Gmina Miejska śory Mapy akustycznej dla dróg Miasta śory, po których Załącznik nr 1 Operat techniczny z wykonanych prac Gliwice, listopad 2011 r.
Dane ogólne Ekspertyza nr: Zleceniodawca: Gmina Miejska śory Nr zlecenia wewnętrznego: U/BW-13334/OR 44-240 śory, Al. Wojska Polskiego 25 Nr umowy/zamówienia: IS.6250.2.2011.DS wg UM śory Realizacja mapy akustycznej INSTYTUT TECHNIKI GÓRNICZEJ Prowadzący zadanie: Techniki GIS: Akustyka: Weryfikacja: dr inŝ. Marek PIERCHAŁA mgr inŝ. Aneta AUGUSTYN mgr inŝ. ElŜbieta SŁABOŃ mgr inŝ. Aneta AUGUSTYN dr inŝ. Marek PIERCHAŁA mgr inŝ. ElŜbieta SŁABOŃ mgr inŝ. Arkadiusz ŚLUSAREK dr inŝ. Edward PIECZORA Zakład Badań Środowiska i Usług Projektowych EKOPROJEKT Sp. z o.o. Pomiary akustyczne: Włodzimierz ZASTAWNY Arkadiusz CIEPLIŃSKI
Str. 3/11 Spis treści 1. Przebieg realizacji prac... 4 2. Dane wejściowe... 5 3. Pomiary akustyczne... 6 4. Narzędzia wykorzystywane do tworzenia mapy... 7 5. Literatura... 9
Str. 4/11 1. Przebieg realizacji prac Mapa akustyczna realizowana była na podstawie umowy IS.6250.2.2011.DS z dnia 10.10.2011 r. Podstawą opracowania mapy akustycznej, było opracowanie NMT (numerycznego modelu terenu). Model ten wykonano na podstawie ortofotomapy (zdjęć lotniczych o dokładność 3 px=10 cm, w układzie 2000 strefa 6 zapisanej w formacie TIFF z georeferencjami). Model uzupełniono kolejno o informacje na temat zagospodarowania przestrzennego (z plików MapInfo dostarczonych przez UM śory), pochodzące z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Kolejno dane GIS uzupełniono o dane pochodzące z pomiarów bezpośrednich, w tym przed wszystkim o strukturę i natęŝenie ruchu, a takŝe o parametry odzwierciedlające stan drogi oraz liczbę mieszkańców w poszczególnych budynkach podlegających ochronie przed hałasem. Pomiary bezpośrednie wykonało Laboratorium Badań Środowiska Zakład Badań Środowiska i Usług Projektowych EKOPROJEKT Sp. z o.o. Kalibracja modelu obliczeniowego prowadzona była w oparciu o wyniki pomiarów akustycznych prowadzonych w ramach badań bezpośrednich. Procedura ta potwierdziła poprawność opracowania modelu rozprzestrzeniania się dźwięku. Po zakończeniu kalibracji modelu rozprzestrzeniania się dźwięku obliczono rozkład pola akustycznego na poziomie + 4,0 m n.p.t. z krokiem siatki obliczeń 10 x 10 m, przy liczbie odbić 3. Obliczenia przeprowadzono dla wskaźników: L DWN, L D, L W, L N. Na podstawie obliczeń dla wskaźników L DWN, L N wygenerowano następujące mapy akustyczne: mapę emisyjną, mapę imisyjną, mapę wraŝliwości akustycznej obszarów, mapę przekroczeń dopuszczalnych poziomów dźwięku mapę rozmieszczenia ludności eksponowanej na hałas, mapę zagroŝeń specjalnych z elementami imisji, mapę rozkładu wskaźnika M,
Str. 5/11 Ponadto wygenerowano takŝe mapę proponowanych kierunków zmian zagospodarowania przestrzennego. 2. Dane wejściowe W zakresie informacji o terenie wykorzystano materiały pochodzące z zasobów jednostek administracyjnych, jak równieŝ informacje pozyskane z pomiarów własnych. W poniŝszej tabeli 10 przedstawiono bazy danych wykorzystane do budowy modelu obliczeniowego. Tabela 1. Bazy danych wykorzystane do budowy modelu obliczeniowego. Nazwa systemu Ortofotomapa Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Ewidencja ludności Liczba osób przebywających w obiektach oświatowych i szpitalach Pomiary hałasu komunikacyjnego dla dróg Miasta śory Wykaz interwencji i skarg zgłoszonych do Urzędu Miasta w śorach Oprogramowanie, formaty plików format tiff z georeferencjami *.tif, *.tfw format mapinfo i PDF *.tab, *.pdf format Excel *.xlsx format PDF *.pdf format Excel *.xlsx Dysponent bazy Urząd Miejski Al. Wojska Polskiego 25 44-240 śory Urząd Miejski Al. Wojska Polskiego 25 44-240 śory Urząd Miejski Al. Wojska Polskiego 25 44-240 śory Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Katowicach ul. Powstańców 41a, 40-024 Katowice Urząd Miejski Al. Wojska Polskiego 25 44-240 śory Dodatkowo powyŝsze dane zostały uzupełnione o pomiary własne w zakresie pomiarów poziomów dźwięku, pomiarów struktury i natęŝenia ruchu oraz inwentaryzacji w terenie.
