Zakład Ubezpieczeń Społecznych

Zakład Ubezpeczeń Społecznych EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ A AUSTRALIĄ Do kogo skerowana jest ta ulotka? Nnejsza ulotka adresowana jest do osób, które: meszkają w Polsce lub Austral ubegają sę o śwadczena emerytalno-rentowe z ZUS na podstawe łączonych okresów pracy (ubezpeczena) w Polsce okresów stałego pobytu w Austral w weku produkcyjnym, meszkają w Austral ubegają sę o śwadczena emerytalno-rentowe z ZUS na podstawe okresów pracy (ubezpeczena) wyłączne w Polsce, meszkają w Austral są zanteresowane otrzymywanem w państwe zameszkana przysługującego m śwadczena emerytalno-rentowego z ZUS. Podstawy prawne koordynacj Z dnem 1 paźdzernka 2010 r. weszła w życe umowa o zabezpeczenu społecznym z dna 7 paźdzernka 2009 r. mędzy Rzecząpospoltą Polską a Australą 1 (zwana 1 Dzennk Ustaw z 2010 r. nr 172, poz. 1160. EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ A AUSTRALIĄ 1

dalej umową), która stanow podstawę prawną koordynacj systemów emerytalno- -rentowych Polsk Austral. Wraz z umową zaczęło obowązywać Porozumene Admnstracyjne w sprawe stosowana umowy o zabezpeczenu społecznym mędzy Rzecząpospoltą Polską a Australą 2, określające sposób realzacj tej umowy oraz postępowane w sprawe śwadczeń emerytalno-rentowych, ustalanych z zastosowanem jej postanoweń. Przepsy umowy porozumena mają na celu m.n. ułatwene nabywana śwadczeń emerytalno-rentowych przez osoby, które podlegały ubezpeczenu w Polsce mają okresy stałego pobytu w Austral w weku produkcyjnym. Z przepsów umowy, w zakrese śwadczeń emerytalno-rentowych, korzystają: obywatele Rzeczypospoltej Polskej obywatele Austral osoby neposadające obywatelstwa żadnego z obu wymenonych państw (czyl obywatele państw trzecch oraz tzw. bezpaństwowcy). Postanowena umowy dotyczą osób, które podlegały ubezpeczenom społecznym w Polsce, wykonując aktywność zawodową, w szczególnośc jako pracowncy oraz osoby prowadzące dzałalność na własny rachunek, które mają okresy stałego pobytu w Austral w weku produkcyjnym (tj. mędzy 16 rokem życa a wekem emerytalnym). Dotyczą one także osób ubegających sę o renty rodznne po wyżej wymenonych osobach. Jake śwadczena emerytalno-rentowe są objęte umową z 7 paźdzernka 2009 r.? Przepsam umowy objęte są następujące polske śwadczena emerytalno-rentowe realzowane przez ZUS: emerytury emerytury częścowe renty z tytułu nezdolnośc do pracy renty rodznne renty z tytułu wypadków przy pracy chorób zawodowych jednorazowe odszkodowana z ubezpeczena wypadkowego zasłk pogrzebowe. Umowa ma równeż zastosowane do okresowej emerytury kaptałowej. Poza wyżej wymenonym śwadczenam przyznawanym przez ZUS umowa odnos sę do śwadczeń emerytalno-rentowych z ubezpeczena społecznego rolnków, które realzuje Kasa Rolnczego Ubezpeczena Społecznego. Po strone australjskej umową objęte są emerytury z tytułu stałego pobytu w Austral (Age penson tzw. I flar). Umowa ne ma zastosowana do gwarancj emerytalnej (Superannuaton Guarantee). 2 Dzennk Ustaw z 2010 r. nr 172, poz. 1162. 2 EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ A AUSTRALIĄ

Zasada równego traktowana Zgodne z zasadą równego traktowana, wszystke osoby, do których stosuje sę umowę, są równo traktowane przez państwa-strony umowy pod względem praw obowązków dotyczących prawa do śwadczeń objętych umową ch wypłaty. Zabronona jest zatem dyskrymnacja obywatela polskego przy ubeganu sę o emeryturę z Austral. Emerytury, renty z tytułu nezdolnośc do pracy renty rodznne z ZUS dla osób posadających okresy ubezpeczena w Polsce okresy stałego pobytu w Austral V Ustalane prawa do emerytury lub renty z ZUS oraz emerytury z tytułu stałego pobytu w Austral Ustawodawstwa Polsk Austral decydują, komu po spełnenu jakch warunków przysługuje prawo do śwadczeń emerytalno-rentowych w każdym z tych państw. Osoba, która ma okresy ubezpeczena w Polsce okresy stałego pobytu w Austral, może o le spełna warunk wymagane w każdym z tych państw uzyskać emeryturę lub rentę z ZUS oraz emeryturę z tytułu stałego pobytu w Austral. W przypadku spełnena warunków wymaganych do nabyca śwadczeń w obydwu państwach możlwe jest w śwetle umowy poberane emerytury lub renty z ZUS oraz emerytury z tzw. I flaru z Austral. Informacje o warunkach nabywana prawa do emerytur oraz rent z ZUS, a także zasady oblczana ch wysokośc zawarte są w odrębnych ulotkach nformacyjnych, pt.: Emerytura z Funduszu Ubezpeczeń Społecznych ustalana na dotychczasowych zasadach, Nowa emerytura z Funduszu Ubezpeczeń Społecznych, Renta z tytułu nezdolnośc do pracy, Renta rodznna. Są one dostępne w jednostkach ZUS na strone www.zus.pl. Informacje o warunkach nabywana prawa oraz oblczana wysokośc emerytury częścowej 3 dostępne są na strone nternetowej www.zus.pl. Informacje o warunkach nabywana prawa do australjskej emerytury zameszczone są na strone nternetowej www.humanservces.gov.au. 3 Emerytura częścowa ustalana jest na podstawe art. 26b ustawy z dna 17 grudna 1998 r. o emeryturach rentach z Funduszu Ubezpeczeń Społecznych (Dz.U. z 2013 r. poz. 1440 z późn. zm.). EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ A AUSTRALIĄ 3

