Zakład Ubezpieczeń Społecznych

Transkrypt

1 Zakład Ubezpeczeń Społecznych EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ A KANADĄ Do kogo skerowana jest ulotka? Kerujemy tę ulotkę do tych z Państwa, którzy: q ubegają sę o śwadczena emerytalno-rentowe z ZUS na podstawe okresów ubezpeczena (tzw. okresów uznawanych) przebytych w Polsce w Kanadze, albo q meszkają w Kanadze ubegają sę o śwadczena emerytalno-rentowe z ZUS na podstawe okresów ubezpeczena przebytych wyłączne w Polsce, albo q meszkają w Kanadze chcą otrzymywać w państwe zameszkana przysługujące m śwadczene emerytalno-rentowe z ZUS. Jaka jest podstawa prawna koordynacj? Od dna 1 paźdzernka 2009 r. obowązuje umowa o zabezpeczenu społecznym z dna 2 kwetna 2008 r. mędzy Rzecząpospoltą Polską a Kanadą 1 (zwana dalej umową), która stanow podstawę prawną koordynacj systemów emerytalno-rentowych Polsk Kanady. 1 Dzennk Ustaw z 2009 r. nr 133, poz EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ A KANADĄ 1

2 Przepsy tej umowy mają m.n. ułatwać nabywane przez osoby pracujące w Polsce w Kanadze uprawneń do śwadczeń emerytalno-rentowych oraz poberane śwadczeń z tych państw. Na podstawe tej umowy zawarto w dnu 2 kwetna 2008 r. porozumene admnstracyjne w sprawe stosowana umowy o zabezpeczenu społecznym mędzy Rzecząpospoltą Polską a Kanadą, określające procedury postępowana przy ubeganu sę o śwadczena emerytalno-rentowe z zastosowanem uregulowań umowy. Kto korzysta z postanoweń umowy? Z przepsów umowy, w zakrese śwadczeń emerytalno-rentowych, korzystają: obywatele Rzeczpospoltej Polskej obywatele Kanady osoby neposadające obywatelstwa żadnego z obu wymenonych państw (czyl obywatele państw trzecch oraz tzw. bezpaństwowcy). Postanowena umowy dotyczą osób, które podlegały ubezpeczenom społecznym w Polsce w Kanadze, wykonując szeroko rozumaną aktywność zawodową w szczególnośc jako pracowncy, osoby prowadzące dzałalność na własny rachunek, osoby pracujące na podstawe umów cywlnoprawnych lub na podstawe nnych tytułów do ubezpeczeń. Z jej uregulowań korzystają także osoby ubegające sę o renty rodznne po wyżej wymenonych osobach. Osoby, o których mowa wyżej, objęte są umową bez względu na ch państwo zameszkana (w Polsce, w Kanadze czy w państwe trzecm). Jake śwadczena są objęte umową polsko-kanadyjską? Przepsam umowy z 2 kwetna 2008 r. są objęte następujące polske śwadczena emerytalno-rentowe, realzowane przez ZUS: emerytury renty z tytułu nezdolnośc do pracy renty rodznne renty z tytułu wypadków przy pracy chorób zawodowych oraz jednorazowe odszkodowana zasłk pogrzebowe. Umowa ma równeż zastosowane do śwadczeń emerytalno-rentowych z ubezpeczena społecznego rolnków, realzowanych przez Kasę Rolnczego Ubezpeczena Społecznego. 2 EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ A KANADĄ

3 Po strone kanadyjskej umową są objęte śwadczena przysługujące na podstawe: Ustawy Zabezpeczena Emerytalnego ustanowonych zgodne z ną przepsów prawnych oraz Planu Emerytalno-Rentowego Kanady ustanowonych zgodne z nm przepsów prawnych. Wymenone uregulowana przewdują: emeryturę z tytułu okresów zameszkana (old age securty) emeryturę z tytułu zakończena zatrudnena (retrement penson) śwadczena dla osób pozostałych przy życu (survvors benefts) śwadczene z tytułu śmerc (death benefts) rentę z tytułu nezdolnośc do pracy (dsablty benefts) śwadczena dla dzec (survvng chld or dsabled contrbutor s chld). Umowa polsko-kanadyjska do czasu zawarca uzupełnającej umowy mędzynarodowej ne ma zastosowana do śwadczeń przysługujących na podstawe Planu Emerytalno-Rentowego prowncj Quebec. Na czym polega zasada równego traktowana? Osoby, do których stosuje sę postanowena umowy, podlegają zobowązanom drugej strony są uprawnone do śwadczeń przewdzanych przez jej ustawodawstwo na takch samych warunkach jak obywatele tej drugej strony. Zabronona jest zatem dyskrymnacja osoby, która podlegała ubezpeczenom społecznym w Polsce Kanadze zarówno przy ubeganu sę o śwadczena emerytalno-rentowe z Kanady, jak przy ubeganu sę o śwadczena z Polsk. Emerytury, renty z tytułu nezdolnośc do pracy renty rodznne dla osób, które pracowały w Polsce w Kanadze V Równoległe ustalane prawa do emerytury lub renty w Polsce w Kanadze Przepsy prawne Polsk Kanady decydują, komu po spełnenu jakch warunków, przysługuje prawo do śwadczeń emerytalno-rentowych w każdym z tych państw. Osoba, która pracowała podlegała ubezpeczenom w Polsce w Kanadze, może uzyskać emeryturę lub rentę zarówno z Polsk, jak z Kanady, o le spełna warunk wymagane w tych państwach. Można węc poberać emeryturę lub rentę z każdego z tych państw, jeśl wymagane warunk będą spełnone w obydwu państwach. EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ A KANADĄ 3

