Strategia Lizbo ska: za o enia, realizacja, wyzwania

Strategia Lizbo ska: za o enia, realizacja, wyzwania

Strategia Lizbo ska i gospodarka oparta na wiedzy w Polsce 9 Strategia Lizbo ska za o enia programu rozwoju innowacyjnej Europy? Wyzwania zwi zane z globalizacj i rosn c konkurencyjno ci w gospodarce wiatowej, pojawienie si w krajach Unii barier strukturalnych wzrostu gospodarczego, spowolnienie jego tempa oraz wysoki poziom bezrobocia, doprowadzi y do szerokiej dyskusji nad konieczno ci okre lenia nowego programu reform gospodarczych UE. Jej efektem jest przyj ta podczas posiedzenia Rady Europejskiej w Lizbonie strategia, która proponuje za o enia najwa niejszego, bo ca o ciowego programu gospodarczo-spo ecznego Unii Europejskiej 2. Punktem wyj cia dla rozwa ania za o e Strategii Lizbo skiej w odniesieniu do aktywno ci szeroko rozumianego sektora wiedzy oraz znaczenia innowacji w gospodarce i spoecze stwie jest niew tpliwie transformacja pogl dów na temat roli wyników sfery badawczo-rozwojowej (B+R) w strategii rozwoju spo eczno-gospodarczego. Mo na bowiem wykaza, i cho podejmowano liczne badania, gównie przez OECD 3, maj ce na celu udowodnienie strategicznej roli sektora B+R, jako czynnika d ugookresowego rozwoju gospodarczego i mo - liwo ci osi gania skoku we wzro cie produktywno ci, a tak e jego znacz cy wp yw na poprawienie poziomu ycia ludzi, to w praktyce sektor B+R nie by wpisany w gówny nurt polityki gospodarczej wielu krajów. A wi c, no niki wiedzy 4, w tym B+R, nie by y w istocie traktowane w praktyce jako strategiczne czynniki wzrostu gospodarczego. Problem ten zosta jednak dostrze ony i w krajach Unii Europejskiej podj to swoist 2 Strategia Lizbo ska: Droga do sukcesu Zjednoczonej Europy, Departament Analiz Ekonomicznych i Spo ecznych Urz du Komitetu Integracji Europejskiej, maj 2002, s. 4. 3 Przyk adowo: The New Economy Beyond the Hype, The OECD Growth Project, OECD, Paris 2001. 4 Edukacja, nauka i B+R, ga zie przemys u tzw. wysokiej techniki, us ugi wspomagania innowacyjnego biznesu i sektor us ug spo ecze stwa informacyjnego.

10 Strategia Lizbo ska i gospodarka oparta na wiedzy w Polsce samokrytyk, czego dowodz liczne publikacje; szczególnie chyba ostro kwesti niskiego wykorzystania rezultatów nauki, s abego jej powi zania z gospodark oraz niskiego poziomu innowacyjno ci gospodarek UE wykazano w raporcie Green Paper on Innovation 5. Do zgodnych, cho negatywnych wniosków w tej kwestii doszli tak e ministrowie gospodarki i finansów na spotkaniu ECOFIN, gdzie dyskutowano wyniki raportu na temat efektywno ci funkcjonowania i roli sektora B+R w gospodarce oraz dziedzin z nim zwi zanych w gospodarce. 6 Dowodem na ponowne i intensywne, niejako, wyznaczenie roli nauki, edukacji i rozwoju technologii, jako determinant wzrostu gospodarczego s ustalenia zawarte podczas szczytów w Lizbonie i Barcelonie. Wzmocnienie zainteresowania si w UE sektorem B+R nada y praktyczne ustalenia przedstawicieli banków centralnych krajów cz onkowskich UE. Kwestia zasadnicza, wynikaj ca z ustale podczas ww. wskazanych spotka, dotyczy przyj cia tzw. celów strategicznych dugookresowej polityki opartej na wzro cie udzia u no ników gospodarki wiedzy w osi ganiu innowacyjno ci i konkurencyjno ci europejskiej gospodarki. 7 Za o enia SL w praktyce sta y si wi c wyzwaniami dla okre lonego dzia ania nie tylko w ramach sfery no ników gospodarki wiedzy, ale równie dla ca ego otoczenia z ni zwi zanego. I tak: 8 1. Wyznaczenie celów strategicznych (23-24 marca 2000 r., Lizbona) dotyczy trzech kwestii ogólnych: wzmocnienia szans na zatrudnienie, przeprowadzenia reform ekonomicznych i zapewnienie spo ecznej spójno ci. Cele te stanowi 5 Green Paper on Innovation, Commission of the European Communities, Brussels 1995. 6 Report on Research and Development, Economic Policy Committee, Working Group on Research and Development, EPC/ECFIN/01/777-EN Final, 2002. 7 Warto podkre li, e cele takie stawia sobie wiele krajów poza UE. Zob. Science, Technology and Industry Outlook 2002, OECD, Paris 2002. 8 Lisbon European Council: Presidency Conclusion, 23-24 March 2000, http://ue.eu.int/newsroom/loaddoc.