V Uwzględnane okresów stałego pobytu w Austral w weku produkcyjnym Jeżel osoba zanteresowana uzyskanem prawa do emerytury lub renty z ZUS ne posada okresu ubezpeczena w Polsce wymaganego do uzyskana śwadczena, wówczas aby było można przyznać emeryturę lub rentę z ZUS, uwzględna sę (dolcza, sumuje), równeż okresy stałego pobytu w Austral w weku produkcyjnym. Przykład Jeśl 65-letn mężczyzna, urodzony przed 1 styczna 1949 r., ubegający sę o emeryturę z ZUS ne posada 25-letnego okresu ubezpeczena w Polsce (okresu składkowego neskładkowego) wymaganego do uzyskana tej emerytury zgodne z polskm przepsam, to ZUS uwzględn równeż okresy stałego pobytu w Austral w weku produkcyjnym sprawdz, czy po dolczenu okresów australjskch mężczyzna ten spełna warunk do przyznana emerytury w Polsce. Prawo do emerytury z ZUS z tytułu łączonych polskch okresów ubezpeczena okresów stałego pobytu w Austral w weku produkcyjnym przysługuje nezależne od tego, w którym państwe zameszkuje śwadczenoborca (tj. w Polsce, Austral czy w państwe trzecm). Natomast prawo do renty z tytułu nezdolnośc do pracy oraz renty rodznnej z ZUS z tytułu łączonych polskch okresów ubezpeczena okresów stałego pobytu w Austral w weku produkcyjnym przysługuje pod warunkem zameszkwana śwadczenoborcy w Polsce. V Oblczane wysokośc emerytury lub renty z ZUS ustalonej z uwzględnenem okresów stałego pobytu w Austral w weku produkcyjnym tzw. emerytura lub renta proporcjonalna Jeżel do uzyskana prawa do emerytury lub renty z ZUS uzależnonej od długośc okresów ubezpeczena koneczne jest uwzględnene okresów stałego pobytu w Austral w weku produkcyjnym, wówczas wysokość emerytury lub renty oblcza sę w następujący sposób: najperw podstawe umowy były okresam ubezpeczena w Polsce, następne oblcza sę teoretyczną (pełną) kwotę emerytury lub renty, jaka przysługwałaby danej osobe, gdyby wszystke jej okresy podlegające uwzględnenu na na podstawe kwoty teoretycznej oblcza sę rzeczywstą (proporcjonalną) kwotę emerytury lub renty odpowadającą stosunkow okresów ubezpeczena w Polsce do sumy wszystkch okresów ubezpeczena w Polsce okresów stałego pobytu w Austral w weku produkcyjnym. 4 EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ A AUSTRALIĄ

Tak oblczona kwota proporcjonalnej emerytury lub renty stanow kwotę śwadczena należną osobe zanteresowanej. Kwotę teoretyczną (pełną) emerytury uzależnonej od długośc okresów ubezpeczena ustala sę z uwzględnenem następujących składnków: 24% kwoty bazowej, po 1,3% podstawy wymaru emerytury za każdy pełny rok okresów składkowych w Polsce okresów stałego pobytu w Austral w weku produkcyjnym z uwzględ- nenem pełnych mesęcy, po 0,7% podstawy wymaru emerytury za każdy pełny rok okresów neskładkowych w Polsce z uwzględnenem pełnych mesęcy. Natomast kwotę teoretyczną (pełną) renty z tytułu nezdolnośc do pracy ustala sę z uwzględnenem następujących składnków: 24% kwoty bazowej, po 1,3% podstawy wymaru renty za każdy rok okresów składkowych w Polsce okresów stałego pobytu w Austral w weku produkcyjnym, po 0,7% podstawy wymaru renty za każdy rok okresów neskładkowych w Polsce, po 0,7% podstawy wymaru renty za każdy rok okresu brakującego do pełnych 25 lat polskch okresów składkowych neskładkowych oraz australjskch okresów stałego pobytu w weku produkcyjnym, przypadających od dna zgłoszena wnosku o śwadczene do dna, w którym rencsta ukończyłby, wskazany w art. 24 ust. 1a ustawy emerytalnej 4, powszechny wek emerytalny 5 określony dla kobet docelowo 67 lat (tzw. okresy hpotetyczne). Następne na podstawe kwoty teoretycznej (pełnej) emerytury/renty, oblczonej według podanych wyżej zasad, ustalana jest rzeczywsta (proporcjonalna) kwota emerytury/ renty z ZUS, odpowadająca stosunkow polskch okresów ubezpeczena do sumy polskch okresów ubezpeczena australjskch okresów stałego pobytu w weku produkcyjnym. Przykład 1 Jeżel ZUS ustalł mężczyźne, urodzonemu przed 1 styczna 1949 r., emeryturę na podstawe okresów ubezpeczena w Polsce (15 lat) okresów stałego pobytu w Austral w weku produkcyjnym (10 lat), wynoszących łączne 25 lat, polska emerytura oblczona zostane w następujący sposób: najperw ZUS oblczy kwotę teoretyczną (pełną) emerytury, jaką zanteresowany uzyskałby za łączny okres wynoszący 25 lat (okres ubezpeczena w Polsce okres stałego pobytu w Austral w weku produkcyjnym), 4 Ustawa z dna 17 grudna 1998 r. o emeryturach rentach z Funduszu Ubezpeczeń Społecznych (Dz.U. z 2013 r. poz. 1440 z późn. zm.). 5 Powszechny wek emerytalny kobet 60 lat mężczyzn 65 lat jest stopnowo podwyższany aż do osągnęca weku 67 lat dla obu płc. Tabele weku emerytalnego dostępne są na strone nternetowej www.zus.pl. EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ A AUSTRALIĄ 5

