Ocena nowelizacji ustawy refundacyjnej leków R A P O R T Z B A D A N I A C AT I B U S Warszawa, Kwiecień 2012
Spis treści O P I S B A D A N I A 3 W N I O S K I 7 W Y N I K I 10 Z A Ł Ą C Z N I K : K W E S T I O N A R I U S Z 21 2
3 OPIS BADANIA
Metodologia (1) CEL BADANIA KIEDY? Ocena nowelizacji ustawy refundacyjnej leków przeprowadzonej w styczniu 2012 20-22.04. 2012 GDZIE? teren całego kraju JAK? KTO? ILE? LICZBA ANKIETERÓW Wywiady telefoniczne CATI (Computer Assisted Telephone Interviewing) Ogólnopolska, reprezentatywna próba Polaków w wieku 18+ lat n=1001, błąd pomiaru 3,2% 142 4
Metodologia (2) PROCEDURA DOBORU RESPONDENTÓW SPOSÓB WYNAGRADZANIA RESPONDENTÓW Operatem losowania numerów telefonicznych jest baza numerów stworzona przez MB SMG/KRC na podstawie dostępnych 5-cionumerowych prefixów metodą dopisania wszystkich możliwych dwucyfrowych sufixów do każdego prefixu. Baza przypisuje numer telefonu do jednostki administracyjnej (gminy). Poszczególne osoby do badania losuje się w ramach wyróżnionych warstw. Warstwowanie uwzględnia wielkości miejscowości (9 klas), ich rozmieszczenie w ramach nowych województw (16) oraz płed i wiek dobieranych osób. Podstawą warstwowania są najnowsze dane demograficzne publikowane przez GUS. respondenci nie byli wynagradzani RESPONSE RATE 10,7% 5
Metodologia (3) ZASTOSOWANE METODY KONTROLI WAŻENIE DANYCH supervisorzy są zobowiązani do kontroli co najmniej 5% realizacji próby, co jest raportowane w zbiorczym zestawieniu kontrolnym dla każdego z realizowanych projektów w trakcie kontroli pojedynczego przypadku Supervisor dokonujący oceny zobowiązany jest do weryfikacji Ankietera w konkretnych obszarach, które ujęte są na karcie Oceny pracy Ankietera. raz w roku przeprowadzany jest audyt jakości pracy ankieterów (kontrola zewnętrzna) powstające na skutek odmów odchylenia w próbie zrealizowanej pod względem cech demograficznych są korygowane drogą ważenia post-stratyfikacyjnego do faktycznej struktury badanej populacji (stosowana jest metoda RIM weighting). Proces ważenia uwzględnia następujące charakterystyki: - płed i kohorta wiekowa respondenta - klasa wielkości i województwo - wykształcenie respondenta 6
7 WNIOSKI
Wnioski (1) Świadomośd reformy ustawy refundacyjnej leków wprowadzonej w styczniu 2012 jest wysoka 86% respondentów słyszało o tym fakcie. Ogólna ocena zmian w refundacji leków wprowadzonych przez nową ustawę jest niska: 63% respondentów wskazało dwa najniższe punkty skali (ocena zdecydowanie negatywna lub raczej negatywna). Bardzo niska jest również ocena działania ustawy refundacyjnej w obecnym kształcie. 70% badanych uznało, że ustawa działa raczej źle lub zdecydowanie źle. 65% badanych uważa, że w wyniku wspomnianej ustawy leki refundowane stały się droższe. Opinie na temat tego, o ile procent zdrożały leki refundowane (wśród osób, które uważają że leki te podrożały) są zróżnicowane: 37% badanych wybrało odpowiedzi do 20%, ale aż 18% respondentów - powyżej 50%. Ponad połowa osób (52%), które uważają, że leki refundowane staniały sądzi, że ich cena zmalała o nie więcej niż 20% (z czego 37% respondentów wybrało odpowiedź do 10%). Największa grupa respondentów (43%) jest zdania, że dostępnośd leków refundowanych nie zmieniła się w wyniku wprowadzenia ustawy. Kolejne 36% uważa, że dostępnośd tych leków zmniejszyła się. Niemal połowa respondentów (48%) kiedykolwiek korzystała z promocji, upustów, programów lojalnościowych w aptekach. Ponad połowa respondentów (54%) uważa, że zakaz organizacji promocji na leki przez apteki, udzielania upustów i rabatów jest niekorzystny dla pacjentów. 41% z ogółu respondentów sądzi, że zakaz prowadzenia przez apteki działao reklamowych jest niekorzystny dla pacjentów. 8