Strategia Lizbo ska i gospodarka oparta na wiedzy w Polsce 11 etap budowy gospodarki opartej na wiedzy i ta koncepcja jest trwa konstrukcj docelowych dzia a UE. 2. UE wskazuje, i potrzebuje nowej strategii rozwoju ze wzgl du na wyzwania globalizacji i proces rozszerzenia. Dotychczasowa koncepcja funkcjonowania struktur instytucjonalnych UE i spo eczno ci unijnej, jak równie koncepcja wzrostu gospodarczego opartego gownie na czynnikach tradycyjnych, nie spe nia oczekiwa spo ecznych, a co wa niejsze wyzwa konkurencyjno ci. Wymagane jest wi c do czenie si UE do teoretycznego nurtu rozwoju, z jego odmiennym paradygmatem, w którym motorem jest wiedza. 3. Przyj cie nowej koncepcji rozwoju wymaga zbudowania infrastruktury instytucjonalnej wymuszaj cej motywacj do wzrostu poziomu innowacyjno ci, modyfikowania zasad spo ecznego zabezpieczenia, co nie jest mo liwe bez g - bokiej reformy w systemie edukacji. 4. UE zdefiniowa a swoje silne i s abe strony: Do silnych stron zalicza: stabiln polityk pieni n, korzy ci dzi ki wprowadzeniu euro, nisk inflacj i stopy procentowe, zredukowanie deficytu bud etowego, zdrowy bilans patniczy UE, dobrze rozbudowany (struktura) rynek zarówno dla konsumenta jak i dla producenta, nowe mo liwo ci w zakresie ekspansji rynkowej i wzrostu zatrudnienia wynikaj ce z rozszerzenia, dobra jako zasobów ludzkich, silny system ochrony spo ecznej. Do sabo ci zalicza gównie: nisk stop zatrudnienia i ponad 15 mln ludzi bez pracy, nierówno ci w traktowaniu kobiet i ludzi starszych na rynku pracy, cechy bezrobocia, które ma charakter dugookresowy, strukturalny i regionalny (co oznacza powa ne trudno ci w jego agodzeniu, bowiem struktura gospodarki nie jest adekwatna do wyzwa wspó czesnej gospodarki wiatowej); sabo rozwini ty jest sektor us ug, szczególnie w zakresie telekomunikacji i dost pu do Internetu; wyst puje luka kwalifikacyjna, g ównie w dziedzinach zwi zanych z wy-