następne, na podstawe kwoty teoretycznej, oblczy rzeczywstą (proporcjonalną) kwotę emerytury, odpowadającą stosunkow polskch okresów do sumy polskch australjskch okresów; w tym przypadku będze to 15/25 kwoty teoretycznej, poneważ osoba zanteresowana posada 15-letn okres polskego ubezpeczena, natomast łączne, w Polsce w Austral, ma 25-letn okres. ZUS przyzna osobe zanteresowanej ustaloną w ten sposób proporcjonalną emeryturę. Przykład 2 W lstopadze 2014 r. ZUS ma ustalć 50-letnej kobece, zameszkałej w Polsce, prawo do renty z tytułu nezdolnośc do pracy. Zanteresowana udokumentowała następujące okresy: w Polsce 4 lata, z czego 3 lata to okresy składkowe, a 1 rok to okresy neskładkowe, w Austral 2 lata stałego pobytu w weku produkcyjnym. W tym przypadku renta zostane oblczona w następujący sposób: najperw ZUS oblczy kwotę teoretyczną (pełną) renty, jaką osoba zanteresowana uzyskałaby, gdyby łączny okres ubezpeczena wynoszący 6 lat (w Polsce oraz w Austral) został przebyty w Polsce; w tym celu uwzględn okresy składkowe w Polsce okresy stałego pobytu w Austral w weku produkcyjnym (łączne 5 lat) okresy neskładkowe (1 rok w Polsce) ustal: kwotę odpowadającą 1,3% podstawy wymaru renty za każdy rok polskch okresów składkowych australjskch okresów stałego pobytu w weku produkcyjnym, kwotę odpowadającą 0,7% podstawy wymaru renty za każdy rok polskch okresów neskładkowych, a także kwotę odpowadającą 0,7% podstawy wymaru renty za każdy rok okresu brakującego do pełnych 25 lat polskch australjskch okresów, przypadających od dna zgłoszena wnosku o śwadczene do dna, w którym rencsta ukończyłby, wskazany w art. 24 ust. 1a ustawy emerytalnej, powszechny wek emerytalny określony dla kobet (tzw. okresy hpotetyczne), następne, na podstawe kwoty teoretycznej, ZUS oblczy rzeczywstą (proporcjonalną) kwotę renty, odpowadającą stosunkow polskch okresów do sumy polskch okresów ubezpeczena australjskch okresów stałego pobytu w weku produkcyjnym; w tym przypadku będze to 4/6 kwoty teoretycznej, poneważ osoba zanteresowana ma 4-letn okres ubezpeczena w Polsce, natomast 6-letn okres ubezpeczena łączne, w Polsce Austral; okresy hpotetyczne ne są brane pod uwagę. Przy założenu, że teoretyczna kwota renty wynosłaby w omawanym przypadku 1800 zł, rzeczywsta (proporcjonalna) kwota renty wynese: 1800 zł 4/6 = 1200 zł. ZUS przyzna osobe zanteresowanej ustaloną w ten sposób proporcjonalną rentę z tytułu nezdolnośc do pracy, w wysokośc 1200 zł. Powyższe nformacje dotyczące oblczana wysokośc śwadczena proporcjonalnego ne odnoszą sę do nowej emerytury z ZUS, z systemu zdefnowanej składk, 6 EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ A AUSTRALIĄ

dla osób urodzonych po 31 grudna 1948 r., w tym do emerytury częścowej 6, oraz do rent rodznnych po osobach uprawnonych do takej emerytury (śwadczena te oblczane są na podstawe kwoty składek zgromadzonych na konce ubezpeczonego w ZUS, kwoty kaptału początkowego, ustalonego na podstawe okresów składkowych neskładkowych przebytych w Polsce przed 1 styczna 1999 r. oraz kwoty środków zewdencjonowanych na subkonce). Emerytura częścowa wynos 50% kwoty emerytury oblczonej w całośc w powyższy sposób. Wymenone śwadczena ustalane są wyłączne na podstawe polskch okresów ubezpeczena (bez uwzględnana okresów stałego pobytu w Austral w weku produkcyjnym). W odnesenu do nch ne stosuje sę zasady ustalana śwadczena w wysokośc proporcjonalnej, z zastosowanem proporcj polskch okresów ubezpeczena do sumy okresów ubezpeczena w Polsce okresów stałego pobytu w Austral w weku produkcyjnym. Przykład W przypadku przyznana nowej emerytury z ZUS mężczyźne urodzonemu w grudnu 1950 r., który osągnął powszechny wek emerytalny, wynoszący 66 lat, posada 5-letn okres ubezpeczena w Polsce w latach 1997 2001 oraz 10-letn okres stałego pobytu w Austral w weku produkcyjnym, ZUS oblczy wysokość śwadczena wyłączne na podstawe polskch okresów ubezpeczena. Wysokość nowej emerytury zanteresowanego to wynk podzelena podstawy emerytury (kwota zwaloryzowanego kaptału początkowego, zwaloryzowanych składek na ubezpeczene emerytalne w Polsce oraz kwota środków zewdencjonowanych na subkonce) przez średne dalsze trwane życa 7 dla osób w weku, w jakm ubezpeczony przechodz na emeryturę. V Oblczane wysokośc emerytury lub renty z ZUS bez konecznośc uwzględnana okresów stałego pobytu w Austral w weku produkcyjnym tzw. emerytura lub renta krajowa Jeżel do uzyskana prawa do emerytury lub renty z ZUS ne ma potrzeby uwzględnena okresów stałego pobytu w Austral w weku produkcyjnym, wówczas wysokość emerytury lub renty z ZUS oblczana jest wyłączne na podstawe polskch okresów ubezpeczena (emerytura lub renta krajowa). 6 Emerytura częścowa może być przyznana kobetom urodzonym po 31 grudna 1958 r. (które mają ukończony wek 62 lata oraz udowodnony co najmnej 35-letn staż ubezpeczenowy) oraz mężczyznom urodzonym po 1948 r. (mającym ukończony wek 65 lat oraz co najmnej 40-letn staż ubezpeczenowy), którzy ne osągnęl powszechnego weku emerytalnego. 7 Tablce trwana życa uwzględnające średne dalsze trwane życa, wspólne dla kobet mężczyzn, wyrażone w mesącach dla weku ubezpeczonego ogłasza coroczne Prezes Głównego Urzędu Statystycznego w Montorze Polskm, w forme komunkatu. EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ A AUSTRALIĄ 7

