EKSPERTYZA TECHNICZNA

00 855 Warszawa, ul.grzybowska 39/817, tel. /fax/: (22) 729 70 31, 0 604 43 76 70 e mail: buba_warszawa@poczta.onet.pl egz. nr 1 EKSPERTYZA TECHNICZNA DOTYCZĄCA SPĘKAŃ ŚCIAN SALI GIMNASTYCZNEJ ZESPOŁU SZKÓŁ NR 55 PRZY ULICY GWIAŹDZISTEJ 35 W WARSZAWIE Adres obiektu: 01-651 Warszawa, ul. Gwiaździsta 35 Zamawiający: Miasto Stołeczne Warszawa Dzielnica Bielany 01-824 Warszawa ul. Przybyszewskiego 70/72 Opracowanie: mgr inż. Bogusława Dylewska upr. St. 58/90 GRUDZIEŃ 2009

2 SPIS TREŚCI I. CZĘŚĆ OGÓLNA 1. Podstawa formalna opracowania 2. Przedmiot opracowania 3. Zakres opracowania 4. Podstawa merytoryczna opracowania II. CZĘŚĆ MERYTORYCZNA 1. Krótki opis techniczny budynku sali gimnastycznej 2. Warunki gruntowo-wodne 2.1. Opis warunków gruntowych według projektu podstawowego 2.2. Opis warunków gruntowych według aneksu do projektu 3. Opis elementów konstrukcji budynku 3.1. Fundamenty 3.1.1. Rozwiązania projektowe określone w podstawowym projekcie budowlanym 3.1.2. Rozwiązania projektowe określone w aneksie do projektu 3.2. Ściany zewnętrzne sali gimnastycznej 4. Ocena stanu technicznego budynku w świetle przeprowadzonych własnych badań,,in situ 4.1. Dane ogólne 4.2. Opis i ocena stanu technicznego elewacji i ścian zewnętrznych budynku 4.3. Opis i ocena stanu technicznego elementów konstrukcji części zapleczowej Sali gimnastycznej 5. Analiza przyczyn powstałych imperfekcji 6. Wnioski ogólne z oceny stanu technicznego 7. Zalecenia końcowe III. DOKUMENTACJA FOTOGRAFICZNA

3 IV. CZĘŚĆ RYSUNKOWA /z zaznaczeniem imperfekcji i wykonanych zdjęć/ Rys. 1. Sytuacja 1:500 Rys. 2. Elewacja południowa 1:100 Rys. 3. Ściana południowa hali, widok od strony wnętrza 1:100 Rys. 4. Elewacja północna 1:100 Rys. 5. Ściana południowa hali, widok od strony wnętrza 1:100 V. ZAŁĄCZNIKI Fragmenty archiwalnej dokumentacji dotyczącej spękań budynku 1. Rzut fundamentów projekt podstawowy 2. Rzut fundamentów aneks do projektu 3. Przekrój przez fundamenty ściany szczytowej Ł-1 projekt podstawowy 4. Przekrój przez fundamenty ściany szczytowej Ł-1 aneks do projektu 5. Rzut przyziemia 6. Schemat konstrukcji stropodachu

4 I. CZĘŚĆ OGÓLNA 1. Podstawa formalna opracowania Podstawą formalną opracowania jest umowa nr UD III BIE WIR- BN/1/27/WKR/UZ1-116/09 zawarta między Miastem Stołecznym Warszawa Dzielnicą Bielany, Warszawa, ul. Przybyszewskiego 70/72, a firmą Biuro Usług Budowlano-Architektonicznych BUBA, 00-855 Warszawa, ul. Grzybowska 39/817. 2. Przedmiot opracowania Przedmiotem opracowania jest ekspertyza techniczna dotyczaca spękań ścian sali gimnastycznej Zespołu Szkół nr 55 przy ulicy Gwiaździstej 35 w Warszawie. 3. Zakres opracowania Celem niniejszej ekspertyzy jest ocena aktualnego stanu technicznego budynku sali gimnastycznej, określenie przyczyn powstania obserwowanych uszkodzeń z uwzględnieniem błędów projektowych i wykonawczych. Opracowanie obejmuje krótki opis techniczny budynku, opis i określenie stanu technicznego elementów budynku wraz z wnioskami i zaleceniami oraz dokumentacją fotograficzną. 4. Podstawa merytoryczna opracowania 4.1. Badania i analizy własne Ekspertyzę opracowano na podstawie: a) własnych kilkukrotnych oględzin budynku, b) dokumentacji fotograficznej wykonanej przez autorkę ekspertyzy, c) odkrywek elementów konstrukcji, badań makroskopowych materiałów konstrukcyjnych budynku, d) informacji, uzyskanych od przedstawicieli użytkowników budynku