4 Informacje o warunkach nabywana prawa do emerytur rent z ZUS, a także zasady oblczana ch wysokośc, zawarte są w odrębnych ulotkach nformacyjnych, pt.: Emerytura z Funduszu Ubezpeczeń Społecznych ustalana na dotychczasowych zasadach, Nowa emerytura z Funduszu Ubezpeczeń Społecznych, Renta z tytułu nezdolnośc do pracy, Renta rodznna. Są one dostępne w każdej jednostce ZUS na strone Informacje o warunkach nabywana prawa oraz oblczana wysokośc okresowej emerytury kaptałowej ze środków zgromadzonych w otwartym funduszu emerytalnym, która równeż jest objęta umową, zawarte są w ulotce nformacyjnej pt. Okresowa emerytura kaptałowa ze środków zgromadzonych w OFE. Wadomośc na temat wyżej wymenonych śwadczeń można znaleźć także w serwse nternetowym Zakładu Ubezpeczeń Społecznych, pod adresem: Informacje na temat śwadczeń z kanadyjskego systemu zabezpeczena społecznego dostępne są w nstytucj kanadyjskej (adres na s. 20 ulotk) oraz na strone nternetowej: V Uwzględnane (sumowane) okresów dla przyznana śwadczeń Umowa przewduje uwzględnane (sumowane) okresów uznawanych przebytych w jednym państwe przy ustalanu prawa wysokośc śwadczeń w drugm państwe. Oznacza to, że jeżel osoba zanteresowana uzyskanem prawa do emerytury lub renty w jednym państwe-strone umowy ne posada okresu uznawanego wymaganego do uzyskana tego śwadczena, wówczas dla celów przyznana emerytury lub renty uwzględna sę (dolcza, sumuje) równeż zagranczne okresy uznawane przebyte w drugm państwe. Pojęce okres uznawany oznacza na grunce umowy: q w odnesenu do Polsk okresy uwzględnane przy ustalanu prawa do: śwadczeń emerytalno-rentowych zgodne z ustawodawstwem polskm, czyl okresy składkowe neskładkowe wynkające z tego ustawodawstwa, q w odnesenu do Kanady: okresy z tym Planem, a także okresy składkowe uwzględnane dla celów ustalena śwadczeń zgodne z Planem Emerytalno-Rentowym Kanady (Canada Penson Plan) oraz okresy, podczas których wypłacana jest renta z tytułu nezdolnośc do pracy zgodne zameszkwana uwzględnane dla celów ustalena emerytury zgodne z Ustawą Zabezpeczena Emerytalnego (Old Age Securty Act). Jeśl zatem mężczyzna, urodzony przed 1 styczna 1949 r., który ubega sę o emeryturę z ZUS, ne posada 25-letnego okresu ubezpeczena w Polsce (okresu składkowego ne- 4 EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ A KANADĄ

5 składkowego), wymaganego zgodne z polskm przepsam do uzyskana tej emerytury po ukończenu powszechnego weku emerytalnego 2, to wówczas ZUS uwzględn (zsumuje) równeż jego kanadyjske okresy uznawane, potwerdzone przez właścwą kanadyjską nstytucję sprawdz, czy po dolczenu tych okresów zanteresowany spełna warunk do przyznana polskej emerytury. Jeżel na podstawe okresów uznawanych przebytych w obu państwach osoba ne nabywa prawa do emerytury lub renty w danym państwe, uwzględna sę także okresy uznawane przebyte zgodne z przepsam państwa trzecego, czyl w państwe nnym nż Polska lub Kanada, z którym obydwa państwa mają zawartą umowę o zabezpeczenu społecznym przewdującą uwzględnane (sumowane) okresów. Jeśl węc kobeta, urodzona przed 1 styczna 1949 r., po osągnęcu powszechnego weku emerytalnego ne nabyła prawa do emerytury z ZUS, poneważ w Polsce Kanadze posada łączne okresy uznawane wynoszące 12 lat zamast wymaganych okresów wynoszących co najmnej 20 lat natomast posada równeż okresy ubezpeczena we Francj wynoszące 10 lat (Polska Kanada zawarły z Francją umowy przewdujące sumowane okresów), wówczas ZUS uwzględn ten francusk okres ubezpeczena przyzna zanteresowanej emeryturę, bowem łączne, w Polsce, Kanadze we Francj, udowodnła wymagany okres ubezpeczena. V Oblczane proporcjonalnej emerytury lub renty z ZUS ustalonej w uwzględnenem okresów kanadyjskch Jeżel do uzyskana prawa do emerytury lub renty z ZUS koneczne jest uwzględnene kanadyjskch okresów uznawanych przebytych przez osobę zanteresowaną, wówczas śwadczene oblczane jest w wysokośc proporcjonalnej. ZUS dokonuje oblczena w następujący sposób: w następne, perwszej kolejnośc oblcza teoretyczną (pełną) kwotę emerytury lub renty, jaka przysługwałaby osobe zanteresowanej, gdyby wszystke jej okresy uznawane przebyte w Polsce w Kanadze (ewentualne także w państwe trzecm, w przypadku uwzględnena takch okresów) zostały przebyte w Polsce, na podstawe kwoty teoretycznej, oblcza rzeczywstą (proporcjonalną) kwotę emerytury lub renty, odpowadającą stosunkow okresów uznawanych przebytych w Polsce do sumy wszystkch okresów przebytych w obu państwach-stronach umowy (ewentualne także w państwe trzecm, w przypadku uwzględnena takego okresu). 2 Powszechny wek emerytalny kobet 60 lat mężczyzn 65 lat podlega stopnowemu podwyższenu aż do osągnęca weku 67 lat dla obu płc. Tabele weku emerytalnego dostępne są na strone Zakładu Ubezpeczeń Społecznych EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ A KANADĄ 5