Jednakże w takm przypadku oblcza sę równeż kwotę emerytury lub renty z ZUS, jaka przysługwałaby na podstawe łączonych polskch okresów ubezpeczena australjskch okresów stałego pobytu w weku produkcyjnym (kwotę proporcjonalnej emerytury lub renty), gdyby okazało sę, że byłaby ona wyższa od kwoty emerytury lub renty oblczonej za wyłączne polske okresy ubezpeczena (emerytury lub renty krajowej), to osobe zanteresowanej zostane przyznana emerytura lub renta proporcjonalna. Przykład 1 W przypadku przyznana przez ZUS renty z tytułu nezdolnośc do pracy osobe zameszkałej w Polsce, mającej 10-letn okres ubezpeczena w Polsce (wystarczający do nabyca prawa do renty) posadającej równeż 5-letn okres stałego pobytu w Austral w weku produkcyjnym, ZUS oblczy wysokość jej śwadczena w następujący sposób: po perwsze oblczy rentę krajową na podstawe wyłączne polskego okresu ubezpeczena, wynoszącego 10 lat, po druge oblczy rentę proporcjonalną na podstawe okresów ubezpeczena przebytych w Polsce okresów stałego pobytu w Austral w weku produkcyjnym, wynoszących łączne 15 lat; tj. najperw oblczy teoretyczną kwotę renty na podstawe 15-letnego łącznego okresu przebytego w dwóch państwach-stronach umowy, a następne oblczy rentę proporcjonalną, odpowadającą stosunkow okresów ubezpeczena w Polsce do sumy okresów ubezpeczena w Polsce okresów stałego pobytu w Austral w weku produkcyjnym, która w omawanym przypadku stanow 10/15 kwoty teoretycznej, następne ZUS porówna kwoty renty krajowej oraz renty proporcjonalnej ustal śwadczene w wysokośc korzystnejszej dla osoby zanteresowanej. Przykład 2 W przypadku przyznana emerytury kobece urodzonej przed 1 styczna 1949 r., która zgromadzła 20-letn okres ubezpeczena w Polsce (wystarczający do nabyca prawa do emerytury), ale równeż 4-letn okres stałego pobytu w Austral w weku produkcyjnym, ZUS oblczy wysokość jej śwadczena w następujący sposób: najperw oblczy emeryturę krajową na podstawe wyłączne polskego okresu ubezpeczena, wynoszącego 20 lat, następne oblczy emeryturę proporcjonalną na podstawe sumy okresów ubezpeczena w Polsce okresów stałego pobytu w Austral w weku produkcyjnym, wynoszących łączne 24 lata tj. najperw oblczy teoretyczną (pełną) kwotę emerytury na podstawe 24-letnego łącznego okresu w dwóch państwach-stronach umowy, a potem oblczy emeryturę proporcjonalną (częścową), która w omawanym przypadku stanow 20/24 kwoty teoretycznej, następne ZUS porówna kwoty emerytury krajowej oraz emerytury proporcjonalnej ustal śwadczene w wysokośc korzystnejszej dla osoby zanteresowanej. 8 EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ A AUSTRALIĄ

V Ustalane dopłaty do kwoty najnższej polskej emerytury osobom zameszkałym w Polsce Osoby zameszkałe w Polsce, poberające emeryturę z ZUS australjską emeryturę z tytułu stałego pobytu w Austral (Age penson tzw. I flar), których łączna wysokość jest nższa od obowązującej w Polsce kwoty najnższej emerytury, mogą uzyskać dopłatę do obowązującego mnmum. Zasady ustalana przez ZUS wymenonej dopłaty są nne dla emerytur przyznawanych według dotychczasowych zasad, do których prawo wysokość są uzależnone od długośc okresów ubezpeczena, a nne dla tzw. nowych emerytur, uzależnonych od środków zewdencjonowanych na konce emerytalnym. Do emerytury ustalonej na dotychczasowych zasadach dopłata do kwoty najnższej polskej emerytury jest przyznawana przez ZUS, jeżel emeryt: meszka w Polsce pobera emeryturę z ZUS ustaloną w wysokośc proporcjonalnej, z zastosowanem proporcj polskch okresów ubezpeczena do sumy polskch okresów ubezpeczena okresów stałego pobytu w Austral w weku produkcyjnym pobera z Austral emeryturę z tytułu stałego pobytu w Austral (Age penson). Dopłata stanow różncę mędzy kwotą najnższej polskej emerytury a sumą kwot polskej emerytury proporcjonalnej australjskej emerytury, poberanych przez osobę zanteresowaną. Nowa emerytura z Funduszu Ubezpeczeń Społecznych, której kwota jest nższa od kwoty najnższej polskej emerytury, podlega podwyższenu do kwoty najnższej emerytury pod warunkem, że osoba zanteresowana udowodn okresy ubezpeczena (okresy składkowe neskładkowe) w Polsce, wynoszące 20 lat w przypadku kobet (wymagany w odnesenu do kobet okres ubezpeczena będze w latach 2014 2022 stopnowo podwyższany do 25 lat) 25 lat w przypadku mężczyzn. W przypadku osób zameszkałych w Polsce, które powyższy warunek długośc okresów ubezpeczena spełnają dopero po uwzględnenu okresów stałego pobytu w Austral w weku produkcyjnym, dopłatę do mnmum stanow różnca mędzy kwotą najnższej polskej emerytury a sumą kwot polskej emerytury australjskej emerytury z tytułu stałego pobytu w Austral (Age penson tzw. I flar). Przykład Kobece urodzonej w 1949 r. zameszkałej w Polsce, posadającej 10-letn okres ubezpeczena w Polsce oraz 12-letn okres stałego pobytu w Austral w weku produkcyjnym, której ZUS ustalł nową emeryturę z FUS w kwoce nższej od najnższej polskej emerytury, ustalona zostane dopłata do mnmum, jeżel łączna kwota emerytury polskej emerytury australjskej jest nższa od kwoty najnższej polskej emerytury. Wysokość tej dopłaty stanow różnca mędzy kwotą najnższej polskej emerytury a sumą kwot emerytur polskej australjskej otrzymywanych przez zanteresowaną. EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ A AUSTRALIĄ 9

W przypadku osób zameszkałych w Polsce, posadających okresy ubezpeczena w Polsce okresy stałego pobytu w Austral w weku produkcyjnym, wynoszące łączne co najmnej 20 lat w przypadku kobet (okres ten będze stopnowo podwyższany do 25 lat) 25 lat w przypadku mężczyzn, którym ZUS ustalł nową emeryturę z Funduszu Ubezpeczeń Społecznych w kwoce nższej nż najnższa polska emerytura, a które uprawnone są równeż do okresowej emerytury kaptałowej, dopłatę do kwoty najnższej polskej emerytury stanow różnca pomędzy kwotą najnższej emerytury a sumą kwot: nowej emerytury z FUS, okresowej emerytury kaptałowej oraz australjskej emerytury z tytułu stałego pobytu w Austral (Age penson), otrzymywanych przez osobę zanteresowaną. Zasady dotyczące ustalana dopłaty do mnmum ne mają zastosowana do emerytury częścowej. Ponadto emerytura ta ne podlega podwyższenu do kwoty emerytury najnższej. V Podstawa wymaru emerytury na tzw. starych zasadach lub renty z tytułu nezdolnośc do pracy dla osób posadających oprócz polskch okresów ubezpeczena równeż okresy stałego pobytu w Austral w weku produkcyjnym Podstawę wymaru emerytury na starych zasadach 8 lub renty z tytułu nezdolnośc do pracy dla osoby posadającej, oprócz polskch okresów ubezpeczena, równeż okresy stałego pobytu w Austral w weku produkcyjnym stanow przecętna podstawa wymaru składk na ubezpeczena emerytalne rentowe (przed dnem 1 styczna 1999 r. na ubezpeczene społeczne), na podstawe polskch przepsów prawnych, z okresu 10 kolejnych lat kalendarzowych wybranych przez osobę zanteresowaną z ostatnch 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośredno rok, w którym zanteresowany zgłosł wnosek o emeryturę lub rentę. Przy ustalanu wymenonych 10 lat kalendarzowych ne uwzględna sę pełnych lat kalendarzowych z okresu stałego pobytu w Austral w weku produkcyjnym. Jeżel w okrese 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośredno rok złożena wnosku o emeryturę lub rentę zanteresowany ne był ubezpeczony w Polsce, podstawę wymaru emerytury lub renty stanow przecętna podstawa wymaru składk ubezpeczenowej, na podstawe polskch przepsów prawnych, z okresu kolejnych 10 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośredno rok, w którym zanteresowany rozpoczął okres stałego pobytu w Austral w weku produkcyjnym. 8 Dotyczy osób urodzonych przed 1 styczna 1949 r. oraz nektórych osób urodzonych po 31 grudna 1948 r. a przed 1 styczna 1969 r. 10 EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ A AUSTRALIĄ

