Wprowadzenie do logiki Język jako system znaków słownych

Podobne dokumenty
Filozofia z elementami logiki Język jako system znaków słownych część 2

Wstęp do logiki. Semiotyka

JĘZYK JAKO KOMUNIKAT WYZWANIA I PORADY Z CYKLU: PORADY DYDAKTYKA

Z punktu widzenia kognitywisty: język naturalny

Funkcje znaków.elementy aktu komunikacji

Wstęp do logiki. Semiotyka cd.

Logika dla archeologów

Logika. dr Agnieszka Figaj

Metodologia prowadzenia badań naukowych Semiotyka, Argumentacja

Wprowadzenie do logiki Definicje część 1

Wstęp do językoznawstwa 2010/2011 dr Konrad Juszczyk Wstęp do językoznawstwa. dr Konrad Juszczyk

Języki programowania zasady ich tworzenia

Podstawy logiki praktycznej

Kultura logicznego myślenia

Wprowadzenie do logiki Klasyczny Rachunek Zdań część 3

Zajęcia I: Tropimy błędy językowe mgr Anna Alochno-Janas mgr Anna Alochno-Janas - -

Filozofia z elementami logiki Klasyfikacja wnioskowań I część 1

Reguły gry zaliczenie przedmiotu wymaga zdania dwóch testów, z logiki (za ok. 5 tygodni) i z filozofii (w sesji); warunkiem koniecznym podejścia do

Metody dowodzenia twierdzeń i automatyzacja rozumowań Tabele syntetyczne: definicje i twierdzenia

Wykład 11a. Składnia języka Klasycznego Rachunku Predykatów. Języki pierwszego rzędu.

Wstęp do logiki. Kto jasno i konsekwentnie myśli, ściśle i z ładem się wyraża,

Wprowadzenie do logiki Zdania, cz. I Wprowadzenie do Klasycznego Rachunku Zdań

Wykład 2 Logika dla prawników. Funkcje wypowiedzi Zdanie Analityczne i logiczne związki między zdaniami

co decyduje o tym, że niektóre teksty językowe mają charakter literacki? jaka jest różnica między zwykłym, codziennym

Logika i semiotyka. Znak jako jedność signifié i signifiant. Wykład VI: (Ferdynand De Saussure)

Logika dla socjologów

Cele kształcenia wymagania ogólne

Logika dla socjologów Część 2: Przedmiot logiki

Z punktu widzenia kognitywisty: język naturalny

Wprowadzenie do logiki Klasyfikacja wnioskowań, cz. I

Rozdział I. Pojęcie logiki i jej struktura

Wprowadzenie do logiki Podział logiczny

Logika dla socjologów Część 4: Elementy semiotyki O pojęciach, nazwach i znakach

Metody dowodzenia twierdzeń i automatyzacja rozumowań Systemy aksjomatyczne I

Filozofia z elementami logiki O czym to będzie?

Podstawowe Pojęcia. Semantyczne KRZ

2. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności oraz kompetencji społecznych (jeśli obowiązują): BRAK

Logika dla prawników

Wprowadzenie do składni

Wprowadzenie do logiki O czym to będzie?

Wstęp do prawoznawstwa. Metody wykładni

WIEDZA. Odniesien ie efektów do obszaru wiedzy. Efekty kształcenia na kierunku. Opis kierunkowych efektów kształcenia

OCENA CELUJĄCA. Słuchanie: Uczeń:

Marek Masztalerz Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu, Wydział Zarządzania, Katedra Rachunkowości marek.masztalerz@ue.poznan.pl

Semiotyka nauka o znakach

W obrębie polskiego języka narodowego należy wydzielić dwa systemy:

WYMAGANIA EDUKACYJNE JĘZYK NIEMIECKI KL. VII

Załącznik Nr 4. odniesienie do obszarowych efektów kształcenia w KRK. kierunkowe efekty kształceniaopis WIEDZA

prawda symbol WIEDZA DANE komunikat fałsz liczba INFORMACJA kod (pojęcie interdyscyplinarne) znak wiadomość ENTROPIA forma przekaz