6 Tak oblczona kwota proporcjonalnej emerytury lub renty stanow kwotę śwadczena należną osobe zanteresowanej z ZUS. Jeśl ZUS ustalł mężczyźne, urodzonemu przed 1 styczna 1949 r., emeryturę na podstawe 16 lat jego polskch okresów ubezpeczena oraz 10 lat okresów uznawanych w Ka- nadze, to emerytura z ZUS zostane oblczona w następujący sposób: najperw przebyty w Polsce, następne, ZUS oblczy kwotę teoretyczną (pełną) emerytury, jaką zanteresowany uzyskałby, gdyby łączny okres ubezpeczena w Polsce w Kanadze wynoszący 26 lat został na podstawe kwoty teoretycznej oblczy rzeczywstą (częścową) kwotę emerytury, odpowadającą stosunkow polskch okresów do sumy polskch kanadyjskch okresów; w tym przypadku będze to 16/26 kwoty teoretycznej, poneważ osoba zanteresowana posada w Polsce 16-letn okres ubezpeczena, natomast łączne, w Polsce w Kanadze, posada 26-letn okres uznawany. W efekce ZUS przyzna osobe zanteresowanej ustaloną w ten sposób proporcjonalną emeryturę. Zasada oblczana proporcjonalnego śwadczena z uwzględnenem kanadyjskch okresów uznawanych ne dotyczy emerytury z ZUS przysługującej ze zreformowanego systemu, tzw. nowej emerytury 3, a także rent rodznnych po osobach poberających lub spełnających warunk do takej emerytury. Śwadczena te ustalane są na podstawe środków zewdencjonowanych na konce emerytalnym w ZUS, obejmujących zwaloryzowane składk oraz kaptał początkowy (bez uwzględnana kanadyjskch okresów uznawanych). Jeśl np. ZUS ustal prawo do nowej emerytury mężczyźne urodzonemu po 31 grudna 1948 r., który jest członkem otwartego funduszu emerytalnego (OFE) posada 7-letn okres ubezpeczena w Polsce oraz 17-letn okres uznawany przebyty w Kanadze, to wysokość śwadczena zostane oblczona wyłączne na podstawe środków zewdencjonowanych na konce emerytalnym zanteresowanego prowadzonym przez ZUS, obejmujących składk opłacone w okrese 7 lat ubezpeczena w Polsce. Gdy nowa emerytura z ZUS dla osoby zameszkałej w Polsce jest nższa od kwoty najnższej polskej emerytury, kanadyjske okresy uznawane są uwzględnane przy ustalanu śwadczena, jeżel osoba zanteresowana spełna wymagany do uzyskana dopłaty do kwoty najnższej polskej emerytury warunek posadana określonego okresu ubezpeczena, wynoszącego 20 lat dla kobet 25 lat dla mężczyzn. Przy czym w odnesenu do kobet w latach następuje stopnowe podwyższene tego okresu ubezpeczena do 25 lat. 3 Odnos sę do osób urodzonych po 31 grudna 1948 r. 6 EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ A KANADĄ

7 Kwotę dopłaty do wysokośc najnższej polskej emerytury stanow różnca mędzy kwotą najnższej polskej emerytury a sumą kwot: polskej emerytury z ZUS ( emerytury z II flaru, jeśl dana osoba pobera take śwadczene) oraz kanadyjskej emerytury lub renty. Po oblczenu na podstawe środków zgromadzonych na konce emerytalnym w ZUS wysokośc emerytury dla kobety zameszkałej w Polsce, urodzonej w 1949 r., będącej członkem otwartego funduszu emerytalnego, która ukończyła powszechny wek emerytalny, okazało sę, że suma jej emerytur, z ZUS okresowej emerytury kaptałowej z OFE, jest nższa od kwoty najnższej polskej emerytury. Zanteresowana posada jedyne 10-letn okres ubezpeczena w Polsce, który ne gwarantuje jej prawa do podwyższena emerytury do kwoty najnższej emerytury. Jednakże po uwzględnenu 15-letnego okresu uznawanego przebytego w Kanadze będze jej przysługwać dopłata do mnmalnej emerytury, o le suma emerytur: z ZUS, okresowej emerytury kaptałowej z OFE oraz emerytury kanadyjskej, będze nższa od kwoty najnższej polskej emerytury. Kwotę dopłaty stanow różnca mędzy obowązującą kwotą najnższej polskej emerytury a sumą kwot wymenonych trzech śwadczeń. V Oblczane emerytury lub renty z ZUS ustalonej bez konecznośc uwzględnana okresów kanadyjskch Jeżel do uzyskana prawa do emerytury lub renty z ZUS do której prawo zależy od wymaru okresów składkowych neskładkowych ne ma konecznośc uwzględnena kanadyjskch okresów uznawanych, wówczas wysokość emerytury lub renty oblczana jest wyłączne na podstawe okresów ubezpeczena w Polsce (emerytura lub renta krajowa), bez uwzględnana okresów kanadyjskch. Jednakże ZUS oblczy równeż kwotę emerytury lub renty proporcjonalnej, jaka przysługwałaby na podstawe łączonych okresów, przebytych w Polsce w Kanadze, jeśl okaże sę, że byłaby ona wyższa od kwoty emerytury lub renty oblczonej za wyłączne polske okresy uznawane (emerytury lub renty krajowej), to osobe zanteresowanej zostane przyznana emerytura lub renta proporcjonalna. Jeśl np. ZUS ustala rentę z tytułu nezdolnośc do pracy osobe mającej 15-letn okres ubezpeczena w Polsce, wystarczający do nabyca prawa do renty, a posadającej równeż 8-letn okres uznawany przebyty w Kanadze, to oblczy wysokość tej renty w następujący sposób: z jednej strony oblczy rentę na podstawe wyłączne polskego okresu ubezpeczena wynoszącego 15 lat, z drugej strony oblczy rentę proporcjonalną czyl najperw oblczy teoretyczną kwotę renty na podstawe 23-letnch łączonych okresów uznawanych przebytych w obydwu EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ A KANADĄ 7

