Nr Informacja. Przewidywana produkcja głównych upraw rolniczych i ogrodniczych w 2004 r. KANCELARIA SEJMU BIURO STUDIÓW I EKSPERTYZ

Transkrypt

1 KANCELARIA SEJMU BIURO STUDIÓW I EKSPERTYZ WYDZIAŁ ANALIZ EKONOMICZNYCH I SPOŁECZNYCH Przewidywana produkcja głównych upraw rolniczych i ogrodniczych w 2004 r. Wrzesień 2004 Dorota Stankiewicz Informacja Nr 1064 W opracowaniu przedstawiono szacunkowe dane, dotyczące tegorocznych zbiorów głównych ziemiopłodów: zbóż, rzepaku i rzepiku, siana łąkowego, ziemniaków, buraków cukrowych, warzyw i owoców w Polsce. Opracowanie zawiera również porównanie wielkości tych zbiorów do stanu z roku ubiegłego. Z informacji tych wynika, że w bieżącym roku zbiory większości tych ziemiopłodów będą wyższe od ubiegłorocznych.

2 BSiE 1 1. Informacje wstępne 1 Z danych Głównego Urzędu Statystycznego wynika, że w 2004 r. spodziewany jest wzrost produkcji wielu ziemiopłodów, w tym zbóż, rzepaku, a także większości gatunków: warzyw gruntowych, owoców z drzew oraz owoców z krzewów owocowych i plantacji jagodowych. W stosunku do ubiegłorocznych mniejsze będą natomiast zbiory ogórków, pomidorów i jabłek. W bieżącym roku o dość wysokich zbiorach ziemiopłodów zadecydowały głównie następujące czynniki: - zwiększenie, w stosunku do 2003 r., powierzchni zasiewów, w tym powierzchni zasiewów zbóż podstawowych z mieszankami zbożowymi, rzepaku i rzepiku, - małe straty zimowe i wiosenne, - korzystne warunki siewu zbóż jarych, - wczesna wiosna i dobre warunki uwilgotnienia gleby w maju i w czerwcu. Negatywny wpływ na uprawy miały natomiast lokalnie występujące gwałtowne burze, powodujące miejscowe wylegania łanów zbóż i straty w zasiewach. 2. Zboża 2 Według wstępnych szacunków GUS-u powierzchnia upraw zbóż podstawowych z mieszankami zbożowymi w 2004 r. wynosi około 8,1 mln ha, czyli o 3,9% więcej niż przed rokiem. Plony zbóż podstawowych z mieszankami obozowymi wyniosą od 30,8 do 32,1 dt/ha, czyli o 12-16% więcej niż w 2003 r., zaś zbiory oceniono wstępnie na ,9 tys. ton, czyli o 16-21% więcej niż w roku ubiegłym. Szczegółowe dane, dotyczące plonów i zbiorów zbóż w 2004 r. oraz w porównaniu do 2003 r. przedstawiono w tabeli 1. Z danych tych wynika, że plony wszystkich zbóż będą wyższe od osiągniętych w 2003 r. Stosunkowo najwyższe będą prawdopodobnie plony żyta, jęczmienia ozimego oraz pszenżyta. W bieżącym roku wyjątkowo korzystnie zapowiadają się zbiory żyta, owsa i pszenicy. 1 Wstępny szacunek głównych ziemiopłodów rolnych i ogrodniczych, GUS, Departament Statystyki Rolnictwa i Środowiska, Warszawa, Tamże.