12 Strategia Lizbo ska i gospodarka oparta na wiedzy w Polsce korzystaniem technologii informacyjnych, gdzie popyt na prac przekracza jej poda ; wyst puj sabo ci konkurencyjne wielu firm. Wyznaczenie silnych i sabych stron stanowi podstaw do okre lenia kierunków ekspansji rozwojowej w jednolitej polityce UE oraz punktów kluczowych, wymagaj cych koncentracji uwagi i rodków w celu agodzenia luk konkurencyjnych. 5. Realizacja celu Strategii, tj. e strategicznym celem UE jest doprowadzenie w ci gu nast pnej dekady do tego, e Unia stanie si najbardziej konkurencyjn i dynamiczn, opart na wiedzy gospodark wiata, zapewniaj c zrównowa ony wzrost gospodarczy, kreowanie nowych miejsc pracy i spójno spo eczn, wymusza przygotowania: a. stabilnej koncepcji i transformacji dotychczasowej gospodarki UE w gospodark opart na wiedzy, dzi ki zmianie paradygmatu rozwoju i w czenia no ników wiedzy do grupy czynników inwestycyjnych; b. przyspieszenia reform strukturalnych, dzi ki instytucjonalnemu wsparciu dzia a na rzecz wzrostu innowacyjno ci i konkurencyjno ci; c. modernizacji europejskiego modelu spo ecznego, poprzez inwestowanie w ludzi i zwalczanie praktyk spoecznego wykluczenia; d. zapewnienia zdrowia ekonomicznego i perspektywy wzrostu gospodarczego poprzez wykorzystanie wa ciwej, czyli w tym przypadku mieszanej polityki makroekonomicznej pa stwa (policy mix), zawieraj cej zarówno instrumenty wzmacniaj ce liberalizacj wielu dziedzin, jak i wybiórcze instrumenty regulacyjne, wp y- waj ce na motywacj ekonomiczn podmiotów gospodarczych (np. stabilizacja makroekonomiczna z równoczesnym, kierunkowym wsparciem aktywno ci inwestycyjnej przedsi wzi innowacyjnych). 6. Zastosowania nowego typu otwartej koordynacji na ka - dym poziomie gospodarki, id cej w parze z wykorzystaniem takich instrumentów, jak wzmocnienie przywódczej i koor-

Strategia Lizbo ska i gospodarka oparta na wiedzy w Polsce 13 dynacyjnej roli Komisji, spójnych kierunków strategicznych, efektywne monitorowanie rezultatów, wzrost cz stotliwo ci spotka Komisji i weryfikacja podj tych akcji. W dokumentach UE omawiaj cych za o enia i realizacj Strategii jednoznacznie stawia si tez, i : Badania, innowacje i edukacja s sercem gospodarki opartej na wiedzy (), st d osi ganie europejskiej konkurencyjno ci mo e si dokonywa poprzez takie si y, jak badania, innowacje, technologie teleinformatyczne oraz inwestowanie w zasoby ludzkie i na tym koncentruje si polityka europejska. 9 W tym kontek cie rola sfery B+R w aktywno ci UE na rzecz rozwoju gospodarki opartej na wiedzy jest szczególnie widoczna w trzech, wielkich zamierzeniach: 1. spo ecze stwo informacyjne dla wszystkich, 2. utworzenie Europejskiej Przestrzeni Bada i Innowacji, w w szej formie koncepcja znana jako ERA (European Research Area), 3. budowanie przyjaznego rodowiska dla powstawania i rozwoju innowacyjnych firm, szczególnie MSP. Sformu owane zadania stanowi niejako punkt wyj cia do rozwijaj cej si aktywno ci Komisji. Jedn z istotnych z nich jest program tworzenia Europejskich Platform Technologicznych, jako praktyczne rozwi zanie wynikaj ce z ERA (zapisane w European Strategic Research Agenda, a program ramowy dla EPT przewiduje finansowanie w wysoko ci 30 mld euro). 10 Konsekwencje programowe wynikaj ce z powy szych zada dotycz zarówno dziedzin wspó pracuj cych z sektorem wiedzy, jak i polityki pa stwa. Oto niektóre z nich. 9 The Lisbon Strategy Making Change Happen, Commission Staff Working Paper, SEC(2002) 29/2. 10 Konferencja: Polskie Platformy Technologiczne, Warszawa, 10 stycznia 2005 r., www.mnii.gov.pl.