5 e) własnego doświadczenia związanego z projektowaniem, realizacją i diagnostyką konstrukcji, 4.2. Udostępniona przez Zleceniodawcę dokumentacja techniczna budynku, wykonana przez Przedsiębiorstwo Projektowania i Realizacji Inwestycji Sp. z o. o., ul. Królewicza Jakuba 3, 02-956 Warszawa: {1} PT Sala gimnastyczna Architektura, mgr inż. arch. J. Rogulska, mgr inż. arch. J. Rogulski, wykonany w listopadzie 1996 r., {2} PT Sala gimnastyczna Konstrukcja, inż. Krzysztof Gorajczyk, inż. Ryszard Wilk wykonany w listopadzie 1996 r., {3} PT Sala gimnastyczna Konstrukcja, Aneks wykonany po odbiorze gruntu w styczniu 1998 r., inż. Krzysztof Gorajczyk, inż. Ryszard Wilk, styczeń 1998 r. Przedstawiciel Szkoły udostępnił zestawienie pism z lat 2003 2009, informujących Urząd Dzielnicy o pojawiających się stopniowo uszkodzeniach ścian zewnętrznych Sali gimnastycznej. Zleceniodawca nie przekazał jakichkolwiek projektów powykonawczych Sali gimnastycznej, notatek technicznych i dzienników budowy; dokumentów tych nie ma także w swoich archiwach wykonawca robót budowlanych, jak potwierdziła w rozmowie telefonicznej, pełniaca funkcje kierownika budowy z firmy Tynk-Bud III, p. inż. Irena Ges. II CZĘŚĆ MERYTORYCZNA 1. Krótki opis techniczny budynku sali gimnastycznej Zespól Szkół nr 55 im. Generała Maczka położony jest w Warszawie, przy ul. Gwiaździstej 35, działka nr ew. 28/2, obręb 70403. Według informacji, uzyskanych od wieloletniego pracownika Szkoły, budynek główny szkoły powstawał sukcesywnie od połowy lat dziewięćdziesiątych XX wieku, dobudowaną w drugim etapie salę gimnastyczną z zapleczem i łącznikiem oddano do użytkowania w 2002 r. Budynek sali gimnastycznej jest jednonawowym, niepodpiwniczonym obiektem, usytuowanym od strony zachodniej budynku szkoły. Między budynkiem

