COMENIUS PROJEKT ROZWOJU SZKOŁY Sezamie, otwórz się! - rozwijanie zdolności uczenia i myślenia uczniów. GIMNAZJUM 20 GDAŃSK POLSKA Maj 2006
SCENARIUSZ LEKCJI GEOGRAFII Z WYKORZYSTANIEM METODY STACJI UCZENIA SIĘ
Autor scenariusza: Paweł Jakusz Temat: Rolnictwo Świata użytkowanie gruntów. OPIS STACJI Sposób przeprowadzenia zajęć. Liczba stacji 7 (liczba stacji o 2 większa od ilości grup), Uczniowie podzieleni na 5 równych liczebnie grup, Na każdej stacji znajdują się instrukcje do zadań, pomoce naukowe, karta do sprawdzenia poprawności odpowiedzi, Kolejność stacji dowolna, Uczniowie samodzielnie wykonują zadania na kolejnych stacjach, Po zakończeniu pracy na jednej stacji uczniowie samodzielnie przechodzą na następną. Stacja I - Rośliny uprawne. Cele: Uczeń zna: Nazwy gatunków roślin uprawnych na świecie, Przeznaczenie i sposoby wykorzystania roślin uprawnych. Uczeń potrafi: Przyporządkować rośliny uprawne do grup pod względem sposobu wykorzystania, Korzystać ze źródeł informacji. Materiały: Karta pracy (Załącznik nr ), Instrukcja (Załącznik nr 2), Rozsypanka wyrazowa, Encyklopedia, Słownik języka polskiego, Wzorzec odpowiedzi (Załącznik nr 3 a, b, c). Zadanie uczniów polega na pogrupowaniu rozsypanych nazw roślin uprawnych w zależności od sposobu ich wykorzystania i zapisaniu wyników w tabeli. Rośliny nie znane uczniowie określają na podstawie udostępnionych źródeł. Stacja II - Diagram użytkowania gruntów.
Cele: Uczeń zna: Przeznaczenie gruntów. Uczeń potrafi: Odczytywać dane z tablic geograficznych, Narysować diagram procentowy użytkowania gruntów, Wykonać pracę według pisemnej instrukcji. Materiały: Karta pracy Instrukcja wykonania diagramu Tablice geograficzne Linijka Wzorzec odpowiedzi Zadanie polega na odnalezieniu potrzebnych danych w tablicach oraz na narysowaniu procentowego diagramu użytkowania gruntów. Stacja III - Zbiory roślin uprawnych. Cele: Uczeń potrafi: Wykonać zbiorczy słupkowy diagram porównawczy zbiorów podstawowych roślin uprawnych, Zastosować skalę do przedstawiania danych o różnych wartościach na jednym diagramie. Materiały: Karta pracy Instrukcja Tablice geograficzne Linijka Kalkulator Wzorzec odpowiedzi Zadanie uczniów polega na narysowaniu diagramu słupkowego porównującego zbiory podstawowych roślin uprawnych /pszenicy, ryżu i kukurydzy/ w dwóch państwach :USA i Chinach. Uczniowie zaczynają od odnalezienia potrzebnych danych. Następnie przyjmują odpowiednią skalę i przeliczają wartości tak, aby można było je narysować na jednym diagramie i wykonują diagram. Stacja IV - Eksporterzy żywności. Cele:
Uczeń potrafi: Odczytywać i porównywać wartości, Analizować dane przedstawione na diagramach, Określać zależność pomiędzy: wielkością zbiorów, liczbą ludności i eksportem. Materiały: Komputer z zainstalowanym programem Microsoft Excel, Plik z danymi i wykresami (Załącznik nr 4), Instrukcja, Karta pracy, Wzorzec odpowiedzi. Zadanie uczniów polega na porównaniu diagramów dotyczących wielkości zbiorów pszenicy i kukurydzy oraz liczby ludności w USA, Indiach, Francji i Chinach, określeniu, które z tych państw będą eksporterami żywności, uzasadnieniu wyboru. Stacja V - Zbiory roślin uprawnych. Cele: Uczeń zna: Jednostki powierzchni stosowane w rolnictwie: hektar, kilometr kwadratowy, metr kwadratowy, Jednostki masy stosowane w rolnictwie: kilogram tona, kwintal, decytona, oznaczenia literowe jednostek: km 2,m 2, ha, t, q, dt, kg. Uczeń potrafi: Potrafi zamieniać jednostki powierzchni i masy, Potrafi korzystając ze wzoru obliczyć zbiory, Potrafi odczytywać dane z wykresu. Materiały: Karta pracy, Instrukcja, Diagram plonów dla Japonii i Indii, Linijka, Wzorzec odpowiedzi. Zadanie uczniów polega na: Odczytaniu z diagramu wielkości plonów w Japonii i Indiach Obliczenia ze wzoru wielkości zbiorów Zamiany wartości wyrażonej w decytonach lub kwintlach na tony Porównaniu wyników Stacja VI - Geograficzne rozmieszczenie upraw.