3 2 BSiE Tabela 1. Wstępne szacunki plonów i zbiorów wybranych rodzajów zbóż ozimych i jarych w 2004 r. w porównaniu do 2003 r. Plony zbóż w 2004 r. w dt / ha w % plonów z 2003 r. Zboża ozime Pszenica 38,8-40, Żyto 24,9-25, Jęczmień 37,1 132,0 Pszenżyto 33,1-34, Mieszanki zbożowe 30,4 114,7 Zboża jare Pszenica 30,0-32, Jęczmień 30,4-31, Owies 24,7-25, Pszenżyto 28,3 117,9 Mieszanki zbożowe 27,4-28, Zbiory zbóż w 2004 r. Zboża ozime Pszenica 7 570, , Żyto 3 960, , Pszenżyto 2 885, , Zboża jare Pszenica 1 500, , Jęczmień 2 808, , Owies 1 400, , Mieszanki zbożowe 3 698, , Rzepak i rzepik 3 Z szacunków GUS-u wynika, że w 2004 r. powierzchnia uprawy rzepaku i rzepiku ozimego oraz jarego wynosi łącznie około 0,5 mln ha i jest większa od ubiegłorocznej o około 17,5%. Plony rzepaku i rzepiku wyniosą od 23 do 25,8 dt/ha, czyli o 24-39% więcej niż w roku ubiegłym, zaś zbiory oszacowano wstępnie na tys. ton, czyli o 45-63% więcej niż w roku ubiegłym. 4. Uprawy okopowe 4.1. Ziemniaki Powierzchnia uprawy ziemniaków została w 2004 r. wstępnie oszacowana na około 0,8 mln ha, czyli podobnie jak w roku ubiegłym (0,77 mln ha 4 ). Występujące w maju i w czerwcu bieżącego roku niskie temperatury ograniczyły populację stonki ziemniaczanej, zaś opady deszczu w czerwcu i lipcu korzystnie wpłynęły na stan upraw ziemniaków, przy czym do połowy lipca nie odnotowano porażenia ziemniaków przez 3 Tamże. 4 Rynek ziemniaka stan i perspektywy, Raport nr 25, Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, Warszawa, kwiecień 2004 r.

4 BSiE 3 zarazę ziemniaka. Ogólny stan plantacji ziemniaków jest oceniany jako lepszy niż w 2003 r. Prawdopodobnie zatem tegoroczne plony będą wysokie Buraki cukrowe Powierzchnię uprawy buraków cukrowych wstępnie oszacowano na około 0,3 mln ha, czyli o blisko 5% więcej niż w roku ubiegłym. Początkowo, w maju, w związku z utrzymującymi się dość niskimi temperaturami, obserwowano spowolnienie wegetacji buraków, jednakże w czerwcu i w lipcu stwierdzono szybki przyrost liści i korzeni. Według danych z lipca br. stan plantacji buraków cukrowych oceniany jest jako lepszy niż w poprzednim roku. 6 Z danych Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej 7 wynika, że w bieżącym roku plony buraków cukrowych mogą być zbliżone do wysokiego poziomu, jaki został osiągnięty w dwóch ostatnich latach (443 dt/ha w 2002 r. i 410 dt/ha w 2003 r.). W przypadku plonów, szacowanych w bieżącym roku na około 430 dt/ha, zbiór surowca z powierzchni 290 tys. ha wyniesie około 12,5 mln ton (dla porównania: w 2004 r. zbiory buraków wyniosły 13,4 mln ton, a w 2003 r. 11,7 mln ton). 5. Siano łąkowe 8 Warunki wegetacji roślinności łąkowej wiosną 2004 r. były korzystne, a sianokosy rozpoczęły się w III dekadzie maja i trwały do III dekady czerwca. Jednakże opady wydłużyły czas suszenia pierwszego pokosu, co spowodowało obniżenie jakości plonu. Niemniej jednak, plony pierwszego pokosu traw łąkowych w przeliczeniu na siano oceniono na 23,2 dt/ha, czyli o 10% więcej niż w 2003 r., zaś produkcję siana z pierwszego pokosu na prawie 5,8 mln ton, czyli o 17,1% więcej niż w roku ubiegłym. 6. Warzywa gruntowe 9 Łączną powierzchnię uprawy warzyw gruntowych oszacowano w roku bieżącym na około 203 tys. ha, czyli nieco więcej niż w roku ubiegłym. Produkcja warzyw gruntowych wyniesie ogółem około 4,5 mln ton, czyli o około 3% więcej niż w 2003 r. Szczegółowe dane dotyczące zbiorów warzyw gruntowych w 2004 r. zamieszczono w tabeli 2. Z danych GUS-u wynika, że w bieżącym roku spodziewane są szczególnie wysokie zbiory kapusty i cebuli (o 6% więcej niż w 2003 r.) oraz buraków ćwikłowych (o 5% więcej niż w 2003 r.). Natomiast na poziomie zbliżonym do ubiegłorocznego są oceniane tegoroczne zbiory marchwi. 5 Wstępny szacunek głównych ziemiopłodów rolnych i ogrodniczych, GUS, Departament Statystyki Rolnictwa i Środowiska, Warszawa, Tamże. 7 Rynek cukru - stan i perspektywy, Raport nr 25, Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, Warszawa, czerwiec 2004 r. 8 Wstępny szacunek głównych ziemiopłodów rolnych i ogrodniczych, GUS, Departament Statystyki Rolnictwa i Środowiska, Warszawa, Tamże.

