Regionalne ugrupowania integracyjne

Regionalne ugrupowania integracyjne Mikroekonomiczne aspekty integracji gospodarczej. De-fragmentacja i restrukturyzacja przemysłu Katarzyna Śledziewska k.sledziewska@uw.edu.pl www.wne.uw.edu.pl/~sledziewska

Główne efekty dynamiczne: 1. Korzyści skali (konkurencja monopolistyczna) 2. Rozbicie monopolu 3. Zwiększenie efektywności zarządzania 4. De-fragmentacja i restrukturyzacja przemysłu

Rozbicie struktury monopolu w unii celnej P MC h MC h P 2 P 1 S p 0 Q 1 Q 2 Q 3 MR h D h Q

Podniesienia efektywności menedżerskiej (X-efficiency) w wyniku wprowadzenia unii celnej P MC h MC h P 1 B C S p 0 Q 1 Q 2 Q 3 D h Q 4 D h Q

Liberalizacja zmonopolizowanych sektorów w UE Przedsiębiorstwa publiczne (lub też prywatne) posiadające faktyczny monopol usługi o charakterze powszechnym usługi pocztowe, transport kolejowy, wytwarzanie i przesyłanie energii elektrycznej, wodociągi, telekomunikacja Koncepcja oddzielenia infrastruktury od działalności komercyjnej infrastruktura, nadal pozostawać we władaniu jednego przedsiębiorstwa obowiązek - dostęp, po komercyjnych cenach, innym operatorom Liberalizacja rynek usług telekomunikacyjnych, telefonii stacjonarnej, komórkowej, rynek gazu, elektryczności rynku usług pocztowych

Główne efekty dynamiczne: 1. Korzyści skali (konkurencja monopolistyczna) 2. Rozbicie monopolu 3. Zwiększenie efektywności zarządzania 4. De-fragmentacja i restrukturyzacja przemysłu

Liberalizacja, defragmentacja i restrukturyzacja Znoszenie barier wewnątrz UE Defragmentacja rynku Większa konkurencja Efekty pro-konkurencyjne zostają firmy bardziej efektywne restrukturyzacja rynku, Słabsze firmy łączą się lub zostają zakupione

Logika ekonomiczna liberalizacja defragmentaryzacja Efekt pro-konkurencyjny Restrukturyzacja przemysłu (M&, etc.) Rezultat: mniej, większych i bardziej efektywnych firm; większa konkurencja.

Fakty: integracja związana jest z M& M& wysokie w UE większość M& pomiędzy państwami członkowskimi około 55% krajowych Pozostałe 45% dzieli się na: Jedna z firm jest spoza UE (24%), Jedna z firm ma lokalizację w innym kraju UE (15%) Nie zidentyfikowane pochodzenie firmy partnerskiej (6%). Based on: http://europa.eu.int/comm/economy_finance/publications/european_economy/2001/a2001_12_en.pdf

M& w UE Dlaczego tak dużo M& głównie pomiędzy UE? Dlaczego udział WB tak duży? Brak harmonizacji przepisów dotyczących przejęć. Niektóre z państw mają bardzo restrykcyjne przepisy, co powoduje, że M& utrudnione Inne, jak WB bardzo liberalne Brak harmonizacji efekt restrukturyzacji zmienny pomiędzy państwami.

Logika ekonomiczna: podstawy Monopol Price Demand Curve Price Marginal Revenue Curve P P Marginal Cost Curve P* Demand Curve B D C E Marginal Cost Q Q +1 Sales Q* Sales

price Logika ekonomiczna: podstawy Duopol, brak rónowagi Firm 1 s expectation of sales by firm 2, Q 2 price Firm 2 s expectation of sales by firm 1, Q 1 p 1 Demand Curve (D) Residual Demand Curve firm 1 (RD1) p 2 1 MC 2 Demand Curve (D) Residual Demand Curve firm 2 (RD2) MC x 1 Firm 1 sales x 2 Firm 2 sales Residual Marginal Revenue Curve firm 1 (RMR1) Residual Marginal Revenue Curve firm 2 (RMR2)

Economic logic: background Duopol i oligopol, równowaga price Typical firm s expectation of the other firm s sales price Typical firm s expectation of other the other firms sales p* RD D p** D RD Duopoly RMR x* 2x* MC sales RMR x** Oligopoly MC 3x** sales

BE-COMP diagram Mark-up (µ) µ mono µ duo BE (break-even) curve µ COMP curve n n=1 n=2 Number of firms

BE-COMP diagram Wpływ integracji w UE na wielkość firm, efektywność, liczbę firm i ceny Cena koszty mark-up marża, różnica pomiędzy ceną a kosztami krańcowymi

Wyprowadzenie COMP price Mark-up p' µ mono p" B µ duo Duopoly mark-up D Monopoly mark-up R-D (duopoly) COMP curve MC B R-MR Marginal cost curve MR (monopoly) n=1 n=2 Number of firms x duo x mono Typical firm s sales