Cele: Uczeń zna: Rozmieszczenie stref klimatycznych na ziemi, Geograficzne rozmieszczenie głównych upraw roślin alimentacyjnych /żywieniowych/. Uczeń potrafi: Posługiwać się atlasem geograficznym, Odczytywać dane dotyczące rodzajów upraw z mapy, Nanosić dane na mapy konturowe za pomocą znaków powierzchniowych. Zadanie uczniów polega na odczytaniu z map zamieszczonych w atlasie danych dotyczących klimatu i rodzaju upraw oraz naniesieniu ich na mapy konturowe świata. Stacja VII Monsun. Cele: Uczeń zna: Uczeń zna termin monsun. Uczeń potrafi: Posługiwać się atlasem geograficznym, Odczytywać dane dotyczące zjawisk klimatycznych, Nanosić dane na mapy konturowe za pomocą znaków powierzchniowych. Zadanie uczniów polega na wyjaśnieniu terminu monsun, określeniu obszaru jego występowania i naniesieniu go na mapę konturową.
Powierzchnia w km 2 1 cm 1 000 km 2 KARTA ODPOWIEDZI TEMAT: ROLNICTWO KLASA II Załącznik nr 1 1. Okopowe Warzywa i Zboża Przyprawy Używki Oleiste Cukrodajne Włókniste /bulwiaste/ owce Palma Pszenica Bataty Pieprz Kawa Bawełna Marchew oleista % powierzchni 2.
1mm 10 milionów ton 3. a. państwa eksportujące żywność: 4. b. uzasadnienie a. zbiory rolnika z Japonii : 5. b. zbiory rolnika z Indii :
6. / 7.
Instrukcje dla uczniów. Załącznik nr 2 Stacja 1. Uzupełnij tabelę przyporządkowując podane gatunki roślin do poszczególnych grup. przynależność gatunków nieznanych określ korzystając z udostępnionych źródeł. Agawa Bataty Bawełna Burak Cebula Chmiel Cynamon Goździk Gryka Herbata sizalowa cukrowy Jabłko Jęczmień Juta Kakaao Kapusta Kawa Klon cukrowy Koka Konopie Kukurydza Len Marchew Ogórek Oliwka Orzeszki Owies Palma Palma oleista Papryka Pieprz ziemne kokosowa Pomidor Proso Pszenica Ryż Słonecznik Soja Sorgo Szafran Taro Taro Truskawka Trzcina cukrowa Rzepa k Tymianek Tytoń Wanilia Wiśnia Yam Ziemniak Żyto Stacja 2. Wykonaj diagram użytkowania gruntów. A. Użytkowanie gruntów jest to podany w procentach sposób wykorzystania powierzchni państwa, które dzielimy na: grunty orne łąki i pastwiska lasy inne B. Dane do wykonania diagramu znajdziesz w tablicach geograficznych powierzchnia tab. przegląd panstw świata użytkowanie gruntów tab. rolnictwo wybranych krajów C. Instrukcja wykonania diagramu: /przykład/ na pionowej osi zaznacz powierzchnię państwa odmierz tyle cm ile jest mln km 2 i tyle mm ile jest setek tys. km 2 np. 2 678 tys km 2 to 2 cm i 7 mm bo 678 tys. km 2 zaokrąglamy do 700 tys km 2 poprowadź linię poziomą z tego miejsca i zamknij diagram pionową linią
Grunty orne Łąki i pastw. inne 2 cm 7 mm 2 678 tys. km 2 użytkowanie gruntów zaznacz pionowymi liniami odmierz na osi poziomej tyle mm ile jest % np. grunty orne 24%, łąki i pastwiska 48%, inne 28% 24 mm 48 mm 2 678 tys. km 2 wykonaj diagram korzystając z danych z punktu B.