5 4 BSiE Niższe od ubiegłorocznych będą prawdopodobnie tylko zbiory pomidorów (w wyniku spadku plonów o około 17% w stosunku do 2003 r.) oraz ogórków (w związku ze spadkiem powierzchni uprawy). Tabela 2. Wstępne szacunki zbiorów warzyw gruntowych w 2004 r. w porównaniu do 2003 r. Zbiory warzyw gruntowych w 2004 r. Ogółem Kapusta Kalafiory Cebula Marchew jadalna Buraki ćwikłowe Ogórki Pomidory Pozostałe warzywa * * pozostałe warzywa to: pietruszka, pory, selery, rzodkiewka, sałata, rabarbar, szparagi, koper i inne. 7. Owoce z drzew 10 Zbiory owoców z drzew oszacowano w bieżącym roku jako dość wysokie, bowiem wyniosą prawdopodobnie ogółem od 2,7 do 2,9 mln ton. W 2003 r. produkcja tych owoców w Polsce wyniosła również 2,9 mln ton. W bieżącym roku prognozuje się jednak, że mogą uleć spadkowi zbiory jabłek (spadek ten jest szacowany w dość szerokim zakresie, bo od 1 do 9% w stosunku do 2003 r.). Na spadek zbiorów jabłek oraz obniżenie ich jakości mogą wpłynąć choroby jabłoni, a zwłaszcza parch jabłoniowy (rozwojowi tej choroby sprzyjały bowiem częste opady deszczu). Jeśli zatem spadek zbiorów jabłek, mających istotne znaczenie gospodarcze w naszym kraju, będzie dość znaczny i wyniesie 9% w stosunku do 2003 r., to ogólna produkcja owoców z drzew obniży się o około 7%. Szczegółowe dane, dotyczące produkcji owoców z drzew w 2004 r. zamieszczono w tabeli 3. Z danych tych wynika, że w bieżącym roku, w stosunku do roku ubiegłego, prognozowany jest wzrost produkcji pozostałych gatunków tych owoców, przy czym najbardziej wzrosną zbiory śliwek (o 13%) oraz gruszek i czereśni (o 10%). Tabela 3. Wstępne szacunki zbiorów owoców z drzew w 2004 r. w porównaniu do 2003 r. Zbiory owoców z drzew w 2004 r. Ogółem Jabłonie Grusze Śliwy Wiśnie Czereśnie Pozostałe owoce*) *) pozostałe owoce to: morele, brzoskwinie i orzechy włoskie. 10 Tamże.

6 BSiE 5 8. Owoce z krzewów owocowych i plantacji jagodowych 11 Z szacunków GUS-u wynika, że w bieżącym roku zbiory owoców z krzewów i plantacji jagodowych wyniosą około 507 tys. ton i będą o około 17% wyższe niż w roku ubiegłym (tabela 4). Tabela 4. Wstępne szacunki zbiorów owoców z krzewów owocowych i plantacji jagodowych w 2004 r. w porównaniu do 2003 r. Zbiory owoców z krzewów owocowych i plantacji jagodowych w 2004 r. Ogółem Truskawki Maliny Porzeczki Agrest Pozostałe owoce jagodowe* * pozostałe owoce jagodowe to: aronia, borówka wysoka i inne owoce z krzewów owocowych i plantacji jagodowych. Wyższe od ubiegłorocznych będą praktycznie zbiory większości gatunków owoców z krzewów owocowych i plantacji jagodowych. Szczególnie wysokie są zbiory truskawek (o 37% większe niż w 2003 r., przy czym warto podkreślić dobrą jakość tegorocznych zbiorów) oraz malin (o 27% wyższe niż w 2003 r.). W bieżącym roku bardzo dobrze plonuje aronia (zaliczana do grupy pozostałych owoców jagodowych ). Pewnym wyjątkiem jest natomiast agrest, którego zbiory oszacowano na około 20 tys. ton, czyli o 1% mniej niż w roku ubiegłym. Lekki spadek produkcji agrestu jest wynikiem zmniejszenia liczby krzewów na plantacjach, przy zbliżonej do ubiegłorocznej powierzchni plantacji i skali osiąganych plonów. 11 Tamże.