PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2016/2017 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla STUDENTÓW II ROKU STUDIÓW 1. NAZWA PRZEDMIOTU : Parazytologia 2. NAZWA JEDNOSTKI realizującej przedmiot: Katedra i Zakład Biologii i Parazytologii Lekarskiej 3. Adres jednostki odpowiedzialnej za dydaktykę: Adres: ul. Fredry 10, 61-701 Poznań Tel. /Fax 61 854 62 36 Strona WWW http://www.parasit.ump.edu.pl E-mail acmaj@ump.edu.pl 4. Kierownik jednostki: prof. zw. dr hab. Anna C. Majewska 5. Osoba zaliczająca przedmiot w E-indeksie z dostępem do platformy WISUS prof. zw. dr hab. Anna C. Majewska 6. Osoba odpowiedzialna za dydaktykę na Wydziale Lekarskim I z dostępem do platformy WISUS ( listy studentów) ( koordynator przedmiotu) : Nazwisko prof. zw. dr hab. Anna C. Majewska Tel. kontaktowy: 61 854 62 36, 61 854 60 76 Możliwość kontaktu - konsultacje (dni, godz., miejsce) od poniedziałku do czwartku; godz. 9.00-14.00; w Katedrze E-mail: acmaj@ump.edu.pl Osoba zastępująca dr Piotr Nowosad Kontakt tel. 61 854 6080, e-mail: pnowosad@ump.edu.pl 7. Miejsce przedmiotu w programie studiów: Rok: II Semestr: 3
8. Liczba godzin ogółem: 25 liczba pkt.ects: 1 Jednostki uczestniczące w nauczaniu przedmiotu Semestr zimowy/letni liczba godzin W Ć Ćwiczenia kategoria Katedra i Zakład Biologii i Parazytologii 5 20 B Lekarskiej Razem: 5 20 S 9. SYLABUS ( proszę wypełnić wszystkie pola w tabeli) Nazwa przedmiotu/ modułu Wydział Nazwa kierunku studiów Poziom kształcenia Forma studiów Język przedmiotu Rodzaj przedmiotu Lekarski I lekarski jednolite studia magisterskie stacjonarne polski obowiązkowy Parazytologia fakultatywny Rok studiów/semestr Liczba godzin zajęć dydaktycznych z podziałem na formy prowadzenia zajęć Założenia i cele przedmiotu I II III IV V VI 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 25 godz., w tym: 5 godz. wykładów i 20 godz. ćwiczeń Celem jest poznanie zagadnień parazytologii lekarskiej: złożoności układu pasożyt-żywiciel, klasyfikacji pasożytów oraz budowy, cykli rozwojowych, epidemiologii, geograficznego zasięgu występowania i diagnostyki pasożytów człowieka oraz podstawowych objawów przez nie wywoływanych. Symbol efektów kształce nia zgodnie ze OPIS KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Metody weryfikacji osiągnięcia zamierzonych efektów kształcenia:
standard ami C.W12 C.W13 C.W15 C.W16 C.W18 D.W15 E.W37 E.W38 WIEDZA (ZGODNIE ZE SZCZEGÓŁOWYMI EFEKTAMI KSZTAŁCENIA) Klasyfikuje drobnoustroje (pasożyty) Zna epidemiologię zarażeń grzybami (mikrosporydiami) i pasożytami, z uwzględnieniem geograficznego zasięgu ich występowania Zna inwazyjne dla człowieka formy lub stadia rozwojowe wybranych pasożytniczych grzybów, pierwotniaków, helmintów i stawonogów, z uwzględnieniem geograficznego zasięgu ich występowania Omawia zasadę funkcjonowania układu pasożyt-żywiciel oraz zna podstawowe objawy chorobowe wywoływane przez pasożyty Zna i rozumie podstawy diagnostyki parazytologicznej Zna zasady pracy w grupie Zna rodzaje materiałów biologicznych wykorzystywanych w diagnostyce laboratoryjnej oraz zasady pobierania materiału do badań Zna podstawy teoretyczne i praktyczne diagnostyki laboratoryjnej UMIEJĘTNOŚCI (ZGODNIE ZE SZCZEGÓŁOWYMI EFEKTAMI