Na wnosek osoby zanteresowanej podstawę wymaru emerytury lub renty stanowć może także przecętna podstawa wymaru składk ubezpeczenowej, na podstawe polskch przepsów prawnych, z okresu 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokem złożena wnosku o emeryturę lub rentę, wybranych z całego okresu podlegana ubezpeczenu w Polsce. Podstawę wymaru renty rodznnej po osobach, które w chwl śmerc mały ustalone prawo do emerytury na starych zasadach lub renty z tytułu nezdolnośc do pracy bądź spełnały warunk do uzyskana tych śwadczeń, stanow podstawa wymaru śwadczena, które przysługwało lub mogłoby przysługwać zmarłemu. V Podstawa oblczena tzw. nowej emerytury dla osób posadających oprócz polskch okresów ubezpeczena równeż okresy stałego pobytu w Austral w weku produkcyjnym Wysokość nowej emerytury 9 odpowada równowartośc kwoty stanowącej wynk podzelena podstawy oblczena emerytury przez średne dalsze trwane życa 10 dla osób w weku równym wekow, w jakm ubezpeczony przechodz na emeryturę. Podstawę oblczena nowej emerytury stanow kwota zwaloryzowanych składek na ubezpeczene emerytalne, zwaloryzowanego kaptału początkowego oraz kwota środków zewdencjonowanych na subkonce. Emerytura częścowa wynos 50% kwoty emerytury oblczonej w całośc według powyższych zasad. Podstawę oblczena renty rodznnej po osobe, która w chwl śmerc mała ustalone prawo do nowej emerytury lub spełnała warunk do uzyskana tego śwadczena, stanow podstawa oblczena śwadczena, które przysługwało lub przysługwałoby zmarłemu. Okresy stałego pobytu w Austral w weku produkcyjnym ne są uwzględnane przy ustalanu podstawy oblczena nowej emerytury, w tym emerytury częścowej, oraz renty rodznnej po osobach, które w chwl śmerc mały ustalone prawo do nowej emerytury lub spełnały warunk do uzyskana tej emerytury. V Mnmalny polsk okres ubezpeczena Zgodne z umową, jeżel polsk okres ubezpeczena jest krótszy nż 1 rok na jego podstawe ne powstaje prawo do polskej emerytury lub renty, ZUS ne jest zobowązany do przyznana tych śwadczeń. 19 Dotyczy osób urodzonych po 31 grudna 1948 r. 10 Patrz przyps 7. EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ A AUSTRALIĄ 11

Przykład Jeśl zatem np. osoba ubegająca sę o rentę z tytułu nezdolnośc do pracy posada okres pracy (ubezpeczena) w Polsce krótszy nż 1 rok (z tytułu którego ne powstało prawo do polskego śwadczena) oraz ma 15 lat okresów stałego pobytu w Austral w weku produkcyjnym, ZUS ne jest zobowązany przyznać jej polskej renty z uwzględnenem australjskego okresu stałego pobytu w weku produkcyjnym. Renta z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej z ZUS Prawo do polskch rent z tytułu wypadków przy pracy chorób zawodowych ustala polska nstytucja właścwa tylko wtedy, gdy ubezpeczony podlegał ustawodawstwu polskemu w chwl wypadku przy pracy lub w czase wykonywana pracy, w wynku której powstała choroba zawodowa. Renta z tytułu wypadków przy pracy chorób zawodowych jest wówczas ustalana na podstawe wyłączne polskch przepsów prawa. Zasłek pogrzebowy Ustalena uprawneń do zasłku pogrzebowego oraz jego wypłaty Zakład Ubezpeczeń Społecznych dokonuje, stosując w tym zakrese wyłączne polske przepsy prawne. Emerytura lub renta z ZUS dla osób posadających wyłączne polske okresy ubezpeczena, zameszkałych w Austral W sytuacj gdy osoba zanteresowana uzyskanem emerytury lub renty posada wyłączne okresy ubezpeczena w Polsce, natomast meszka w Austral, ustalena uprawneń do emerytury lub renty dokonuje wyłączne polska nstytucja właścwa, czyl nstytucja, która jest obowązana do rozpatrzena w Polsce danego wnosku (odpowedno: ZUS lub KRUS). Osoba taka może uzyskać emeryturę lub rentę w Polsce, o le spełna warunk wymagane do nabyca tego śwadczena określone w polskch przepsach prawnych. 12 EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ A AUSTRALIĄ