Wyprowadzenie BE euros p o =µ o +MC price Home market Demand curve Mark-up (i.e., p-mc) BE C>p o p o C o =p o µ o B C<p o B C x = C o /n x = C o /n MC Sales per firm C o Total sales n n o n Number of firms x o = C o /n o

Równowaga, BE-COMP euros Price Home market Mark-up Demand curve BE p E E p µ' E C MC n COMP Number of firms x Sales per firm C Total sales

Od gospodarki zamkniętej do integracji euros price Home market only Mark-up Demand curve BE BE FT p p E E E 1 p µ' E C E p E C MC p µ n n 2n COMP Number of firms x x Sales per firm C C Total sales

Od gospodarki zamkniętej do integracji Zniesienie barier Założenia: H & P są identyczne Koncentrujemy się na kraju H Natychmiastowy wpływ: Drugi rynek o tej samej wielkości Podwójna liczba firm Niższe µ Więcej firm, BE przesuwa się (do pkt 1) Przy danej marży więcej firm może wychodzić euro s price Home market only Demand curve Mark-up BE BE FT p p x E E x C MC p p p Sales C E E C C µ' Total µ E E n n 1 COMP 2n Numb er of firms

Od gospodarki zamkniętej do integracji Efekt pro-konkurencyjny: Równowaga przesuwa się z E do : firmy tracą pieniądze (pod BE) Efekt pro-konkurencyjny = marża spada Krótkookresowy wpływ na ceny p do p Restrukturyzacja przemysłu do E Liczba firm z 2n do n. Firmy mają większy udział w rynku i większą sprzedaż, Więcej bardziej efektywnych firm, C spada z p do p, Marża wzrasta, Rezultat: Większe, mniej, bardziej efektywne, większa konkurencja Dobrobyt: zyska C eur os p p E E x x C MC p p p Sales per firm price Home market only Demand curve C E E C C Total sales Mark-up µ' µ E 1 E n n BE BE FT COMP 2n Num ber of firms

Badania empiryczne Mało bezpośrednich dowodów na związek w UE Związek pomiędzy wielkością rynku i konkurecją Campbell Jeffrey R., Hugo. Hopenhayn. 2002. Market Size Matters. NBER Working Paper No. 9113 Badanie wpływu wielkości rynku na handel detaliczny, 225 miast w US Większe firmy w większych miastach Konkurencja jest większa na większych rynkach i stąd związek z wielkością rynku i wielkością firmy

Pomoc państwa (subsydia) 2 pytania Jeśli liczna firm spada, nie jest dobrym powodem dla firm by zmawiać się tak by utrzymywać wyższe ceny? Skoro restrukturyzacja rynku jest bolesna nie jest to odpowiednim powodem by wpływać na rządy by prowadzić politykę mającą na celu utrzymanie tych firm. Na przykład poprzez subsydia..

Pomoc państwa (subsydia) Tracące zyski przedsiębiorstwa: 1. Mogą zostać wykupione 2. Łączą się z innymi firmami 3. Bankrutują Strata miejsc pracy Reorganizacja» Pracownicy muszą się przekwalifikować lub wyjeżdżają» Przedsiębiorstwa państwowe» Związki zawodowe

Zapobieganie restrukturyzacji Mark-up BE BE FT µ' E E 1 µ COMP n n 2n Number of firms

Zapobieganie restrukturyzacji Zakładamy: subsydia zapobiegające restrukturyzacji (w H&P) Dokładniej, w każdym państwie co rok rząd wypłaca firmą sumę do wysokości ich strat Zostaje 2n Gospodarka w Zmiana: teraz za nieefektywność płacą nie konsumenci a podatnicy. Mark-up µ' µ BE E 1 E BE FT COMP n n 2n Number of firms

Zapobieganie restrukturyzacji Za dużo, za małe firmy Firmy dalej nieefektywne Efektywność w ramach przemysłu nie wzrasta Kto zyskuje?

Zapobieganie restrukturyzacji Przed integracją: koszty stałe = zysk operacyjny = obszar a+b Integracja: zysk operacyjny = b+c Subsydia = a-c NB: b+c+a-c=a+b euros Price Demand curve Mark-up COMP BE FT p E E p C MC x x = 2C /2n p Sales per firm a b c C C Total sales 2n Numbe r of firms

Zapobieganie restrukturyzacji Zmiana w nadwyżce producenta = 0 (zyski zerowe pre & post) Zmiana w nadwyżce konsumenta = a+d Koszt subsydiów = a-c Całkowity wpływ = d+c euros Price Demand curve Mark-up COMP BE FT p E E p C MC x x = 2C /2n p Sales per firm a b d c C C Total sales 2n Numbe r of firms

Nie wszędzie subsydia Jeśli subsydia jedynie za granicą Wysiłek restrukturyzacji w kraju 2n do n, ale wyjścia tylko w kraju Niesprawiedliwe Mniejsze poparcie dla liberalizacji