Wnioski (2) Podsumowując: należy stwierdzid, że ocena reformy ustawy refundacyjnej leków ze stycznia bieżącego roku została oceniona negatywnie przez Polaków: 63% badanych negatywnie oceniło ustawę na ogólnym poziomie; 70% badanych uważa, że ustawa źle działa; 65% badanych uznało, że ceny leków refundowanych zdrożały po wprowadzeniu ustawy; 36% badanych uważa, że w wyniku ustawy dostępnośd leków dla pacjentów jest mniejsza; 54% badanych uważa, ze wprowadzenie sztywnych cen leków refundowanych z jednoczesnym zakazem promocji, udzielania rabatów jest niekorzystne dla pacjentów; 41% badanych sądzi, że zakaz prowadzenia przez apteki działao reklamowych jest niekorzystny dla pacjentów. 9
10 WYNIKI
Świadomość wprowadzenia ustawy refundacyjnej leków P1. Czy słyszał(a) Pan(i) o reformie ustawy refundacyjnej leków wprowadzonej w styczniu bieżącego roku? Podstawa: cała próba, N=1001 Nie 14% Tak 86% Wiedza o tym fakcie jest istotnie wyższa wśród: osób powyżej 60 lat, z wykształceniem średnim+, zamieszkałych w województwie łódzkim. 11
Ogólna ocena zmiany w refundacji leków wprowadzonych przez nową ustawę P2. Jak ogólnie ocenia Pan(i) zmiany w refundacji leków wprowadzone przez nową ustawę? Podstawa: osoby, które są świadome wprowadzenia ustawy refundacyjnej (odpowiedź 'tak' w pyt. P1), N=859 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 2% 8% 22% 35% 28% 5% Oceny pozytywne: 10% Oceny negatywne: 63% Zdecydowanie pozytywnie Raczej pozytywnie Ani pozytywnie, ani negatywnie Raczej negatywnie Zdecydowanie negatywnie Nie wiem \ Nie mam zdania Odpowiedź raczej negatywnie istotnie częściej niż wśród ogółu respondentów wybierały kobiety, osoby w wieku do 24 lat, mieszkające na wsi, zaś odpowiedź zdecydowanie negatywnie osoby z wykształceniem zawodowym. 12
Ocena działania ustawy refundacyjnej w obecnym kształcie P3. A czy Pana(i) zdaniem ustawa refundacyjna w obecnym kształcie działa? Podstawa - osoby, które są świadome wprowadzenia ustawy refundacyjnej (odpowiedź 'tak' w pyt. P1), N=859 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 2% 18% 45% 25% 10% Oceny pozytywne : 20% Oceny negatywne : 70% Bardzo dobrze Raczej dobrze Raczej źle Zdecydowanie źle Nie wiem \ Nie mam zdania Odpowiedź raczej źle istotnie częściej wybierały osoby w wieku do 34 lat, zaś istotnie rzadziej osoby w wieku powyżej 45 lat, mieszkaocy dużych miast. Osoby z wykształceniem podstawowym istotnie rzadziej wybierały odpowiedź zdecydowanie źle. 13
Postrzegana zmiana ceny leków refundowanych w wyniku wprowadzonej ustawy P4. Proszę powiedzied, czy Pana(i) zdaniem, w wyniku tej reformy leki refundowane dla pacjentów stały się? Podstawa - osoby, które są świadome wprowadzenia ustawy refundacyjnej (odpowiedź 'tak' w pyt. P1), N=859 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 1% 8% 16% 32% 33% 10% Taosze: 9% Droższe: 65% Zdecydowanie taosze Trochę taosze Pozostały na tym samym poziomie Trochę droższe Zdecydowanie droższe Nie wiem \ nie mam zdania Odpowiedź zdecydowanie droższe istotnie częściej wybierały osoby w wieku powyżej 60 lat, z wykształceniem zawodowym, zaś istotnie rzadziej mieszkaocy dużych miast, osoby z wyższym wykształceniem. Odpowiedź trochę droższe istotnie częściej wybierały osoby w wieku 35-44 lata, mieszkaocy dużych miast. 14