8 państwach, w Polsce w Kanadze, a następne oblczy rentę w wysokośc proporcjonalnej, która w omawanym przypadku stanow 15/23 kwoty teoretycznej, następne porówna kwoty ustalone w obu warantach przyzna śwadczene korzystnejsze dla osoby zanteresowanej. V Podstawa wymaru (oblczena) śwadczeń z ZUS dla osób posadających oprócz polskch okresów ubezpeczena kanadyjske okresy uznawane Podstawę wymaru emerytury na dotychczasowych, tzw. starych zasadach 4 lub renty z tytułu nezdolnośc do pracy dla osoby posadającej oprócz polskch okresów ubezpeczena równeż kanadyjske okresy uznawane stanow przecętna podstawa wymaru składk na ubezpeczena emerytalne rentowe (przed dnem 1 styczna 1999 r. na ubezpeczene społeczne), na podstawe polskch przepsów prawnych z okresu 10 kolejnych lat kalendarzowych, wybranych przez zanteresowanego z ostatnch 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośredno rok, w którym zanteresowany zgłosł wnosek o emeryturę lub rentę. Przy ustalanu tych 10 lat kalendarzowych ne uwzględna sę pełnych lat kalendarzowych okresów uznawanych przebytych w Kanadze. Jeżel w okrese 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośredno rok złożena wnosku o emeryturę lub rentę zanteresowany ne był ubezpeczony w Polsce, podstawę wymaru (oblczena) emerytury lub renty stanow przecętna podstawa wymaru składk na ubezpeczena społeczne, na podstawe polskch przepsów prawnych, z okresu kolejnych 10 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośredno rok, w którym zanteresowany przystąpł po raz perwszy do kanadyjskego systemu ubezpeczena. Na wnosek osoby zanteresowanej podstawę wymaru emerytury lub renty stanowć może także przecętna podstawa wymaru składk na podstawe polskch przepsów prawnych, z okresu 20 lat kalendarzowych, przypadających przed rokem złożena wnosku o emeryturę lub rentę, wybranych z całego okresu podlegana ubezpeczenu w Polsce. Podstawę wymaru renty rodznnej po osobach, które w chwl śmerc mały ustalone prawo do emerytury na starych zasadach lub renty z tytułu nezdolnośc do pracy, bądź spełnały warunk do uzyskana tych śwadczeń, stanow podstawa wymaru śwadczena, które przysługwało bądź mogłoby przysługwać zmarłemu. 4 Dotyczy osób urodzonych przed dnem 1 styczna 1949 r. oraz nektórych urodzonych po dnu 31 grudna 1948 r. a przed dnem 1 styczna 1969 r. 8 EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ A KANADĄ

9 V Podstawa oblczena nowej emerytury z ZUS dla osób posadających oprócz polskch okresów ubezpeczena równeż kanadyjske okresy uznawane Nowa emerytura dotycząca osób urodzonych po 31 grudna 1948 r. stanow równowartość kwoty będącej wynkem podzelena podstawy oblczena emerytury przez średne dalsze trwane życa 5 dla osób w weku równym wekow, w jakm ubezpeczony przechodz na emeryturę. Podstawę oblczena nowej emerytury stanow kwota zwaloryzowanych składek na ubezpeczene emerytalne oraz zwaloryzowanego kaptału początkowego. Podstawę oblczena renty rodznnej po osobe, która w chwl śmerc mała ustalone prawo do nowej emerytury lub spełnała warunk do uzyskana tego śwadczena, stanow podstawa oblczena śwadczena, które przysługwało lub przysługwałoby zmarłemu. Kanadyjske okresy uznawane ne są uwzględnane przy ustalanu podstawy oblczena nowej emerytury oraz renty rodznnej po osobach, które w chwl śmerc mały ustalone prawo do nowej emerytury lub spełnały warunk do uzyskana tej emerytury. V Mnmalne okresy uznawane podlegające sumowanu z okresam uznawanym przebytym w drugm państwe strone umowy Jeżel polsk okres ubezpeczena jest krótszy nż 1 rok ne daje prawa do polskej emerytury lub renty, polska nstytucja właścwa ne jest zobowązana do przyznana śwadczeń na podstawe tego okresu. Kobeta urodzona przed 1 styczna 1949 r., ubegająca sę o emeryturę na dotychczasowych zasadach, ma okres pracy (ubezpeczena) w Polsce wynoszący 10 mesęcy. Okres ten jest za krótk, by uzyskać prawo do emerytury z ZUS, gdyż mnmalny okres składkowy neskładkowy dla zanteresowanej wynos 15 lat. Osoba ta posada także 21-letn kanadyjsk okres uznawany. Poneważ okres ubezpeczena w Polsce jest krótszy nż 1 rok, ZUS ne ma podstaw do uwzględnana kanadyjskego okresu uznawanego dla celów ustalena polskej emerytury w konsekwencj odmów zanteresowanej prawa do emerytury z powodu nespełnena warunku posadana wymaganego okresu ubezpeczena. Równeż w sytuacj, gdy kanadyjsk okres uznawany jest krótszy nż 1 rok, na jego podstawe ne powstaje prawo do kanadyjskej emerytury lub renty, nsty- 5 Tablce trwana życa uwzględnające średne dalsze trwane życa, wspólne dla kobet mężczyzn, wyrażone w mesącach dla weku ubezpeczonego ogłasza coroczne Prezes Głównego Urzędu Statystycznego w Montorze Polskm, w forme komunkatu. EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ A KANADĄ 9

10 tucja kanadyjska ne jest zobowązana do przyznana śwadczeń z systemu tego państwa, an też ne ma podstaw do uwzględnena polskch okresów ubezpeczena. Okresy uznawane krótsze nż 1 rok, z tytułu których ne przysługuje prawo do śwadczena w państwe, w którym zostały one przebyte, uwzględna nstytucja drugego państwa-strony umowy przy ustalanu śwadczeń uzależnonych od długośc posadanych okresów ubezpeczena. Jeżel np. osoba urodzona przed 1 styczna 1949 r., ubegająca sę o emeryturę oprócz okresów ubezpeczena w Polsce, wynoszących 14 lat 6 mesęcy, czyl 174 mesące posada 10-mesęczny okres uznawany przebyty w Kanadze, z tytułu którego ne powstaje prawo do kanadyjskego śwadczena, wówczas nstytucja kanadyjska ne jest zobowązana do przyznana śwadczena. Natomast ZUS przy ustalanu polskej emerytury uwzględn ten 10-mesęczny okres kanadyjsk oblczy polske śwadczene w wysokośc proporcjonalnej (czyl 174/184 kwoty teoretycznej przysługującej za 184-mesęczny okres na podstawe polskego ustawodawstwa). Renta z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej Prawo do polskch śwadczeń z tytułu wypadków przy pracy chorób zawodowych Zakład Ubezpeczeń Społecznych ustala tylko wtedy, gdy dana osoba podlegała ubezpeczenom społecznym w Polsce w chwl wypadku przy pracy lub powstana choroby zawodowej. Prawo wysokość tych śwadczeń ZUS ustala w oparcu o polske przepsy prawne, na podstawe wyłączne polskch okresów ubezpeczena, bez uwzględnana okresów przebytych w Kanadze. Szczegółowe nformacje na ten temat można znaleźć w serwse Zasłek pogrzebowy Polska kanadyjska nstytucja ubezpeczenowa dokonują ustalena uprawneń do zasłku pogrzebowego oraz jego wypłaty nezależne od sebe, stosując w tym zakrese wewnętrzne przepsy prawne. 10 EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ KANADĄ

