zdrowia jego organizmu.

2. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO WETERYNARYJNEGO Revertor 5 mg/ml roztwór do wstrzykiwań dla psów i kotów Chlorowodorek atypamezolu

Opracowała Katarzyna Sułkowska

Plan. Co to jest emocja

SYLABUS. Fizjologia Wydział Lekarski I Lekarski magisterski stacjonarne polski. obowiązkowy. 155, w tym: 35 - wykłady, 48 seminaria, 72 ćwiczenia

Sen i czuwanie rozdział 9. Zaburzenia mechanizmów kontroli ruchowej rozdział 8

Z nadpobudliwością mamy do czynienia wtedy, gdy występuje przewaga procesów pobudzania nad procesami hamowania.

Proces przetwarzania informacji i podejmowania decyzji. Cele

Pieniądz jest to towar, który w wyniku ogólnej zgody został uznany jako środek wymiany gospodarczej.

WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY DLA UCZNIÓW DOTYCHCZASOWYCH GIMNAZJÓW WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO W ROKU SZKOLNYM 2018/2019 BIOLOGIA. Czas pracy: 90 minut

Recenzja rozprawy habilitacyjnej oraz całokształtu dorobku naukowego i dydaktycznego Pana doktora Roberta Balasa

Konstantinos Tsirigotis Teoria osobowości Hansa Jurgena Eysencka: źródła i rozwój. Nauczyciel i Szkoła 1-2 (34-35), 9-19

2. Zwiększa siłę mięśni, w szczególności mięśni brzucha, dolnej części pleców, bioder i pośladków

RÓŻNICE INDYWIDUALNE RÓŻNICE MIĘDZY LUDŹMI: OSOBOWOŚĆ I CECHA - KONTINUUM CECHA POMIAR CECH

Terminologia, definicje, jednostki miar stosowane w badaniach audiologicznych. Jacek Sokołowski

AKADEMIA BAMBIKA PAKIET (199165)

Transkrypt:

Ćwiczenie XII Odruchy warunkowe

Odruchy Odruchy Warunkowe Bezwarunkowe Klasyczne (Pawłowowskie) Instrumentalne Animalne I rzędu II i wyższego rzędu Wegetatywne

Odruchy bezwarunkowe Odruchy bezwarunkowe (unconditioned response) są to odruchy będące reakcjami wrodzonymi, występującymi u wszystkich osobników danego gatunku. Nie podlegają one świadomej kontroli. Wykonywane są poprzez efektor za pośrednictwem OUN. Bezpośrednio z odruchem bezwarunkowym wiąże się bodziec bezwarunkowy (unconditioned stimulus). Reakcja jest natychmiastowa, utrwalona dziedzicznie. Bodźce bezwarunkowe mogą stanowić podstawę dla odruchów warunkowych, nabytych (conditioned response) Yummy :)

Odruchy bezwarunkowe Odruchy Animalne: ruchowe, efektorem jest skurcz mięśni szkieletowych. Wyróżniamy proste lub złożone w zależności od tego czy kurczy się jeden mięsień (odruch źrenicowy) czy wiele (odruch stopowy). Przykładem jest odruch unikania bodźca nocyceptywnego. Odruchy wegetatywne: zaliczamy do niech odruchy wydzielnicze, naczynioruchowe czy skurcze mięśni gładkich narządów. Przykładem jest odruch wydzielania śliny na bodziec pokarmowy. Yummy :)

Odruchy warunkowe Odruch warunkowy (conditioned response): powstaje w wyniku indywidualnego doświadczenia życiowego. Jest on bardziej zmienny od bezwarunkowego. Odruchy te mogą zanikać lub ulegać modyfikacjom. Warunkowanie: polega na skojarzeniu bodźca pierwotnie obojętnego (bodziec warunkowy, conditioned stimulus) z bodźcem bezwarunkowym, w efekcie już sam bodziec warunkowy, po czasie może wywołać reakcje. W wyniku warunkowania bodźce obojętne stają się kluczowe. W tym przypadku odruch bezwarunkowy bywa zwany jest wzmocnieniem i konieczny jest do utrzymania odruchu warunkowego.

Odruchy warunkowe klasyczne (Pawłowowskie) Odruchy warunkowe klasyczne powstają przez kojarzenie bodźca bezwarunkowego (pokarm) z bodźcem warunkowym (światło, stuk metronomu) i związane są głównie z odruchami wegetatywnymi. Oba bodźce muszą być kojarzone w czasie oraz wymagane jest pobudzenie ośrodka motywacyjnego (w tym przypadku ośrodka głodu). Bodziec obojętny musi wyprzedzać bodziec bezwarunkowy, konieczna jest również odpowiednia liczba powtórzeń. Wymagane jest też ograniczenie liczby bodźców w celu uniknięcia reakcji orientacyjnej (zwrot głowy w kierunku niespodziewanego bodźca). Iwan Pawłow

Zmiany w czasie Bodziec warunkowy pokarm ślina Czas [s.] Bodziec warunkowy pokarm ślina Odruch warunkowy ślina Odruch bezwarunkowy Czas [s.]