KSZTAŁCENIA) zaliczeniowy ch; praktyczny i zaliczeniowy ch; praktyczny i zaliczeniowy ch; zaliczeniowy ch; zaliczeniowy obserwacja w trakcie zajęć, praktyczny (multimedialny quiz z diagnostyki parazytologicznej) ch; praktyczny i zaliczeniowy ch; zaliczeniowy A.U1 Obsługuje mikroskop optyczny także w zakresie korzystania z immersji Obserwacja w trakcie ćwiczeń C.U7 praktyczny: Rozpoznaje najczęściej spotykane pasożyty człowieka na podstawie ich multimedialny quiz budowy, cykli życiowych oraz objawów chorobowych z diagnostyki parazytologicznej C.U9. Przygotowuje preparat i rozpoznaje patogeny pod mikroskopem Obserwacja w trakcie ćwiczeń D.U11 Komunikuje się ze współpracownikami zespołu, udzielając konstruktywnej
informacji zwrotnej i wsparcia praktyczny: multimedialny quiz z diagnostyki parazytologicznej KOMPETENCJE SPOŁECZNE (ZGODNIE Z OGÓLNYMI EFEKTAMI KSZTAŁCENIA) PUNKTY ECTS 1 TREŚCI MERYTORYCZNE PRZEDMIOTU: układ pasożyt-żywiciel, klasyfikacja, budowa, cykle rozwojowe, diagnostyka i epidemiologia, podstawowe objawy chorób pasożytniczych Tematyka Klasyfikacja pasożytów i układ pasożyt-żywiciel Układ pasożyt-żywiciel i środowiskowe uwarunkowania chorób pasożytniczych Środowiskowe uwarunkowania chorób pasożytniczych Pierwotniaki i mikrosporydia układu pokarmowego i moczowopłciowego (Giardia intestinalis, Trichomonas vaginalis, Entamoeba histolytica, E. dispar, E. coli, Cryptosporidium spp., Balantidium coli, Enterocytozoon bieneusi, Encephalitozoon intestinalis, E. hellem, E. cuniculi) Pierwotniaki tkanek i płynów ustrojowych tkanek (Trypanosoma brucei gambiense, T. b. rhodesiense, T. cruzi, Leishmania spp., Plasmodium spp., Toxoplasma gondii, Naegleria fowleri, Acanthamoeba spp.) Helminty układu pokarmowego i tkanek - przywry i tasiemce (Clonorchis sinensis, Schistosoma spp., Paragonimus westermani, Diphyllobothrium latum, Taenia saginata, T. solium, Hymenolepis nana, Echinococcus granulosus, E. multilocularis) Helminty układu pokarmowego i tkanek - nicienie (Ascaris lumbricoides, Trichuris trichiura, Enterobius vermicularis, Strongyloides stercoralis, Toxocara sp., Trichinella spp., jaja helmintów umiejętność rozpoznawania) Pasożytnicze stawonogi (Argas sp., Ixodes ricinus, Sarcoptes scabiei, Demodex sp., Pediculus sp., Pthirus pubis, Cimex lectularius, Pulex irritans), wykonywanie preparatów Sprawdzian praktyczny - quiz z diagnostyki parazytologicznej polega na rozwiązywaniu problemów diagnostycznych przez kilkuosobowe grupy studentów. W trakcie, na ekranie prezentowane będą oryginalne przypadki (8 przypadków), wybrane przez prowadzącego zajęcia. Do każdego przypadku dołączony jest krótki opis wywiadu chorobowego oraz kolorowe zdjęcia i/lub krótkie sekwencje animowane pasożytów, bądź obiektów znalezionych w danym materiale diagnostycznym. Zadaniem każdej grupy jest prawidłowe zdiagnozowanie prezentowanych przypadków, czyli podanie pełnej nazwy łacińskiej pasożyta lub pasożytów oraz stadium lub stadiów rozwojowych wykrytych w materiale diagnostycznym. Do rozwiązywania postawionego problemu diagnostycznego studenci oprócz dotychczas zdobytej wiedzy, mogą korzystać z różnych źródeł informacji. Z chwilą, gdy poszczególne grupy uzgodnią swoją odpowiedź i komentarze, na Forma (wykłady, ) wykład wykład i wykład i