Andrzej Wiśniewski Logika II. Materiały do wykładu dla studentów kognitywistyki

Główne problemy kognitywistyki: Reprezentacja

KOMUNIKACJA W BIZNESIE

Analiza wyników egzaminu gimnazjalnego 2013 r. Test humanistyczny język polski Test GH-P1-132

prawda symbol WIEDZA DANE komunikat fałsz liczba INFORMACJA kod (pojęcie interdyscyplinarne) znak NEGENTROPIA wiadomość forma przekaz

Semiotyczne podstawy redagowania nowej generacji map topograficznych. Dr hab. Wiesław Ostrowski Dr Tomasz Berezowski

Wprowadzenie do logiki Zdania, cz. III Język Klasycznego Rachunku Predykatów

Kłamstwo a implikatura konwersacyjna Szkic streszczenia referatu;)

OGÓLNE KRYTERIA OCENIANIA DLA KLASY IV

Główne problemy kognitywistyki: Reprezentacja

Wstęp do Językoznawstwa

GH - Charakterystyka arkuszy egzaminacyjnych.

Spis treści. Część teoretyczna WSTĘP...

Kryteria oceny sprawności rozumienia tekstu czytanego

Zajęcia I: Tropimy błędy językowe

Logika Matematyczna (1)

Internet Semantyczny i Logika II

OGÓLNE JEZYKOZNAWSTWO WYKŁAD 1: PRZEDMIOT I GŁÓWNE PROBLEMY JEZYKOZNAWSTWA OGÓLNEGO. 1 Czym jest językoznawstwo ogólne? Kognitywistyka UAM, rok II

IDEOLOGIA, POSTAWA A KOMUNIKACJA

WSTĘP ZAGADNIENIA WSTĘPNE

Wprowadzenie do logiki Definicje część 3

Kartoteka testu Oblicza miłości

Klasyczny rachunek zdań 1/2

PROPOZYCJA LEKCJI JĘZYKA POLSKIEGO DLA KLASY I SZKOŁY PONADGIMNAZJALNEJ.

Kultura logiczna Klasyczny rachunek zdań 1/2

Kartoteka testu Moda ma swoją historię

Test. Termin logopedia z języka greckiego lógos (mowa) + paideia (wychowanie) dosłownie oznacza: kształtowanie mowy rozwijanie mowy usprawnianie mowy

JĘZYK Wiesław Gdowicz

Dlaczego logopedzi boją się jąkania? Analiza lingwistyczno-terapeutyczna zjawiska. dr Anna Walencik-Topiłko

Presupozycje próby wyjaśnienia zjawiska

JĘZYK NIEMIECKI KLASA VII Podstawa programowa przedmiotu

Wprowadzenie do logiki Wyrażenia jako ciągi słów. Automaty skończone

Umysł-język-świat 2012

Główne problemy kognitywistyki: Reprezentacja

Andrzej Wiśniewski Logika II. Materiały do wykładu dla studentów kognitywistyki. Wykład 15. Trójwartościowa logika zdań Łukasiewicza

Wstęp do prawoznawstwa. Wykładnia (1) oraz metody wykładni (2)

Kryteria oceniania z języka niemieckiego (klasa VII) Słuchanie

RODZAJE ARGUMENTÓW W DYSKURSIE PRAWNICZYM

Wprowadzenie: języki, symbole, alfabety, łańcuchy Języki formalne i automaty. Literatura

Przedmiotowy system oceniania z języków obcych: j. angielski, j. niemiecki, j. włoski, j. hiszpański, j. rosyjski

Komunikacja w kursie e-learningowym konieczność czy luksus? Agnieszka Wierzbicka Uniwersytet Łódzki

Wykład 6. Reguły inferencyjne systemu aksjomatycznego Klasycznego Rachunku Zdań

MATEMATYKA DYSKRETNA, PODSTAWY LOGIKI I TEORII MNOGOŚCI

Świat języka. Kultura języka z retoryką zajęcia II. mgr Anna Alochno-Janas

określone Uchwałą Senatu Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego Nr 156/2012/2013

I.2 Matryca efektów kształcenia: filolo drugiego stopnia WIEDZA. MODUŁ 21 Nau społeczne - przedmiot doo wyboru. MODUŁ 20 Seminarium magisterskie

WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE DO UZYSKANIA POSZCZEGÓLNYCH ŚRODROCZNYCH I ROCZNYCH OCEN Z JĘZYKA POLSKIEGO W KLASIE VII

Aleksy Awdiejew. Opublikowano w: Badanie i projektowanie komunikacji, red. Michał Grech i Anette Siemes, Wrocław 2013

WYMAGANIA EDUKACYJNE JĘZYK POLSKI klasa pierwsza. XVIII Liceum Ogólnokształcące im. Prof. Akademii Krakowskiej. Św. Jana Kantego

Transkrypt:

Wprowadzenie do logiki Język jako system znaków słownych Mariusz Urbański Instytut Psychologii UAM Mariusz.Urbanski@.edu.pl

język system znaków słownych skoro system, to musi być w tym jakiś porządek; a co to jest znak? słowo załóżmy, że wiadomo, o co chodzi. kognitywistyka, rok I (IP UAM) Wprowadzenie do logiki 2 / 16

Rozkład jazdy 1 Pojęcie znaku 2 Funkcje wypowiedzi językowych 3 Język jako system: logiczna koncepcja języka vs. definicja językoznawcza 4 Trzy perspektywy analizy wyrażeń językowych kognitywistyka, rok I (IP UAM) Wprowadzenie do logiki 3 / 16

1 Pojęcie znaku 2 Funkcje wypowiedzi językowych 3 Język jako system: logiczna koncepcja języka vs. definicja językoznawcza 4 Trzy perspektywy analizy wyrażeń językowych kognitywistyka, rok I (IP UAM) Wprowadzenie do logiki 4 / 16

Znak taka czynność (bądź jej wytwór), której sens polega na zakomunikowaniu komuś czegoś. kognitywistyka, rok I (IP UAM) Wprowadzenie do logiki 5 / 16

Znak taka czynność (bądź jej wytwór), której sens polega na zakomunikowaniu komuś czegoś. Własności znaku: A. jest dostrzegalny zmysłowo (dostrzegalny jest jego substrat materialny), B. ma nadawcę, C. ma odbiorcę, D. nadawca udostępnia znak po to, by ten został dostrzeżony E. oraz by wywołał u odbiorcy myśl o treści ustalonej przez nadawcę, F. i nadawca, i odbiorca znają, dotyczący owego znaku, uzus semiotyczny.* *ustalony w danej społeczności sposób posługiwania się nim kognitywistyka, rok I (IP UAM) Wprowadzenie do logiki 5 / 16

Znak taka czynność (bądź jej wytwór), której sens polega na zakomunikowaniu komuś czegoś. w odróżnieniu od oznaki - w przypadku której brakuje bądź to nadawcy (oznaka naturalna), bądź to intencji komunikacyjnej (oznaka humanistyczna). kognitywistyka, rok I (IP UAM) Wprowadzenie do logiki 5 / 16

1 Pojęcie znaku 2 Funkcje wypowiedzi językowych 3 Język jako system: logiczna koncepcja języka vs. definicja językoznawcza 4 Trzy perspektywy analizy wyrażeń językowych kognitywistyka, rok I (IP UAM) Wprowadzenie do logiki 6 / 16

Schemat komunikacji znakowej wg Romana Jakobsona: kontekst komunikat nadawca odbiorca kontakt kod Każdemu ze składników aktu komunikacji odpowiada jakaś funkcja znaku językowego (przy czym znaki często jeśli nie zazwyczaj występują w kilku funkcjach naraz). kognitywistyka, rok I (IP UAM) Wprowadzenie do logiki 7 / 16

Schemat komunikacji znakowej wg Romana Jakobsona: kontekst komunikat nadawca odbiorca kontakt kod Każdemu ze składników aktu komunikacji odpowiada jakaś funkcja znaku językowego (przy czym znaki często jeśli nie zazwyczaj występują w kilku funkcjach naraz). kognitywistyka, rok I (IP UAM) Wprowadzenie do logiki 7 / 16

Funkcje znaku językowego poznawcza (aka opisowa, symboliczna) znak nazywa pewne zjawiska z rzeczywistości pozajęzykowej: estetyczna (aka poetycka) ekspresywna impresywna (aka sugestywna) fatyczna metajęzykowa performatywna To jest Ala. To jest kot Ali kognitywistyka, rok I (IP UAM) Wprowadzenie do logiki 8 / 16