Postrzegane obniżenie cen leków refundowanych P5. O ile, procentowo, TAOSZE są obecnie leki refundowane? Podstawa - osoby, które w P4 wybrały odpowiedź 1 lub 2, N=72 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 37% 15% 8% 5% 5% 7% 23% Do 10% 11-20% 21-30% 31-40% 41-50% Powyżej 50% Nie wiem \ trudno powiedzied 15
Postrzegane podwyższenie cen leków refundowanych P5. O ile, procentowo, DROŻSZE są obecnie leki refundowane? Podstawa - osoby, które w P4 wybrały odpowiedź 4 lub 5, N=559 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 16% 21% 14% 7% 9% 18% 15% Do 10% 11-20% 21-30% 31-40% 41-50% Powyżej 50% Nie wiem \ trudno powiedzied Odpowiedzi do 10% oraz 11-20% były istotnie częściej wybierane przez mężczyzn, natomiast odpowiedź powyżej 50% była istotnie częściej wskazywana przez kobiety. Odpowiedź do 10% była istotnie częściej wybierana przez osoby powyżej 60 lat. 16
Wpływ ustawy refundacyjnej na dostępność leków dla pacjentów P6. A jak ta ustawa refundacyjna, Pana(i) zdaniem, wpłynęła na dostępnośd leków dla pacjentów? Czy obecnie leki refundowane są? Podstawa - osoby, które są świadome wprowadzenia ustawy refundacyjnej (odpowiedź 'tak' w pyt. P1), N=859 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 3% 7% 43% 22% 14% 11% Większa dostępnośd: 10% Mniejsza dostępnośd: 36% Zdecydowanie łatwiej dostępne Trochę łatwiej dostępne Dostępnośd nie zmieniła się Trochę mniej dostępne Zdecydowanie mniej dostępne Nie wiem \ nie mam zdania Odpowiedź dostępnośd leków nie zmieniła się była istotnie częściej wybierane przez kobiety, osoby w wieku do 24 lat, zamieszkałe w miastach do 100 tysięcy mieszkaoców, w województwie mazowieckim. Odpowiedź trochę mniej dostępne istotnie częściej wybierali respondenci z wyższym wykształceniem. 17
Korzystanie z promocji, upustów, programów lojalnościowych w aptekach P7A. Czy kiedykolwiek korzystał(a) Pan(i) z promocji, upustów, programów lojalnościowych (np. karty do zbierania punktów) w aptekach? Podstawa: cała próba, N=1001 Nie 52% Kobiety, osoby w wieku powyżej 60 lat istotnie częściej korzystają z promocji/upustów/programów lojalnościowych w aptekach. Tak 48% 18
Ocena, na ile korzystny jest dla pacjentów zakaz organizacji promocji na leki przez apteki, udzielania upustów i rabatów P7. Nowa ustawa wprowadzona w styczniu wprowadziła urzędowe sztywne, takie same ceny leków refundowanych we wszystkich aptekach. Jednocześnie w ustawie zakazano aptekom organizacji promocji na leki, udzielania upustów i rabatów pacjentom. Jak Pan(i) ocenia czy w porównaniu do wcześniejszej sytuacji zapisy tej ustawy są? 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Podstawa N=1001 (wszyscy respondenci) 7% 14% 17% 25% 29% 7% Bardziej korzystne: 21% Mniej korzystne: 54% Podstawa N=859 ( respondenci świadomi wprowadzenia ustawy) 7% 13% 19% 26% 29% 7% Bardziej korzystne : 20% Mniej korzystne : 55% Zdecydowanie bardziej korzystne dla pacjentów Nic nie zmieniają dla pacjentów Zdecydowanie mniej korzystne dla pacjentów Trochę bardziej korzystne dla pacjentów Trochę mniej korzystne dla pacjentów Nie wiem \ nie mam zdania Kobiety, osoby zamieszkałe w miastach do 100 tysięcy mieszkaoców istotnie częściej wskazywały odpowiedź trochę mniej korzystne dla pacjentów. Osoby ze średnim wykształceniem istotnie częściej wybierały odpowiedź nic nie zmieniają dla pacjentów. 19