6 szkoły a salą gimnastyczną z dwukondygnacyjną częścią zapleczową wykonano parterowy łącznik, rys. 1. Budynek sali gimnastycznej wykonano w konstrukcji szkieletowej z prefabrykowanymi, żelbetowymi słupami usytuowanymi w rozstawie co 6.0 m między osiami oznaczonymi na rysunkach projektu jako W/0.00 W/42.00, zakotwionymi w żelbetowych, monolitycznych stopach fundamentowych. Słupy w osi N/23.55 stanowią jednocześnie konstrukcję nośną części zapleczowej. Konstrukcję dachu wykonano z 7 stalowych blachownic o wysokości 1000 mm i rozpiętości 23.55 m, opartych na głowicach słupów w osiach N/0.00 i N/23.55, które wraz z opartymi na nich płatwiami profili walcowanych I 180 stanowią podparcie pokrycia dachowego z blachy fałdowej T55.188 i izolacji termicznej. Do konstrukcji dachowej zamocowano lekki strop podwieszony, fot. 18. Stalową konstrukcję dachu zaprojektowano ze stężeniami połaciowymi i pionowymi, Załącznik nr 6. Pokrycie jednospadowego dachu o spadku około 5% wykonano z papy termozgrzewalnej, fot. 23, obróbki blacharskie z blachy stalowej powlekanej w kolorze niebieskim, fot. 25. Odprowadzenie wody z połaci dachowych Sali gimnastycznej zrealizowano za pomocą rynny i czterech rur spustowych na elewacji zachodniej, odprowadzających wodę do kanalizacji deszczowej ze studnią, usytuowana przy południowej elewacji budynku, rys. 1, fot. 30. Ściany szczytowe sali gimnastycznej, usytuowane w odległości 1.0 m na zewnątrz osi W/0.00 i W/42.00 (lico wewnętrzne), wykonano jako murowane z gazobetonu o grubości 49 cm z żelbetowymi trzpieniami połączonymi w dwóch poziomach belka i wieńcem, stanowiącym oparcie płatwi dachowych, Załącznik nr 5. Ściany szczytowe oraz warstwową ścianę zewnętrzną od strony wschodniej o wysokości 3.0 m, posadowiono na monolitycznych ławach fundamentowych. Ściany elewacji szczytowych pokryto tynkiem cienkowarstwowym na siatce z tworzywa sztucznego, ścianą zachodnią pokryto tynkiem cienkowarstwowym na płytach styropianu.

7 2. Warunki gruntowo-wodne W archiwum szkoły i Zleceniodawcy nie odnaleziono jakiejkolwiek dokumentacji, dotyczącej warunków gruntowo-wodnych w obszarze sali gimnastycznej tak z okresu budowy jak i z komisyjnego odbioru gruntu z dnia 14. 01. 98 r. Wykonujący te badania p. mgr Kociszewski stwierdził, że uległy one zniszczeniu i obecnie nie dysponuje egzemplarzem archiwalnym opinii geotechnicznych. Aneks do projektu konstrukcji {3}, zgodnie z informacją zawartą na stronie tytułowej, wykonany został po odbiorze gruntu w styczniu 1998 r. i opracowany został w związku ze zmianą warunków gruntowych, zmianą poziomu posadowienia fundamentów, zmianą 0.00 parteru, zmianą grubości ścian. 2.1. Opis warunków gruntowych według projektu podstawowego W opisie technicznym do opracowania {2} następująco określono warunki gruntowo-wodne: od 0.5 do 1.2o m ppt jest nasyp, poniżej, do głębokości 3.30 4.20 m ppt występują grunty osadzone w starorzeczu. Występują tu piaski drobne, pylaste i namuły o zawartości 5 15% części organicznych ( ). Woda gruntowa występuje przeciętnie około 2.00 m ppt, tj. na rzędnej 0.8-1.3 nad 0 Wisły, maksymalna rzędna wynosi 2.20 m. Zgodnie z dokumentacją geotechniczną na istniejących gruntach nie należy bezpośrednio posadowić budynku lecz za pośrednictwem odpowiednio grubej podsypki z piasku kopalnianego zagęszczonego do Id = 0.40. 2.2. Opis warunków gruntowych według aneksu do projektu W Opisie wprowadzającym do aneksu projektu konstrukcyjnego stwierdzono, że niniejszy aneks został opracowany na wniosek komisji odbierającej grunt w dniu 14. 01. 1998 r. w związku z występowaniem innych warunków gruntowych niż w przyjęte do projektu podstawowego, innego ukształtowania powierzchni terenu niż w podkładzie geodezyjnym, co spowodowało