11 Szczegółowe nformacje na temat zasłku pogrzebowego ustalanego przez ZUS, na podstawe polskch przepsów prawnych, można znaleźć w serwse Emerytura lub renta dla osób posadających wyłączne polske okresy ubezpeczena, zameszkałych ma terytorum Kanady Jeśl osoba zanteresowana uzyskanem emerytury lub renty z ZUS posada wyłączne okresy ubezpeczena przebyte w Polsce, to uprawnena do emerytury lub renty ustala wyłączne ZUS, zgodne z przepsam polskm. Osoba taka może uzyskać śwadczene z Polsk, o le spełna warunk wymagane do nabyca tego śwadczena określone w polskch przepsach prawnych. Ocena nezdolnośc do pracy dla celów rentowych Oceny nezdolnośc do pracy, ustalena jej stopna, daty powstana, trwałośc lub przewdywanego okresu trwana oraz nnych okolcznośc zwązanych z nezdolnoścą do pracy mających wpływ na prawo do renty, dokonuje, w forme orzeczena, lekarz orzecznk ZUS, a w raze zgłoszena sprzecwu od jego orzeczena komsja lekarska ZUS. Organy te wydają orzeczene także wtedy, gdy osoba ubegająca sę o śwadczene meszka w Kanadze. W takm przypadku lekarz orzecznk ZUS ocena nezdolność do pracy na podstawe opn lekarskej sporządzonej przez lekarza prowadzącego osoby zanteresowanej lub na podstawe dokumentacj dostarczonej przez osobę ubegającą sę o rentę. Zgodne z polskm przepsam za nezdolną do pracy uznaje sę osobę, która całkowce lub częścowo utracła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszena sprawnośc organzmu ne rokuje odzyskana tej zdolnośc po przekwalfkowanu. Wyróżna sę: całkowtą nezdolność do pracy orzekaną w przypadku osoby, która utracła zdolność do wykonywana jakejkolwek pracy, albo częścową nezdolność do pracy orzekaną w przypadku osoby, która utracła w znacznym stopnu zdolność do pracy zgodnej z pozomem posadanych kwalfkacj. EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ A KANADĄ 11

12 U osoby, która wskutek naruszena sprawnośc organzmu wymaga stałej lub długotrwałej opek pomocy nnej osoby w zaspokajanu podstawowych potrzeb życowych, stwerdza sę nezdolność do samodzelnej egzystencj. Zakład Ubezpeczeń Społecznych ne jest zwązany ustalenam dotyczącym oceny nezdolnośc do pracy dokonanym na potrzeby przyznana śwadczeń nwaldzkch na podstawe przepsów kanadyjskch. Gdze złożyć wnosek o emeryturę lub rentę jak go sporządzć? V Równoczesne rozpatrywane uprawneń do polskch kanadyjskch śwadczeń emerytalno-rentowych Osoba posadająca okresy ubezpeczena w Polsce w Kanadze wnosek o emeryturę lub rentę składa w nstytucj ubezpeczenowej jednego z państw-stron umowy. Ne ma węc konecznośc składana wnosku odrębne w każdym państwe. Wnosek ten uruchama automatyczne równoczesne rozpatrywane uprawneń do emerytury lub renty w obydwu państwach, w których osoba zanteresowana podlegała ubezpeczenom, a data złożena wnosku jest wążąca dla nstytucj obu państw-stron umowy. W odnesenu do osoby urodzonej po 31 grudna 1948 r., która ukończyła wek emerytalny jest członkem otwartego funduszu emerytalnego, zgłoszene wnosku o polską emeryturę z ZUS powoduje równoczesne ustalene przez ZUS prawa do emerytury z Funduszu Ubezpeczeń Społecznych (I flar) oraz prawa do okresowej emerytury kaptałowej ze środków zgromadzonych w otwartym funduszu emerytalnym (II flar). Bardzo ważne jest podane we wnosku o śwadczena ustalane przez ZUS odpowednch dentyfkatorów numerycznych, a manowce: numeru PESEL, a w raze gdy danej osobe ne nadano tego numeru ser numeru dowodu osobstego lub paszportu (dotyczy także paszportu zagrancznego). Jeśl dla danej osoby dentyfkatorem podatkowym jest NIP, należy podać równeż ten dentyfkator. V Osoba zameszkała w Polsce Osoba zameszkała w Polsce, posadająca okresy uznawane przebyte w Polsce w Kanadze, wnosek o emeryturę lub rentę składa w odpowednej polskej nstytucj ubezpeczeń społecznych, czyl w ZUS albo KRUS, w zależnośc od tego, któremu systemow w Polsce podlegała ostatno. 12 EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ A KANADĄ