UE i pomoc państwa 1957 Traktat Rzymski - Treaty of Rome zakazano pomocy państwowej udzielanej firmom jako prowadzącej powstania nieuczciwych przewag i zniekształconej konkurencji. Komisja UE

nty-konkurencyjne zachowania Zmowy (collusion) stanowią prawdziwą zmorę w UE Niebezpieczeństwo zmowy wzrasta wraz ze spadkiem firm Komisarz ds. Konkurencji, Neelie Kroes, (11.2060): Kartele to cios w samo serce zdrowej gospodarki. Łamanie reguł konkurencji powoduje wyższe ceny dla konsumentów i wpływa na ogranicza zróżnicowania, jakości i innowacyjności europejskich przedsiębiorstw Zmowa i BE-COMP COMP normalna Firmy nie mogą wpływać na ceny czy wielkość sprzedaży Doskonała zmowa - perfect collusion Firmy całkowicie kontrolują ceny i wielkość sprzedaży Maksymalizacja zysków, cena i sprzedaż jak w monopolu Doskonała zmowa jest wtedy gdy: ceny jak w monopolu a firmy dzielą sprzedaż pomiędzy siebie

Zmowy, efekty ekonomiczne Zmowa nie prowadzi do wzrostu zysków firm ponad poziom zysków normalnych. 2n za dużo. Zmowa ale tylko pomiędzy n B. Punkt B zyski zerowe dla wszystkich co zostali. Wyższe ceny, p B > p, mniejsze firmy, wyższe koszty przeciętne µ mono p B p Mark-up E B BE FT Perfect collusion Partial collusion n=1 n n B 2n COMP Number of firms

Zmowy, efekty ekonomiczne Dobrobytowe koszty zmów (versus brak zmowy) Obszar zacieniony, p B, p, E i B. price p mono Demand curve µ mono Mark-up BE FT Perfect collusion p B p B E E B Partial collusion COMP n=1 n n B Number of firms C B Total sales

Polityka konkurencji Zapobieganiu zachowaniom anty-konkurencyjnym: Polityka antytrustowa, zapobieganie powstawaniu. Komisja: Minimalizuje zachowania, które mogą ograniczać konkurencję (kartele, umowy cenowe) Przeciwdziała sytuacjom gdzie firmy mogą wykorzystywać swoją dominującą pozycję Kontrola łączenia się firm. Komisja stara się: Blokować łączenia się firm, które prowadzą do utworzenia firmy mającej kontrolę nad rynkiem. http://ec.europa.eu/comm/competition/mergers/cases/index/m88.html#m_4417

Przeciwdziałanie nadmiernej koncentracji Zakaz nadmiernej koncentracji nieuzasadnionej względami ekonomicznymi która grozi zniekształceniem swobody konkurencji na jednolitym rynku lub jego części jedna firma przejmuje całkowitą kontrolę nad drugą firmą firma jest kontrolowana wspólnie z drugą firmą, kilka firm łączy się, przejmuje wspólnie kontrolę nad daną firmą lub tworzy nową Przedmiotem przejęcia całość lub część przedsiębiorstwa (przedsiębiorstw), przejęcie kontroli nabycie akcji, nabycie majątku, zawarcie stosownej umowy w inny sposób

Przeciwdziałanie nadmiernej koncentracji System monitorowania procesów koncentracji Rozporządzenie Rady WE nr 4064/89 (EWG) Komisja prawo badania planowanych fuzji przed ich dokonaniem czy nie zagrażają one właściwemu funkcjonowaniu jednolitego rynku

Przeciwdziałanie nadmiernej koncentracji Kontrola połączeń wyłącznie wymiar wspólnotowy zależy od całkowitej wartości obrotu światowego wszystkich przedsiębiorstw uczestniczących w fuzji (co najmniej 5 mld euro), całkowitego obrotu na jednolitym rynku (minimum 250 mln euro) przynajmniej dwóch przedsiębiorstw uczestniczących w połączeniu udziału obrotu każdego z tych przedsiębiorstw na rynku krajowym charakter dwustopniowy badanie wstępne (ewaluacji zgłoszeń) badanie zasadnicze (ewaluacji fuzji)

Przeciwdziałanie nadmiernej koncentracji Zgłoszenie fuzji w ciągu tygodnia od podjęcia odpowiednich czynności prawnych prowadzących do połączenia Komisja - miesiąc na badania wstępne Dalej - Komisja może zaniechać dalszego postępowania niestosowalność prawa wspólnotowego zgodność fuzji z prawem wspólnotowym przekazanie do organów krajowych rozpocząć postępowanie zasadniczego w ciągu czterech miesięcy decyzja administracyjna o zgodności (lub niezgodności) notyfikowanego połączenia z prawem WE Czyli jako efekt mamy: bezwarunkowa zgoda na notyfikowaną fuzję (taka decyzja zapada już na etapie badania wstępnego w ok. 90 proc. przypadków) zgoda warunkowa (częstą na etapie badania zasadniczego) odmowa - w rzadkich przypadkach