8 obniżenie posadzki parteru hali sportowej (i co za tym idzie obniżenie poziomu fundamentów i zmniejszenie grubości podsypki piaskowej) i konsekwencji innego sposobu przeliczenia fundamentów ( ) 3. Opis elementów konstrukcji budynku 3.1. Fundamenty Sposób posadowienia ścian i słupów budynku sali gimnastycznej, określony w projekcie podstawowym {2}, uległ zmianie po odbiorze gruntu w styczniu 1998 r. 3.1.1. Rozwiązania projektowe określone w podstawowym projekcie budowlanym Monolityczne, żelbetowe fundamenty sali gimnastycznej zaprojektowano w postaci kielichowych stóp fundamentowych F1 w osi N/0.00 o wymiarach 1.50 x 2.00 m i F2 w osi N/23.55 o wymiarach 1.80 x 2.40, połączonych ciągłymi ławami fundamentowymi Ł 13 w osi N/0.00 i Ł 9 w osi N/23.55 o szerokości 0.45 m oraz ławami Ł 1 pod ściany szczytowe o szerokości 0.60 m, Załącznik nr 1. Fundamenty Sali gimnastycznej zaprojektowano posadowione na podsypce z piasku gruboziarnistego kopalnianego o grubości 40 cm zagęszczanego warstwami 2 x 20 cm; szerokość podłoża piaskowego pod stopy i ławy fundamentowe wynosi 4.0 m; poziom posadowienia fundamentów -1.30 ppp, (-1.0 ppt), 0.00 = 4.40 n.p. Wisły, Załącznik nr 1 i 2. Kształt projektowanej ławy fundamentowe Ł 1 pod ściany szczytowe przedstawiono w Załączniku nr 2. 3.1.2. Rozwiązania projektowe określone w aneksie do projektu Według rysunków z Aneksu do projektu konstrukcyjnego zmianie uległy wymiary fundamentów stóp fundamentowych F1 w osi N/0.00 (1.70 x 2.200 m) i F2 w osi N/23.55 (2.20 x 3.00 m), połączonych ciągłymi ławami fundamentowymi w osi N/0.00 o szerokości 0.45 m i w osi N/23.55 o szerokości 0.60 m oraz ławami Ł 1 pod ściany szczytowe o szerokości 070 m, Załącznik nr 3.

9 Fundamenty Sali gimnastycznej zaprojektowano posadowione na podsypce z piasku gruboziarnistego kopalnianego o grubości 20 cm; szerokość podłoża piaskowego pod ławy fundamentowe jest większa od szerokości ław i stóp fundamentowych o 50 cm (po 25 cm z każdej strony), dla ścian szczytowych wynosi szerokość podsypki piaskowej wynosi 1.2 m. Poziom posadowienia fundamentów w stosunku do poziomu parteru (0.00) wynosi -1.30, (-1.0 ppt), poziom parteru podniesiono o 50 cm w stosunku do projektu pierwotnego - 0.00 = 3.90 n.p. Wisły, Załącznik nr 3 i 4. Kształt projektowanej ławy fundamentowe Ł 1 pod ściany szczytowe przedstawiono w Załączniku nr 4. W lipcu 2009 r. wykonano odkrywkę ławy fundamentowej południowej ściany szczytowej w miejscu występowania największej rysy na elewacji, rys. 2. W odkrywce stwierdzono wykonanie ściany z gazobetonu od poziomu terenu, poniżej występowała warstwa z cegły ceramicznej o grubości 6.5 cm, ułożona na betonowej ścianie fundamentowej, ocieplonej płytą styropianu o grubości 5 cm. Odsadzka ławy fundamentowej, zmierzona w odkrywce, wynosiła około 13 cm, zakładając symetrię ławy fundamentowej, jej szerokość wynosi 75 cm. Wysokość ławy fundamentowej wynosiła 45 cm; głębokość posadowienia ławy fundamentowej w miejscu odkrywki 1.20 m ppt. Pod ławą fundamentową stwierdzono podbudowę z betonu o grubości 10 cm ułożoną na warstwie piasku. 3.2. Ściany zewnętrzne sali gimnastycznej Ściany szczytowe sali gimnastycznej (od strony południowej i północnej) zaprojektowano jako murowane z gazobetonu o grubości 49 cm i wysokości 10.55 m, Załącznik nr 5. Ściany te stanowią usztywnienie konstrukcji w kierunku poprzecznym i częściowo przenoszą obciążenia od dachu z pasma o szerokości 0.5 m W każdej ze ścian szczytowych wykonano zakotwione w ławie fundamentowej żelbetowe trzpienie (słupy) Sś 1 Sś 3 o wymiarach 25 x 25 cm i zmiennej wysokości, wynikłej ze spadku dachu; słupy Sś-1, Sś-2, Sś-3 usytuowano