Str. 6/11 3. Pomiary akustyczne Zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska pomiary emisji dźwięku powinny być wykonane przez akredytowane laboratorium w rozumieniu ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności (Dz. U. z 2004 r. Nr 204 poz. 2087, z późn. zm). W związku z powyŝszym pomiary emisji dźwięku zostały wykonane przez Laboratorium Badań Środowiska Zakład Badań Środowiska i Usług Projektowych EKOPROJEKT Sp. z o.o. Przebieg badań oraz ich wyniki zestawiono w Sprawozdaniu Nr 627/11 z badań hałasu w środowisku ogólnym, które stanowi załącznik do niniejszego opracowania. PoniŜsza tabela 11 przedstawia zestawienie wyników pomiarów wykonanych dla potrzeb realizacji mapy. Zestawienie wyników pomiarów Tabela 2. Oznaczenie punktu pom. Poziom emisji dźwięku w punktach pomiarowych L Aeq,D L Aeq,N db db P1 70,4 64,1 P2 72,2 67,3 P3 73,7 67,7 P4 71,9 65,4 P5 74,5 67,4 P6 74,7 68,8 P7 77,9 71,8 P8 69,3 63,2 P9 70,9 65,6 P10 69,3 64,1 P11 68,1 60,2 P12 66,4 60,3 P13 64,3 57,3 P14 68,9 61,8 P15 66,5 60,3 P16 64,3 57,9 P17 69,0 63,0 P18 69,1 64,1 P19 69,8 63,1 P20 68,9 62,7 P21 69,3 63,3 P22 69,8 62,9 P23 68,9 61,1
Str. 7/11 Tabela 2. Poziom emisji dźwięku w punktach pomiarowych - c.d. Oznaczenie punktu pom. L Aeq,D L Aeq,N db db P24 68,2 55,1 P25 70,6 64,6 P26 70,9 63,3 P27 71,9 66,4 P28 61,4 55,7 P29 63,4 56,8 P30 63,3 57,0 4. Narzędzia wykorzystywane do tworzenia mapy Do analizy danych przestrzennych wykorzystano bezpłatne (Open Source) oprogramowanie Quantum Gis 1.7.2 Wrocław (QGIS). QGIS jest dostępny na licencji GNU General Public License. Podstawowymi formatami plików wykorzystywanych przez QGIS jest: dla danych wektorowych format SHAPEFILE (*.shp) oraz format MAPINFO TAB (*.tab), natomiast dla danych rastrowych format GEOTIFF (*.tif i *.tfw). Wykorzystywanym układem odniesienia jest układ współrzędnych płaskich prostokątnych PUWG 2000. Podstawą systemu danych przestrzennych jest Numeryczny Model Terenu (NMT) wraz z budynkami, drogami, granicami terytorialnymi, ekranami akustycznymi, punktami pomiaru hałasu. Dodatkowo wprowadzono dane opisowe obiektów: atrybuty budynków (liczba mieszkańców, adres, ilość kondygnacji, typ budynku), atrybuty odcinków dróg (nazewnictwo, stan i typ nawierzchni), atrybuty ekranów akustycznych (typ, wysokość). Numeryczny Model Terenu utworzono na podstawie ortofotomapy o dokładność 3 px=10 cm, w układzie 2000 strefa 6 zapisanej w formacie TIFF z georeferencjami otrzymanych z Urzędu Miasta śory, jak równieŝ na własnej inwentaryzacji analizowanego terenu. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego zapisany w formacie MapInfo Tab. Model wysokościowy składa się z punktów wysokościowych, a takŝe obiektów kubaturowych i powierzchniowych, tj. budynków, dróg, cieków wodnych, zieleni wysokiej.