ekranie zostaną przedstawione prawidłowe wersje odpowiedzi wraz z uzasadnieniami. W ten sposób studenci mogą porównać swoje odpowiedzi i argumenty z prawidłowymi odpowiedziami wraz z ich uzasadnieniem oraz, w razie potrzeby - przedyskutować powstałe problemy. To ćwiczenie wykaże także, że postawienie prawidłowej diagnozy nie zawsze jest łatwe, ponieważ konieczna jest nie tylko znajomość budowy poszczególnych stadiów rozwojowych różnych gatunków pasożytów, ale również wiedza o ich lokalizacji w organizmie żywiciela, wiedza o geograficznym rozprzestrzenieniu. Konieczna jest także wiedza ogólnobiologiczna, bowiem niektóre obiekty (organizmy) znajdowane w materiale diagnostycznym imitują pasożyty, co staje się powodem błędnej diagnozy, a co ważniejsze - poddania pacjenta zbędnej terapii. Celem jest zdobycie wiedzy o złożoności występowania chorób pasożytniczych, ze szczególnym uwzględnieniem różnorodności cyklów rozwojowych, właściwości biologicznych pasożytów, drogach zarażenia oraz zasadach profilaktyki i laboratoryjnej diagnostyki parazytologicznej, a ponadto uzyskanie umiejętności rozpoznawania gatunków pasożytów oraz wspólnego rozwiązywania problemów diagnostycznych, a szczególnie powiązania faktów przedstawionych w wywiadzie chorobowym ze znajomością budowy poszczególnych stadiów rozwojowych różnych gatunków pasożytów, wiedzą o ich lokalizacji w organizmie człowieka i o geograficznym występowaniu. Posiadana wiedza i umiejętności pozwolą na przekazanie pacjentowi odpowiednich zasad profilaktyki i informacji o konieczności prawidłowego pobrania materiału diagnostycznego i jego przechowywania do czasu analizy. LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA: 1. Anna C. Majewska (red.): Przewodnik do ćwiczeń. Parazytologia lekarska dla studentów Wydziału Lekarskiego i Oddziału Analityki Medycznej, Wydawnictwo Naukowe UMP, 2000; www.ump.edu.pl (WISUS/AKSON/Materiały dydaktyczne). 2. Anna C. Majewska i Piotr Nowosad: Zeszyt do ćwiczeń. Parazytologia lekarska dla studentów Wydziału Lekarskiego, Wydawnictwo Naukowe UMP, wyd. 1, 2015; http://www.wydawnictwo.ump.edu.pl (Publikacje on-line) 3. Rekomendowana strona internetowa - http://www.cdc.gov/dpdx/ WARUNKI UZYSKANIA ZALICZENIA PRZEDMIOTU: Sprawdzian praktyczny kryterium zaliczenia: Quiz obejmuje 8 oryginalnych przypadków do rozpoznania. Studenci pracują w grupach 3-5 osobowych. Grupy współzawodniczą pomiędzy sobą w prawidłowym zdiagnozowaniu przypadku, na podstawie przestawionej historii choroby pacjenta, jak również prawidłowego rozpoznania obiektów stwierdzonych w trakcie badania parazytologicznego, czyli podanie pełnej nazwy łacińskiej pasożyta lub pasożytów oraz stadium lub stadiów rozwojowych wykrytych w materiale diagnostycznym. Za prawidłowe rozpoznanie przyznawane są punkty. O kolejności miejsc decyduje liczba zdobytych punktów przez poszczególne grupy, przy czym nie może ona być mniejsza niż 50% punktów możliwych do zdobycia. Osoby z grupy, która zajmie: 1. miejsce uzyskują 5 dodatkowych punktów do u końcowego; 2. miejsce uzyskują 4 dodatkowe punkty do u końcowego; 3. miejsce uzyskują 3 dodatkowe punkty do u końcowego. Zaliczenie kryterium zaliczenia obejmuje 30 pytań testowych i trwa 30 minut. Studenci, którzy otrzymali 18 punktów z testu (z uwzględnieniem dodatkowych punktów za quiz) uzyskują zaliczenie przedmiotu. Studenci, którzy nie zaliczyli zajęć na