10 co około 6.0 m, poziom wierzchu słupów wynosi: +8.61 (Sś-1), +8.91 (Sś-2) i + 9.21 (Sś-3). Zbrojenie trzpieni (słupów w murze) zaprojektowano z 4 prętów Ø 14, połączonych strzemionami w zmiennym rozstawie co 10 (20) cm, wieńce W-1 i W- 2, łączące słupy, wykonano o wymiarach 25 x 25 cm i zazbrojono 4 prętami Ø 12, połączonymi strzemionami w rozstawie co 20 cm. Poziom wierzchu dolnego wieńca W-1 wynosi +6.24, poziom górnego wieńca z zatopionymi markami do mocowania płatwi, łączącymi górę słupów, wynosi od +8. 32 do +9. 50. Odkrywki, wykonane w miejscach projektowanych słupów (trzpieni) w ścianach oraz charakterystyczne cienie w miejscach zmiany parametrów cieplnych ściany potwierdziły obecność usztywniającej konstrukcji ścian. Ścianę podłużną Sali gimnastycznej (od strony zachodniej) według Aneksu do projektu {3} zaprojektowano jako ceglaną o grubości 25 cm ocieploną styropianem grubości 10 cm, W podstawowym projekcie architektonicznym {1}, Załącznik nr 5, nie uszczegółowiono styku ściany szczytowej, wykonanej z bloczków gazobetonowych, z fragmentem ściany ceglanej, w linii styku obu ścian zaznaczono pas izolacji termicznej, świadczący o zamierzonym oddzieleniu ścian. Na rysunku nie rozwiązano także styku żelbetowego, prefabrykowanego słupa o wymiarach 35 x 45 cm z dochodzącą do niego z dwóch stron ścianą z cegły o grubości 25 cm (skrzyżowanie osi N/0.00 i W/0.00 i N/0.00 i W/42.0). 4. Ocena stanu technicznego konstrukcji Sali gimnastycznej w świetle przeprowadzonych własnych badań,,in situ 4.1. Dane ogólne Przy ocenie stanu technicznego elementów budynku autorka ekspertyzy przyjęła następujące definicje stanów: - stan dobry - elementy bez uszkodzeń i imperfekcji - stan dostateczny elementy, które nie wykazują zarysowań, nadmiernych ugięć i śladów korozji,

11 - stan mało zadowalający elementy, które wskazują niewielkie zarysowania, nieznaczne ugięcia oraz objawy korozji powierzchniowej, plamy i wykwity na tynkach, nieszczelność pokrycia itp., - stan niezadowalający elementy, które uległy znacznej korozji, wykazują objawy znacznych ugięć, uszkodzenia (odpadanie) tynków itp., - stan przedawaryjny elementy wykazujące ugięcia i zarysowania, świadczące o przekroczeniu stanu granicznego użytkowania i nośności, - stan awaryjny lokalne zniszczenie elementów konstrukcji. 4.2. Opis i ocena stanu technicznego elewacji budynku W grudniu 2009 r. dokonano wizji lokalnych, w trakcie których poddano oględzinom ściany szczytowe budynku sali gimnastycznej od strony zewnętrznej i wewnętrznej oraz inne elementy budynku, nieobjęte niniejszym opracowaniem. Sporządzoną dokumentację fotograficzną przedstawiono w Części III oraz na rys. 2, i 4, miejsca wykonania fotografii naniesiono na rysunkach elewacji budynku. Na powierzchni otynkowanej ściany elewacji południowej stwierdzono następujące uszkodzenia zewnętrzne: - pionowa szczelina w odległości około 4.5 m od końca schodów zewnętrznych (10.0 m od krawędzi zachodniej) ku górze wychylająca się w stronę wschodnią, zanikająca na wysokości około 6 m powyżej poziomu terenu (fot. 2, 4), - rysy ukośna przy górnym narożniku drzwi wejściowych i w odległości około 1.0 m od narożnika (fot. 3), Na południowej ścianie Sali od strony wewnętrznej stwierdzono występowanie rys i szczelin, opisanych numerami na rysunku nr 3