Bodziec bezwarunkowy US Reakcja bezwarunkowa UR Bodziec warunkowy CS US Wzmocnienie UR, po czasie również CR kilkukrotnie Bodziec warunkowy CS Reakcja warunkowa CR https://www.youtube.com/watch?v=gyniee6vbbk

Powstawanie odruchu warunkowego Pawłow przyjmował, że pod wpływem odruchu warunkowego i bezwarunkowego powstają 2 niezależne ogniska pobudzenia. Jednoczesne pobudzenie tych ośrodków miało formować połączenie pomiędzy nimi (przy czym odruch bezwarunkowy był silniejszy od warunkowego, więc to on torował drogę impulsu). Stwierdzenie to jak się okazało jest tez prawdziwe dla ośrodków korowych i podkorowych (np. podwzgórza i układu siatkowatego). Gruczoł ślinowy Gruczoł ślinowy

Rodzaje odruchów bezwarunkowych I rzędu: po zaprezentowaniu bodźca warunkowego (BW1), następuje powiązanie go z bodźcem bezwarunkowym (BB) w efekcie czego prezentacja bodźca początkowo obojętnego wywołuje reakcje (przykład na slajdach wcześniejszych). II rzędu i wyższego rzędu: BW1 (np. światło) zostaje zaprezentowany, po czym wiązany jest z odruchem bezwarunkowym (np. pokarm). W kolejnym etapie BW1 (np. światło) zostaje zaprezentowany z BW2 (np. dźwięk dzwonka). W etapie końcowym bodziec BW2 (np. dźwięk dzwonka) testowany jest sam, pod kątem wywalania reakcji warunkowej (wydzielenie śliny w tym przypadku).

BW BB OB BB BW1 OB/OW BW OW OW 1 rzędu BB bodziec bezwarunkowy BW bodziec warunkowy OB odruch bezwarunkowy OW odruch warunkowy BW2 OW OW 2 rzędu BW2 OW

Odruchy Instrumentalne Odruchy instrumentalne wiążą się głównie z odpowiedzą animalną. Zwierzę wykonuje określoną akcje ruchową w odpowiedzi na bodziec warunkowy. Odruchy te w odróżnieniu od klasycznych powodują wzmocnienie reakcji ruchowej zwierzęcia a nie bodźca warunkowego. Podobnie jak w przypadku odruchów klasycznych konieczna jest motywacja np. głód, zwierzę musi wykonać adekwatną akcje (np. naciśniecie dźwigni) związaną z reakcją (np. otrzymanie pokarmu). Odruchy instrumentalne apetytywne: wzmocnienie pozytywne np. pokarm Odruchy instrumentalne awersyjne: wzmocnienie negatywne np. uniknięcie porażenia prądem (foot shock).

Odruch apetytywny 1 Bodziec obojętny 2 bodziec warunkowy przycisk bodziec bezwarunkowy/nagroda 4 3 Wzmacniania reakcja

Klatka Skinnera Barrhus Frederic Skinner rozwinął znacznie teorię warunkowania instrumentalnego (w 1938 roku). Klatka którą stworzył, pozwalała na ograniczenie roli eksperymentatora. Pierwsze badania prowadził na gołębiach, jego badania zapoczątkowały rozważania nad podłożem zachowań np. hazardzistów. B. F. Skinner Filmy: http://www.youtube.com/watch?v=mogowry2wc0 http://www.youtube.com/watch?v=i_ctjqjlrha

Kapsuła na hibernujące nietoperze Meksykański nietoperz ogoniasty Psy przeciwpancerne Projekt X-ray Projekt OrCon http://www.youtube.com/watch?v=60ixsd-ilvi

Hamowanie odruchów Odruchy warunkowe w odróżnieniu od bezwarunkowych cechują się znaczną zmiennością i dynamiką. Mogą ulegać wzmacnianiu lub przy braku wzmacniania wygasaniu. Wyróżniamy 2 rodzaje hamowania. Hamowanie zewnętrzne: odruch może być hamowany przez nowe nieoczekiwane bodźce. Nowy bodziec spowalnia lub znosi całkowicie reakcje. Hamowanie wewnętrzne: powstaje przy powtarzaniu bodźca warunkującego (np. światło) ale bez wzmocnienia (np. pokarm). Przykład- wygasanie: Liczne powtórzenia

Hamowanie odruchów Hamowanie warunkowe: zachodzi przy warunkowaniu na bodziec A i wprowadzeniu dodatkowych bodźców B i C. Przy wzmocnieniu tylko A i B odruch się utrzyma. Przy braku wzmocnienia A i C odruch zaniknie mimo pierwotnego uwarunkowania na A. Hamowanie opóźniające: Występuje przy zwiększaniu odstępu czasowego pomiędzy bodźcem warunkowym a wzmocnieniem. Hamowanie różnicujące: przy 2 podobnych bodźcach warunkowych oba wywołują reakcje, jednak przy braku wzmacnianiu jednego z nich, reakcja zachodzi tylko przy wzmacnianym bodźcu- pomimo ich podobieństwa. (np. początkowo pies reaguje na częstotliwość metronomu 100 uderzeń/min. oraz na podobną 95 uderzeń/min. Jednak przy braku wzmacniania przy 95 uderzeń/min. pies zaczyna rozróżniać 2 bodźce i reagować tylko na 100 uderzeń/min. )

Typy odruchów wg Pawłowa Na podstawie równowagi procesów pobudzenia i hamowania, Pwałow wyróżnił 4 typy układów, typy te odpowiadają podziałowi Hipokratesa: I typ: słaby (obniżona pobudliwość i hamowanie) = melancholik II typ: silny, niezrównoważony i ruchliwy = choleryk III typ: silny, zrównoważony i ruchliwy = sangwinik IV typ: silny, zrównoważony i powolny = flegmatyk