podstawie testu, mają możliwość zaliczenia u prowadzącego zajęcia (2-krotna poprawka ustna). 10.Tematyka poszczególnych wykładów, ćwiczeń i seminariów Wykłady - Semestr zimowy Wykład 1. Wykład 2. Wykład 3. Tematyka wykładów Klasyfikacja pasożytów i układ pasożyt-żywiciel (2 godz.) Układ pasożyt-żywiciel i środowiskowe uwarunkowania chorób pasożytniczych (2 godz.) Środowiskowe uwarunkowania chorób pasożytniczych (1 godz.) Imię i nazwisko osoby prowadzącej zajęcia Anna C. Majewska Anna C. Majewska Anna C. Majewska Ćwiczenia - Semestr zimowy Tematyka ćwiczeń Osoba odpowiedzialna SALA Ćwiczenie 1. Pierwotniaki i mikrosporydia układu pokarmowego i moczowo-płciowego Anna Werner, Anna Słodkowicz-Kowalska Sala im. prof. W. Kasprzaka w Katedrze Ćwiczenie 2. Pierwotniaki tkanek i płynów ustrojowych Piotr Solarczyk, Anna Werner j.w. Ćwiczenie 3. Helminty układu pokarmowego i tkanek (Przywry i tasiemce) Monika Derda, Agnieszka Wojtkowiak-Giera j.w. Ćwiczenie 4. Helminty układu pokarmowego i tkanek (Nicienie) Piotr Nowosad, Łukasz Skrzypczak j.w. Ćwiczenie 5. Pasożytnicze stawonogi Quiz z diagnostyki parazytologicznej i test zaliczeniowy Łukasz Skrzypczak, Piotr Nowosad oraz prowadzący grupę j.w. 11. Organizacja zajęć: Wykłady (5 godz.) odbywać się będą w sali Różyckiego, ul. Święcickiego 6 zgodnie z harmonogramem zajęć (od 26.09.2016 do 10.10.2016, godz. 11.30 do 13.00) i dotyczą
klasyfikacji pasożytów, zasady funkcjonowania układu pasożyt-żywiciel oraz środowiskowych uwarunkowań chorób pasożytniczych. Ćwiczenia z parazytologii odbywają się w blokach tygodniowych (20 godz.), w sali im. Prof. Witolda Kasprzaka Katedry i Zakładu Biologii i Parazytologii Lekarskiej, Col. Maius, ul. Fredry 10. Studenci proszeni są o wydrukowanie skryptu pt. Zeszyt do ćwiczeń Parazytologia lekarska dla studentów Wydziału Lekarskiego (Anna C. Majewska i Piotr Nowosad, wyd. 1, 2015) ze strony internetowej Wydawnictwa Naukowego UMP http://www.wydawnictwo.ump.edu.pl (Publikacje on-line). Natomiast Przewodnik do ćwiczeń pt. Parazytologia lekarska dla studentów Wydziału Lekarskiego i Oddziału Analityki Medycznej znajduje się na stronie internetowej Uczelni www.ump.edu.pl (WISUS/AKSON/Materiały dydaktyczne). Zagadnienia dotyczą parazytologii lekarskiej funkcjonowania układu pasożyt-żywiciel; budowy pasożytów i wybranych grzybów (mikrosporydia), podstawowych objawów wywoływanych przez nie; cykli rozwojowych, epidemiologii i diagnostyki parazytologicznej pasożytów człowieka. Każde ćwiczenie rozpoczyna prezentacja multimedialna wprowadzająca do. Ćwiczenia obejmują mikroskopową lub makroskopową obserwację pasożytów oraz wykonywanie dokumentacji obserwacji mikroskopowych (schematy budowy i oznaczenia), a także wypełnienie tabeli dotyczącej właściwości biologicznych omawianych gatunków pasożytów oraz umiejętność wykonywania preparatów i rozpoznawania pasożytów. Ćwiczenia z parazytologii odbywają się w blokach tygodniowych od poniedziałku do piątku w godz. od 8.00 do 11.00, w sali im. Prof. Witolda Kasprzaka Katedry i Zakładu