14 Strategia Lizbo ska i gospodarka oparta na wiedzy w Polsce W zamierzeniu pierwszym mamy do czynienia z wielowymiarowym oddzia ywaniem sfery no ników wiedzy. Z jednej, bowiem strony ich rol mo na tu sprowadzi do zabezpieczenia technologicznego, a wi c kreowania nowoczesnych technologii, z drugiej kwesti docierania nowoczesnych technologii teleinformatycznych do gospodarki i spo ecze stwa. Kolejny wymiar zagadnienia wykazuje, i wdro enie nowoczesnych technologii wymusza zmian modelu ycia, zachowa spo ecznych, zmienia struktur gospodarki, wymusza zmiany w edukacji i funkcjonowaniu rynku pracy. A wi c to, co da si zaobserwowa na powierzchni zjawiska dotyka raczej sposobu funkcjonowania gospodarki i spo ecze stwa, wkraczaj cego na drog budowania gospodarki opartej na wiedzy. Przechodz c do konkretów, Komisja Europejska stawia tu nast puj ce zadania do wykonania: wszystkie przedsi biorstwa i obywatele musz mie dost p do taniej, wiatowej klasy infrastruktury komunikacyjnej i szerokiego zakresu us ug; ka dy obywatel musi by wykszta cony, a wi c wyposa ony w umiej tno ci, by y i pracowa w spo ecze stwie informacyjnym; musz by zlikwidowane nierówne szanse dost pu do informacji, a wi c do Internetu i szybkich czy; administracja publiczna, bez wzgl du na szczebel dzia ania, jest zobowi zana (musi) wykorzystywa nowe technologie, aby zapewni tak du dost pno do informacji, jak to mo liwe w danych warunkach; w przyspieszonym tempie, odpowiednie instytucje UE zapewni wa ciwe rozwi zania legislacyjne, niezb dne dla wprowadzenie i rozszerzenia wielu rodzajów us ug, w zakresie e-potencja u (elektroniczny handel, edukacja, pieni dz elektroniczny, us ugi finansowe, re imy eksportowe i importowe itp.), jak równie zastosowane b d instrumenty promuj ce tego typu dzia alno (wi kszo tych zamierze realizowano w 2000 roku); Komisja i Parlament poczyni y starania o zapewnienie pe - nej integracji technologicznej i prawnej, a liberalizacji ryn-

Strategia Lizbo ska i gospodarka oparta na wiedzy w Polsce 15 ków telekomunikacyjnych, szczególnie w zakresie systemów telefonii komórkowej; cz onkowie UE wraz z Komisj podj li zobowi zanie wypracowania mo liwo ci obni enia kosztów u ytkowania Internetu i multimediów, by osi gn przewag konkurencyjn (cenow ); cz onkowie UE zapewnili, i wszystkie szko y do ko ca 2001 roku b d mia y dost p do Internetu, za wszyscy nauczyciele osi gn kwalifikacje do pracy z wykorzystaniem technologii informacyjnych do ko ca 2002 roku; kraje cz onkowskie zobowi za y si zapewni dost p elektroniczny do podstawowych us ug publicznych do ko ca 2003 roku; sformu owanie dokumentu okre laj cego zakres dzia a krajów cz onkowskich i Wspólnoty, jako ca o ci, w postaci eeurope Action Plan, reguluj cego rodzaje dzia ania i instrumenty. Zamierzenie drugie, ma wywo a znacz ce konsekwencje w kontek cie Strategii Lizbo skiej. Na ERA nale y patrze niejako z dwóch stron. Z jednej, jako na przyczyn (cel), z drugiej jako na skutek (rezultat). Po oko o 20 latach wzajemnego dostosowywania w krajach cz onkowskich polityki badawczej i technologicznej, a te innowacyjnej, po szerokich na ten temat debatach nast pi consensus, co do konieczno ci racjonalizowania tego pola wspólnotowej polityki. Jednym z najwa - niejszych instrumentów prowadz cych do ujednolicenia stanowiska w sprawie stanu konsensusu by y bez w tpienia programy ramowe, wprowadzone w latach 80. XX wieku. A wi c dzi ki procesom kooperacji w zakresie aktywno ci B+R i koordynowania, jak równie monitorowania wyników prac badawczych i rozwojowych, a te przenoszenia najlepszych praktyk w ramach krajów Wspólnoty mo liwe sta o si zbudowanie koncepcji ERA i dalszych programów z niej wynikaj cych. Otrzymane dzi ki badaniom w ramach ERA wyniki wskazuj jednak na kolejne wyzwanie cel dla ERA. UE musi wzmocni sw pozycj konkurencyjn w ramach triady: Japonia, USA, Europa; ponadto w samej Europie wyst puj znaczne ró nice w pozio-