Zgodne z postanowenam umowy, taka przyznana w Polsce emerytura lub renta może być przekazywana osobe zanteresowanej do jej mejsca zameszkana w Austral. Gdze złożyć wnosek o emeryturę lub rentę? V Równoczesne rozpatrywane uprawneń do śwadczeń Osoba posadająca okresy ubezpeczena w Polsce okresy stałego pobytu w weku produkcyjnym w Austral wnosek o emeryturę składa w nstytucj ubezpeczenowej jednego z państw-stron umowy. Ne ma węc konecznośc składana wnosku odrębne w każdym państwe. Wnosek o emeryturę złożony w nstytucj jednego państwa-strony umowy uruchama automatyczne równoczesne postępowane w sprawe emerytury w obydwu państwach-stronach umowy, a data złożena wnosku jest wążąca dla nstytucj obu państw. Jednak muszą być spełnone warunk: wnoskodawca wskazał we wnosku, że był objęty systemem zabezpeczena społecznego obu państw, a nstytucja drugego państwa w termne 6 mesęcy otrzyma wnosek z nstytucj, w której został on złożony. Wnosek o rentę z tytułu nezdolnośc do pracy lub rentę rodznną złożony w ZUS ne uruchama automatyczne postępowana w sprawe o rentę z australjskej nstytucj ubezpeczenowej. Natomast wnosek o rentę z tytułu nezdolnośc do pracy lub rentę rodznną z ZUS złożony w australjskej nstytucj ubezpeczenowej uruchama postępowane w sprawe renty z ZUS data złożena tego wnosku jest wążąca dla ZUS, jednak pod warunkem, że ZUS w termne 6 mesęcy otrzyma ten wnosek z nstytucj australjskej. Bardzo ważne jest podane we wnosku o śwadczena ustalane przez ZUS odpowednch dentyfkatorów numerycznych, a manowce numeru PESEL, a w raze gdy danej osobe ne nadano tego numeru ser numeru dowodu osobstego lub paszportu (także paszportu zagrancznego). W przypadku osoby, dla której dentyfkatorem podatkowym jest NIP, należy równeż podać polsk NIP. V Osoba zameszkała w Polsce Osoba zameszkała w Polsce, posadająca okresy ubezpeczena przebyte w Polsce okresy stałego pobytu w weku produkcyjnym w Austral wnosek o emeryturę lub rentę może złożyć w odpowednej polskej nstytucj ubezpeczeń społecznych, tj. w ZUS albo KRUS, w zależnośc od tego, któremu systemow w Polsce podlegała ostatno. EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ A AUSTRALIĄ 13

W ZUS nstytucją właścwą do rozpatrzena wnosku o emeryturę lub rentę z zastosowanem przepsów polsko-australjskej umowy o zabezpeczenu społecznym jest Oddzał ZUS w Nowym Sączu Wydzał Realzacj Umów Mędzynarodowych I (patrz: s. 20). Osoba zameszkała w Polsce wnosek o emeryturę lub rentę może złożyć bezpośredno w tej jednostce ZUS albo też za pośrednctwem najblższej placówk ZUS w mejscu swojego zameszkana. Ubegając sę w ZUS o śwadczena z zastosowanem umowy, należy wypełnć wnosek o śwadczene polske na formularzu przewdzanym przez ZUS: ZUS Rp-1E (Wnosek o emeryturę), ZUS-ER-WEC-01 (Wnosek o emeryturę częścową), ZUS Rp-1R (Wnosek o rentę z tytułu nezdolnośc do pracy), ZUS Rp-2 (Wnosek o rentę rodznną). Do wnosku należy dołączyć dokumenty uzasadnające prawo do polskch śwadczeń oblczene ch wysokośc (m.n. legtymacje ubezpeczenowe, śwadectwa pracy, zaśwadczena ZUS Rp-7, wycąg z aktów stanu cywlnego, odpowedną dokumentację medyczną). Ponadto osoba zameszkała w Polsce ubegająca sę o australjską emeryturę z tytułu stałego pobytu w Austral pownna dołączyć formularz AU-PL 3 (Wnosek o australjską rentę starczą) oraz formularz AU-PL 4 (Dochód majątek MOD IA). Formularze wnosków kwestonaruszy ZUS oraz formularze AU-PL 3 oraz AU-PL 4 dostępne są w placówkach oraz na strone nternetowej Zakładu Ubezpeczeń Społecznych. Po wszczęcu postępowana w ZUS wnosek o australjską emeryturę z tytułu stałego pobytu w Austral przekazywany jest australjskej nstytucj właścwej Department of Human Servces (DHS) w Hobart (patrz: s. 20) w celu rozpatrzena. Data zgłoszena wnosku w ZUS jest wążąca dla nstytucj australjskej pod warunkem, że nstytucja australjska w termne 6 mesęcy otrzyma z ZUS wnosek o emeryturę. Ne ma równeż przeszkód, aby osoba zameszkała w Polsce zgłosła wnosek o śwadczena z Polsk Austral w nstytucj australjskej. W takej sytuacj wnosek, w zakrese uprawneń do australjskej emerytury z tytułu stałego pobytu w Austral, zostane rozpatrzony przez nstytucję australjską Department of Human Servces, natomast w zakrese śwadczeń przysługujących na podstawe polskch przepsów prawnych zostane przekazany do rozpatrzena właścwej polskej nstytucj, tj. odpowedno ZUS albo KRUS. Osoba zameszkała w Polsce, posadająca wyłączne australjske okresy stałego pobytu w weku produkcyjnym w Austral wnosek o śwadczena australjske przekazuje bezpośredno nstytucj australjskej. Wnosek tak można zgłosć także za pośrednctwem ZUS, który przekaże go do nstytucj właścwej w Austral. 14 EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ A AUSTRALIĄ

Osoby zameszkałe w Polsce wnosek o zasłek pogrzebowy z ZUS pownny sporządzć zgodne z polskm przepsam. Można go złożyć na formularzu ZUS Z-12 (Wnosek o wypłatę zasłku pogrzebowego). V Osoba zameszkała w Austral Osoba zameszkała w Austral, posadająca okresy ubezpeczena przebyte w Polsce okresy stałego pobytu przebyte w Austral wnosek o emeryturę lub rentę składa we właścwym burze terenowym australjskej nstytucj ubezpeczeń społecznych Department of Human Servces. Dla celów przyznana śwadczena polskego z ZUS osoba zanteresowana pownna wypełnć wnosek: PL-AU 3 (Wnosek o polską emeryturę/rentę z tytułu nezdolnośc do pracy), PL-AU 4 (Wnosek o polską rentę rodznną). Formularze tych wnosków można uzyskać w Department of Human Servces w Hobart (patrz: s. 20). Formularze są równeż dostępne na strone nternetowej Zakładu Ubezpeczeń Społecznych www.zus.pl. Do wnosku należy dołączyć dokumenty uzasadnające prawo do polskch śwadczeń oblczene ch wysokośc. Okresy zatrudnena pownny być udokumentowane zaśwadczenam pracodawców, śwadectwam pracy lub legtymacją ubezpeczenową zawerającą wpsy o zatrudnenu dokonywane w trakce zatrudnena albo dokonane nezwłoczne po rozwązanu stosunku pracy. Zaśwadczene potwerdzające okres zatrudnena w Polsce może wystawć: pracodawca w oparcu o posadane akta osobowe pracownka, prawny następca pracodawcy na podstawe przejętych akt osobowych pracownka, jednostka przechowująca dokumenty zlkwdowanego zakładu pracy (organ założycelsk, organ nadrzędny, archwum lub frma przechowalncza). Szczegółowe nformacje na temat środków dowodowych dostępne są na strone nternetowej www.zus.pl. Dokumentem potwerdzającym wysokość wynagrodzeń dla celów ustalena podstawy wymaru śwadczeń emerytalno-rentowych jest zaśwadczene wystawone przez pracodawcę na formularzu ZUS Rp-7 lub legtymacja ubezpeczenowa zawerająca odpowedne wpsy o okresach zatrudnena osąganych wynagrodzenach. Zaśwadczene ZUS Rp-7 pownno być wystawone przez pracodawcę lub prawnego następcę pracodawcy na podstawe dokumentacj płacowej. Jeżel dokumentacja taka ne stneje, zaśwadczene o wysokośc osągnętych wynagrodzeń może być wydane na podstawe danych zawartych w aktach osobowych pracownka, np. w umowe o pracę, psmach o powołanu, manowanu oraz w nnych psmach określających wynagrodzene danej osoby. Jeżel zanteresowany ne ma możlwośc uzyskana wymaganych EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ A AUSTRALIĄ 15