Ocena, na ile korzystny jest dla pacjentów zakaz prowadzenia przez apteki działań reklamowych P8. Nowa ustawa wprowadza również zakaz prowadzenia przez apteki jakichkolwiek działao reklamowych. Jak Pan(i) ocenia ten zapis w ustawie biorąc pod uwagę interes pacjentów, klientów aptek, czy uważa Pan(i), że ten zapis jest? 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Podstawa N=1001 (wszyscy respondenci) 9% 14% 29% 27% 14% 7% Korzystny: 23% Niekorzystny : 41% Podstawa N=859 ( respondenci świadomi wprowadzenia ustawy) 8% 15% 32% 26% 13% 7% Korzystny : 23% Niekorzystny : 39% Zdecydowanie korzystny dla pacjentów Raczej korzystny dla pacjentów Nic nie zmieniają dla pacjentów Raczej niekorzystny dla pacjentów Zdecydowanie niekorzystny dla pacjentów Nie wiem \ nie mam zdania Kobiety, osoby w wieku 25-44 lata, z wykształceniem zawodowym istotnie częściej wskazywały odpowiedź raczej niekorzystny dla pacjentów. Mieszkaocy wsi istotnie częściej wybierali odpowiedź zdecydowanie niekorzystny,. Osoby młode, mieszkaocy miast 100-499 tysięcy mieszkaoców istotnie częściej wybierały odpowiedź nic nie zmieniają dla pacjentów. 20
21 ZAŁĄCZNIK: KWESTIONARIUSZ
Kwestionariusz Teraz chciał(a)bym zadad Panu(i) kilka pytao na temat ostatniej reformy ustawy refundacyjnej leków. P1. Czy słyszał(a) Pan(i) o reformie ustawy refundacyjnej leków wprowadzonej w styczniu bieżącego roku? JEDNA ODPOWIEDŹ Tak Nie -> przejśd do P7A P2. Jak ogólnie ocenia Pan(i) zmiany w refundacji leków wprowadzone przez nową ustawę? JEDNA ODPOWIEDŹ Zdecydowanie pozytywnie Raczej pozytywnie Ani pozytywnie, ani natywnie Raczej negatywnie Zdecydowanie negatywnie Nie mam zdania P3. A czy Pana(i) zdaniem ustawa refundacyjna w obecnym kształcie działa? JEDNA ODPOWIEDŹ Bardzo dobrze Raczej dobrze Raczej źle Zdecydowanie źle Nie mam zdania P4. Proszę powiedzied, czy Pana(i) zdaniem, w wyniku tej reformy leki refundowane dla pacjentów stały się? JEDNA ODPOWIEDŹ Zdecydowanie taosze Trochę taosze Pozostały na tym samym poziomie -> przejśd do P6 Trochę droższe Zdecydowanie droższe Nie wiem, nie mam zdania -> przejśd do P6 P5. O ile, procentowo, TAOSZE *jeżeli w P4 odp. 1-2] / DROŻSZE *jeżeli w P4 odp. 4-5] są obecnie leki refundowane? JEDNA ODPOWIEDŹ Do 10% 11-20% 21-30% 31-40% 41-50% Powyżej 50% Nie wiem, trudno powiedzied 22 P6. A jak ta ustawa refundacyjna, Pana(i) zdaniem, wpłynęła na dostępnośd leków dla pacjentów? Czy obecnie leki refundowane są? Zdecydowanie łatwiej dostępne Trochę łatwiej dostępne Dostępnośd nie zmieniła się Trochę mniej dostępne Zdecydowanie mniej dostępne Nie wiem, nie mam zdania P7A. Czy kiedykolwiek korzystał(a) Pan(i) z promocji, upustów, programów lojalnościowych (np. karty do zbierania punktów) w aptekach? Tak Nie P7. Nowa ustawa wprowadzona w styczniu wprowadziła urzędowe sztywne, takie same ceny leków refundowanych we wszystkich aptekach. Jednocześnie w ustawie zakazano aptekom organizacji promocji na leki, udzielania upustów i rabatów pacjentom. Jak Pan(i) ocenia czy w porównaniu do wcześniejszej sytuacji zapisy tej ustawy są? JEDNA ODPOWIEDŹ Zdecydowanie bardziej korzystne dla pacjentów Trochę bardziej korzystne dla pacjentów Nic nie zmieniają dla pacjentów Trochę mniej korzystne dla pacjentów Zdecydowanie mniej korzystne dla pacjentów Nie wiem, nie mam zdania P8. Nowa ustawa wprowadza również zakaz prowadzenia przez apteki jakichkolwiek działao reklamowych. Jak Pan(i) ocenia ten zapis w ustawie biorąc pod uwagę interes pacjentów, klientów aptek, czy uważa Pan(i), że ten zapis jest? JEDNA ODPOWIEDŹ Zdecydowanie korzystny dla pacjentów Raczej korzystny dla pacjentów Nic nie zmieniają dla pacjentów Raczej niekorzystny dla pacjentów Zdecydowanie niekorzystny dla pacjentów Nie wiem, nie mam zdania