13 W ZUS nstytucją właścwą do rozpatrzena wnosku o emeryturę lub rentę z zastosowanem przepsów polsko-kanadyjskej umowy o zabezpeczenu społecznym, jest I Oddzał ZUS w Łodz Wydzał Realzacj Umów Mędzynarodowych (patrz: s. 19). Osoba zameszkała w Polsce wnosek o emeryturę lub rentę może złożyć bezpośredno w wyżej wymenonej jednostce ZUS, albo też za pośrednctwem najblższej placówk ZUS w mejscu swojego zameszkana. Ubegając sę w ZUS o śwadczena polske śwadczena kanadyjske, należy wypełnć wnosek na formularzu przewdzanym przez ZUS: q ZUS Rp-1E Wnosek o emeryturę, q ZUS Rp-1R Wnosek o rentę z tytułu nezdolnośc do pracy, q ZUS Rp-2 Wnosek o rentę rodznną. Do wnosku należy dołączyć wypełnony formularz ZUS Rp-6 oraz dokumenty uzasadnające prawo do polskch śwadczeń oblczene ch wysokośc (m.n. legtymacje ubezpeczenowe, śwadectwa pracy, zaśwadczena ZUS Rp-7, wycąg z aktów stanu cywlnego, odpowedną dokumentację medyczną). Wraz ze stosownym wnoskem o śwadczene polske należy przedłożyć odpowedn wnosek o śwadczene kanadyjske, jeżel ntencją wnoskodawcy jest uzyskane równeż śwadczena z Kanady: q PL-CAN 1 Wnosek o kanadyjske śwadczena z tytułu starośc, emeryturę oraz dla osób pozostałych przy życu na podstawe Umowy o zabezpeczenu społecznym zawartej pomędzy Kanadą Rzecząpospoltą Polską, q PL-CAN 1 (DI) Wnosek o rentę nwaldzką z Planu Emerytalno-Rentowego Kanady na podstawe Umowy o zabezpeczenu społecznym zawartej pomędzy Kanadą Rzecząpospoltą Polską trzeba go złożyć razem z kwestonaruszem dotyczącym nwaldztwa, raportem medycznym (część A wypełna wnoskodawca, część B lekarz) oraz zgodą dla Servce Canada na uzyskwane danych osobowych, q PL-CAN 3 Wnosek o śwadczena dla dzecka z Planu Emerytalno-Rentowego Kanady na podstawe Umowy o zabezpeczenu społecznym zawartej pomędzy Kanadą Rzecząpospoltą Polską. W przypadku ubegana sę o kanadyjske śwadczene uzależnone od nezdolnośc do pracy do wnosku należy także dołączyć posadaną dokumentację medyczną. Formularze wymenonych wnosków dostępne są w placówkach oraz na strone nternetowej Zakładu Ubezpeczeń Społecznych. Po wszczęcu postępowana w ZUS wnosek o śwadczene kanadyjske przekazywany jest kanadyjskej nstytucj właścwej w celu rozpatrzena. Data zgłoszena wnosku w ZUS jest wążąca dla nstytucj kanadyjskej. EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ A KANADĄ 13

14 Ne ma równeż przeszkód, aby osoba zameszkała w Polsce zgłosła wnosek o śwadczena polske kanadyjske w nstytucj kanadyjskej. W takej sytuacj nstytucja ta rozpatrzy wnosek w zakrese uprawneń do śwadczeń kanadyjskch przekaże go właścwej polskej nstytucj, czyl ZUS albo KRUS, do rozpatrzena w zakrese śwadczeń przysługujących na podstawe polskch przepsów. Osoba zameszkała w Polsce, posadająca wyłączne kanadyjske okresy uznawane przekazuje wnosek o śwadczena kanadyjske do nstytucj kanadyjskej. Wnosek tak można zgłosć także za pośrednctwem ZUS, który przekaże go do nstytucj właścwej w Kanadze. V Osoba zameszkała w Kanadze Osoba zameszkała w Kanadze, posadająca okresy uznawane przebyte w Polsce w Kanadze, wnosek o emeryturę lub rentę składa we właścwej kanadyjskej nstytucj ubezpeczeń społecznych, czyl Internatonal Operatons Servce Canada, Human Resources and Socal Development Canada (patrz: s. 20). Osoba zameszkała w Kanadze może złożyć wnosek o emeryturę lub rentę bezpośredno w wyżej wymenonej nstytucj albo za pośrednctwem najblższej placówk Servce Canada. Ubegając sę w nstytucj kanadyjskej o śwadczena polske śwadczena kanadyjske dla celów uzyskana śwadczena kanadyjskego trzeba wypełnć wnosek na formularzu przewdzanym przez tę nstytucję, natomast dla celów przyznana śwadczena z ZUS należy wypełnć: q CAN-PL 1 Wnosek o polską emeryturę lub rentę z tytułu nezdolnośc do pracy, q CAN-PL 2 Wnosek o polską rentę rodznną, q CAN-PL 6 Wnosek o wypłatę polskego zasłku pogrzebowego. Do wnosku o śwadczene z ZUS należy dołączyć dokumenty uzasadnające prawo do polskch śwadczeń oblczene ch wysokośc. Okresy zatrudnena pownny być udokumentowane zaśwadczenam pracodawców, śwadectwam pracy lub legtymacją ubezpeczenową zawerającą wpsy o zatrudnenu, dokonane w jego trakce albo nezwłoczne po rozwązanu stosunku pracy. Zaśwadczene potwerdzające okres zatrudnena w Polsce może wystawć: q pracodawca w oparcu o posadane akta osobowe pracownka, q prawny następca pracodawcy na podstawe przejętych akt osobowych pracownka, q jednostka przechowująca dokumenty zlkwdowanego zakładu pracy (organ założycelsk, organ nadrzędny, archwum lub frma przechowalncza). Szczegółowe nformacje na temat środków dowodowych dostępne są na strone nternetowej 14 EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ A KANADĄ

15 Dokumentem potwerdzającym wysokość wynagrodzeń dla ustalena podstawy wymaru (oblczena) śwadczeń emerytalno-rentowych jest zaśwadczene wystawone przez pracodawcę na formularzu ZUS Rp-7 lub legtymacja ubezpeczenowa zawerająca odpowedne wpsy o okresach zatrudnena osąganych wynagrodzenach. Zaśwadczene ZUS Rp-7 pownno być wystawone przez pracodawcę lub prawnego następcę pracodawcy na podstawe dokumentacj płacowej. Jeżel dokumentacja taka ne stneje, zaśwadczene o wysokośc osągnętych wynagrodzeń może być wydane na podstawe danych zawartych w aktach osobowych pracownka, np. w umowe o pracę, psmach o powołanu, manowanu oraz w nnych psmach, określających wynagrodzene danej osoby. Jeżel zanteresowany ne może uzyskać wymaganych zaśwadczeń, możlwe jest przyjęce kop dokumentacj płacowej sporządzonej przez archwum lub uwerzytelnonej kop sporządzonej przez nne nstytucje przechowujące dokumentację danego zakładu pracy bądź prywatną frmę przechowalnczą. W raze ubegana sę w nstytucj kanadyjskej o śwadczene z ZUS uzależnone od nezdolnośc do pracy, do wnosku należy także dołączyć posadaną dokumentację medyczną oraz wypełnony przez lekarza prowadzącego formularz ZUS N-11C/KANADA. Formularze wnosków są dostępne na strone a także na strone nternetowej nstytucj kanadyjskej Servce Canada, Human Resources and Socal Development Canada Po wszczęcu postępowana w nstytucj kanadyjskej wnosek o śwadczene polske przekazywany jest polskej nstytucj właścwej w celu rozpatrzena, czyl odpowedno ZUS lub KRUS. Data zgłoszena wnosku w nstytucj kanadyjskej jest wążąca dla ZUS KRUS. Ne ma równeż przeszkód, aby osoba zameszkała w Kanadze zgłosła wnosek o śwadczena polske kanadyjske w ZUS. W takej sytuacj wnosek rozpatrzy ZUS w zakrese uprawneń do śwadczeń polskch przekaże go nstytucj kanadyjskej do rozpatrzena w zakrese śwadczeń na podstawe przepsów kanadyjskch. Osoba zameszkała w Kanadze, posadająca wyłączne polske okresy ubezpeczena, wnosek o śwadczena polske składa bezpośredno w nstytucj polskej. Wnosek tak można zgłosć także za pośrednctwem nstytucj kanadyjskej, która przekaże go odpowednej nstytucj w Polsce, czyl ZUS albo KRUS. V Osoba zameszkała w państwe trzecm Osoba zanteresowana zameszkała w państwe trzecm (poza Polską Kanadą) wnosek o emeryturę lub rentę z tytułu okresów uznawanych przebytych w obu krajach zgłasza w polskej albo kanadyjskej nstytucj właścwej, w zależnośc od tego, w którym państwe ostatno podlegała ubezpeczenom społecznym. EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ A KANADĄ 15