16 Strategia Lizbo ska i gospodarka oparta na wiedzy w Polsce mie innowacyjno ci i konkurencyjno ci (np. Irlandia a Grecja), co tak e Komisja uznaje za powa ne sabo ci strukturalne 11 prowadz ce do deformowania obrazu poziomu rozwoju B+R w UE. 12 Dlatego wskazano, i jest wiele zaleg o ci do odrobienia w rozwoju technologii daj cych szanse na wzrost si y ekonomicznej w przysz o ci. 13 Na takim tle zrodzi a si wa nie w styczniu 2000 roku koncepcja ERA i sta a si centralnym komponentem projektu budowania gospodarki opartej na wiedzy zatwierdzonym w Strategii Lizbo skiej. Najogólniejszym celem ERA jest kreowanie warunków zapewniaj cych mo liwo ci wzrostu roli bada europejskich poprzez wzmocnienie spójno ci aktywno ci badawczej i polityki j wspieraj cej w Europie 14. Wyliczaj c szczegó owe zadania nakre lone w tym e zamierzeniu, nale y wskaza : rozwój odpowiednich mechanizmów do tworzenia sieci doskona o ci, tworzenie ich mapy; analizowanie i monitorowanie wyników sektora B+R w stosunku do ponoszonych na t dzia alno nak adów; doskonalenie rodowiska dla wzrostu prywatnych wydatków na B+R (partnerstwo instytucji B+R i firm technologicznych rozpoczynaj cych dzia alno innowacyjn, motywacyjna polityka podatkowa, wspomaganie przez venture capital oraz Europejski Bank Inwestycyjny EBI); zastosowanie benchmarkingu w systemie bada krajowych i stosowanie odpowiednich instrumentów w polityce pa - stwa; zidentyfikowanie podstawowych indykatorów su - cych ocenie wyników bada w ró nych polach specjalno ci, jak równie wyselekcjonowanie wska ników dla oceny i mierzenia rozwoju zasobów ludzkich, opracowanie do ko - ca 2001 roku Europejskiej karty poziomu innowacyjno ci; 11 Making Reality of the European Research Area: Guidelines for EU Research Activities (2002-2006), COM (2000) 612 final, European Commission, 2000. 12 Towards a European Research Area, COMM (2000) 6, European Commission, 2000. 13 Ibidem. 14 Making Reality..., op. cit.