Biologii i Parazytologii Lekarskiej, Col. Maius, ul. Fredry 10. Aktualny podział grupy studenckiej na stronie internetowej jednostki: www. parasit.ump.edu.pl grupa 1 14.11.2016 do 18.11.2016 grupa 2 21.11.2016 do 25.11.2016 grupa 3 16.01.2017 do 20.01.2017 grupa 4 05.12.2016 do 09.12.2016 grupa 5 12.12.2016 do 16.12.2016 grupa 6 09.01.2017 do 13.01.2017 grupa 7 24.10.2016 do 28.10.2016 grupa 8 23.01.2017 do 27.01.2017 grupa 9 28.11.2016 do 02.12.2016 grupa 10 17.10.2016 do 21.10.2016
REGULAMIN ZAJĘĆ: jest także prezentowany na stronie internetowej jednostki: www. parasit.ump.edu.pl 1. Zajęcia z parazytologii obejmują: 2. wykłady (5 godz.) dotyczące klasyfikacji pasożytów, środowiskowych uwarunkowań chorób pasożytniczych i funkcjonowania układu pasożyt-żywiciel oraz (20 godz.) dotyczące budowy pasożytów i wybranych grzybów (mikrosporydiów), podstawowych objawów wywoływanych przez nie; cykli rozwojowych pasożytów człowieka, epidemiologii z uwzględnieniem geograficznego zasięgu ich występowania i diagnostyki parazytologicznej. 3. Obecność na wszystkich zajęciach jest obowiązkowa, a obecność na ch jest kontrolowana. 4. Każde ćwiczenie zaczyna się punktualnie o wyznaczonej godzinie. Osoby spóźnione nie będą wpuszczane na zajęcia. Dopuszczalna jest jedna nieobecność, za wyjątkiem ostatniego. 5. W przypadku większej liczby usprawiedliwionych nieobecności, należy odrobić z następną grupą - po wcześniejszym uzgodnieniu z prowadzącym zajęcia. 6. Schematy budowy pasożytów muszą być wykonane starannie, z pełnym opisem; należy również wypełnić tabelę dotyczącą biologicznej charakterystyki pasożytów. 7. Ćwiczenia kończą się em praktycznym (quiz z diagnostyki parazytologicznej) i em testowym (30 pytań/30 min.). Do testu przystępują studenci obecni na wszystkich ch lub posiadający jedną nieobecność (za wyjątkiem ostatniego ). 8. Studenci, którzy nie zaliczyli zajęć na podstawie testu, mają możliwość zaliczenia ustnego u prowadzącego zajęcia (2-krotna poprawka ustna). Sprawy porządkowe A. Garderobę (płaszcze, kurtki itp.) należy zostawić w szatni; teczki, książki itp. oraz pokrowce od mikroskopów składa się na półce pod stołem. B. Studenci ponoszą odpowiedzialność materialną za mikroskopy i preparaty; w związku z tym, na początku studenci sprawdzają mikroskopy i preparaty, a dostrzeżone braki lub uszkodzenia zgłaszają prowadzącemu zajęcia; za zniszczenie preparatu trwałego student wpłaca 15 zł do kasy UM (jest to najczęściej tylko 1/9 wartości preparatu!); dowód wpłaty przynosi prowadzącemu zajęcia. W przypadku uszkodzenia mikroskopu student pokrywa koszty jego naprawy wg wystawionego rachunku. Sprawy BHP 1. Nie istnieje ryzyko zarażenia podczas oglądania preparatów "świeżych"; demonstrowane żywe pasożyty nie są inwazyjne dla człowieka, ponieważ nie są to stadia inwazyjne albo są to pasożyty swoiste jedynie dla zwierząt lub gatunki wolno żyjące, które są morfologicznie identyczne lub podobne do pasożytów występujących u ludzi. Preparaty "mokre" zawierające postacie inwazyjne są utrwalone w formalinie i nie stanowią zagrożenia. Nie mniej we wszystkich przypadkach należy zachować ostrożność i w przypadku zabrudzenia umyć ręce. 2. Na sali ćwiczeń nie wolno spożywać napojów i żywności.