Funkcje znaku językowego poznawcza (aka opisowa, symboliczna) estetyczna (aka poetycka) wyraża się w nastawieniu na sam komunikat, a dokładniej na sposób jego organizacji (formę) ekspresywna O szyby deszcz dzwoni, deszcz dzwoni jesienny I pluszcze jednaki, miarowy, niezmienny... impresywna (aka sugestywna) fatyczna metajęzykowa performatywna kognitywistyka, rok I (IP UAM) Wprowadzenie do logiki 8 / 16

Funkcje znaku językowego poznawcza (aka opisowa, symboliczna) estetyczna (aka poetycka) ekspresywna znak wyraża nastawienia, stany emocjonalne itp. nadawcy Och! Jaka piękna katastrofa! (nb. znak ten jest również narzędziem opisu, a więc występuje w także funkcji poznawczej.) impresywna (aka sugestywna) fatyczna metajęzykowa performatywna kognitywistyka, rok I (IP UAM) Wprowadzenie do logiki 8 / 16

Funkcje znaku językowego poznawcza (aka opisowa, symboliczna) estetyczna (aka poetycka) ekspresywna impresywna (aka sugestywna) znak ma wywoływać określone stany u odbiorcy Baczność! fatyczna metajęzykowa performatywna kognitywistyka, rok I (IP UAM) Wprowadzenie do logiki 8 / 16

Funkcje znaku językowego poznawcza (aka opisowa, symboliczna) estetyczna (aka poetycka) ekspresywna impresywna (aka sugestywna) fatyczna znak ma otworzyć kanał komunikacji (kontakt), bądź utrzymać jego drożność metajęzykowa performatywna Halo! (w rozmowie telefonicznej) Jednakowoż ładną mamy dzisiaj pogódkę. kognitywistyka, rok I (IP UAM) Wprowadzenie do logiki 8 / 16

Funkcje znaku językowego poznawcza (aka opisowa, symboliczna) estetyczna (aka poetycka) ekspresywna impresywna (aka sugestywna) fatyczna metajęzykowa znak ma zwrócić uwagę na rodzaj kodu, stosowany w komunikacji w języku jakuckim nie istnieją osobne wyrazy będące odpowiednikami polskich niebieski i zielony -- oba te kolory są nazywane za pomocą jednego wyrazu, mianowicie küöh [J. Bańczerowski, J. Pogonowski, T. Zgółka,Wstęp do językoznawstwa] performatywna kognitywistyka, rok I (IP UAM) Wprowadzenie do logiki 8 / 16

Funkcje znaku językowego poznawcza (aka opisowa, symboliczna) estetyczna (aka poetycka) ekspresywna impresywna (aka sugestywna) fatyczna metajęzykowa performatywna za pomocą wytworzenia znaku dokonuje się czynności, przez ten znak opisywanej Ja Ciebie chrzczę... (wygłoszone w odpowiednich okolicznościach) kognitywistyka, rok I (IP UAM) Wprowadzenie do logiki 8 / 16

Funkcje znaku językowego poznawcza (aka opisowa, symboliczna) estetyczna (aka poetycka) ekspresywna impresywna (aka sugestywna) fatyczna metajęzykowa performatywna kognitywistyka, rok I (IP UAM) Wprowadzenie do logiki 8 / 16

1 Pojęcie znaku 2 Funkcje wypowiedzi językowych 3 Język jako system: logiczna koncepcja języka vs. definicja językoznawcza 4 Trzy perspektywy analizy wyrażeń językowych kognitywistyka, rok I (IP UAM) Wprowadzenie do logiki 9 / 16

Język jako system Sformułowanie system znaków słownych można rozumieć na wiele sposobów i na wiele sposobów można ujmować czym właściwie jest język jako system znaków słownych właśnie. Zajmiemy się dwiema różnymi propozycjami: Systemowość prosta i poręczna Kazimierza Ajdukiewicza logiczna koncepcja języka. Systemowość trochę bardziej realistyczna językoznawcza definicja języka naturalnego jako polisemicznego kodu tekstotwórczego, wyposażonego w system fonologiczny. kognitywistyka, rok I (IP UAM) Wprowadzenie do logiki 10 / 16