Strategia Lizbo ska i gospodarka oparta na wiedzy w Polsce 17 zapewnienie warunków technicznych do wykreowania w 2001 r. szybkiej, transeuropejskiej sieci komunikacji elektronicznej pomi dzy uniwersytetami, bibliotekami naukowymi, centrami naukowo-badawczymi i stopniowo szko ami; zwalczenie niech ci naukowców do mobilno ci w poszukiwaniu najwy szych talentów i opiekowaniu si nimi; zapewnienie zdolno ci do minimalizowania kosztów patentowania wynalazków w UE najta szy i najlepiej zabezpieczony patent w UE. Podobnie, mo na wymieni przyk adowe zdania szczegó owe sprecyzowane w zamierzeniu trzecim, w którym g ówn uwag koncentruje si na tworzeniu przyjaznego rodowiska dla nowo powstaj cych i rozwijaj cych si firm innowacyjnych. Produkowanie wiedzy, a wi c produktów o du ej jej zawarto ci, co jest domen sektora B+R i firm innowacyjnych, wymaga powi zania tych procesów z kategoriami ekonomicznymi, takimi jak popyt na produkty wiedzy, poda, specyficzny rynek, procesy komercjalizacji produktów i us ug o du ej zawarto ci wiedzy, umiej tno szacowania warto ci technologii, specyficzne fundusze finansowania innowacji oraz ekonomiczne, a tak e polityczne instrumenty ich utrzymania si na rynku. Podkre lono m.in. nast puj ce kwestie: zastosowanie benchmarkingu do oceny dugo ci czasu i kosztów za o enia firmy, wysoko ci ryzyka kapita owego, liczby zaanga owanych ludzi biznesu i nauki; wprowadzenie programów europejskich dla rozwoju przedsi biorstw i przedsi biorczo ci, w których b d powstawa b d rozwija si innowacje (na lata 2001-2005); uznanie, e MSP s motorem do tworzenia nowych miejsc pracy w Europie i zobowi zanie do wspomagania ich potrzeb (wsparcie dla firm zaczynaj cych dzia alno, sektora high-tech i mikro przedsi biorstw, jak równie pomoc EBI dla wszelkich inicjatyw tworzenia kapita u ryzyka). Obok wskazanych, szczegó owych postanowie, co do trzech wymienionych zamierze gównych, zobowi zania Komisji i krajów cz onkowskich si gaj równie problematyki

18 Strategia Lizbo ska i gospodarka oparta na wiedzy w Polsce niezb dnych reform ekonomicznych, kompletuj cych niezb dny pakiet dzia a dla realizacji Strategii Lizbo skiej: przyj cie strategii likwidacji barier w sektorze us ug; przyspieszenie liberalizacji rynków szczególnie w takich segmentach jak paliwa, energetyka, poczta, transport, co powinno si przenosi na liberalizacj bada w tych dziedzinach oraz wzrost wykorzystania wyników bada przez przedsi biorstwa; podj cie niezb dnych kroków przez Komisj i rz dy w celu zapewnienia do ko ca 2003 roku mo liwo realizowania zaopatrzenia on-line; podj cie strategii uproszczenia i koordynowania wszelkich regulacji tak na poziomie Wspólnoty, jak i na poziomach narodowych krajów cz onkowskich zapewniaj c racjonalizacj prawa; wzmocnienie akcji na rzecz wspierania konkurencji oraz ograniczania roli pa stwa w jego interwencji generalnej, a skupienie uwagi na kierunkowym wspieraniu indywidualnych firm lub sektorów realizuj cych horyzontalne cele Wspólnoty, takie jak: zatrudnienie, rozwój regionalny, rodowisko naturalne, szkolenia i badania; wprowadzenie niezb dnych uzupe nie dla sprawnego dziaania i integrowania rynków finansowych wokó wiod cych zada UE (z takimi, szczegó owymi akcjami, jak na przyk ad wprowadzenie do 2005 roku planu akcji us ug finansowych ukierunkowanych na rozszerzenie dost pu do kapita u szczególnie dla MSP, zapewnienie pe nego wdro enia do ko ca planu akcji na rzecz kapita u ryzyka, likwidacja barier prawnych w czeniu ró nych form kapita u, doskonalenie warunków finansowych w handlu mi dzynarodowym); wprowadzenie tzw. pakietu podatkowego ukierunkowanego na wpieranie kluczowych inicjatyw; koordynacja polityk makroekonomicznych, a tu g ównie konsolidacja fiskalna, ustabilizowanie i jako ciowe wzmocnienie finansów publicznych oraz modernizacja europejskiego mo-