12 - rysa nr 1 - pionowa, przerywana, w odległości około 0.27 m od krawędzi ściany, powyżej 1.5 m odchylająca się w kierunku zachodnim - rysa nr 2 pionowa, biegnąca w odległości około 5.1 m od wschodniej krawędzi, zanikająca w połowie wysokości ściany, - rysa nr 3 pionowa szczelina pokrywająca się ze szczelina widoczna na elewacji południowej, połączona na wysokości około 1.5 m z ukośna rysą nr 4 o początku w odległości około 16.3 m od krawędzi wschodniej - rysy nr 5 krótka, ukośna, na wysokości około 6.0 m, - niepołączone rysy nr 6 i 6 - rysa nr 7 przy górnym narożniku drzwi wejściowych - rysa nr 8 ukośna biegnąca od zachodniej krawędzi ściany, zanikająca na wysokości około 6.0 m. Pionowe pęknięcia stwierdzono także na styku ścian i ściany i słupa w osi N/0.00- W/42.00, fot. 15. Ze względu na stwierdzone uszkodzenia, stan szczytowej południowej ściany budynku Sali gimnastycznej po określa się jako przedawaryjny. Na elewacji północnej, częściowo porośniętej roślinnością, fot. 7, 29,stwierdzono występowanie niewielkich, pionowych, włosowatych rys w środkowej części ściany o przebiegu od poziomu terenu, zanikające na wysokości około 5 m, fot. 8. Na ścianie północnej od strony wnętrza sali stwierdzono niewielkie pionowe rysy, zaznaczone na rys. 5: - rysa nr 10 w odległości około 5.7 m od zachodniej krawędzi ściany, - rysa nr 11 w odległości około 11.2 m od krawędzi, przebiegająca w środkowej części, - rysa nr 12 o pionowym przebiegu, usytuowana w odległości około 0.55 m od krawędzi ściany.

13 Pionowe pęknięcia stwierdzono także na styku różnych rodzajów ścian, fot. 19 i ściany i słupa w osi N/0.00- W/0.00, fot. 16. Zgodnie z przyjętą w punkcie nomenklaturą, stan szczytowej północnej ściany budynku Sali gimnastycznej po określa się jako przedawaryjny. Oględziny podokiennej ściany zachodniej, wykonane od strony wnętrza budynku, wykazały istnienie jednej rysy, występującej miedzy osiami W/18.00 i W/24.00, fot. 17. Na całym obszarze ściany widoczne na tynku widoczne są zniszczenia farby i wysolenia. Stan zachodniej ściany zewnętrznej zakwalifikowano jako niezadowalający. Oględziny pokrycia dachowego Sali gimnastycznej nie wykazały uszkodzeń, mogących świadczyć o odkształceniach połaci dachowej; jedyną wątpliwość budzi wtórne uszczelnienie obróbek blacharskich w narożnikach ścianki attykowej na styku ściany podłużnej i ścian szczytowych. Autorce niniejszego opracowania nie udało się uzyskać informacji, dotyczącej terminu i celu wykonanych napraw, być może związanych z instalacją kamer monitoringu na dachu budynku, fot. 25, 26. W związku z niniejszym opracowaniem dokonano oględzin elementów konstrukcyjnych przylegającego do Sali gimnastycznej budynku zaplecza wraz ze schodami zewnętrznymi. 4.3. Opis i ocena stanu technicznego elementów konstrukcji części zapleczowej Sali gimnastycznej Na elementach konstrukcyjnych części zaplecza Sali gimnastycznej (ściany, słupy, podciągi, stropy, schody) a także na posadzkach i ściankach działowych nie stwierdzono uszkodzeń (ugięć, rys, pęknięć), świadczących o przekroczeniu stanów granicznych nośności i użytkowalności. Stan techniczny elementów konstrukcyjnych budynku zaplecza określa się jako zadowalający.