zaśwadczeń, możlwe jest przyjęce kop dokumentacj płacowej sporządzonej przez archwum lub uwerzytelnonej kop sporządzonej przez nne nstytucje przechowujące dokumentację danego zakładu pracy bądź prywatną frmę przechowalnczą. W przypadku ubegana sę w nstytucj australjskej o śwadczene z ZUS uzależnone od nezdolnośc do pracy do wnosku należy dołączyć także posadaną dokumentację medyczną. Osoby zameszkałe w Austral, które wnosek o zasłek pogrzebowy z ZUS składają w australjskej nstytucj Department of Human Servces, wypełnają formularz PL-AU 5 (Wnosek o wypłatę polskego zasłku pogrzebowego). Formularze tych wnosków można uzyskać w Department of Human Servces w Hobart (patrz: s. 20). Formularze tych wnosków są dostępne równeż na strone nternetowej Zakładu Ubezpeczeń Społecznych www.zus.pl. Po wszczęcu postępowana w nstytucj australjskej wnosek o śwadczene polske przekazywany jest do rozpatrzena polskej nstytucj właścwej, tj. odpowedno ZUS lub KRUS. Data zgłoszena wnosku w nstytucj australjskej jest wążąca dla ZUS (lub KRUS), pod warunkem, że ZUS (lub KRUS) w termne 6 mesęcy otrzyma z nstytucj australjskej ten wnosek o śwadczene. Ne ma równeż przeszkód, aby osoba meszkająca w Austral zgłosła w ZUS wnosek o śwadczena polske australjske. W takej sytuacj wnosek, w zakrese uprawneń do śwadczeń polskch, zostane rozpatrzony przez ZUS, natomast w zakrese australjskej emerytury z tytułu stałego pobytu w Austral zostane przekazany do rozpatrzena nstytucj australjskej. Osoba zameszkała w Austral, posadająca wyłączne polske okresy ubezpeczena wnosek o śwadczena polske składa bezpośredno w nstytucj polskej. Wnosek tak można zgłosć także za pośrednctwem nstytucj australjskej, która przekaże go odpowednej nstytucj w Polsce, tj. ZUS albo KRUS. V Osoba zameszkała w państwe trzecm Osoba zanteresowana meszkająca w państwe trzecm (poza Polską Australą) wnosek o śwadczene z tytułu okresów ubezpeczena w Polsce okresów stałego pobytu w Austral w weku produkcyjnym, zgłasza w polskej albo australjskej nstytucj właścwej, w zależnośc od tego, w którym państwe ostatno podlegała ubezpeczenom społecznym. Zgłoszene wnosku w nstytucj danego państwa dokonywane jest na zasadach określonych w wewnętrznym ustawodawstwe stosowanym przez każdą z nstytucj, opsanych w poprzednch punktach. Ne ma jednak przeszkód, aby zgłosć wnosek o śwadczene do nstytucj wybranego państwa: Polsk albo Austral. 16 EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ A AUSTRALIĄ

Składane odwołań od decyzj ZUS w sprawach emerytur rent przez osoby zameszkałe w Austral Odwołana od decyzj ZUS w sprawach emerytur rent składa sę do właścwego Sądu Pracy Ubezpeczeń Społecznych za pośrednctwem tego organu rentowego ZUS, który wydał decyzję w termne mesąca od dna otrzymana tej decyzj. Osoby zameszkałe w Austral odwołane od decyzj ZUS mogą złożyć w wyżej wymenonym termne także za pośrednctwem australjskej nstytucj ubezpeczeń społecznych. Instytucja ta prześle je do właścwej jednostk ZUS. Przekazywane przez ZUS emerytury lub renty osobe zameszkałej w Austral Osoba uprawnona do emerytury lub renty z ZUS, meszkająca/przebywająca w Austral może otrzymywać swoje śwadczene, zgodne z dyspozycją złożoną w ZUS: w Polsce (na rachunek płatnczy emeryta lub rencsty bądź jego rachunek w banku, nny nż rachunek płatnczy, albo na wskazany przez nego, wydany w kraju, jego nstrument płatnczy, na którym jest przechowywany penądz płatnczy, albo do rąk osoby upoważnonej przez emeryta lub rencstę zameszkałej w Polsce), albo w Austral (na zagranczny rachunek bankowy emeryta lub rencsty prowadzony w banku w Austral). Osobe poberającej emeryturę lub rentę z ZUS, zameszkałej/przebywającej w Austral emerytura lub renta może być przekazywana (transferowana) przez ZUS do państwa zameszkana tej osoby. Wnosek o przekazywane (transfer) emerytury lub renty do Austral można złożyć w tym oddzale ZUS, który przyznał lub wypłacał dotychczas śwadczene. W takm przypadku obsługa wypłaty emerytury lub renty przekazywana jest do Oddzału ZUS w Nowym Sączu Wydzału Realzacj Umów Mędzynarodowych I. Wnosek o transfer można złożyć też bezpośredno do tej jednostk ZUS. Odpowedn wnosek o wypłatę śwadczena na rachunek prowadzony w banku za grancą znajduje sę na strone nternetowej ZUS. Emerytura lub renta wypłacana jest co mesąc w dnu ustalonym w decyzj ZUS jako termn płatnośc śwadczena. W przypadku, gdy kwota emerytury lub renty przekazywana do Austral jest nższa nż kwota najnższej polskej emerytury, jej wypłata może odbywać sę w termnach nnych nż mesęczne (np. kwartalne). EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ A AUSTRALIĄ 17