PROGRAM ZAJĘĆ: Ćwiczenia z parazytologii odbywają się w blokach tygodniowych, zgodnie z programem nauczania, a wykłady zgodnie z harmonogramem zajęć. Zagadnienia dotyczą parazytologii lekarskiej funkcjonowania układu pasożyt-żywiciel; klasyfikacji, budowy pasożytów i wybranych grzybów (mikrosporydia), podstawowych objawów wywoływanych przez nie; cykli rozwojowych pasożytów człowieka, epidemiologii, geograficznego zasięgu występowania pasożytów i diagnostyki parazytologicznej. PROGRAM NAUCZANIA Wymagania wstępne: podstawowa wiedza z zakresu cytologii, zoologii i anatomii człowieka. Przygotowanie do zajęć: teoretyczne przygotowanie do go ; posiadanie wydruku Zeszytu do ćwiczeń oraz ołówka Wymagania końcowe: opanowanie materiału objętego programem nauczania parazytologii i nabycie umiejętności (patrz p. 9 zgodnie z szczegółowymi efektami kształcenia) 12.Kryteria zaliczenia przedmiotu: zaliczenie, egzamin teoretyczny i praktyczny Zaliczenie kryterium zaliczenia Sprawdzian praktyczny kryterium zaliczenia: Quiz obejmuje 8 oryginalnych przypadków do rozpoznania. Studenci pracują w grupach 3-5 osobowych. Grupy współzawodniczą pomiędzy sobą w prawidłowym zdiagnozowaniu przypadku, na podstawie przestawionej historii choroby pacjenta, jak również prawidłowego rozpoznania obiektów stwierdzonych w trakcie badania parazytologicznego. Zadaniem każdej grupy jest prawidłowe zdiagnozowanie prezentowanych przypadków, czyli podanie pełnej nazwy łacińskiej pasożyta lub pasożytów oraz stadium lub stadiów rozwojowych wykrytych w materiale diagnostycznym. Za prawidłowe rozpoznanie przyznawane są punkty. O kolejności miejsc decyduje liczba zdobytych punktów przez poszczególne grupy, przy czym nie może ona być mniejsza niż 50% punktów możliwych do zdobycia. Osoby z grupy, która zajmie: 1. miejsce uzyskują 5 dodatkowych punktów do u końcowego; 2. miejsce uzyskują 4 dodatkowe punkty do u końcowego; 3. miejsce uzyskują 3 dodatkowe punkty do u końcowego. Zaliczenie kryterium zaliczenia: obejmuje 30 pytań testowych i trwa 30 minut. Studenci, którzy otrzymali 18 punktów z testu (z uwzględnieniem dodatkowych punktów za quiz) uzyskują zaliczenie przedmiotu. Studenci, którzy nie zaliczyli zajęć na podstawie testu, mają możliwość zaliczenia u prowadzącego zajęcia (2-krotna poprawka ustna).
13.Literatura: Zalecana literatura: na stronie internetowej Uczelni 4. Anna C. Majewska (red.): Przewodnik do ćwiczeń. Parazytologia lekarska dla studentów Wydziału Lekarskiego i Oddziału Analityki Medycznej, Wydawnictwo Naukowe UMP, 2000; www.ump.edu.pl (WISUS/AKSON/Materiały dydaktyczne). 5. Anna C. Majewska i Piotr Nowosad: Zeszyt do ćwiczeń. Parazytologia lekarska dla studentów Wydziału Lekarskiego, Wydawnictwo Naukowe UMP, wyd. 1, 2015; http://www.wydawnictwo.ump.edu.pl (Publikacje on-line) Rekomendowana strona internetowa - http://www.cdc.gov/dpdx/ 14.Studenckie koło naukowe Brak 15. Podpis osoby odpowiedzialnej za nauczanie przedmiotu lub koordynatora