14 5. Analiza przyczyn stwierdzonych imperfekcji ścian zewnętrznych Uszkodzenia, obserwowane na ścianach zewnętrznych budynku, spowodowane są przez: 1) utratę nośności podłoża gruntowego pod ścianami szczytowymi, na skutek błędnego rozpoznania gruntu pod fundamentami, różnice między założeniami projektu podstawowego i aneksu do projektu, mogą świadczyć o braku dostatecznej staranności przy wykonywaniu opracowań geodezyjnych. Nie można wykluczyć, że decyzja ze stycznia 1998 r. o zmianie fundamentowania została podjęta wyłącznie na podstawie oględzin przez komisję odbierającą grunt, bez wykonania badań (brak w opisie do opracowania {2} odniesienia do parametrów zweryfikowanego podłoża) nieprawidłowego zaprojektowania posadowienia ścian przy prawidłowych badaniach geotechnicznych, błędów wykonawczych przy zagęszczaniu zaprojektowanego podłoża z piasku o grubości 20 cm lub brak w ogóle podsypki, nieszczelności instalacji kanalizacji deszczowej, przebiegającej przy ścianie południowej 2) przemieszczenia nieprawidłowo powiązanych ścian zewnętrznych sali gimnastycznej, wykonanych z materiałów o różnych wymiarach (gazobeton, cegła) i właściwościach, brak rozwiązania projektowego dotyczącego powiązania ścian lub przeciwdziałania powstawaniu rys w tym obszarze, 3) wycięcia ścian zewnętrznych na styku ze słupami żelbetowymi (ściana podłużna) i trzpieniami (ściany szczytowe) 4) zawilgocenia podokiennej ściany podłużnej, spowodowane brakiem lub niesprawną izolacją fundamentów, prowadzące do zniszczenia tynku i powłok malarskich.

15 7. Zalecenia końcowe Ze względu na niekorzystne warunki atmosferyczne (zmarzlina, śnieg), nie jest możliwe w terminie oddania niniejszego opracowania (do 10. 12. 2009 r.) wykonanie badań gruntowych i odkrywek, weryfikujących podłoże gruntowe oraz przyjęte wymiary fundamentów. Miejscowa odkrywka fundamentu i zdjęcia, wykonane w lipcu 2009 r. (przed zawarciem umowy) pozwalają na stwierdzenie, że w obszarze wykonanej odkrywki fundamentu nie występują rysy i pęknięcia betonu, jednak dla sprawdzenia stanu ławy fundamentowej należy odkryć (sukcesywnie) ławę fundamentowa na całej długości ściany południowej. Informacje, uzyskane od pracowników szkoły, a także udostępnione do wglądu pisma i notatki służbowe, dotyczące spękań ścian szczytowych, świadczą o wieloletnim problemie, związanym z pękaniem ściany. Pierwsze pismo, informujące o uszkodzeniu ściany południowej, powstało w czerwcu 2003 r., wkrótce po oddaniu budynku Sali gimnastycznej do użytkowania. Kolejne pisma dotyczyły spękań i innych usterek, związanych z budynkiem hali (np. deformacji sufitu podwieszonego). Nie prowadzono jednak monitoringu rys i trudno stwierdzić, czy ich pojawienie się było związane z jednorazowym zagęszczeniem gruntu, czy proces ten trwa nieprzerwanie od czasu budowy do dnia dzisiejszego. Do czasu wykonania aktualnych badań gruntowych i odkrywek fundamentów w miejscu występowania rys na ścianie południowej należy założyć plomby i prowadzić ich obserwację. W przypadku stwierdzenia korzystnych warunków gruntowych i ustabilizowania się rys należy dokonać naprawę spękań i wzmocnienia muru np. przy zastosowaniu prętów systemu Helifix wklejanych w fugi. Narożniki ścian w miejscach styku niepowiązanych ścian, wykonanych z różnych materiałów, należy połączyć np. przy zastosowaniu systemu Helifix. W przypadku stwierdzenia dalszego osiadania gruntu i powiększania się istniejących lub pojawiania nowych rys należy wykonać wzmocnienie

16 fundamentów, np. przez wprowadzenie pali żelbetowych wciskanych pod fundamenty lub zastosowanie beziniekcyjnych pali śrubowych., przenoszących obciążenia od ściany na niżej zalegające grunty nośne. Z uwagi na przedawaryjny stan konstrukcji ścian szczytowych, należy poddać je monitoringowi oraz bieżącej kontroli jego stanu technicznego.