Za dzeń wypłaty emerytury lub renty przekazywanej do Austral uważa sę dzeń przekazana należnośc do banku. Osobom zameszkałym w Austral emerytura lub renta przekazywana jest stosowne do przepsów podatkowych po pomnejszenu o zalczkę na podatek dochodowy w Polsce (w kwotach netto). W celu uzyskana szczegółowych nformacj na temat opodatkowana polskch emerytur rent wypłacanych osobom zameszkałym w Austral, a także zastosowana w odnesenu do tych osób polsko-australjskej umowy o unkanu podwójnego opodatkowana należy zwracać sę do właścwego urzędu skarbowego. Informacje w tym zakrese można równeż uzyskać telefonczne pod numeram Krajo wej Informacj Podatkowej: nfolna (+48) 801 055 055 (z tel. stacjonarnych) oraz (+48) 22 330 03 30 (z tel. komórkowych lub z zagrancy). Z przekazywanej śwadczenoborcy zameszkałemu/przebywającemu w Austral emerytury lub renty ZUS ne potrąca składk na ubezpeczene zdrowotne do Narodowego Funduszu Zdrowa (NFZ). Szczegółowe nformacje na ten temat można uzyskać we właścwym oddzale lub w Central NFZ. Infolna MOW NFZ: tel. 22 572 63 73 22 456 74 01, strona: www.nfz-warszawa.pl oraz nfolna NFZ: tel. (+48) 800 392 976, (+48) 22 572 60 42, e-mal: nfolna@nfz.gov.pl. Wpływ australjskch śwadczeń na prawo wysokość emerytury lub renty z ZUS Jeżel osoba, której ustalono prawo do emerytury lub renty z ZUS, pobera równeż emeryturę lub rentę z Austral, ne powoduje to zmnejszena an zaweszena prawa do emerytury lub renty z ZUS. Wpływ przychodów osąganych z tytułu dzałalnośc wykonywanej w Austral na prawo wysokość emerytury lub renty poberanej z ZUS Emeryc oraz rencśc są obowązan do nformowana ZUS o zarobkach nnych przychodach osąganych z tytułu dzałalnośc wykonywanej za grancą, w tym w Austral. Wysokość tych przychodów może meć wpływ na kwotę przysługującej emerytury lub renty z ZUS. Jeżel wysokość zagrancznych przychodów przekracza: 70% przecętnego mesęcznego wynagrodzena obowązującego w Polsce, ale ne węcej nż 130% mesęcznego wynagrodzena emerytura lub renta ulega zmnejszenu, 18 EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ A AUSTRALIĄ

130% przecętnego mesęcznego wynagrodzena obowązującego w Polsce prawo do emerytury lub renty ulega zaweszenu. Powyższe reguły ne dotyczą emerytów, którzy mają ustalone prawo do emerytury częścowej lub osągnęl powszechny wek emerytalny. Obowązk emerytów lub rencstów wobec ZUS Emeryc lub rencśc mają obowązek nformować jednostkę ZUS wypłacającą śwadczene o każdej okolcznośc, która ma wpływ na uprawnena do emerytury lub renty lub ch wypłatę. Do okolcznośc tych należą w szczególnośc: zmany w zakrese danych personalnych (np. mena, nazwska) adresowych, zmana państwa zameszkana, zmana numeru rachunku bankowego, podjęce zatrudnena lub nnej pracy zarobkowej, osągane przychodu mającego wpływ na zaweszene lub zmnejszene emerytury lub renty (dotyczy to przychodu zarówno z dzałalnośc wykonywanej w Polsce, jak za grancą). Emeryc oraz rencśc ZUS są zobowązan na żądane organu rentowego do potwerdzana własnoręcznym podpsem dalszego prawa do poberana śwadczena. Jednostka ZUS wypłacająca emeryturę lub rentę osobom zameszkałym w Austral przesyła m okresowo, do wypełnena odesłana do ZUS, formularz Pośwadczene życa zameszkana. Formularz ten pownen zostać wypełnony własnoręczne podpsany przez emeryta lub rencstę, a w przypadku zastnena okolcznośc unemożlwających lub utrudnających złożene własnoręcznego podpsu przez osobę sprawującą faktyczną opekę nad śwadczenoborcą. Własnoręczne złożene podpsu w obu przypadkach pownno zostać potwerdzone przez właścwy urząd lub osobę do tego upoważnoną w państwe zameszkana wymenonych osób albo przez upoważnoną osobę w polskej placówce dyplomatycznej lub konsularnej. Gdze można uzyskać węcej nformacj? Nnejsza ulotka ma charakter ogólny. Węcej nformacj można uzyskać w: najblższej jednostce terenowej ZUS, serwse nternetowym: www.zus.pl, EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ A AUSTRALIĄ 19

Oddzale Centrum ZUS w Nowym Sączu Wydzale Realzacj Umów Mędzynarodowych I (ul. Węgerska 11, 33-300 Nowy Sącz), który pełn zadana nstytucj właścwej do rozpatrywana wnosków o śwadczena emerytalno-rentowe oraz ch transferu z zastosowanem umowy polsko-australjskej, Obsług Telefoncznej ZUS: 801 400 987 z krajowych telefonów stacjonarnych, +48 22 560 16 00 z telefonów komórkowych oraz stacjonarnych krajowych zagrancznych, Skype: zus_centrum_obslug_tel, e-mal: cot@zus.pl. Konsultanc służą pomocą w dn robocze od ponedzałku do pątku, w godz. 7 00 18 00, Departamence Rent Zagrancznych w Central ZUS, wykonującym zadana nstytucj łącznkowej w zakrese śwadczeń emerytalno-rentowych podlegających koordynacj na podstawe umowy, współpracującym z australjską nstytucją łącznkową (ul. Senatorska 10, 00-082 Warszawa, e-mal drz@zus.pl). W sprawach dotyczących australjskch śwadczeń nformacje można uzyskać w: Department of Human Servces, GPO Box 273, Hobart TAS 7001, Australa, tel.: +61 3 6222 3455, fax: +61 3 6222 2799, e-mal: nternatonal.servces@human.gov.au, strona nternetowa: www.human.gov.au. Warszawa, luty 2014 r. Zakład Ubezpeczeń Społecznych (Departament Rent Zagrancznych) 00-082 Warszawa, ul. Senatorska 10 Skład druk: Polgrafa ZUS w Warszawe. Nakł. 10 000 egz. Zam. nr 109/14. 20 EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ A AUSTRALIĄ