Strategia Lizbo ska i gospodarka oparta na wiedzy w Polsce 19 delu spo ecznego, promuj cego inwestycje w ludzi i budowanie aktywnego pa stwa dobrobytu; oparcie edukacji dla gospodarki opartej na wiedzy na trzech g ównych komponentach: rozwoju lokalnych centrów edukacji i szkole, promowanie nowych zdolno ci, umiej tno ci jako podstawowych np. w zakresie technologii informacyjnych oraz wzrost przejrzysto ci kwalifikacji; podj cie niezb dnych kroków w celu wzrostu konkurencyjno ci systemu edukacji w UE, w szczególno ci: wzrost rocznych inwestycji per capita na rozwój zasobów ludzkich, obni enie do 2010 roku liczby osób w wieku 18-24 lat posiadaj cych najni sze, podstawowe lub zawodowe wykszta cenie, po czenie szkó i centrów szkoleniowych poprzez Internet w zintegrowane, lokalne centra edukacji dost pne dla wszystkich, wykorzystuj ce najnowocze niejsze metody edukacji i szkole, wprowadzenie edukacyjnego partnerstwa pomi dzy firmami, szko ami i centrami szkoleniowymi, wprowadzenie europejskiego dyplomu w zakresie kwalifikacji bazowych (do których zaliczono umiej tno pracy z komputerem, znajomo technologii teleinformacyjnych, j zyki obce, kultur technologiczn, przedsi biorczo i znajomo spraw spo ecznych) certyfikacja b dzie mia a zdecentralizowane procedury, dostosowane do lokalnych potrzeb, zdefiniowanie instrumentów wzrostu mobilno ci studentów, nauczycieli, badaczy i likwidacja istniej cych jeszcze barier w tym zakresie. Od czterech lat Unia Europejska wprowadza w ycie Strategi Lizbo sk. Oceny tego procesu s bardzo ró ne 15 : od skrajnych do pozytywnych wskazuj cych, i Strategia pozwoli a dokona niepodwa alnych post pów cz stkowych, zapocz tkowuj c niezb dn przemian w kierunku gospodarki konkurencyjnej, opartej na wiedzy, przynosz cej wzrost gospodarczy, wzrost zatrudnienia, wi ksz spójno spo eczn i szanuj cej 15 Wdra anie Strategii Lizbo skiej. Reformy dla rozszerzonej Unii, Raport Komisji na wiosenny szczyt Rady Europejskiej, 26 marca 2004 r.

20 Strategia Lizbo ska i gospodarka oparta na wiedzy w Polsce rodowisko naturalne. 16 Ocen tych nie mo na jednak uogólnia, bowiem niektóre segmenty europejskiej gospodarki dotkni te s powa nymi problemami spowalniaj cymi proces wdra ania Strategii, jako programu ca o ciowego i ogranicz powrót do wysokiego wzrostu gospodarczego 17. Najtrudniej b dzie chyba upora si z przesocjalizowaniem gospodarki europejskiej i mani centralnego konstruowania jedynie susznych rozwi - za 18. Istotne s jednak kwestie inne, a mianowicie: korzystn cech Strategii jest jej wszechstronno, prowadz ca do uj cia problemów ca o ciowo, w sposób zintegrowany i systemowy; Strategia Lisbo ska w sposób jednoznaczny wyznacza paradygmat rozwoju oparty na jego nowoczesnych no nikach (edukacja, nauka, B+R, innowacje, teleinformatyka); wzrost konkurencyjno ci SL nakazuje osi ga (motywowa i wymusza ) wzrostem innowacyjno ci firm, gospodarki i spo ecze stwa; Strategia wyznacza sabe punkty zintegrowanej Europy, wskazuj c, i stawk nie jest ju dogonienie USA, ale niedopuszczenie do stagnacji rozwojowej wewn trz Unii. Niew tpliwie Strategia Lizbo ska jest powa n prób konstruowania programu rozwoju innowacyjnej Europy. Dzi ki zdefiniowaniu wspólnych celów i sposobów ich realizacji, Strategia Lizbo ska stanowi dobry materia wyj ciowy do antycypowania d ugookresowych cie ek rozwoju Unii w uj ciu dynamicznym. Ewa Oko -Horody ska 16 Zob. dyskusje Polskiego Forum Strategii Lizbo skiej w 2003 i 2004 r. 17 Wdra anie Strategii, s. 7. 18 Bariery rozwoju UE ostatnio dobitnie wskazano w: J. Nowakowski, Euroborrellioza, Wprost nr 2, 2005.