Str. 8/11 Do przeprowadzenia obliczeń rozkładu pola akustycznego w środowisku wykorzystano oprogramowanie SoundPlan w wersji 7.1 amerykańskiej firmy SoundPLAN International LLC. Licencja na powyŝsze oprogramowanie (#4911 i #4854) wydana dla KOMAG Gliwice. Pakiet oprogramowania SoundPlan wykonuje obliczenia zgodnie z metodą zalecaną przez ISO 9613-2 oraz NMPB Routes 96 metodą francuską. Wymienione elementy tworzą zwartą powierzchnię i pokrywają 100% analizowanego obszaru. Aktualność numerycznego modelu terenu określa się na kwiecień 2011 r.
Str. 9/11 5. Literatura Ustawy Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z późn. zm.) Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. 2008 nr 199 poz. 1227) Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. 2004 nr 92 poz. 880) Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. 2003 nr 80 poz. 717) Rozporządzenia Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. 2007 nr 120 poz. 826) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 czerwca 2011 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów poziomów w środowisku substancji lub energii przez zarządzającego drogą, linią kolejową, linią tramwajową, lotniskiem, portem (Dz. U. 2011 nr 140 poz. 824) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 17 stycznia 2003 r. w sprawie rodzajów wyników pomiarów prowadzonych w związku z eksploatacją dróg, linii kolejowych, linii tramwajowych, lotnisk oraz portów, które powinny być przekazywane właściwym organom ochrony środowiska, oraz terminów i sposobów ich prezentacji (Dz. U. 2003 nr 18 poz. 164) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 listopada 2008 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji oraz pomiarów ilości pobieranej wody (Dz. U. 2008 nr 206 poz. 1291) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 października 2002 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinien odpowiadać program ochrony środowiska przed hałasem (Dz. U. 2002 nr 179 poz. 1498) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 10 listopada 2010 r. w sprawie sposobu ustalania wartości wskaźnika hałasu L (DWN) (Dz. U. 2010 nr 215 poz. 1414)
Str. 10/11 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 października 2007 r. w sprawie szczegółowego zakresu danych ujętych na mapach akustycznych oraz ich układu i sposobu prezentacji (Dz. U. 2007 nr 187 poz. 1340) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 17 stycznia 2003 r. w sprawie rodzajów wyników pomiarów prowadzonych w związku z eksploatacją dróg, linii kolejowych, linii tramwajowych, lotnisk oraz portów, które powinny być przekazywane właściwym organom ochrony środowiska, oraz terminów i sposobów ich prezentacji (Dz.U. 2003 nr 18 poz. 164) Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 8 sierpnia 2000 r. w sprawie państwowego systemu odniesień przestrzennych (Dz. U. 2000 nr 70 poz. 821) Dyrektywy Dyrektywa 2002/49/WE Parlamentu Europejskiego oraz Rady z dnia 25 czerwca 2002 r. odnosząca się do oceny i zarządzania poziomem hałasu w środowisku (Dz. U. WE L 189 z dnia 18 lipca 2002r.) Dyrektywa 2007/2/WE Parlamentu Europejskiego oraz Rady z dnia 14 marca 2007 r. ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE), (Dz. U. L 108 z 25.4.2007) Dokumenty Normalizacyjne PN-ISO 1996-1:1999 Akustyka. Opis i pomiary hałasu środowiskowego. Podstawowe wielkości i procedury. PN ISO1996-2:1999/A1:2002 Akustyka. Opis i pomiary hałasu środowiskowego. Zbieranie danych dotyczących sposobu zagospodarowania terenu PN-ISO 9613-2:2002 Akustyka. Tłumienie dźwięku podczas propagacji w przestrzeni otwartej. Ogólna metoda obliczania PN-EN ISO 3746:2011Akustyka. Wyznaczanie poziomów mocy akustycznej i poziomów energii akustycznej źródeł hałasu na podstawie pomiarów ciśnienia akustycznego. Metoda orientacyjna z zastosowaniem otaczającej powierzchni pomiarowej nad płaszczyzną odbijającą dźwięk.
Str. 11/11 Opracowania i Publikacje Wytyczne opracowania map akustycznych. Pod redakcją R. Kucharskiego, wydane w ramach projektu zamówionego przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska nr 2005/017-488.03.04 Wzmocniony monitoring hałasu i substancji zuboŝających warstwę ozonową przez Instytut Ochrony Środowiska, zakład Akustyki Środowiska, Warszawa 2006r. Makarewicz R. Hałas w Środowisku Ośrodek Wydawnictw Naukowych Poznań 1996r. Wykorzystanie Map akustycznych w działaniach związanych z planowaniem Przestrzennym : mgr inŝ. Marcin DĄBROWSKI, IV Międzynarodowa Konferencja Naukowa Systemy Wspomagania w Zarządzaniu Środowiskiem Ekonomika i Organizacja Przedsiębiorstwa nr 6/2007