mln ton Stacja 3. Wykonaj diagram słupkowy produkcji pszenicy, kukurydzy i ryżu dla USA i Chin A. Dane do wykonania diagramu znajdziesz w tablicach geograficznych tab. zbiory i plony najważniejszych upraw diagram wykonaj według wzoru Stacja 4. Które z przedstawionych na diagramach państw będą eksportowały żywność? Odpowiedź uzasadnij. A. Wykresy są przedstawiane na ekranie komputera. Przełączanie pomiędzy wykresami przez pojedyncze kliknięcie w nazwę arkusza /Indie, Chiny, Francja, USA / na dolnej listwie okna programu Excel Stacja 5. Plony to wielkość zbiorów roślin uprawnych w przeliczeniu na jednostkę powierzchni np. 54 q/ha lub 54dt/ha wielkość plonów podaje się w decytonach dt lub inaczej kwintalach q 1dt = 1q = 100 kg jednostką powierzchni jest hektar ha 1ha = 10 000 m 2 czyli obszar 100m na 100m B. Oblicz korzystając z diagramu roczne zbiory rolnika w Japonii i w Indiach przyjmując, że przeciętny rolnik uprawia: w Indiach 10 ha ziemi w Japonii 8 ha ziemi Wzór : powierzchnia upraw x plony = zbiory zbiory otrzymamy w dt lub q wynik należy zamienić na tony przesuwając przecinek o jedno miejsce w lewo lub na kg dodając dwa zera
C. Odpowiedz, który z rolników osiągnął większe zbiory? Stacja 6. Na podstawie atlasu uzupełnij mapę : A. Podpisz na mapie nazwy stref klimatycznych Skorzystaj z mapa klimatów świata B. Zaznacz na mapie główne obszary upraw trzech podstawowych zbóż skorzystaj z map rolnictwa poszczególnych kontynentów użyj symboli do oznaczenia upraw : pszenicy ////////////// ryżu ^^^^^^^^ kukurydzy +++++++ Stacja 7. Wyjaśnij termin monsun i zaznacz na mapie świata przez zamalowanie ołówkiem obszar jego występowania. do wyjaśnienia terminu użyj słownika pojęć geograficznych. przy zaznaczaniu skorzystaj z mapy klimatów świata w atlasie
Załącznik nr 3 a Zboża Okopowe /bulwiaste/ Przyprawy Używki Oleiste Cukrodajne Włókniste Pszenica Ziemniak Pieprz Kawa Ryż Taro Szafran Kakaao Kukurydza Bataty Wanilia Tytoń Palma oleista Palma kokosowa Orzeszki ziemne Trzcina cukrowa Burak cukrowy Klon cukrowy Len Konopie Juta Warzywa i owce Marchew Kapusta Cebula Żyto Taro Tymianek Chmiel Słonecznik Bawełna Pomidor Jęczmień Jam Papryka Herbata Soja Agawa sizalowa Ogórek Sorgo Cynamon Koka Oliwka Truskawka Proso Goździk Rzepak Jabłko Owies Wiśnia Gryka
mln ton Grunty orne Łąki i pastw. inne Załącznik nr 3 b odmierz na osi poziomej tyle mm ile jest % np. grunty orne 24%, łąki i pastwiska 48%, inne 28% 24 mm 48 mm 2 678 tys. km 2 wykonaj diagram korzystając z danych z punktu B. Stacja 3. Wykonaj diagram słupkowy produkcji pszenicy, kukurydzy i ryżu dla USA i Chin A. Dane do wykonania diagramu znajdziesz w tablicach geograficznych tab. zbiory i plony najważniejszych upraw diagram wykonaj według wzoru Stacja 4. Które z Odpowiedź uzasadnij. przedstawionych na diagramach państw będą eksportowały żywność?
A. Wykresy są przedstawiane na ekranie komputera. Przełączanie pomiędzy wykresami przez pojedyncze kliknięcie w nazwę arkusza /Indie, Chiny, Francja, USA / na dolnej listwie okna programu Excel Stacja 5. Plony to wielkość zbiorów roślin uprawnych w przeliczeniu na jednostkę powierzchni np. 54 q/ha lub 54dt/ha wielkość plonów podaje się w decytonach dt lub inaczej kwintalach q 1dt = 1q = 100 kg jednostką powierzchni jest hektar ha 1ha = 10 000 m 2 czyli obszar 100m na 100m
Załącznik nr 3 c B. Oblicz korzystając z diagramu roczne zbiory rolnika w Japonii i w Indiach przyjmując, że przeciętny rolnik uprawia: w Indiach 10 ha ziemi w Japonii 8 ha ziemi Wzór : powierzchnia upraw x plony = zbiory zbiory otrzymamy w dt lub q wynik należy zamienić na tony przesuwając przecinek o jedno miejsce w lewo lub na kg dodając dwa zera C. Odpowiedz, który z rolników osiągnął większe zbiory? Stacja 6. Na podstawie atlasu uzupełnij mapę : A. Podpisz na mapie nazwy stref klimatycznych Skorzystaj z mapa klimatów świata B. Zaznacz na mapie główne obszary upraw trzech podstawowych zbóż skorzystaj z map rolnictwa poszczególnych kontynentów użyj symboli do oznaczenia upraw : pszenicy ////////////// ryżu ^^^^^^^^ kukurydzy +++++++ Stacja 7. Wyjaśnij termin monsun i zaznacz na mapie świata przez zamalowanie ołówkiem obszar jego występowania. do wyjaśnienia terminu użyj słownika pojęć geograficznych. przy zaznaczaniu skorzystaj z mapy klimatów świata w atlasie
1200 1000 mln t mln os. 800 600 kukurydza pszenica ludność 400 200 0 Indie
1400 1200 1000 mln t mln os. 800 600 kukurydza pszenica ludność 400 200 0 Chiny
60 50 mln t mln os. 40 30 kukurydza pszenica ludność 20 10 0 Francja
300 250 mln t mln os. 200 150 kukurydza pszenica ludność 100 50 0 USA
15 12 31 70 60 114 86 64 257 293 1065 1294 Diagram porównawczy wielkości zbiorów Załącznik nr 4 1400 1200 1000 mln t mln os. 800 600 kukurydza pszenica ludność 400 200 0 Indie Chiny Francja USA