16 Wnosek zgłasza sę w nstytucj danego państwa na zasadach opsanych w poprzednch punktach. Gdze złożyć wnosek o śwadczene z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej? Wnosek o śwadczene z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej wnoskodawca pownen zgłosć bezpośredno w nstytucj właścwej, na zasadach określonych w wewnętrznym ustawodawstwe stosowanym przez tę nstytucję. Oznacza to, że wnosk o rentę z tytułu wypadków przy pracy lub chorób zawodowych oraz jednorazowe odszkodowane z ZUS należy składać bezpośredno w ZUS. Jeżel jednak zanteresowany meszka lub przebywa w Kanadze, wnosek można równeż zgłosć za pośrednctwem nstytucj kanadyjskej, która przekaże go właścwej polskej nstytucj do rozpatrzena. Jak są wypłacane przez ZUS emerytury lub renty z polskego systemu osobe zameszkałej w Kanadze? Osoba uprawnona do śwadczeń z ZUS objętych umową, zameszkała w Kanadze może otrzymywać swoje śwadczene, zgodne z dyspozycją złożoną w ZUS: w Polsce (na rachunek bankowy emeryta lub rencsty albo do rąk osoby upoważnonej przez emeryta lub rencstę zameszkałej w Polsce) albo w Kanadze (na zagranczny rachunek bankowy emeryta lub rencsty w Kanadze) dotyczy to także prowncj Quebec. Transferu śwadczeń emerytalno-rentowych dla osoby zameszkałej w Kanadze, na jej rachunek bankowy w tym kraju, dokonuje I Oddzał w Łodz. Wnosek o transfer emerytury lub renty do Kanady można złożyć w I Oddzale w Łodz bądź w nnym oddzale ZUS, który przyznał lub wypłacał dotychczas śwadczene w Polsce. W tym drugm przypadku obsługa wypłaty emerytury lub renty przekazywana jest do I Oddzału w Łodz Wydzału Realzacj Umów Mędzynarodowych. Do złożena dyspozycj dotyczącej sposobu wypłaty emerytury lub renty z ZUS, w tym dla zgłoszena wnosku o transferowane śwadczena na rachunek bankowy w Kanadze, najlepej skorzystać z formularza ZUS ER ZAS-68 Wnosek 16 EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ A KANADĄ

17 o zmanę danych adresowych / nazwska / mena / wypłatę śwadczena na rachunek bankowy / zmanę rachunku bankowego / wypłatę śwadczena osoby zameszkałej za grancą, dostępnego na portalu PUE, w zakładce wzory dokumentów pue.zus.pl/wzory-dokumentow. Można też przez Internet zgłosć ten wnosek do ZUS, za pośrednctwem Platformy Usług Elektroncznych ZUS po autoryzacj za pomocą podpsu elektroncznego lub proflu zaufanego. Informacje na temat uzyskana proflu zaufanego oraz sposobu autoryzacj przy jego pomocy można znaleźć na strone Emerytura lub renta przekazywana jest śwadczenoborcy bez potrącena przez ZUS składk na ubezpeczene zdrowotne w Narodowym Funduszu Zdrowa, poneważ emeryc rencśc ZUS, którzy meszkają w Kanadze, ne są objęc ubezpeczenem zdrowotnym w Polsce. Emerytura lub renta wypłacana jest co mesąc w dnu ustalonym w decyzj ZUS jako termn płatnośc śwadczena. Jeżel kwota emerytury lub renty przekazywana do Kanady jest nższa nż kwota najnższej polskej emerytury, ZUS może zdecydować o wypłace w termnach nnych nż mesęczne (np. kwartalne). Za dzeń wypłaty emerytury lub renty przekazywanej do Kanady uważa sę dzeń przekazana przez ZUS należnośc do banku pośrednczącego w wypłace śwadczeń. Czy kanadyjske śwadczena mają wpływ na prawo do emerytury lub renty z ZUS jej wysokość? Jeżel osoba, której ustalono prawo do emerytury lub renty z ZUS, pobera równeż emeryturę lub rentę z kanadyjskego systemu zabezpeczena społecznego, ne powoduje to zmnejszena an zaweszena prawa do śwadczena z ZUS. Jak wpływ na prawo wysokość emerytury lub renty poberanej z ZUS mają przychody osągane z tytułu dzałalnośc wykonywanej w Kanadze? Emeryc oraz rencśc ZUS obowązan są do nformowana ZUS o zarobkach nnych przychodach osąganych z tytułu dzałalnośc wykonywanej zarówno w Polsce, jak za grancą, w tym w Kanadze zarówno u pracodawców polskch, jak zagrancznych. Wysokość tych przychodów może meć wpływ na kwotę przysługującej emerytury lub renty z ZUS. Jeżel wysokość zagrancznych przychodów przekracza: EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ A KANADĄ 17