Logiczna koncepcja języka W myśl logicznej koncepcji języka każdy język (naturalny bądź nie) charakteryzowany jest przez trzy rodzaje reguł: reguły słownikowe (słowotwórcze) określają zasób prostych wyrażeń języka oraz zasady tworzenia nowych prostych wyrażeń; reguły składniowe określają zasady konstrukcji wyrażeń złożonych; reguły znaczeniowe przyporządkowują wyrażeniom znaczenia. kognitywistyka, rok I (IP UAM) Wprowadzenie do logiki 11 / 16

Definicja językoznawcza Dla językoznawcy z kolei język naturalny to: kod zbiór uzusów semiotycznych, obowiązujących między określoną klasą nadawców a określoną klasą odbiorców, dotyczących zbioru znaków, tekstotwórczy w którym przynależność znaków składowych przekazu do symboliki kodu nie gwarantuje, że jest to przekaz znaczący, polisemiczny w którym można formułować przekazy niejednoznaczne, wyposażony w system fonologiczny. [Adam Weinsberg, Językoznawstwo ogólne] kognitywistyka, rok I (IP UAM) Wprowadzenie do logiki 12 / 16

Te dwie propozycje ujęcia języka jako systemu różnią się bardzo, co w dużej mierze wynika z faktu, że przedmioty zainteresowań logika i językoznawcy są odrobinę odmienne. Logiczna koncepcja języka jest bardziej ogólna (zgodnie z nią językami są takie systemy znakowe, których żaden językoznawca mianem języków by nie określił) i, brana dosłownie, prowadzi do różnych nieintuicyjnych konsekwencji (np.: czy to, że w języku polskim posługujemy się wyrażeniami wieloznacznymi oznacza, że posługujemy się różnymi językami polskimi?). Dużą zaletą logicznej koncepcji języka jest natomiast jej prostota i fakt, że w zupełności wystarcza ona dla wyczerpującego zdefiniowania języków formalnych, którymi dalej będziemy się zajmować. kognitywistyka, rok I (IP UAM) Wprowadzenie do logiki 13 / 16

1 Pojęcie znaku 2 Funkcje wypowiedzi językowych 3 Język jako system: logiczna koncepcja języka vs. definicja językoznawcza 4 Trzy perspektywy analizy wyrażeń językowych syntaktyka semantyka pragmatyka kognitywistyka, rok I (IP UAM) Wprowadzenie do logiki 14 / 16

Każdy język możemy badać z trzech różnych perspektyw, szukając odpowiedzi na pytania: 1 jak wyrażenia językowe są zbudowane? 2 co znaczą? 3 jak ich używać? Te trzy perspektywy wyznaczają trzy zasadnicze komponenty refleksji nad językiem: 1 na gruncie syntaktyki rozważa się budowę (formę) znaków; 2 semantyka zajmuje się związkami między znakiem a jego znaczeniem; 3 pragmatyka bada związki między znakiem a jego użytkownikami. kognitywistyka, rok I (IP UAM) Wprowadzenie do logiki 15 / 16

Każdy język możemy badać z trzech różnych perspektyw, szukając odpowiedzi na pytania: 1 jak wyrażenia językowe są zbudowane? 2 co znaczą? 3 jak ich używać? Te trzy perspektywy wyznaczają trzy zasadnicze komponenty refleksji nad językiem: 1 na gruncie syntaktyki rozważa się budowę (formę) znaków; 2 semantyka zajmuje się związkami między znakiem a jego znaczeniem; 3 pragmatyka bada związki między znakiem a jego użytkownikami. kognitywistyka, rok I (IP UAM) Wprowadzenie do logiki 15 / 16

Język jako system znaków słownych Pozostanie: Znak co to jest? czym się różni od oznaki? jakie funkcje pełnią znaki językowe? Koncepcje języka logiczna koncepcja języka językoznawcza definicja języka naturalnego Trzy perspektywy analizy wyrażeń językowych syntaktyczna semantyczna pragmatyczna kognitywistyka, rok I (IP UAM) Wprowadzenie do logiki 16 / 16