18 70% przecętnego mesęcznego wynagrodzena obowązującego w Polsce, ale ne węcej nż 130% mesęcznego wynagrodzena emerytura lub renta ulega zmnejszenu, 130% przecętnego mesęcznego wynagrodzena obowązującego w Polsce prawo do emerytury lub renty ulega zaweszenu. Powyższe reguły ne dotyczą emerytów, którzy osągnęl powszechny wek emerytalny. Szczegółowe nformacje na ten temat można uzyskać w placówkach ZUS. Jak wpływ na prawo do emerytury z ZUS ma kontynuacja zatrudnena w Kanadze? Prawo do emerytury ustalanej przez ZUS ulega zaweszenu bez względu na wysokość przychodu uzyskwanego przez emeryta z tytułu zatrudnena kontynuowanego bez uprzednego rozwązana stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je bezpośredno przed dnem nabyca prawa do emerytury, ustalonym w decyzj organu rentowego. Zasada ta dotyczy także stosunku pracy nawązanego z pracodawcą kanadyjskm. Osoba ubegająca sę o emeryturę mus zatem rozwązać wszystke stosunk pracy, zarówno w Polsce, jak w Kanadze, aby ZUS podjął wypłatę emerytury. W przecwnym raze, czyl w raze kontynuacj zatrudnena z dotychczasowym pracodawcą, prawo do polskej emerytury ulegne automatycznemu zaweszenu. O czym emeryc lub rencśc zameszkal w Kanadze pownn nformować ZUS? Emeryc lub rencśc ZUS mają obowązek nformować jednostkę ZUS wypłacającą śwadczene o każdej okolcznośc, która ma wpływ na uprawnena do emerytury lub renty albo ch wypłatę. Do okolcznośc tych należą w szczególnośc: zmany w zakrese danych personalnych (np. mena, nazwska) adresowych, zmana państwa zameszkana, zmana numeru rachunku bankowego, podjęce zatrudnena lub nnej pracy zarobkowej, osągane przychodu mającego wpływ na zaweszene lub zmnejszene emerytury lub renty (dotyczy to przychodu zarówno z dzałalnośc wykonywanej w Polsce, jak za grancą). 18 EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ A KANADĄ

19 Emeryc oraz rencśc ZUS są zobowązan na żądane organu rentowego do potwerdzana własnoręcznym podpsem stnena dalszego prawa do poberana śwadczena. Jednostka ZUS wypłacająca emeryturę lub rentę osobom zameszkałym w Kanadze przesyła okresowo śwadczenoborcom, do wypełnena odesłana do ZUS, formularz Pośwadczene życa zameszkana. Formularz ten pownen zostać wypełnony własnoręczne podpsany przez emeryta lub rencstę, a w przypadku zastnena okolcznośc unemożlwających lub utrudnających złożene własnoręcznego podpsu przez osobę sprawującą faktyczne opekę nad tym śwadczenoborcą. Własnoręczne złożene podpsu przez daną osobę w obu przypadkach pownno zostać potwerdzone przez właścwy urząd lub osobę do tego upoważnoną w państwe zameszkana wymenonych osób, albo przez upoważnoną osobę w polskej placówce dyplomatycznej lub konsularnej. Gdze można uzyskać węcej nformacj? Nnejsza ulotka ma charakter ogólny. Węcej nformacj można uzyskać: w najblższej jednostce terenowej ZUS; w serwse nternetowym: w wyznaczonej jednostce terenowej ZUS, właścwej do rozpatrywana wnosków o emerytury lub renty z ZUS oraz ch transferu z zastosowanem umowy polsko-kanadyjskej, którą jest: I Oddzał ZUS w Łodz Wydzał Realzacj Umów Mędzynarodowych (ul. Zamenhofa 2, Łódź); w Centrum Obsług Telefoncznej ZUS: numer przeznaczony do obsług połączeń z krajowych telefonów stacjonarnych, (+48) numer przeznaczony do obsług połączeń z telefonów komórkowych oraz stacjonarnych krajowych zagrancznych, Skype: zus_centrum_obslug_tel; e-mal: cot@zus.pl Konsultanc są dostępn w dn robocze od ponedzałku do pątku w godz ; w Central ZUS w nstytucj łącznkowej w zakrese śwadczeń emerytalno-rentowych podlegających koordynacj na podstawe umowy, współpracującej z kanadyjską nstytucją łącznkową, której zadana wykonuje: Departament Rent Zagrancznych (ul. Senatorska 10, Warszawa, e-mal: drz@zus.pl). EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ A KANADĄ 19

20 Informacje na temat śwadczeń z kanadyjskego systemu zabezpeczena społecznego dostępne są: na strone nternetowej: w nstytucj kanadyjskej: Internatonal Operatons Servce Canada [355 North Rver, Ottawa, Ontaro, K1A 0L4 Canada, tel.: , (TTY) dostępne z Kanady lub USA; dostępny z nnych krajów]. Nowe formy kontaktu z ZUS W czerwcu 2012 r. ZUS uruchomł Platformę Usług Elektroncznych stwarzającą osobom pracującym przebywającym za grancą nowe możlwośc. Założene konta w PUE umożlwa dostęp do danych zapsanych na ndywdualnym konce prowadzonym przez ZUS, w tym danych o zgromadzonym kaptale początkowym składkach od 1999 r. Można równeż składać wnosk otrzymywać odpowedz drogą elektronczną. Konsultanc Centrum Obsług Telefoncznej przez telefon, e-mal, czat Skype udzelają wyjaśneń we wszystkch sprawach, w tym zwązanych z podleganem ubezpeczenom za grancą możlwoścach uzyskana śwadczeń z tego tytułu. Szczegółowe nformacje dla ubezpeczonych wzory nezbędnych dokumentów zameszczone są na stronach Warszawa, lpec 2013 r. Zakład Ubezpeczeń Społecznych (Departament Rent Zagrancznych) Warszawa, ul. Senatorska 10 Skład druk: Polgrafa ZUS w Warszawe. Nakł. 712 egz. Zam. nr 2065/13 20 EMERYTURY I RENTY Z ZUS USTALANE NA PODSTAWIE UMOWY O ZABEZPIECZENIU SPOŁECZNYM MIĘDZY POLSKĄ A KANADĄ